آسیه ذبیح نیا عمران

آسیه ذبیح نیا عمران

مدرک تحصیلی: دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور یزد

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۶۶ مورد.
۴۱.

بررسی کاربرد اعداد یک تا پنج در افسانه های مکتوب ایرانی

کلید واژه ها: افسانه اعداد یک دو سه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۱۴۶
عدد، مقوله ای است که انسان همواره با آن در طول دوران زندگی خود مرتبط بوده و از آن به عنوان وسیله ای برای رفع حاجات بهره می برد. عدد یک در ادیان الهی عددی مقدس به شمار می رفته و رمز الوهیت و یگانگی محسوب می گردد. عدد دو در مقابل یک قرار می گیرد و از این رو مظهر تضاد، تعارض یا آرامش موقت نیروها و نشانه گذشت زمان است. در تمام آیین های سری، دو شوم قلمداد شده و دلالت بر سایه دارد. عدد سه نیز از پرکاربردترین اعداد در افسانه های مورد بررسی است. و نزد ای رانیان ب استان رمز دین و جادو بود. عدد چهار یکی از کامل ترین اعداد است. این عدد را نظم کیهانی دانسته اند؛ که به بی نظمی در جهان نظم می بخشد و آن را به اشکال ثابت و منظم تبدیل می کند. عدد5 در این داستان ها، نقش کم رنگ تری در بین پنج عدد اول دارد. با این عدد ترکیبات فراوانی ساخته شده که بسیاری از این ترکیبات ارزش کنایی و ادبی دارند. هدف از انجام مقاله دستیابی به نتایجی است که می توان از طریق آن به راز و رمز زندگی گذشتگان پی برد. یافته های تحقیق نشان داد که عددیک با بیشترین تکرار در افسانه ها از جایگاه والایی برخوردار است. از سویی اکثر داستان ها و افسانه ها با گزاره قالبی «یکی بود یکی نبود» آغاز می گردد که نشان از اهمیت این عدد در نزد مردم بوده است.
۴۲.

بررسی تطبیقی انواع عشق عرفانی از دیدگاه ابن عربی و جامی در بهارستان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: ابن عربی بهارستان جامی عشق عرفان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۸۵۹
بهارستان جامى (817- 898 ه .ق) کتابى محتوی حکایات و اندرزهاى اخلاقى به نثر ساده و مسجع آمیخته با نظم است که در سال (892ه .ق) نوشته شده است. جامی این اثر تعلیمی و اندرزی را به تقلید از گلستان سعدی نگاشته است. روضه پنجم بهارستان جامی در تقریرعشق و حال عاشقان است. محیی الدین بن عربی (560- 638ه .ق) از عرفای بزرگ اهل اندلس است که اساس مشرب عرفان او حُب و عشق است. در پژوهش حاضر، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی (آمریکایی)، دیدگاه جامی درباره مؤلّفه های عشق با نظرات ابن عربی در این باب مقایسه شده است. عشق مدّ نظر جامی و ابن عربی همسانی های بسیاری باهم دارد. مقاله حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که عشق مورد توجه ابن عربی و جامی کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق به نظرمی رسد، جامی در تبیین عشق، تحت تأثیر ابن عربی بوده و هر دو عشق را فطری و اساس آفرینش می دانند. از دیدگاه ابن عربی و جامی، اصل اصول عرفان، عشق و وحدت وجود است؛ یعنی که مدار هستی بخش و حقیقت هستی حق تعالی است و جز او حقیقتی و وجودی نیست.
۴۳.

بررسی معماری استحکامات در سفرنامه ناصر خسرو

کلید واژه ها: سفرنامه ناصر خسرو دیوار شهر باره دروازه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۱۵۷
حکیم ناصر خسرو قبادیانی در سال 427 ه.ق، براثرخوابی که در جوزجانان دید عزم سفرحجاز کرد. سفر او هفت سال به طول انجامید؛ کتاب سفرنامه ره آورد اوست؛ که از حیث اطلاعات معماری و شهرسازی برخی جوامع از متون معتبرفارسی است. او علم معماری و شهرسازی به معنای امروزی را نخوانده بود؛ اما طی سفر، درباره نوع استحکامات و سیستم تدافعی شهری برخی شهرها و دیه ها، هرچه راکه دیده و شنیده، درست یا نادرست،واقعیت یا افسانه وخوش یا ناخوشایند، همه را ثبت و یادداشت کرده و از مسایلی سخن گفته که در آن دوران حایز اهمیت بود. این مقاله به شیوه توصیفی و تحلیلی نگاشته شده و روش گردآوری اطلاعات آن مبتنی برابزار کتابخانه ای است، که مباحث ذیل را شامل می شود: نوع استحکام بخشی شهرها و دیه ها، نوع مصالح به کار رفته در استحکامات، جزئیات معماری استحکامات، برخی تزئینات به کار رفته در معماری آنها، تأثیر سیستم تکنیکی (و یا تاکتیتیکی) حمله و دفاع در معماری و شهرسازی
۴۴.

بررسی «چین» در داستان غنایی وامق و عذرای لامعی و ظهیر کرمانی وجمشید و خورشید سلمان ساوجی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: چین منظومه غنایی وامق و عذرا جمشید و خورشید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۴۰۶
ادبیات تطبیقی به کشف روابط فرهنگى بین ملت ها و درک تحولات ادبى کمک شایانی می کند. این گرایش ادبی در برقرارى صلح و دوستی بین ملل مؤثر است. مقاله حاضر برای نیل  به این هدف می کوشد تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی چین در داستان غنایی جمشید و خورشید و وامق و عذرا بپردازد. در منظومه غنایی جمشید و خورشید(763 ه.ق)، قهرمان اصلی داستان، خورشید، تنها فرزند شاپور چین، به دنبال رؤیای ماهروی، عازم سفر مخاطره آمیز می شود. او در پایان این سفر اسطوره ای است که به مرتبه انسان کامل واصل دست می یابد. در داستان وامق و عذرای لامعی، وامق پسرِخاقان چین است و طبیعتاً «چین» نقش چشمگیرتری نسبت به وامق و عذرای ظهیر کرمانی دارد. در داستان ظهیر، سفر به چین و عشق ِیکی از شخصیت های فرعی داستان به یکی از ماهرویان چینی است که اهمیت دارد و حوادث اصلی داستان را رقم می زند. عشق دراین چهار داستان، هدفی عالی تر را دنبال می کند و نتایج بزرگ و مهمی  را برای عاشق به ارمغان می آورد. هدف غایی درچهار داستان غنایی مورد بحث تنها بیان یک ماجرای عاشقانه نیست، بلکه بیانگر وصول به مدارج کمال، طرح عواطف انسانی، مسایل روانی و درنهایت ایجاد التذاذ ادبی است. چین از روزگاران گذشته تأثیرات ژرفی برعرفان و  ادب فارسی داشته است و در داستان جمشید و خورشید و هم در وامق و عذرا، نماد صورت و موطن زیبارویان و نگاره هاست.
۴۵.

بازتاب انقلاب اسلامی در شعر نصرالله مردانی

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی نصرالله مردانی شعر قیام ادبیات پایداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۴۷۸
نصرالله مردانی «ناصر» (1326 1382ه. ش) یکی از بزرگترین شاعران انقلاب اسلامی ایران به شمار می آید که نفوذ و تأثیرگذاری اندیشه اسلامی وگفتمان تشیع در شعر اوآن قدر گسترده و فراگیر است که حتی جزئی ترین رفتارها در انطباق با آن معنا و مفهوم می یابد. با پیروزی انقلاب اسلامی، شعر آیینی، در جریان فکری جدیدی قرار گرفت که پیش از آن سابقه نداشت و پرداختن به مفاهیمی همچون شهادت، مبارزه با طاغوت، ظلم ستیزی، همدردی با مستضعفان جهان و مضمونهایی از اینگونه، در شعر نصرالله مردانی در سرلوحه اشعار او  قرار گرفت. اشعار انقلابی او کاملاً پویا و فعال، و شاعر نیز به دنبال موعود، در حرکت است. در شعر او، دیگر خبری از ایستایی و جامدبودن اشعار دوره قبل از انقلاب نیست. همزمان با تجدید حیات اسلام بعد از انقلاب اسلامی، درکی نوین از مفاهیم دینی در پرتو قیام مذهبی، به شکلی تازه و تجدید حیات یافته، با درونمایه دینی در اشعار او ظهور می کند که «ادبیات انقلاب اسلامی» نمونه برجسته آن به شمار می رود. هدف اصلی مقاله تبیین چگونگی تأثیرگذاری و انعکاس پدیده انقلاب اسلامی در اشعار نصرالله مردانی از شاعران ارزشی دهه 60 است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای است. مطابق یافته های پژوهش، نتایج و دستاوردهای دوران انقلاب اسلامی ایران از نظر اتکا بر دین و شریعت و صیانت از تمامیت ارضی کشور و همچنین نظام و ارزشهای مذهبی و ملی در اشعار مردانی انعکاس یافته است.
۴۶.

مآخذِ داستان ها و افسانه های جواهرالاسمارعماد بن محمدالثغری

کلید واژه ها: جواهرالاسمار داستان همسانی عماد بن محمد الثغری افسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۰۱
قصه های زنجیره ای جواهر الاسمار که با شگرد قصه درقصه نوشته شده است، یکی از برجسته ترین ویژگی این مجموعه داستان است. این اثر، گرد آوری شده از قصه های به هم پیوسته وگاهی نیز به تمامی جداگانه است که در شب های پیاپی از زبان راوی بازگو می شود. شمار قصه ها برخلاف عنوان فرعی کتاب، به 40 قصه نمی رسد، بلکه « طوطی»، 100 داستان را به مدت 52 شب نقل می کند. غالب این داستان ها و افسانه ها به نوعی در طول همان داستان اصلی بیان می شوند و از نظر محتوایی نزدیک به آن است. برخی از مضامین و محتوای داستان های جواهرالاسمار عیناً در افسانه های ازوپ، افسانه های لافونتن، الهی نامه عطار نیشابوری و...دیگر نویسندگان و شاعران دیده شده یا قابل تطبیق با کلمات و عبارات این نویسندگان و شاعران است. این می تواند از باب «توارد» یا «تأثیر» یا اقتباس باشد. اغلب حکایات و افسانه های جواهر الاسمار از داستان های پنجاتنترا، هزاریک شب، سندبادنامه، بختیارنامه و...الگو برداری شده اند. جواهر الاسمار و داستان های متعدد و پر شاخ و برگ آن از نظر موضوعی همسانی نزدیکی با متون ادبی مذکور دارد که هدف ازتدوین مقاله ی حاضر آن است که اهمّ همسانی و تفاوت روایات ِداستان «جواهرالاسمار» بررسی و تبیین شود. مهم ترین و بارزترین مختصه افسانه های جواهر الاسمار «تکرار» یک بنمایه درنقل داستان های گوناگون است.
۴۷.

بررسی همسانی ِزن ِپارسا در الهی نامه عطار و شخصیت شیرین در منظومه غنایی خسرو و شیرین ِنظامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: زن پارسا الهی نامه معشوق شیرین عشق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۸۹
داستان ِمنظوم ِغنایی زن پارسا که دراولین مقاله الهی نامه عطار آمده دارای ساختار نوول است، این داستان حول محورزنی زیباست که عاشقان بسیاری دارد و همه درپی تصاحب وی هستند، اما وی به عشق آن ها وقعی نمی نهد. زن پارسا شباهت های فراوانی با شخصیت ِ شیرین در منظومه خسرو و شیرین نظامی دارد. مقاله حاضر به مقایسه این دو اثرو بیان شباهت های آن ها پرداخته است. در واقع مضمون اصلی هر دو اثر، پیروزی بردباری، عفت و پاکدامنی بر خودکامگی و هوسبازی است. جانمایه این شاهکارعطار و نظامی، در پرورش شخصیت زن پارساست که نسبت به همتایانش در سایر معاشیق ازپختگی وکمال بیشتری برخوردارند، عطار و نظامی، این دو زن را به گونه ای پرورده اند که تجسم بانویی آزاده هستند که هم عاشقند و هم معشوق. درپی عشق خطر می کنند، برهمه آرزوهای دنیوی برمی آشوبند، در راه عشق حقیقی پای در رکاب می نهند، دشواری عشق را با شکیبایی به جان خریدار می گردند، زیرا که عاشقان دنیوی را پخته نمی یابند. مقاله تلاش دارد تا در ساختار روایی این داستان، تصاویر و نشانه های عشق عرفانی را ازخلال بررسی شخصیت ورفتار زن پارسا و همسانی آن با شخصیت شیرین ِ نظامی، بر اساس معیارهای مندرج در متون غنایی و عرفانی باز جوید.
۴۸.

علل رویکرد تعلیمی در منظومه دولرانی و خضرخان امیرخسرو دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۳۲
امیرخسرو دهلوی (651-725ﻫ.ق) از شاعران عارف فارسی گوی نیمه دوم قرن هفتم و نیمه اول قرن هشتم هجری هندوستان است. منظومه ادبی-تاریخی « دُوَل رانی خَضَر خان» از مثنوی های اوست که مشتمل بر 4519 بیت است. این مثنوی به بحر هزج مثمن مقصور یا محذوف در داستان واقعی عشق خضر خان، پسر علاء الدیّن محمّد شاه خلجی با «دیول دی» دختر راجه گجرات است. امیرخسرو ابتدا این داستان را به نثر فارسی نوشت و سپس به دستور سلطان آن را در 715 ﻫ.ق به نظم در آورد. توجه به آموزه های تعلیمی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از زبان شخصیت های داستانی دولرانی و خضرخان بیان شده است. این پژوهش، به شیوه توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص ترین انواع مضامین اندرزی و همچنین علل و انگیزه تعلیم در منظومه غنایی دولرانی و خضرخان در چیست؟ مطابق با دستاوردهای تحقیق، اصلی ترین علت و انگیزه انعکاس مضامین تعلیمی در داستان دولرانی و خضرخان، تنبه و عبرت است. همچنین در منظومه غنایی دولرانی و خضرخان، پیوستگی و آمیزش مضامین غنایی و تعلیمی به روشنی نشان می دهد، امیرخسرو در پی طرح این موضوع بوده است که برای رسیدن به کمال در یک رابطه عاشقانه، توجه به آموزه های تعلیمی جایگاه مهم و بلندی دارد.
۵۰.

تحلیل شخصیت بلبل در منظومه «هنرستان عالی مرغان» ریاضی یزدی براساس نظریه عشق «اریک فروم»(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: ریاضی یزدی هنرستان عالی مرغان شخصیت بلبل اریک فروم نظریه ی عشق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۹۸
مقاله حاضر به بررسی مثنوی «هنرستان عالی مرغان» از ریاضی یزدی (1290-1360 ه.ق) براساس نظریه عشق اریک فروم (1900- 1980م.) می پردازد. «هنرستان عالی مرغان» شعری است غنایی که از زبان مرغان بصورت سمبولیک و تمثیلی، در چهارصد بیت و در هفت قسمت سروده شد. فروم نخستین کسی بود که بحث هنر عشق ورزیدن را مطرح کرد و زمینه ای گسترده برای تحقیق و بررسی، ارائه راهکارهای عملی درباره عشق را فراهم ساخت. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر ابزار کتابخانه ای و با بهره مندی از نظریه ی روانشناختی عشق اریک فروم، بر آنست که به این پرسش اصلی پاسخ دهد: بلبل از دیدگاه روانشناسی اریک فروم، به چه میزان از شرایط عاشقی برخورداراست؟ براساس ما حصل تحقیق، بلبل در «هنرستان عالی مرغان» عاشقی راستین است که در راه عشق، سختی های بسیاری تحمل می کند و مطابق نظریه ی فروم از خصایصی چون استغنا، مهربانی، احساس مسئولیت، احترام و معرفت، به طور کامل برخوردار است و با نمودهای واقعی عاشق حقیقی اریک فروم کاملا مطابقت دارد.
۵۱.

علل رویکرد تعلیمی در منظومه دولرانی و خضرخان امیرخسرو دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۹۸
امیرخسرو دهلوی (651-725ﻫ.ق) از شاعران عارف فارسی گوی نیمه دوم قرن هفتم و نیمه اول قرن هشتم هجری هندوستان است. منظومه ادبی-تاریخی « دُوَل رانی خَضَر خان» از مثنوی های اوست که مشتمل بر 4519 بیت است. این مثنوی به بحر هزج مثمن مقصور یا محذوف در داستان واقعی عشق خضر خان، پسر علاء الدیّن محمّد شاه خلجی با «دیول دی» دختر راجه گجرات است. امیرخسرو ابتدا این داستان را به نثر فارسی نوشت و سپس به دستور سلطان آن را در 715 ﻫ.ق به نظم در آورد. توجه به آموزه های تعلیمی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از زبان شخصیت های داستانی دولرانی و خضرخان بیان شده است. این پژوهش، به شیوه توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص ترین انواع مضامین اندرزی و همچنین علل و انگیزه تعلیم در منظومه غنایی دولرانی و خضرخان در چیست؟ مطابق با دستاوردهای تحقیق، اصلی ترین علت و انگیزه انعکاس مضامین تعلیمی در داستان دولرانی و خضرخان، تنبه و عبرت است. همچنین در منظومه غنایی دولرانی و خضرخان، پیوستگی و آمیزش مضامین غنایی و تعلیمی به روشنی نشان می دهد، امیرخسرو در پی طرح این موضوع بوده است که برای رسیدن به کمال در یک رابطه عاشقانه، توجه به آموزه های تعلیمی جایگاه مهم و بلندی دارد.
۵۲.

بازشناخت ِقصّه عامیانه اعجوبه و محجوبه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات عامه اعجوبه و محجوبه حامد بن فضل الله سرخسی اخلاق مضمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۴۶
اعجوبه و محجوبه از جمله قصّه های عامیانه ای است که در قرن هفتم به قلم حامدبن فضل الله سرخسی تألیف شده است. دو راوی در این متن ادبی، طی ده روز، بیست قصّه روایت می کنند که تمام قصّه های بیست گانه، دارای محتوای اخلاقی و اجتماعی هستند. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که نوع روایت و شاخص ترین مضامین قصّه های اعجوبه و محجوبه چیست؟ مطابق دستاوردهای تحقیق، مسائل اخلاقی و تربیتی در قالب مثال ها و تمثیل های محسوس و عینی در این قصّه، آموزش داده می شود تا میزان یادگیری و ماندگاری آن در ذهن مخاطب، افزایش یابد. اعجوبه و محجوبه در گروه قصّه های بلند ایرانی جای می گیرد و قصد حامد بن فضل الله سرخسی از نوشتن آن، انتقال پیام های اخلاقی و  ارزش های خانوادگی، اجتماعی و انسانی به مخاطب عام از طریق نقل قصّه است؛ به همین سبب عناصری که وی در بیان قصّه به کار می برد، همه ساده و بدون پیچیدگی است.
۵۳.

سبک زندگی قرآنی در کلام الملوک باباجان قزوینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعالیم اسلام ابعاد وجود سبک زندگی ترک نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۷۴
«کلام الملوک»(1043ق) باباجان قزوینی که برگرفته از تعالیم اسلام و قرآن کریم است، به ابعاد مختلفی از احترام به انسان و مخلوقات، و چگونگی تعامل با آنان پرداخته است.. این پژوهش، به شیوه توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص ترین سبک قرآنی و همچنین کارکرد و نقش این شیوه در زندگی آدمی در کتاب «کلام الملوک» قزوینی چیست؟ مطابق دستاوردهای تحقیق، بیش ترین توجه باباجان قزوینی در باب زندگی نهی از هوای نفسانی است، زیرا منشأ همه ناپاکی ها به شمار می رود و انسان را به بدی ها رهنمون می سازد. همچنین رویکرد باباجان قزوینی در زمینه سبک زندگی قرآنی، دیدگاهی معنوی به انسان و جهان است؛ به این منظور، در مقاله حاضر، با تکیه بر روش تحلیل محتوا و رویکرد قرآنی، دیدگاه باباجان قزوینی پیرامون سبک زندگی با آیات قرآن کریم مقایسه شده است.
۵۴.

نوآوری های ادبی و بلاغی در منظومۀ عاشقانۀ «دول رانی و خضرخان» امیرخسرو دهلوی

کلید واژه ها: دولرانی و خضرخان امیرخسرو مثنوی منظومه عاشقانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۵۳
امیر خسرو دهلوی از عارفان و شاعران مشهور پارسی گوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او مرید نظام اولیا (متوفی ۷۲۵ ه.ق) بود و تربیتی که از او یافت، در حوزه تصوف به او مقام و مرتبه ویژه ای بخشید. منظومه عاشقانه « دُوَل رانی و خَضِر خان» در قالب  مثنوی  و به بحرهزج مثمن مقصور یا محذوف در 4519  بیت سروده شد. موضوع این مثنوی عاشقانه، در حکایت واقعی عشق خضر خان، پسر علاء الدیّن محمّد شاه خلجی با «دیول دی» دختر راجه گجرات است. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش اصلی پاسخ می دهد که با وجود تقلیدی بودن منظومه غنایی دولرانی و خضرخان از خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی گنجوی، برجسته ترین ابداعات و نوآوری های امیرخسرو در این اثر غنایی کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق مهم ترین ابداعات امیرخسرو در این منظومه عاشقانه، کاربرد استعارات نو و تشبیهات تازه، هنجارشکنی در به کارگیری التزام بی بدیل، ده نامه نویسی عاشقانه و اجرای طرحواره قالب قصیده و غزل در قالب مثنوی دولرانی و خضرخان است.
۵۵.

تفسیر بافت بینامتنی تصوّف و عرفان جامی در بهارستان بر اساس نظریه فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بهارستان جامی عرفان و تصوف مضامین اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۲۹
عبدالرحمان جامی شاعر و نویسنده نام آور قرن نهم هجری است که درواقع خاتم الشعرای بزرگ پارسی گو و پس از عهد حافظ، بزرگ ترین شاعر شمرده شده است. جامی شاعری صوفی مسلکی است که اصطلاحات صوفیه را در شعر و نثر خود به کاربرده و در بهارستان، نمونه های افکار عرفانی خوب و فراوان از او یافت می شود. جامی این افکار را بیشتر در ضمن داستان های کوتاه بیان کرده است. جامی در سراسر بهارستان، هدف و غرض اصلی خود را به عنوان یک معلم اخلاق و عرفان ازیادنمی برد و به خوانندگان عرفان و اخلاق می آموزد و در خلال حکایات، عقاید عرفانی خود را بیان کرده و در موارد مختلف، غیرمستقیم به تعلیم پرداخته است. جامی همچون بسیاری از عرفا هدف اصلی از طی مراحل تربیتی عرفانی یا سیر منازل سلوک را که از توبه آغاز و به فنا پایان می یابد، وصول به ذات حق دانسته که غایت هر عارفی است. نویسنده در این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانه ای درصدد آن است تا به بررسی بافت بینامتنی تصوّف و عرفان جامی در بهارستان بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که جامی در بهارستان چگونه از مضامین عرفانی برای بیان مقاصد تعلیمی و اخلاقی خود بهره برده است؟ با بررسی بهارستان در خصوص اندیشه های عرفانی جامی این نتیجه حاصل می شود که جامی به عرفان ایرانی و نظریات شیوخ خراسان دل بستگی نشان داده و از مضامین گسترده عرفانی در ضمن حکایات برای ارشاد و راهنمایی و همچنین تعلیم دیگران استفاده کرده است.
۵۷.

المنهج الثوری والاحتجاجی فی أشعار محمد مهدی الجواهری(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۰۷
محمد مهدی الجواهری الشاعر العراقی المعاصر من أصل ایرانی ، الذی دعا فی قصائده إلى النضال ضد الاستبداد الداخلی أو العدوان الخارجی فی جمیع المجالات السیاسیه والاجتماعیه والثقافیه والاقتصادیه ومقاومه التیارات المناهضه للحریه. فی الشعر الثوری ، یبحث الجواهری عن لغه للتحدث مع جمیع شعوب العالم وللتعبیر عن المعاناه الإنسانیه. و الثقافه الثوریه تکون فی حکم قصیده احتجاجیه وناقده ؛التی تعبر عن الآلام والمعاناه الاجتماعیه. و هی أشبه بمحکمه عادله تحاول إدانه الدمار والإیحاءات والقمع ...یحاول هذا المقال دراسه الآثار الثوریه وانعکاسها فی قصائد هذا الشاعر العراقی بالطرق الوصفیه والتحلیلیه. تجیب الدراسه الحالیه على السؤال الأساسی حول أی جانب من جوانب الثوره التی تم تناوله فی قصائد الجواهری وأی جانب من النضال شدد علیه واهتم به. بحسب إنجاز البحث ، أولى الجواهری اهتمامًا خاصًا لمفهوم الثوره من أجل تحقیق مُثُل سامیه وطالب بتطبیقها فی المجتمع من أجل تحقیق العداله والحریه والمساواه.و کان ینوی ویقصد من صراخه الاحتجاجی وانتقاده السلاطین فی ذلک الوقت، کان ینوی إبلاغ الناس على محاربه الظلم والقهر والنفاق فی المجتمع وقیاده المجتمع نحو العداله الاجتماعیه.
۵۸.

بررسی وتحلیل عناصر ِ داستان ِ غنایی حُسن و دل سیبک نیشابوری

کلید واژه ها: حسن و دل عقل عشق داستان غنایی عناصر داستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۰۷
مولانا محمدبن یحیی سیبک نیشابوری ، ازشاعران و نویسندگان قرن نهم هجری است، وی کتاب «حُسن و دل» را به سال 840 ه ق ، ساخته است. حُسن و دل داستانی است غنایی که به زبان سمبولیک وبا نثری مسجع نوشته شده و دارای تازگی ها و لطایف ویژه ای است. چنان که از متن داستان برمی آید انگیزه ی این تصنیف، نمایش ِتلاشی است پُرحادثه برای دستیابی به « آب حیات» که نویسنده پس از عرض تأویلاتی بسیار و در مسیر این تلاش ها آدمی را به مقصد رهنمون می کند و اما در این نمایش، صحنه، تن و جان آدمی است، بازیگران، اعضای آن. دراین داستان بسیاری ازجنبه هاوعناصرداستانی متعارف درادبیات داستانی دیده می شودکه هدف این مقاله بررسی و تحلیل فراوانی عناصرداستانی نظیر : زاویه دید، طرح،ساختار،اندیشه وتم،کشمکش،شخصیت و شخصیت پردازی،گفت وگو وزمان مکان است. گویی این داستان با بهره مندی ازفنون عناصر داستان پردازی نوین بیان شده است. هم چنین پرداخت عناصرداستانی دراین داستان به گونه ای است که مخاطب در برخورد باآن به مثابه یکی از شخصیت های داستان حضور فعال دارد. مقاله حاضربه منظوربررسی وتحلیل حُسن ودل سیبک نیشابوری،به شیوه ی کتابخانه ای نوشته شده است ویافته های پژوهش به شکل توصیفی وتحلیلی ارائه شده اند.
۵۹.

المنهج الثوری والاحتجاجی فی قصائد یحیی السماوی ومعروف الرصافی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الثقافه الثوریه العراق الرصافی السماوی الإحتجاج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۹۸
یحیی السماوی و معروف الرصافی (1875-1945م) من شعراء العراقیین المعاصر الذین جعلوا الأولویه القصوی فی أشعارهم المواجهه مع الطغیان الداخلی والعداء الخارجی فی کافه المجالات السیاسیه والإجتماعیه والثقافیه والإقتصادیه. إنهما طالبا المواجهه ضد التیارات المناهضه للحریه. وقد لعبت ظروف المجتمع العراقی دوراً هاماً فی شعرهما. السماوی و الرصافی کلاهما یبحثان عن لغه للحوار مع جمیع شعوب العالم والتعبیر عن المعاناه الإنسانیه فی قصائدهم الثوریّه. إن الثقافه الثوریه هی بمثابه قصیده احتجاجیه وانتقادیه تعبر عن الآلام والمعاناه الاجتماعیه. إنها مثل المحکمه التی تحاول لإدانه وتدمیر الفساد والإفصاحات ومکافحه الظلم. فی هذه المقاله، نحاول وصف الآثار الثوریه بأسالیب وصفیه وتحلیلیه دراسه الآثار الثوریه وانعکاسها فی قصائد هذین الشاعرین العراقیین. 
۶۰.

بررسی رویکرد عرفانی امیرخسرو دهلوی در منظومه دولرانی و خضرخان براساس دیدگاه هوش معنوی رابرت ایمونز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امیرخسرو دهلوی دولرانی و خضرخان عرفان رابرت ایمونز هوش معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۸۸
رابرت. ا. ایمونز (Robert A. Emmons) برای اولین بار در سال 1996 به بُعد معنوی هوش انسان اشاره کرد. او هوش معنوی را مجموعه ای از توانایی ها برای بهره گیری از منابع دینی و معنوی و تجربیّات عرفانی عنوان کرد. امیر خسرو دهلوی از عارفان و شاعران مشهور پارسی گوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او مرید نظام اولیا (متوفی ۷۲۵ ه.ق) بود و تربیتی که از او یافت در حوزه تصوف به او مقام و مرتبه ویژه ای بخشید. منظومه غنایی دولرانی و خضرخان امیرخسرو با رویکر عرفانی تدوین شده است و آموزه های حکمی و عرفانی در اشعار او کاملا آشکار است. مقاله حاضر می کوشد تا به این سؤال پاسخ دهد که مهم ترین شاخصه هوش معنوی در دیدگاه عرفانی امیرخسرو دهلوی در منظومه دولرانی و خضرخان براساس نظریه هوش معنوی ایمونز کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق، امیرخسرو در منظومه دولرانی و خضرخان عرفان و هوش معنوی را ترکیب کرده است. توجه به مهربانی، سخاوت، عزت نفس، همدلی، نوع دوستی، عشق، ایثار، مدارا و تساهل و تسامح از ویژگی های مشترکی است که به عنوان مؤلفه های بارز هوش معنوی در ادبیات عرفانی و اندیشه امیرخسرو مطرح شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان