درخت حوزه‌های تخصصی

ژوکوفسکی، والنتین، اشعار عامیانه ایران (در عصر قاجار)، [ترجمه میرباقر مظفرزاده]، به اهتمام و تصحیح و توضیح عبدالحسین نوایی، انتشارات اساطیر، تهران ????، ??? صفحه. سروده های عامیانه را می توان به دو دسته اشعار و تصنیفها تقسیم کرد. اشعار عامیانه به اشعاری اطلاق می شود که اولا دارای وزن تکیه ای - هجایی هستند؛ ثانیا بدون نیاز به همراهی موسیقی خوانده می شوند، هرچند اجرای آنها با الحان (ملودیهای گوناگون) امکان پذیر است. اشعاری چون اتل متل توتوله، گاو حسن چه جوره ... یا دویدم و دویدم، سر کوهی رسیدم... از جمله معروف ترین اشعار عامیانه فارسی محسوب می شوند. تصنیف به قطعه شعری اطلاق می شود که اساسا برای اجرا با الحان (ملودیها) یا آهنگ خاصی سروده می شود و هیچ گاه جدا از آهنگ موسیقی خوانده نمی شود. از این رو، تصنیفها چه بسا دارای سکته هایی وزنی باشند که تضعیف خوان، در اجرا، با بهره گیری از امکانات موسیقایی ملودی و تحریر و جز آن، آنها را برطرف می سازد. بدین لحاظ، شعر عامیانه، درست مانند اشعار رسمی، به ادبیات به معنای اخص کلمه تعلق دارند؛ در حالی که تصنیف بیش از آنکه به ادبیات تعلق داشته باشد در قلمرو موسیقی قرار می گیرد؛ زیرا کلام یا شعر، در آن، به دنبال موسیقی و در خدمت به آن پدید می آید و شکل می گیرد. در این معنا، اثر تالیفی ژوکوفسکی، بیشتر در بر دارنده تصانیف رایج ایرانی در واپسین سالهای حکومت ناصرالدین شاه قاجار است. این تصنیفها را نیز شاید بتوان به دو دسته رسمی (عروضی) - مانند تصنیفهای عارف و بهار و شیدا - و عامیانه (تکیه ای - هجایی) - مانند تصنیف بی نام و نشان زیر: ... گربه دارم چه چموش و چه چموش می رود خونه عموش می آرد شقه گوشت شب بغل خواب منه روز به دنبال منه پیشت و پیشتش نکنی دوست دارمش می میرم از غمش (ص 44) تقسیم کرد...

فرهنگ اصطلاحات عامیانه خودرو، شهرداد میرزایی و رجبعلی مختارپور، مرکز نشر دانشگاهی، تهران ????،دوازده+??? صفحه. یکی از فواید بررسی گونه های غیر رسمی زبان استفاده از شیوه های واژه سازی آنهاست. در این گونه ها، از طبیعی ترین شیوه های واژه سازی که منطبق با ذوق و سلیقه مردم است استفاده می شود. این نوع واژه سازی نا آگاهانه است؛ یعنی اطلاعات واژه سازان از ساختمان واژه ها و اجزای آن شمی است. با بررسی این شیوه ها می توان گرایشهای طبیعی زبان در ساختن واژه های جدید را مشخص کرد. زبان اصناف یکی از گونه های اجتماعی زبان است که در آن واژه سازی ناآگاهانه انجام می شود. فرهنگ اصطلاحات عامیانه خودرو مربوط به الفاظ و اصطلاحاتی است که عمدتا اصنافی نظیر مکانیسینهای خودرو آنها را به کار می برند. از جمله مشکلات بررسی گونه های اجتماعی زبان تشخیص دقیق گونه آنهاست، اینکه چگونه می توان لغت و اصطلاحی را با اطمینان به فلان گونه اجتماعی مربوط دانست یا ندانست. مشکل تشخیص زبان اصناف تا حدی آسان است؛ زیرا می توان نزد اهل هر صنف رفت و در باره اصطلاحات متداول در آن صنف تحقیق کرد. هرچند احتمال خلط کلمات غیرصنفی نیز وجود دارد...