ابراهیم علیپور
| مدرک تحصیلی: استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی |
مطالب
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۹ مورد از کل ۱۹ مورد.
ماهیت انسان برزخی از دیدگاه مکتب حکمت متعالیه؛ بر اساس دیدگاه علامه حسن زاده آملی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۰)
128 - 153
حوزه های تخصصی:
برزخ و تحولات نفسانی انسان در آن، یکی از بحث برانگیزترین مسائل فلسفی-کلامی است و شناخت ماهیت انسان در برزخ، تأثیر بسزایی در گستردگی و حل مباحث مرتبط با سعادت و شقاوت و استکمال انسان خواهد داشت. برزخ به لحاظ رتبه وجودی فراتر از ماده و فروتر از عقل و به لحاظ ویژگی ها و پیامدها، از هر دو طرف بهره مند است. از نگاه علامه حسن زاده آملی، روح انسان پس از مفارقت از بدن مادی، در قالب حیات آخرتی متناسب با ملکات نفس حضور می یابد و علم و عمل مهم ترین نقش را در اشتداد وجودی انسان دارد. این مقاله با روش تحلیلی و با بررسی عالم مثال و تکیه بر نگاه علامه حسن زاده آملی، می کوشد تصویر روشنی از ارتباط میان ماهیت انسان و فرجام شناسی او در عالم برزخ با علم و عمل او در دنیا ارائه دهد. بررسی و تحلیل این موضوع در اندیشه ایشان، این دستاورد را به همراه داشت که بدن مثالی همواره همراه انسان بوده و شکل و صورت و مقدارِ مجرّد از ماده و لوازم آن دارد. نیز نفس با رسیدن به حدی از تکامل می تواند بدن طبیعی را رها کرده، با بدن مثالی که انفکاک ناپذیر از نفس است، در برزخ نیز تکامل و ماهیتی متأثر از علم و عمل داشته باشد.
نقش حرکت جوهری در تکامل انسان(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر سال بیستم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۷۹)
156 - 175
حوزه های تخصصی:
بحث حرکت، تاریخی به درازای تاریخ بشر دارد؛ به گونه ای که پیشینه آن به پیش تر از طرح مباحث مهمی همچون «وجود» و «عقل» در فلسفه می رسد و از این رو، جایگاه رفیعی در تاریخ فلسفه دارد. از جمله نخستین فیلسوفانی که به این مهم پرداخته اند آناکسیمندر است که به حرکت ازلی در جهان قائل بود. همچنین نظریه حرکت جوهری در فلسفه هراکلیتوس قابل رصد و پیگیری است. فیلسوفان مسلمان نیز به این مهم نگاهی ویژه داشته اند و مباحث گوناگونی را با محوریت مبحث حرکت طرح کرده اند. «حرکت» از مباحث مهم وجودشناسی، معرفت شناسی، جهان شناسی و انسان شناسی در فلسفه است. ما در این نوشتار به مباحث انسان شناسی حرکت، آن هم از زاویه ای خاص خواهیم پرداخت و نقش «حرکت جوهری» را در مسئله «رابطه نفس و بدن» و استکمال جوهری انسان بررسی خواهیم کرد. در ادامه با توجه به اینکه نظریه «حدوث جسمانی نفس» از لوازم حرکت جوهری است، نظریه تکامل نفس را بررسی کرده و صیرورت آن را از بدن مادی تا تجرد محض پی می گیریم و در پایان، با نظری به روایت های خلقت نفس به ارزیابی توجیه ملاصدرا می پردازیم.
استعاره های تن در مثنوی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر سال هجدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۹)
153 - 175
حوزه های تخصصی:
رابطه میان نفس و بدن از جمله مهم ترین موضوعات مثنوی معنوی اثر ماندگار جلال الدین محمدبلخی است که بیش از هزار بیت را به خود اختصاص داده است. واژگان نفس، تن ، بدن، جسم، روح، روان، جان و مرگ کاربرد های فراوانی در مثنوی دارند. اصطلاح نفس در مولوی بیشتر کاربرد اخلاقی دارد و واژگانی چون روح، جان و روان به جای نفس فلسفی نشسته اند، و کاربست تن، جسم و بدن در مقابل جان و روان در اغلب ابیات مثنوی، و تفکیک هویت و نقش هر کدام نشان از نگاه دوگانه انگار مولوی به موضوع رابطه نفس و بدن دارد. با توجه به بیان تمثیلی مولوی و به کار بستن تشبیه و استعاره در معرفی نفس و بدن که از مهم ترین روش ها در بیان مسائل پیچیده است بهترین شیوه در نفس شناسی مولوی از طریق استعاره هاست. از این رو، در این مقاله سعی شده با بیان استعاره های تن، وجه شبه، پیش فرض ها و لوازم آن در موضوع رابطه نفس و بدن بیان شود. مولوی تن را حجاب، قفس، خار، جماد، خاک حقیر، چراغ ضعیف، کنده و ... می داند که همه این استعاره ها حکایت از نگاه منفی به تن و جسم در مقابل جان و روان دارد. وی تنها راه نجات انسان و تنها طریق نیل به حیات ابدی و روحانی را ترک تن می داند و راه های خلاصی از زندان تن را ترک شهوات، حرص و آز، رذایل و اتصاف به صفات الهی و ربانی معرفی می کند.
بررسی تحلیلی و مقایسه ای مفهوم جوهر در فلسفه ارسطو و ملاصدرا(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۹۸)
164 - 181
حوزه های تخصصی:
مساله جوهر از مسائل اصلی و محوری فلسفه است و لذا موضع هر فیلسوفی نسبت به آن، قطعا نقش تعیین کننده ای در کل فلسفه اش خواهد داشت. از طرفی مقایسه بین دیدگاهها یکی از بهترین راه های تحلیل و فهم رویکردهای فلسفی مختلف است و لذا نوشتار حاضر با روش کتابخانه ای و تحلیلی، در تلاش است که بررسی تحلیلی دیدگاه دو فیلسوف مهم تاریخ فلسفه؛ یعنی ارسطو و ملاصدرا در خصوص مفهوم جوهر را در قالبی مقایسه ای به انجام رساند. در نتیجه بررسی انجام شده معلوم گردید با وجود اینکه هم ارسطو و هم ملاصدرا در بحث جوهر به یک معنا دنبال واقیعت و منشاء واقعی تشخص و شیئیت شیء هستند، چیزی که حقیقتاً موجود است و سایر چیزها به تبع آن موجود شده اند؛ اما ارسطو نهایتاً از بین موجودات تنها از صورت به عنوان جوهر نخستین یاد می کند و سایر نامزدهای جوهر بودن را به معنای ثانوی جوهر می داند در حالی که ملاصدرا با توجه به اصالت وجود، وجود را به عنوان جوهری واحد و مشکک معرفی می کند که تمامی موجودات تعینات آن هستند.
ارزیابی و الویت بندی سرمایه اجتماعی در نواحی شهری با استفاده از تکنیکTopsis و AHP (مطالعه موردی: منطقه سه شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اهداف: سرمایه اجتماعی کلید استقرار جامعه مدنی و حیات شهروندی است و انباشت آن از اقتدارگرایی و تفکرات آمرانه، فرصت طلبی، بی اعتمادی، حس بدبینی و... جلوگیری می کند. در این راستا هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و اولویت بندی میزان سرمایه اجتماعی در نواحی یازده گانه منطقه سه شهر اردبیل می باشد. روش: نوع تحقق کاربردی بوده، روش بررسی آن توصیفی تحلیلی است. براین اساس، جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه در حجم نمونه ۳۸۲ نفر و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل های AHP و Topsis صورت گرفته است. یافته ها/نتایج: نتایج حاصل از گام های مختلف مدل تاپسیس نشان می دهد که به جهت سطح بندی سرمایه اجتماعی در نواحی منطقه سه تفاوت وجود دارد و نواحی با طبقات اجتماعی و اقتصادی و کالبدی بالا و رضایت بخش تر همچون ۲، ۱، ۱۱ و ۹ از رتبه به مراتب بهتری نسبت به سایر نواحی همچون ۴، ۶ و ۷ دارا می باشند. نتیجه گیری: در این میان، وجود عوامل سرمایه ساز در سطح نواحی همچون مساجد و حسینیه ها و ... در جهت ارتقای شاخص های سرمایه اجتماعی در منطقه سه و در نهایت شهر، استفاده گردد. از سوی دیگر با توجه به اینکه نواحی ۴ (با ضریب ۱۵۰۸/۰) و ۶ (با ضریب ۴۹۲۰/۰) از کمترین میزان سطح سرمایه اجتماعی برخوردار است و در این نواحی شاخص های امنیت و اعتماد در حد پایین قرار دارد، لذا ارائه طرح های امنیتی و گسترش نظارت بر این منطقه، تبلیغات و فرهنگ سازی در جهت ارتقای سطح اعتماد و مشارکت عمومی می تواند از جمله این راهکارها باشد.
بررسی استدلال مستقیم بر نفی مسئولیت اخلاقی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۸۹)
57 - 74
حوزه های تخصصی:
فیلسوفان ناسازگارگرا با اتکا بر دو شرط «لزوم بدیل های گشوده برای عامل اخلاقی» و «انتخاب گری اصیل شخص از میان این بدیل های محتمل» و نیز منشاء حقیقی بودن او نسبت به کنش هایش، ضرورت و تعیّن علّی را با اراده آزاد و مسئولیت اخلاقی متعارض برشمرده اند. ون اینوگن ازجمله این فیلسوفان است که با استدلالی مستقیم و بی آنکه از مفاهیمی همچون «توانایی عمل به گونه ای دیگر» یا «اجتناب پذیری» یاری بگیرد، می کوشد تا هرگونه تعیّن علّی را مستلزم انتقال عدم مسئولیت به عامل اخلاقی معرفی کند، زیرا از منظر وی چنین ضرورت اجتناب ناپذیری مرادف با فقدان اراده آزاد و مسئولیت اخلاقی عامل در برابر رخداد و در گام واپسین نتایج و پیامدهای آن است. اما در این مقاله نشان می دهیم که مقدمه نخست این استدلال و تصویری که او از نسبت ضرورت علّی با آزادی اراده در کنش های انسانی ارائه می دهد، نامقبول و مخدوش است.
تأثیر متقابل ملکات نفسانی و معرفت از منظر نصیرالدین طوسی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر سال بیستم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۷۸)
78 - 103
حوزه های تخصصی:
زمینه ساز بودن فضیلت ها و رذیلت های اخلاقی برای ملکات نفسانی و نیز تأثیر متقابل ملکات نفسانی و معرفت از دیرباز در متون اخلاقی اسلامی مورد توجه بوده است. نصیر الدین طوسی در نظام اخلاقی ای که با رویکرد فلسفی ارائه می دهد، این تأثیر متقابل را از دو جهت بررسی کرده است. همچنین وی اقسام فضیلت و رذیلت و تأثیر آن دو بر فرایند شکل گیری معرفت و نیز نقش معرفت در کسب فضیلت ها و رذیلت ها اخلاقی را به تفصیل به تصویر کشیده است. تقسیم فضیلت ها و رذیلت ها به اخلاقی و عقلانی، نوعی گرته برداری صوری از مباحث معرفت شناسی اخلاقی معاصر است که در این نوشتار تلاش می شود پیشینه محتوایی آن در آثار نصیر الدین طوسی معرفی گردد.
تحلیل و تبیین حیات پیشادنیای انسان در اندیشه نوصدرائیان؛ بررسی دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
حیات پیشادنیای انسان که بعضی آیات قرآن به آن اشاره و تعداد زیادی از روایات با تعبیر عالم ارواح و ذر بر آن تأکید کرده اند، به علت ارتباط وثیق با مسائل بنیادینی همچون سرشت و سرنوشت، معرفت فطری، جبر و اختیار، عدل الهی در نظام اندیشه دینی جایگاهی ویژه دارد. تأکید متون دینی و ابهامات و پیچیدگی های این مقطع از حیات انسان از سویی و تعارض ظاهر برخی نصوص این باب با یکدیگر و نیز تعارض با مبانی عقلی از سوی دیگر، موجب توجه و اهتمام متفکران در حوزه های مختلف به تبیین این موضوع شده است. برخلاف برخی اندیشمندان که با استناد به آیه 172 اعراف، موطن میثاق را عالم ذر دانسته اند، به نظر آیت الله جوادی آملی (دام ظله) از اندیشمندان مکتب نو صدرایی، موطن تعهد سپاری همان نشئه حس و دنیا است. ایشان در آثار خود با دو رویکرد، موطن میثاق را بر وحی و رسالت و نیز فطرت توحیدی تطبیق می دهد. به اعتقاد وی انسان دارای چهار مرتبه وجود مادی، مثالی، عقلی و الهی است و حضور پیشادنیای انسان همان وجود عقلی اوست. در این مقاله اندیشه ایشان با روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی آثار و تألیفاتشان در این موضوع تبیین و تحلیل می شود.
ترسیم و بررسی الگوی ناسازگارگرایی وجوب علّی و مسئولیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تأملات فلسفی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۳
303 - 326
حوزه های تخصصی:
نسبت میان وجوب علّی و مسئولیت اخلاقی از درازدامنه ترین مباحث دهه های اخیر در میان فیلسوفان اخلاق غرب بوده است. مقاله پیش رو می کوشد تا در گام نخست نقشه جامعی از الگوهای مختلف این متفکران را در پاسخ به مسئله اخیر ارائه و سپس تقریرهای ناسازگارگروانه از آن را تبیین و بررسی نماید. آنچنان که خواهیم دید دیدگاه مختار تعین گرایان سخت و راه حل مورد نظر اختیارگرایان به سبب اشکالات و کاستی-هایی چون تنزل عامل های اخلاقی، تخریب مفهوم مسئولیت اخلاقی و یا میان تهی نمودن مفهوم کنترل در عامل اخلاقی چندان کارامد نبوده است . بعد از بررسی می توان اذعان کرد، هنوز هم رهیافت فیلسوفان مسلمان از قوت بیشتری برخوردار است. اندیشمندان مسلمان اگرچه چندان اقبالی به بحث مستقل و مستوفایی از مسئولیت اخلاقی نداشته اند، اما در کنار طرح مباحث پراکنده ای در خصوص منشاء و قلمرو مسئولیت انسان، به موضوع اختیار عامل اخلاقی در کشاکش با دو محظور علم و اراده پیشین الهی و نیز ضرورت سابق علّی توجه جدّی داشته و اصولاً کوشیده اند تا تقریری سازگارگرایانه و منسجم در این باب ارائه کنند.
خیزش تفکر الهیاتی فلسفی در بحران کرونا (مروری بر معناداری زندگی، مرگ اندیشی و معنویت گرایی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
قبسات سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۹۶
181 - 210
حوزه های تخصصی:
در نگاه فلسفی اندیشیدن، تقدیر انسان و اندیشه و تفکر رکن اساسی و جزء ذاتی او و منشأ آگاهی و معرفت، بنیان و بنیاد استکمال و کمال وی است؛ به گونه ای که می توان ادعا نمود تفکر مهم ترین عامل کشف حقیقت و تقرب به خداوند است؛ با این حال بسیاری از متفکران غفلت و فراموشی تفکر را میهمان ناگزیر دوران مدرن و نتیجه غلبه تکنیک بر فرهنگ و اندیشه دانسته اند. در آغاز سال 2020 جهان با بحران کرونا مواجه شد که علی رغم آسیب ها و مصیبت های زیان بار بر جامعه بشری، تلنگری بر روح غفلت زده انسان معاصر بود تا او را از مرکب منیت به زیر کشد و متوجه هست ها، نیست ها و نقص هایش نماید. رهاورد مسئله کرونا برای انسان معاصر احیای پرسش های بنیادین در ارتباط با خدا، خود و دیگری است. در این جستار با روش تحلیلی- کتابخانه ای به تبیین معناداری زندگی، مرگ اندیشی، بازگشت و احیای معنویت در سایه پدیده کرونا پرداخته شده است. قرارگرفتن انسان در موقعیت رنج و مرگ حاصل از کرونا می تواند زمینه ساز نوپدیدی در افزایش معنویت و توجه به خدا، بازخوانی و معنا بخشی به رنج زندگی از مسیر دین و بازاندیشی درباره ماهیت مرگ و نوع مواجهه با آن شود.
حیات انسان پیش از دنیا در اندیشه ملاصدرا و علامه مجلسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حکمت صدرایی سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)
127 - 140
حوزه های تخصصی:
برخی آیات و تعداد زیادی از روایات به حضور انسان در عوالم پیش از دنیا تصریح دارند. اندیشمندان حوزه های مختلف حدیث، تفسیر،فلسفه ،کلام و ... ،در تبیین این آیات و روایات ،آراء متنوعی ارائه کرده اند. ملاصدرا ، رهبر جریان فلسفی مدرسه اصفهان که مدعی پیوند شریعت و فلسفه است ، تحلیلی بدیع از این روایات دارد. وی بنابر نظام فکری خویش تمام وجودات امکانی را در سه عالم عقل،مثال و ماده منحصر می کند.ملاصدرا عالم پیش از دنیا را بر عالم عقل تطبیق می دهد که بر عالم ماده تقدم رتبی دارد و انسان در آن به صورت حقیقت واحد جمعی عقلی حاضر است که پس از تنزل تدریجی به بدن های مادی تعلق می گیرد. علامه مجلسی،نماینده جریان حدیث گرای مدرسه اصفهان، تقدم ارواح بر بدنها راپذیرفته و ادله قائلین به حدوث ارواح همزمان با حدوث بدنها را دارای اشکال می داند به گونه ای که نمی توان با استناد به آنها روایات را رد کرد.
بررسی و تحلیل هویت محلات شهری با تاکید بر حس تعلق به مکان (مورد مطالعه: محلات سیزده گانه حاشیه شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر که با هدف بررسی هویت محلات شهری با تاکید بر حس تعلق به مکان در محلات سیزده گانه حاشیه شهر اردبیل انجام گرفته است، از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی تحلیلی بوده و ش یوه گ ردآوری اطلاع ات و داده ه ا، میدانی است. آزمون روایی که در این پژوهش به کار گرفته شده، روایی صوری و محتوایی می باشد. جهت حصول پایایی پرسشنامه تحقیق، از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که با میزان آلفای ۷۷ درصد، مقدار قابل قبولی را نشان داد. تعداد نمونه انتخابی از حجم جامعه آماری پژوهش ۴۰۰ نفر بوده است که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از آزمون های آماری مختلفی استفاده شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بین متغیرهای انسجام و تعامل اجتماعی با حس مکان ارتباط معنی دار مثبت و مستقیم برقرار می باشد. اما متغیرهای مشارکت اجتماعی، مسئولیت پذیری و آگاهی و دانش بر متغیر حس مکان تاثیری ندارند.
بررسی و تحلیل مسئولیت پذیری اجتماعی کارکنان شهرداری اردبیل با تاکید بر مدیریت زمان و مدیریت استراتژیک منابع انسانی
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲
698 - 715
حوزه های تخصصی:
امروزه در برخی از بخش های سازمان شهرداری مواردی از کاهش مسئولیت پذیری و یا نقصان در پذیرش مسئولیت-های کارکنان در انجام امور محوله مشاهده می شود. فلذا این تحقیق جهت بررسی و تحلیل مسئولیت پذیری کارکنان با تاکید بر مدیریت زمان و مدیریت استراتزیک منابع انسانی به انجام رسیده است. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی و از جهت نوع روش، توصیفی و همبستگی می باشد. جامعه پژوهش حاضر را کلیه کارکنان سازمان شهرداری اردبیل تشکیل می دهد که تعداد آنها برابر 1207 نفر می باشد. جهت تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شده که در نتیجه آن 291 نفر به صورت تصادفی مورد پرسشگری قرار می گیرند. به منظور گردآوری داده-های مورد نیاز، از پرسشنامه مسئولیت پذیری هاریسون گاف، پرسشنامه مدیریت زمان مسیحایی و پرسشنامه مدیریت استراتژیک منابع انسانی هانگ و چانگ استفاده شد. برای تحلیل فرضیات از معادلات رگرسیون ساده و چندگانه در قالب نرم افزارSpss استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد، مدیریت زمان و مدیریت استراتژیک منابع انسانی در میزان مسئولیت پذیری کارکنان تاثیر مثبت معنی داری دارد. همچنین ضریب بتا نشان می دهد که مدیریت زمان 37/0 و مدیریت استراتژیک منابع انسانی 59/0 از تغییرات مربوط به میزان مسئولیت پذیری کارکنان را پیش بینی می کند.
بررسی و تحلیل رابطه بین سیمای بصری شهر و رفتار شهروندان (مطالعه موردی: شهر اردبیل)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
سرزمین سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۶)
41 - 56
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل رابطه بین سیمای بصری شهر و رفتار شهروندان با تاکید بر شهر اردبیل می باشد. نوع تحقیق کاربردی و رویکرد حاکم بر فضای تحقیق توصیفی تحلیلی و همبستگی می باشد؛ براین اساس، جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه در حجم نمونه 50 نفر از مدیران، معاونان و کارشناسان شاغل در حوزه معماری، شهرسازی و زیباسازی شهرداری اردبیل و اساتید دانشگاه های شهر اردبیل می باشد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره در قالب نرم افزار SPSS صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین سیمای بصری شهر و آرامش شهری رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد از تحلیل نتایج رگرسیون چند متغیره می توان نتیجه گرفت که شاخص های سیمای بصری شهر بیشتری تاثیر را با 533/0 بر آرامش شهروندان و کمترین تاثیر را با 128/0 بر جهت یابی شهری داشته است. آنچه شهروندان از سیمای بصری شهر اردبیل انتظار دارند به ترتیب تأمین آرامش، امنیت، جلوگیری از بروز وندالیسم و کمک در جهت یابی است و نیز در جریان اصلاحات کالبدی شهر اردبیل، هویت منظر شهری بایستی بر جایگاه مذهبی - فرهنگی و گردشگری آن منطبق گردد
الهیات زیست محیطی آیت الله جوادی آملی بررسی تأثیر جهان بینی اسلامی بر محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نقش الهیات در کنترل و حل بحران فراگیر زیست محیطی مهم و تأثیر گذار است. آیت الله جوادی آملی با تبیین رابطه انسان و طبیعت مبتنی بر جهان بینی توحیدی و جایگزینی عنوان «خلقت» به جای «طبیعت»، درصدد ارائه راه حلی برآمده است. لوازم خاص دیدگاه مذکور مبتنی بر آن است که انسان در مقام خلیفه اللهی، برترین مخلوق هستی بوده و طبیعت مسخر اوست. از سوی دیگر، وی امانتدار و مالک طبیعت به نحو مشروط و مأذون از سوی خداوند است. درک صحیح این جایگاه به هماهنگی و تعامل مطلوب بشر با طبیعت منجر می شود. ایشان مهم ترین موانع ارتباط صحیح انسان با طبیعت را روحیه سلطه جویی و استکبار طلبی بشر امروز بر مبنای جهان بینی مادی گرایانه و انسان مدارانه تعبیر می کند. از نظر ایشان، توجه به آثار و ثمرات مادی و معنوی طبیعت و کارکرد آن در سلامت و رشد معرفتی، عقلانی و روحی انسان و درک تأثیرات متقابل روابط وی با زیست بوم براساس نگرش توحیدی به هستی، عملکرد بشر را نسبت به طبیعت اصلاح و تنظیم می نماید که ثمره آن آبادانی و تکامل مادی و معنوی محیط زیست و حل بحران های آن خواهد بود.
فضایل عقلانی و اخلاقی انسان متعالی از منظر امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
متین سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۹۹
51 - 73
حوزه های تخصصی:
فضائل عقلانی و اخلاقی از مهم ترین مسائل انسان شناسی معاصر است. این مبحث در ترسیم انسان متعالی و استکمال نفس جایگاه ویژه ای دارد. امام خمینی فیلسوفی فضیلت مدار و عمل گراست که ویژگی های متعددی را برای انسان متعالی برمی شمارد. بسیاری از این ویژگی ها تحت عنوان فضایل عقلانی و اخلاقی قابل جمع اند. بیان اجناس چهارگانه فضایل، اقسام عقلانی و اخلاقی آن، نامتناهی بودن و چگونگی کسب آن ها، نقش اعتدال در فضایل و جایگاه فضیلت در اجتماع انسانی از مباحث موردتوجه ایشان است. امام همچون ملاصدرا، علم را در رأس فضایل عقلانی و عدالت را در رأس فضایل اخلاقی مطرح کرده اند. پژوهش حاضر با روش مطالعه اسنادی درپی تبیین رویکرد خاص امام خمینی در استفاده از مفهوم محوری فطرت در تعریف فضایل است که در بستر رویکرد تقدم علم عملی بر نظری ایشان در سراسر منظومه فکریشان گسترده شده و از ابتکارات ویژه ایشان است. تأکید مضاعف امام بر فضایل اخلاقی نسبت به فضایل عقلانی سبب توجه ویژه ایشان به تشکیل مدینه فاضله در راستای فضیلت مندی نوع انسان است. غلبه رویکرد فطرت محورانه و عمل گرایانه ایشان سبب تسری فضایل از حوزه فردی به حوزه مسائل سیاسی و اجتماعی است. وی تزکیه نفس را عامل فضیلت مندی و حجب ظلمانی و نورانی را مانع دستیابی به فضیلت حقیقی و قرب باری تعالی دانسته و به تبع این بحث، سخن از رذایل بی نهایت را نیز مطرح می کنند که سبب نقص در شکل گیری هویت انسانی و سقوط او در جانب کاستی و نقصان است. فضیلت مندی انسان در اندیشه امام به حدی پررنگ است که می توان روش او را در شناخت انسان، انسان شناسی فضیلت گرایانه دانست.
عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان اردبیل در ساماندهی بافتهای فرسوده شهری(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
رفاه اجتماعی سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۳
۲۵۹-۲۲۹
حوزه های تخصصی:
مقدمه: یکی از پدیده های بحث برانگیز، بحرانی و تاکنون وانهاده شهری، بافت فرسوده و چالش ها و مشکلات مترتب بر آن و نیز دغدغه های مدیریت شهر در این زمینه است؛ بنابراین پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی در پی بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در راستای ساماندهی بافت های فرسوده شهری در سطح منطقه سه شهر اردبیل می باشد. روش: از نظر شیوه گرد آوری داده ها از نوع پژوهش های میدانی و از نظر گردآوری اطلاعات از نوع روش پیمایشی است. حجم نمونه محاسبه شده از طریق فرمول کوکران 384 نفر می باشد که با هدف پوشش هرگونه خطای احتمالی به 400 نفر ارتقاء داده شد. شیوه نمونه گیری به صورت تصادفی ساده می باشد. در نهایت برای تجزیه وتحلیل اطلاعات جمع آوری شده از مدل های ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، آزمون t و مدل رگرسیون در قالب نرم افزار آماری Spss و جهت ترسیم نقشه از نرم افزار GIS استفاده شده است. یافته ها: با توجه نتایج تحقیق بیشترین مقدار ضریب بتا مربوط به اعتماد به مدیران شهری با 76/0 و بعد از آن مربوط به پایگاه اجتماعی- اقتصادی با 13/0 است. بنا براین از بین متغیرهای موردمطالعه بیشترین تأثیر بر مشارکت شهروندان در ساماندهی بافت های فرسوده، متعلق به اعتماد به مدیران شهری می باشد. بحث: اعتماد به مدیران شهری، افزایش سطح تحصیلات و آگاهی شهروندان، مالکیت مسکن و مدت زمان ماندگاری در یک منطقه، از عوامل موثر در مشارکت شهروندان هستند که با اتخاذ تدابیر و برنامه جامع آگاهی بخشی و ارتقای سطح آن توسط رسانه های گروهی به ویژه صداوسیما، می توان جهت افزایش مشارکت به کار گرفت. در نهایت پیشنهاداتی با توجه به نتایج پژوهش ارائه شده است.
بررسی تاثیر نظارت های بازرسی قبل، حین و بعد از عمل در عملکرد شغلی فرماندهان و مدیران (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
نظارت و بازرسی سال ۱۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۶۷
1 - 36
حوزه های تخصصی:
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نظارت های بازرسی در سه سطح قبل، حین و بعد از عمل در عملکرد شغلی فرماندهان و مدیران و با تمرکز بر فرماندهان و مدیران فرماندهی مرزبانی استان سیستان و بلوچستان به اجرا در آمده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث گردآوری اطلاعات، پیمایشی است.روش: 122 نفر از فرماندهان رده های اجرایی و مدیران ستادی، مورد پرسش قرار گرفتند. این پرسشنامه دارای 30 سوال بوده که به شیوه لیکرت طراحی گردیده است. گزینه های پاسخ به هر سوال در پنج سطح کیفی در نظر گرفته شده است. یافته ها: روایی پرسشنامه به روش محتوایی انجام گرفت. برای بررسی پایایی پرسشنامه تعداد 20 پرسشنامه بین 20 نفر از جامعه نمونه آماری توزیع گردید و با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید. پایایی پرسشنامه ها به کمک نرم افزار SPSS محاسبه و ضریب آلفای کرونباخ 0.95 بدست آمد. با توجه بررسی فرضیه مولفه های نظارت و بازرسی قبل از عمل در عملکرد شغلی فرماندهان و مدیران، بالاترین رتبه برگزاری جلسات آگاه سازی، توجیه و ارشاد بازرسی و کم ترین رتبه را تدوین سامانه نظارت و بازرسی هدفمند به منظور اصلاح فرایندهای غلط و ناکارآمد را داشته است.نتیجه گیری: آزمون فریدمن نشان داد که هر چند نظارت و بازرسی در حین انجام کار و بعد از انجام کار، مهم و ضروری است؛ اما بازرسی قبل از انجام کار اهمیت بیش تری دارد و فرماندهان و روسای دوایر و معاونین باید به این موضوع توجه بیش تری نمایند و به نظارت قبل از انجام کار اهمیت بیش تری دهند.