ابوالفضل گایینی

امروزه رهبری، نقش بزرگی را در موفقیت سازمان ها دارد. لذا اتخاذ رویکرد رهبری مناسب ضرورتی جدی است .پژوهش حاضر با هدف شناسایی سبک رهبری فرماندهان هشت سال دفاع مقدس و الگوسازی سبک رهبری آنان برای مدیران سازمان ها به منظور توسعه نظریه رهبری تدوین شده است.این تحقیق از نظر هدف، اکتشافی و از نظر روش گردآوری داده ها کیفی و از نوع تحلیل تم است. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه می باشد. روش گردآوری اطلاعات میدانی وکتابخانه ای است و ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه می باشد. جامعه آماری، رزمندگان (پیروان) هشت سال دفاع مقدس است که با فرماندهان ارتباط مستقیم داشته اند. همچنین از کتب و اسناد موجود در رابطه با سبک رهبری فرماندهان استفاده شده است که از میان رزمندگان 8 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه برداری در این تحقیق از نوع نمونه برداری غیراحتمالی و هدفمند است. جهت تجزیه و تحلیل داده های کیفی در این پژوهش از روش کدگذاری و تحلیل تم استفاده شده است. پس از بررسی ها و تحلیل های صورت گرفته، نتیجه ی حاصله این است که سبک رهبری کشف شده فرماندهان هشت سال دفاع مقدس «رهبری توحیدی» است که ترکیبی از سبک های رهبری معنوی، رهبری خدمتگذار، رهبری تحول آفرین و سبک رهبری پرجاذبه است. کلید واژه ها: رهبری، سبک رهبری، فرماندهان دفاع مقدس

حفظ و نگهداشت کارکنان یکی از کارکردهای مهم مدیریت منابع انسانی می باشد. زمانی این مقوله اهمیت دوچندان پیدا می کند که با کارکنانی متفاوت روبرو باشیم. هدف اصلی پژوهش حاضر حفظ و نگهداشت کارکنان تنوع عصبی در سازمان بوده و اوتیسم به عنوان یکی از مصادیق تنوع عصبی، مورد تاکید می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی بوده است و از نظر رویکرد و روش، کیفی می باشد. داده های مورد نیاز با روش میدانی، جمع آوری گردیده است. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه می باشد. مشارکت کنندگان در این پژوهش شامل سه گروه درمانگر، کارفرما و والد می باشند که تعداد بیست و یک نفر به شیوه هدفمند، از شهرهای تهران، قم، شیراز، مشهد، قزوین و اصفهان انتخاب گردیده اند. داده ها با روش تحلیل مضمون، تجزیه و تحلیل شده اند. شبکه مضامین شکل گرفته شامل 88 کد، 20 مضمون فرعی و 5 مضمون اصلی (فرهنگ سازمانی تنوع پذیر، انگیزش، آموزش، ارتباطات ایمن و تطبیق معقول) می باشد. مضامین اصلی، حوزه هایی هستند که جهت حفظ و نگهداشت کارکنان، شایسته توجه می باشند.

هدف: سازمانها برای ایجاد نگرش مثبت نسبت به خطاهای سازمانی و توسعه یادگیری از خطاها و در نتیجه آن، رشد بهینه و به دست آوردن نوآوری در سازمان، نیازمند فرهنگی اند که با عنوان «فرهنگ مدیریت خطا» مطرح می شود.از این رو، هدف اصلی این تحقیق، فهم و کشف مؤلفه ها و مفاهیم فرهنگ مدیریت خطا از منظر نهج البلاغه بود. روش: در این پژوهش تلاش شد بر مبنای روش تحلیل محتوا روی نامه ها، حکمتها و خطبه های نهج البلاغه؛ مفاهیم مهم در زمینه فرهنگ مدیریت خطا کشف و تحلیل شود. یافته ها: با تحلیل محتوای مفاهیم نهج البلاغه، 88 مضمون استخراج شد که در قالب 27 مؤلفه و شش بعد، مقوله بندی شدند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش، مدیریت عملکرد به جای ارزیابی عملکرد، تأکید بر شایسته سالاری و مدیریت استعداد برای کاهش پایدار خطا، به کارگیری سبک رهبری مبتنی بر زیبایی شناختی، رهبری جبران خطا و جلوگیری از تکرار آن، یادگیری از خطا و آموزش و ترویج کارکنان حرفه گرا و دیانت گرا، ابعاد اصلی فرهنگ مدیریت خطا در پرتو نهج البلاغه می باشند.

موضوع: مطالعه زیبایی شناسی امکان درک بهتر پدیده ها و تغییر دیدگاه های افراد را فراهم می کند. مقاله حاضر زیبایی را از منظر قرآن کریم و تبلور آن در حوزه ارتباطات سازمانی تبیین می کند. روش: در پژوهش حاضر با روش تحلیل مضمون و بهره گیری از منابع قابل اعتماد، آیات منتخب، و جستجوی واژه زیبایی شناسی و مشتقات آن، الگوی بروان و کلارک در نظر گرفته شده است. یافته ها: با شناسایی آیات مرتبط با زیبایی، و تحلیل و بررسی حول آنها، دلالت های مدیریتی آن در حوزه ارتباطات سازمانی ارائه شد. نتیجه: تحلیل و تدبر در آیات قرآن می تواند به ماهیت سازمانی، ارتباطات درونی و بیرونی، اخلاق کاری، و ارزش های سازمانی، نگاه دینی عمیق تر ارائه دهد. قرآن به اخلاقیات مهمی اشاره می کند که می تواند مبنای ارتباطات سازمانی اخلاقی را فراهم کند. این شامل رعایت حقوق کارکنان، انصاف در مدیریت، و ایجاد فضای کاری سالم است. زیبایی شناسی مبتنی بر قرآن به پژوهشگران و مدیران کمک می کند تا مفاهیم سازمانی را از زوایای مختلف تحلیل کند. این رویکرد به توسعه فهم ما از نقش اصول دینی در محیط سازمانی و ایجاد یک فضای سازمانی متناسب با ارزش های دینی کمک می کند.

هدف این مقاله بررسی و تبیین جایگاه دانش فلسفه در دانش سازمان و مدیریت با تأکید بر هستی شناسی سازمان از نگاه فلسفه اسلامی است. مسائل فلسفی یکی از مبانی در تأثیرگذاری بر دانش سازمان و مدیریت تلقی می شود. معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی از جمله مسائل مهم در فلسفه است که نقش تعیین کننده ای در روش، محتوا و جهت گیری مسائل مدیریت و سازمان دارد. با اعتراف به این نقش، فلسفه اسلامی، به عنوان بدیل دیگر فلسفه ها، در تلقی خود از مسائل این حوزه، می تواند تأثیر بالقوه ای را در دانش مدیریت و سازمان داشته باشد. برای پاسخ به چگونگی این تأثیرگذاری، با رویکرد اکتشافی و به روش عقلی، به دلالت های التزامی نظرات فیلسوفان مسلمان با رجوع به منابع آنان (با تأکید بر نظریه اعتباریات علامه طباطبایی)، بر هستی شناسی سازمان و دانش مدیریت مرتبط با آن پرداخته شده است.

آموزه های اسلام به عنوان ارزش متعالی، سبب بسترسازی و تقویت سرمایه اجتماعی می شود. معارف و مفاهیم ارزشی از یک سو به عنوان نظامی جامع، فعلیت و انباشت سرمایه اجتماعی را محقق می سازد و ازسوی دیگر، سرمایه اجتماعی از طریق ایجاد شبکه های اعتماد و پیوندهای گوناگون زمینه ایجاد توسعه اجتماعی و فرهنگی پایدار را فراهم می کند. از این رو این پژوهش درصدد ارائه راهکارهای تقویت سرمایه اجتماعی از دید نظام ارزشی اسلام است. در ایﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از دو روش کﻤی و کیﻔی اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه است. این تحقیق با توجه به هدف توصیفی کاربردی، و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی است. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ﺗﺤﻘیﻖ دانشجویان مدیریت ارشد و دکتری پردیس فارابی دانشگاه تهران هستند که ﺑﻪ روش ﺗﺼﺎدﻓی در دسترس و هم چنین در رابطه با نخبگان و متخصصان از روش گلوله برفی استفاده شد. تمامی شاخصهای سنجش سازه عوامل راهکارهای تقویت سرمایه اجتماعی بار عاملی بسیاری دارد و بنابراین مورد تأیید قرار گرفت به طوری که در بعد ذهنی، علائق متفاوت و در بعد عینی سازمانهای دانشی بیشترین اهمیت را داشت. در مجموع بعد عینی با ضریب مسیر 84/0 نسبت به بعد ذهنی با ضریب مسیر 81/0 در این تقسیم بندی، رتبه بهتری دارد.       

هدف این مقاله بررسی، تبیین و ارائه الگویی از انسان شناسی تئوری سازمان با تاکید بر آرای علم النفس حکمت متعالیه است. انسان شناسی فلسفی یکی از مبانی مهم در تاثیرگذاری بر دانش سازمان و مدیریت تلقی می شود. یکی از مبانی مهم در کشف و بیان چیستی انسان، علم النفس حکمت متعالیه است. بنابراین، اهمیت پرداختن به آن از منظر حکمت متعالیه به عنوان یکی از بدیل های فلسفی ضروری است. با توجه به پیشینه تحقیق، خلأ چنین بررسی و تبیینی وجود دارد.     از نگاه ملاصدرا سازمان وجودی اعتباری دارد و جایگاه انسان در سازمان، اعتباری است. انسان در ضمن ایفای نقش اعتباری خود در سازمان، با تمام هویت انفسی بالقوه از جمادی، نباتی، حیوانی، انسانی و الهی حضور دارد. انسان از طریق طراحی و ساخت سازمان متناسب با ویژگی های سیر انفسی از جمادی، نباتی، حیوانی، انسانی و الهی به سازمان شیئیت می بخشد. انسان سازمانی، اراده گرا و مضطر است.     این نگاه در مقایسه با دیگر رویکردهای فلسفی به انسان در تئوری سازمان افزون بر جامع و شامل بودن آن، امتیاز توسعه دهندگی تا انسان عرفانی/ معنوی و به تبع آن سازمان عرفانی/ معنوی را دارد

هدف مقاله، دسته بندی استعاره هایی است که مفهوم دانش را تبیین و جایگاه آن را در مبحث مدیریت دانش، نمایان می کنند. در این مقاله مفاهیم نهفته در استعاره هایی که در متون متخصصان این حوزه، برای واژه دانش به کار گرفته شده، بررسی می شود و زمینه را برای پاسخ به این سوال فراهم می آورد که دانش در سازمان ها، چه نقش و جایگاهی دارد و چگونه باید مدیریت شود؟ برای پاسخ به این سوال، مقاله های مدیریت دانش در تعدادی از پایگاه های علمی به صورت روشمند مرور شد. در همین راستا و به دلیل تاکید اسلام بر نقش و اهمیت دانش، مجموعه ای از آیات قرآن و روایاتِ حاوی واژه علم استخراج گردید و پس از بررسی متنِ آیات و روایات به روش تحلیلی، مجموعه گسترده ای از استعاره ها، مختصِّ واژه علم گردآوری شد تا با در دست داشتن یک دسته بندی از استعاره های دانش موجود در متون وحیانی و روایی، ضمن مروری همه جانبه بر استعاره های دانش، بیانِ نتایجِ مدیریتی حاصل، ما را به سمت دستیابی به هدفمان که نمایش جلوه ارزشمند دانش برای رشد و تعالی هر سازمان است هدایت کند.

یکی از ابعاد مهم و قابل ملاحظه اخلاق کاری، سختکوشی است، اما با این وجود مطالعات محدودی در خصوص عوامل تاثیرگذار بر رفتار سختکوشی کارکنان صورت گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیرات دینداری و اخلاق کار اسلامی بر رفتار سختکوشی کارکنان است. روش تحقیق توصیفی پیمایشی و ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه است. جامعه آماری کارکنان مسلمان شرکتهای تولیدی و خدماتی شهر تهران، تعداد نمونه 351 نفر و روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. به منظور بررسی رابطه میان متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندمتغیره استفاده گردید و برای بررسی تفاوت میان دو گروه کارکنان مجرد و متاهل در زمینه رفتارسختکوشی از آزمون t گروههای مستقل بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که اخلاق کار اسلامی و دینداری هر دو عواملی هستند که بر رفتار سختکوشی کارکنان تاثیر مثبت دارند. همچنین درخصوص متغیر سختکوشی، با توجه به وضعیت تاهل آزمودنی ها، نتایج متفاوتی بدست آمد، بدین معنی که کارکنان متاهل در متغیر رفتارسختکوشی، میانگین بالاتری به دست آورده اند. نتایج پژوهش، یاری کننده مدیران در خصوص ارتقاء رفتار سختکوشی کارکنان از طریق اشاعه فرهنگ دینداری و اخلاق مداری در سازمان می باشد..

جایگاه انسان در علوم انسانی به گونه ای است که سبب شده همگرایی آن با علوم طبیعی در عینیت معرفت شناسی و وحدت روش شناختی به چالشی اساسی تبدیل شود. مطالعات فلسفی توانسته اند این چالش و مرز میان علوم انسانی و علوم طبیعی را از طریق طرح پرسش های معرفت شناسی، هستی شناسی، روش شناسی و انسان شناسی در پیش روی علوم انسانی برجسته سازند. سازمان و انسانِ سازمانی نیز که موضوع مطالعات دانش مدیریت است در مواجهه با پرسش های انسان شناسی فلسفی قرار گرفته است. دستگاه فلسفه اسلامی نیز با حفظ مبانی متافیزیکی خود، انسان را در مرکز مطالعات فلسفی قرار داده است. ازمیان آن مطالعات، حکمت متعالیه به عنوان آخرین دستاورد فلسفی در فرهنگ اسلامی به گونه ای خاص و متفاوت با دیگر مطالعات فلسفه اسلامی به این موضوع پرداخته است. در این مقاله سعی می شود افزون بر طرح اصول کلیدی انسان شناختی حکمت متعالیه، تأثیرهای بالقوه آن بر دانش مدیریت و سازمان تحت عنوان انسان سازمانی مورد بررسی قرار گیرد؛ اما پیش از آن، مروری اجمالی بر طرح برخی اندیشه های نظری در زمینه انسان سازمانی که باعث چرخش های اساسی و متفاوتی در نظریه های سازمان و مدیریت شده است صورت می گیرد.

مفاهیمى که در خارج ما بازائى ندارد و ذهن به منظور رفع احتیاجات حیاتی، آنها را ساخته است ادراکات اعتباری نامیده می شوند؛ در برابر ادراکات حقیقی که انکشافات و انعکاسات ذهنی واقع و نفس الامر هستند. از سوی دیگر فناوری نرم، فناوری ذهنی است که در اندیشه، اعتقادات، ارزش ها و رفتارهای فردی و اجتماعی انسان ریشه دارد و مولفه های تشکیل دهنده آن، عوامل انسانی غیر قابل مشاهده هستند. این مفهوم در برابر فناوری سخت قرار دارد که امری خارجی است و عوامل فیزیکی مولفه های آن را شکل می دهند. با توجه به ویژگی های مشابه بسیار و مصادیق مشترک فراوانی که میان این دو مفهوم وجود دارد می توان احکام مربوط به هریک را به مصادیق دیگری تسری داد.

مطالعات سازمان و مدیریت نشان داده است که تحت تأثیر رویکرد های متعدد و گاه متضاد دستخوش تحولات عمده ای قرار گرفته است و دلیل آن، تحول در منابع  و روش های معرفتی است که همواره به عنوان عوامل ناپایدار در محیط پیرامون مطالعات سازمان ومدیریت اتفاق افتاده است. از رویکرد  مکانیکی و آشوب تا رویکرد اثباتی و معنایی که تحول اساسی در حوزه های معرفت شناسی، هستی شناسی، روش شناسی و ... را در پی داشت؛ همگی بیانگر تأثیرپذیری مطالعات سازمان و مدیریت از این تحولات است. در این مقاله سعی شده است بخشی از تحولات روشی و معرفتی در مطالعات سازمان از دریچه رویکرد معناگرایی بررسی شود. این تحولات زمانی آغاز شد که عنصر معنا در فهم و تفسیر رفتار عاملان اجتماعی  جایگاه ویژه ای پیدا کرد. اینکه این تحولات چگونه مطالعات سازمان و مدیریت را تحت تأثیر قرار داد، سؤال مهمی است که مقاله به دنبال بررسی و پاسخ به آن است. بررسی به روش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به منابع اصلی انجام پذیرفته است.