یکی از قالب های رایج در ادبیات منظوم عامه و بومی سرودهای مناطق مختلف ایران و کشورهای فارسی زبان دوبیتی است. دوبیتی با توجه به ایرانی بودن و سابقه در ادبیات پیش از اسلام و کوتاهی و استعداد ذاتی آن در بیان و انعکاس زندگی مردم، همواره قالبی شناخته شده و محبوب بوده است. در این مقاله و براساس طرح تحقیقی نگارنده در مورد ادبیات منظوم عامه ایران، از 302 گونه منظوم و عامه سرود 100 گونه با اسامی و کارکرد مختلف، درقالب دوبیتی سروده شده اند. هدف از این مقاله نشان دادن گستره و پراکندگی جغرافیایی دوبیتی در ایران و کشورهای فارسی زبان است. نتایج این تحقیق نشان می دهد کاربرد دوبیتی در کنار مثنوی که هردو ایرانی هستند، به نسبت مساوی 67درصد تمام گونه های منظوم ادب عامه را تشکیل می دهد که 33درصد در قالب دوبیتی است و به نام هایی چون بیت، بایاتی، دوبیت، دوبیتو، چهاربیتو، ترانه، ترانک، فهلویات، کلّه فریاد، فراقی، چهارپاره، سیتک، چهاردانه، چهارگانی، دستون، بیدگانی و... شناخته می شود.
جریان شعر حجم به رهبری «یدالله رویایی» با بیش از پنجاه سال سابقه شاعری، یکی از جنجالی ترین جریان های شعری نیم قرن اخیر ایران است. در طول این دوران، منازعات و مخالفت های ادبی فراوان درباره اصول، ایده ها و تئوری های جریان شعر حجم وجود داشته است. باوجود همه این مخالفت ها، جریان حجم در طول این سال ها، به عنوان جریانی زنده در جریان شعر معاصر فارسی مطرح بوده و به حیات تاریخی خود ادامه داده، به ویژه پس از یک دوره کم فروغ، در دو دهه اخیر با استقبال نسل نو مواجه شده و شاعران و منتقدان به بازنشر اندیشه ها و اشعار رویایی و اصول جریان شعر حجم پرداخته اند.
در این پژوهش بر اساس دو ویژگی تعاملی بودن و تعیین کنندگی رسانه، به بررسی حیات تاریخی جریان شعر حجم در فضای رسانه ای ایران در این پنجاه سال پرداخته شده است. مسئله اصلی در این تحقیق بررسی نقش رسانه بر جریان شعر حجم در هر دو دوره قدرت رسانه ای متمرکز و پراکنده و زیر دوره های مرتبط با آن ها است. فرضیه اصلی این است که تغییر فضای رسانه ای کشور در بازتولید گفتمان شعر حجم نقش مؤثر داشته است.