نمادگرایی در حوزه شعر سپید مقاومت
منبع:
پاییز ۱۳۸۴ شماره ۴۴
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۰۱ تا ۶۲۰ مورد از کل ۹۷۷ مورد.
آخرین خندق
منبع:
پاییز ۱۳۸۵ شماره ۴۹
حوزه های تخصصی:
معیارهای حماسه
حوزه های تخصصی:
مقایسه تطبیقی شاخص های حماسی و ساختاری اکبرنامه حمیدی کشمیری و شاهنامه فردوسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حماسه گیل گمیش و نهاوند (1)
حوزه های تخصصی:
تحقیقات ایرانی: بهمن نامه
حوزه های تخصصی:
گرز، رزم افزار فرهمند حامی خجستگان در شاهنامه و آثار حماسی
حوزه های تخصصی:
گرز از ابزار جنگی است که در آثار حماسی به آن بارها اشاره شده است لیکن بازتاب این رزم افزار در شاهنامه جلوه ی خاص دارد. به گونه یی که با غور در کیفیت کاربرد آن متوجه می شویم این سلاح در دست هرکسی نمی تواند باشد. با بررسی متون کهن به این نتیجه می رسیم که این ابزار جنگی وسیله ای در دست خدایان است به گونه ای که در نبرد دشمنان و اهریمنان از آن استفاده می نمایند. پهلوانان نیز که از این ابزار اشتفاده می کنند در واقع هدیه الهی را دریافت کرده اند. پهلوانان بزرگ و خوشنام که دارای فر هستند به زیور گرز آراسته اند. در از بین بردن افراد شوم و همچنین در آخرالزمان که پیروزی نهایی خیر بر شر است از گرز استفاده می شود. بنابراین موارد و همچنین کاربردهای دیگر به این نتیجه می رسیم که گرز از ابزار دارای فره ایزدی است که هم خودش و به کاربرنده اش از عنایت ویژه خداوند بهره مند هستند. در این مقاله بر آن هستیم تا با موارد استعمال گرز اثبات نماییم که گرز از رزم افزارهایی است که از فره برخوردار می باشد.
بحثی درباره علّت جاودانگی پشوتن در سنّت مزدیسنی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پشوتن، نام بُردارترین پسر گشتاسب در سنّت و ادبیات مزدیسناست. در باب فرجامِ کارِ وی با چند روایت متناقض روبه رو هستیم: نخست مشهورترین روایت بر پایه اَسناد و شواهد موجود از گزارش ها و روایت های متون کهن پهلوی، پشوتن یکی از بی مرگانیست که در آخرالزّمان پیش از هزاره هوشیدر، علیه بدکاران و دیوان رستاخیز می کند و هم چنان در هزاره هوشیدرماه، سروری خواهد کرد. دیگری روایتی از چگونگی نامیرایی پشوتن با خوردن شیرِ یشته شده از دست زردشت به نقل از منظومه زراتشت نامه است و سوم روایت، روایت نادر و یگانه بهمن نامه از مرگ پشوتن به دست بانوگشسب است که اتّفاقاً با معنای لغوی اسمش نیز متناسب است. در دیگر منابع، بویژه در شاهنامه فردوسی و شاهنامه ثعالبی و دیگر روایت های اسطوره ای، حماسی، تاریخی و روایت های نقّالی و شفاهی عامیانه موجود، هیچ اشاره ای به مرگ یا بی مرگی پشوتن نشده است. نگارنده در این مقاله با در نظر گرفتن هر سه گزارش، در روایت زراتشت نامه اندیشیده، با بهره گیری از گواهی هایِ همانند در ادبیات ایران و ملّت های دیگر، آن را بررسی کرده است.
بررسی کاربرد صور خیال در هایکوهای جبهه بیک وردی (مطالعه موردی مجموعه شعری ماه، بالای سر مجنون)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هایکو از جملة قالب های شعری است که در دورة معاصر، به ویژه در حوزه شعرِ ادبیات پایداری مورد توجّه قرار گرفته است. علی رغم این که یکی از اصول سرودن هایکو ساده گویی و اجتناب از کاربرد صور خیال و آرایه های شعری است، اما شاعران دفاع مقدّس در تلاش برای به تصویر کشیدن دلاوری های رزمندگان اسلام در طی هشت سال دفاع مقدّس به کاربرد صورِ خیال و آرایه های شعری در آن مبادرت ورزیده اند. در این پژوهش که با هدف بررسی و شناساندن هر چه بیشتر و بهتر شعر دفاع مقدّس صورت پذیرفته، سعی شده است تا به روش توصیفی تحلیلی و با توجّه به مبانی بلاغت سنتی، کاربرد صور خیال و صنایع شعری در هایکوهای جبهه بیک وردی در مجموعه شعری «ماه بالای سر مجنون»، مورد بررسی قرار گیرد. بررسی کاربرد صور خیال و صنایع بدیعی در هایکوهای جبهه بیک وردی، نشان از کاربرد آگاهانه و به دور از تصنّع صور خیال و آرایه های ادبی در هایکوهای وی دارد. کاربردی که بیشتر بر اساس انواع تداعی ظهور یافته و به خوبی توانسته است که با زبانی ساده، و در عین حال مبتنی بر صور خیال و آرایه های شعری به بیان شاعرانه حماسه های رزمندگان اسلام در طی هشت سال دفاع مقدّس بپردازد.
بهمن نامه حماسه ای از دوران کهن
منبع:
کلک آبان ۱۳۶۹ شماره ۸
حوزه های تخصصی:
رستم در حماسه های گورانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رستم برجسته ترین پهلوان ملی در حماسه های ایرانی است. نام رستم در اوستاو دین کردنیامده، امّا در چند متن پهلوی اشاره ای گذرا به نام وی شده است که افزودگی برخی از آن ها روشن است. داستان های رستم در دوران اشکانی و ساسانی بو یژه پایان دوران ساسانی از شهرت برخوردار بوده و در انتقال به دوران اسلامی در دو شاخة شرقی با محوریّت زبان فارسی (- ایران خاوری) و شاخة غربی با محوریّت زبان گورانی (- ایران باختری) گسترش یافته است. بررسی نقش و جای گاه رستم در ایران باختری موضوع این مقاله است. در سده های 4-5 ق. شاهنامة پیروزاندر شاخه غربی شامل تاریخ اساطیری ایران از کیومرث تا بهمن با داستان های فراوانی از رستم بوده است. شاهنامه/ گردنامةلارجانینیز در همدان به پیرو شاهنامة پیروزانفراهم آمده است. در حماسه های گورانی به شاهنامه ای منثور اشاره شده که گویا شاهنامة پیروزانبوده است. احتمالاً سرچشمة حماسه های گورانی به همین شاهنامهو روایت های گردنامة لارجانییا منابع آن ها بازمی گردد. حماسه های گورانی دورة کامل زندگی رستم از تولّد تا مرگ وی را در بردارند. علاوه بر داستان های رستم در شاهنامهفردوسی، روایات افزوده بر شاهنامه، حماسه های پس از شاهنامه، روایت های نقّالی و گفتاری داستان های ویژه ای از رستم همانند رستم و زنون و رستم و زردهنگ آمده که تنها روایت گورانی آن موجود است.
نقد کتاب: غمنامه ای حماسی
حوزه های تخصصی:
بررسی تحول مخاطب در ادبیات پایداری کودک و نوجوان (بر اساس نظریه خواننده نهفته از ایدن چمبرز)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
از دیرباز، بسیاری از مفاهیم و پیام ها در قالب ادبیات -قصه ها و شعرها- منتقل شده است. برای انتقال مفاهیم، پیش از هر چیز به برقراری ارتباط نیاز است. نظریة خوانندة نهفته بر اساس همین نگرش شکل گرفته است که برای برقرای ارتباط و انتقال پیام، دو فرد لازم است. بنابراین نویسنده نیز برای انتقال معنایی که می خواهد با مخاطب در میان بگذارد، می باید با خواننده اش روابطی ایجاد کند. ایدِن چِمبرز(Aidan Chambers، نویسنده و نظریه پرداز بریتانیایی حوزة ادبیات کودک و نوجوان، متولد1934) بر این باور است که با بررسی برخی عناصر در داستان می توان به کشف چگونگی رابطة میانِ نویسنده و مخاطب و همین طور درک معناهای مورد نظر مؤلف و حتی کیستیِ این خوانندة نهفته نائل شد. از سوی دیگر، ادبیات پایداری نیز با آموزه هایی از جنس استقامت، ایثار، گذشت، امید، نوید رستگاری، پیروزی نهایی حق بر باطل و .... در پی برقراری ارتباط با کودکان است. از همین رو، این پژوهش بر آن است تا بر پایة نظریة چمبرز، مخاطبان ادبیات پایداری را در دو دهة متفاوت 60 و 90 خورشیدی، شناسایی و مقایسه کند و همچنین شیوه هایی که نویسندگان برای برقراری با خوانندگان خود در این دو دهة متفاوت، به کار برده اند، بررسی شود. بدین منظور دو نمونه داستان از ادب پایداری که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دردهة 60 و 90 برای کودکان و نوجوانان منتشر کرده است، انتخاب و بررسی شده است.
تحلیل پدیدارشناسانه ادبیّات مقاوت با تکیه بر رمان پل معلّق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش به نقد و تحلیل پل معلّق،یکی از برجسته ترین رمان های مقاومت ایران، اثر محمدرضا بایرامی می پردازد. تحلیل پدیدارشناختی قصد دارد با نگاهی نوئماتیک (noematic) به رمان، به حقیقت هنری نهفته در آن دست یابد و با نفوذ در ژرف ساخت های ذهن نویسنده، که در قالب مضامین و انگاره های متن و گفت وگوها و حوادث و صحنه های به دقّت چینش یافته نمودار است، جهان زیسته او و مناسبات پدیدارشناختی من نویسنده یا ذهن شناسا و جهان به مثابه شیء پدیداری را آشکار کند؛ بدین منظور، ابتدا مبانی و نظریات گوناگون مطرح در این حوزه ارائه شده است. سپس روش تحقیق، یعنی توصیف معناشناختی پدیده ها و رفتارها و عواطف بر مبنای روی آورد و محتوای هر یک از آنها شرح گردیده و در ادامه، عناصر هریک از فرایندها استخراج و جایگاه آنها در تقویم معنا تحلیل و دسته بندی شده است. بنابر یافته ها، فرایند معنایی به تدریج در تعامل بین سوژه و پدیده ها در مقام دیگرسوژه ها اتّفاق می افتد و زبان نیز نقشی ویژه دارد. همچنین زیربنای اصلی عواطف منفی تردید و ابهام است، و فرآیند رهایی از این تردید در سفر و مواجهه با روی دادها و افراد دیگر رخ می دهد و رفته رفته بنیان شناختی و بار ارزشی منفی آنها دگرگون شده به سمت حالات طبیعی می رود. تحلیل بدین شیوه، نه تنها جایگاه داستان ها را در ادبیّات مقاومت از لحاظ معنابخشی مشخّص می کند؛ بلکه دست یابی به نتایجی دور از خطا و تا حد زیادی نزدیک به افق نویسنده را میسر می سازد.
حماسه ملی ایران
تحلیل مناسبات خانوادگی در ادبیات داستانی جنگ(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ادبیات داستانی جنگ بازآفرینی مناسبات میان مردمانی است که جنگ، خواسته و ناخواسته، در زندگی آن ها تأثیر گذاشته است؛ بنابراین، بستری مناسب برای بررسی مسائل اجتماعی مرتبط با جنگ است. در این مقاله، بازتاب مسائل ناشی از جنگ بر مناسبات خانوادگی در ادبیات داستانی سه دهه پس از انقلاب اسلامی، بررسی و تحلیل شده است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای است و با رویکردی تحلیلی به بررسی و نقد تصویر خانواده های درگیر با جنگ می پردازد. مناسبات خانوادگی و توجه به خانواده در داستان های هر دهه، متناسب با نیازها و شعائر آن دهه به گونه ویژه ای بازتاب یافته است. داستان هایی که بلافاصله پس از جنگ نگاشته شدند، اغلب با دیدگاهی آرمانی، مشکلات و مصائب پس از جنگ را در برابر ایمان و اراده رزمندگان، کوچک شمردند و روحیه قوی رزمندگان یا خانواده هایشان را در برخورد با سختی ها و ناملایمات به تصویر کشیدند، اما به تدریج در دهه 1370 و 1380، نویسندگان با نگاهی عمیق تر و انسانی تر به مسائل ناشی از جنگ نگریستند و دردها و رنج های فروخورده بازماندگان جنگ و ارتباط آنان با خانواده هایشان را با دیدگاهی واقع گرایانه تر ارائه نمودند.
تحلیل آماری-رویکردی پژوهش های حوزه ادبیّات پایداری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ادبیات پایداری یا ادب مقاومت، گونه ای از ادبیّات سیاسی اجتماعی است که همراه با شرح و توصیف مقاومت های مردمی در برابر استبداد و تهاجم، به مثابه عنصری کارامد به بیدارگری، عدالت خواهی و ظلم ستیزی کلامی می پردازد. ضرورت بررسی و تحلیل ابعاد گوناگون این نوع ادبیّات سبب گسترش پژوهش های این حوزه، از اوان شکل گیری انقلاب اسلامی به بعد گردید، تا جایی که سِیر رو به رشد و صعودی این گروه از پژوهش ها به ایجاد گرایش تحصیلی جدیدی در رشته زبان و ادبیّات فارسی با عنوان «ادبیّات پایداری» منجر شد. در این مقاله با بررسی سِیر پژوهش های حوزه ادب پایداری و شناسایی شباهت های پژوهشی و سنجش میزان تطبیق تحقیقات و مطالعاتِ انجام شده با نیازهای دانشگاهی، کوشش شده به این سؤالات پاسخ داده شود که: چه رویکردهایی در پژوهش های حوزه ادب پایداری وجود دارد؟ این رویکردها تا چه اندازه پاسخگوی نیاز پژوهشی جامعه علمی بوده اند؟ و نهایتاً نیازها، ضعف ها و کاستی های پژوهشی این حوزه کدامند؟#,