نصرالله مولایی هشجین

نصرالله مولایی هشجین

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۴۳ مورد.
۴۱.

تحلیلی بر نارسایی نظام سیاست گذاری برنامه ریزی روستایی باتاکید بر عدالت فضایی (مطالعه موردی: استان خراسان شمالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظام سیاستگذاری برنامه ریزی روستایی برخورداری عدالت فضایی خراسان شمالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۷۷
مقاله حاضر دارای هدف کاربردی و با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. در این مقاله برای رتبه بندی دهستان ها از روش ویکور، تحلیل پهنه ای خدمات از روش بیضی انحراف معیار، برای تحلیل خوشه ای و تمرکز تسهیلات از روش موران و برای تحلیل ارتباط بین متغیرها از روش همبستگی چند متغیره استفاده شده است. نمونه های موردی تحقیق روستاهای استان خراسان شمالی که در مقیاس دهستان تجمعیع یافته شده اند با توجه به نتایج به دست آمده از رتبه بندی روش ویکور دهستانهای آلاداغ و بدرانلو در طبقه بندی کاملا برخوردار، دهستان های اترک، گرمخان، آذری، روئین، جرگلان و جیران سو در گروه نسبتا برخوردار، دهستان های آلمه، حصارچه، شیرین سو، گیفان، باباامان، سیوکانلو، زیارت، حومه، شاه جهان، فاروج، بام و صفی آباد در گروه متوسطو بقیه دهستان ها در گروه نسبتا نابرخوردار ونابرخوردار طبقه بندی شده اند. با بررسی نتایج می توان دریافت دهستان هایی که در نزدیکی مرکز استان قرار دارند جزء دهستان های برخوردار محسوب می شوند و دهستان های با فاصله از مرکز استان در طبقه بندی نابرخوردار قرار گرفتند. همچنین تحلیل همبستگی چندمتغیره نشان می دهد که بین نزدیکی به مرکز استان با میزان برخورداری رابطه معکوس وجود دارد، بدین صورت که هر چقدر از مرکز استان فاصله زیاد شود میزان برخوداری روستاها کمتر شده است. در مورد ارتباط بین جمعیت و میزان برخورداری نشان دهنده همبستگی مستقیم و مثبت می باشد که هر چقدر تعداد جمعیت روستا افزایش یابد میزان برخورداری دهستان ها نیز بیشتر می شود
۴۲.

تحلیل تطبیقی اثرات و پیامدهای سیاست گذاری های کالبدی برنامه پنجم توسعه (1390-95 ) روستاهای جلگه ای و کوهستانی غرب گیلان (مورد: تغییرکاربری اراضی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاستگذاری کالبدی برنامه پنجم توسعه کاربری اراضی روستاهای غرب گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۸۴
اهمیت سیاست گذاریهای توسعه کالبدی هم چنان با هدف و محوریت تاثیر گذاری برای رفع فقر و محرومیت از جامعه روستایی از طریق بهبود شرایط زندگی به صورت ساختارهای اقتصادی و اجتماعی ،کالبدی با حفظ جایگاه در درون برنامه های عمرانی و در برنامه پنجم توسعه (1390-95) نیز با محوریت شعار پیشرفت و عدالت با اختصاص 4 بند از ماده 194 توسعه روستایی به توسعه کالبدی روستاها بیش از پیش هدف گذاری و تاکید ویژه شده است. کاربری اراضی روستایی بخشی از سیاستگذاریهای کالبدی میباشد که در قالب طرحهای هادی روستایی در برنامه های توسعه ای از برنامه اول توسعه در سال 1368 آغاز وهمچنان نیز تا برنامه پنجم توسعه در قالب ماده 194 هدف گذاری و دنبال شده است. براین اساس هدف اصلی این پژوهش تحلیل تطبیقی سیاستگذاریهای کالبدی برنامه پنجم توسعه به منظور ارائه راهبردهای آتی در روستاهای جلگه ای و کوهستانی غرب گیلان با محوریت کاربری اراضی میباشد. روش تحقیق توصیفی –تاریخی و تحلیلی است.برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ا ی و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری کل روستاهای کوهستانی و جلگه ای غرب گیلان ا(شهرستان های آستارا، تالش ، رضوانشهر و ماسال ) نتخاب شده و برای تحلیل داده ها از نرم افزار اکسل وGIS بهره گرفته شده است. یافته ها نشان میدهد که طی سال های مذکور 86 درصد از کل تقاضای تغییر کاربری زمین ناحیه و 88 درصد مساحت از کل ناحیه در بخش جلگه ای و 14 درصد از کل تقاضای تغییر کاربری زمین ناحیه و 12 درصد مساحت از کل ناحیه در بخش کوهستانی بوده است.
۴۳.

ارزیابی اثرات سیاست های مقاوم سازی بر الگوهای مسکن و هویت روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان ماسال)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست های مسکن روستایی الگوی مسکن هویت روستایی شهرستان ماسال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۰۳
مسکن به عنوان یکی از مهم ترین عناصر سکونتگاه های انسانی، به ویژه در مناطق روستایی محسوب می شود. با این وجود تأمین مسکن مناسب، یکی از چالش های عمده در نواحی روستایی به دلیل قدرت مالی پایین روستائیان و همچنین آسیب پذیری مساکن در برابر بلایای طبیعی محسوب می گردد. بنابراین تمامی دولت ها در سال های اخیر به سیاست هایی همچون اعطای اعتبارات و وام های کم بهره در راستای ارتقای کیفیت مساکن روستایی مبادرت نموده اند. سیاستی که باعث تغییراتی در بطن روستاها و الگوهای مسکن گردیده است. از این رو، هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیرات اعتبارات و وام های مقاوم سازی مساکن در نواحی روستایی شهرستان ماسال (روستاهای شالماء، مرکیه و درخانه) در دو بعد الگوی مسکن و هویت روستا می باشد. در این راستا، روش تحقیق توصیفی-تحلیلی با تأکید بر رویکرد کیفی-کمی می باشد که برای جمع آوری اطلاعات از روش میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشگری) استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق نیز شامل مساکن روستاهای مورد مطالعه می باشد که حجم نمونه بر اساس روش کوکران 383 مسکن برآورد گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که عمده ترین تأثیر اعتبارات و وام های مقاوم سازی، ارتقای استحکام مساکن جدید و نوسازی شده نسبت به مساکن قدیمی تر می باشند. همچنین از سایر تأثیرات این تسهیلات می توان به کاهش فعالیت های زیستی در واحد مسکونی، کاهش سطح زیربنای مساکن، کاهش تعداد اتاق ها و تغییر در نوع پلان و سازه های مساکن اشاره کرد. از طرفی نتایج نیز حاکی از کاهش هویت در کالبد روستاها از منظر تعلق مکانی و همچنین کاهش ارزش های فرهنگی و تطابق با الگوی کهن و سنتی در طراحی های جدید واحدهای مسکونی می باشد.
۴۴.

Adopting the Indicators of Rural Governance in Realizing the Coordinated Management of Rural Development in Giulan Province(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: rural governance Coordinated inter - organizational management Rural development Giulan Province

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۷۶
Purpose- The administration and policy-making have long been a principle to impact the sustainable development of rural areas. One of the most critical factors that ensure the achievement of an organization's goals is the structure design of the organization. The present research examines the influential factors in the organizational structure of rural development management in Guilan Province. The study analyzed the role of rural governance indicators and inter-organizational coordination in realizing the coordinated management of rural development. Ultimately, it proposed an executive strategy to realize the coordinated management of rural development planning in Guilan Province.Design/methodology/approach- Based on Morgan's table, a sample size of 81 individuals with roles like specialist, expert, manager and employee of different organizations in Giulan Province, professors and graduate students of geography and rural planning were randomly and systematically selected. Data collection was done using a researcher-made questionnaire. The professors confirmed the validity of the questionnaire, and the reliability was determined with Cronbach's alpha, with a value of 0.82.Finding- This research is an applied study in terms of the purpose; In terms of nature, it is descriptive-analytical and quantitative-qualitative in terms of methodology. The data obtained from 37 items were analyzed using SPSS statistical software to provide solutions based on seven leading indicators of rural governance and five indicators of inter-organizational coordination. The research findings show that the model based on rural governance indicators and inter-organizational coordination mainly consists of coordinating, obliging and responsive indicators to realize the coordinated management of rural development planning.Practical implications- To this end, the establishment of a "coordinated management council for rural development planning of Giulan Province under the supervision of the governor” is proposed.
۴۵.

تاب آوری اقتصادی سکونتگاه های روستایی شهرستان آوج در برابرمخاطرات محیطی با تأکید بر زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۱۲۲
وقوع مخاطرات محیطی از جمله زلزله، درسکونتگاه های روستایی آسیب های جبران ناپذیری به همراه دارد. یکی از مهم ترین آسیب ها، آسیب های اقتصادی است. این اعتقاد وجود دارد که با آگاهی و شناخت از میزان تاب آوری اقتصادی که از ابعاد مهم و تاثیرگذار تاب آوری است، می توان با برنامه ریزی مناسب در زمینه کاهش صدمات و آثار مخرب مخاطرات محیطی گام برداشت. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی تحلیلی است. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز دو روش اسنادی و میدانی (ابزار پرسش نامه) به کار رفته است. در روش پرسش نامه ای، داده های لازم درقالب پرسش نامه درسطح 5 دهستان شامل 100 روستا، گردآوری و برای تحلیل داده ها از روش های آماری استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، دهستان های شهرستان آوج و واحد تحلیل سرپرستان خانوارهای ساکن در روستاهای این شهرستان است که براساس روش کوکران، تعداد 370 سرپرست به صورت تصادفی انتخاب شده است. پس از مطالعات اسنادی، به کمک روستاییان و مدیران روستایی سه شاخص اقتصادی شامل وضعیت مسکن و اشتغال و درآمد، سیاست های حمایتی در محدوده مورد مطالعه شناسایی و به کمک شاخص ها نمرات تاب آوری محاسبه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد گویه های استفاده از وام ها و کمک های بانک ها برای نوسازی و بهسازی با میانگین 69/3 و استحکام بنای ساختمان با میانگین 43/2 به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را بر تاب آوری اقتصادی روستاهای مورد مطالعه داشته اند و دهستان حصار ولیعصر بالاترین و دهستان و خرقان شرقی پایین ترین نمره تاب آوری اقتصادی را دارا است. همچنین از آزمون T تک نمونه ای برای اثبات معناداری و قابلیت تعمیم نتایج پژوهش و تحلیل رگرسیون جهت نشان دادن تاثیر بعد اقتصادی بر تاب آوری استفاده شده که میزان آماره ضریب تعیین برابر 513/0 است و نتایج حاکی از وابستگی موثر بعد اقتصادی بر تاب آوری در محدوده مورد مطالعه می باشد.
۴۶.

تحلیل جغرافیایی کیفیت زندگی روستایی با تاکید بر شاخص های کالبدی، مطالعه موردی: روستاهای شهرستان انزلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاخص های کالبدی کیفیت زندگی کیفیت کالبدی سکونتگاه های روستایی شهرستان انزلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۲۹
مفهوم کیفیت زندگی که در چند دهه اخیر، مورد توجه پژوهشگران و اندیشمندان برخی رشته های علمی قرار گرفته است دارای ابعاد مختلفی بوده و نشان دهنده میزان برخورداری و بهره مندی از ابزار مادی رفاه فردی و اجتماعی و همچنین توانمندی های افراد در زمینه های علمی و اجتماعی است کیفیت زندگی، امروزه به عنوان عنصری کلیدی در سیاست گذاری و بررسی سیاست های حوزه عمومی مورد بحث قرار می گیرد. هدف این پژوهش، تحلیل جغرافیایی کیفیت زندگی روستاهای شهرستان انزلی با تاکید بر شاخص های کالبدی است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و میدانی است. برای تحلیل موضوع، از داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 و همچنین مطالعات میدانی در قالب داده های آماری هستند بنا بر این 25 روستا بررسی شده اند. سنجش کیفیت کالبدی روستاها با بهره گیری از هشت شاخص و مدل Topsis انجام شده است. رابطه کیفیت زندگی روستاها با متغیرها با نرم افزار SPSS و آزمون همبستگی پیرسون محاسبه شد که میزان رابطه بین امتیاز کیفیت کالبدی روستاها با فاصله از مرکز شهرستان، 63/0-، با فاصله از منطقه آزاد تجاری-  اقتصادی انزلی، 62/0- و با تعداد جمعیت، 74/0 است که در هر سه مورد رابطه بین متغیرها و کیفیت کالبدی روستاها، کاملا بارز و نشان دهنده رابطه معکوس و متوسط رو به بالای کیفیت کالبدی روستاها با دو متغیر فاصله از مرکز شهرستان و منطقه آزاد تجاری -  اقتصادی و رابطه قوی مستقیم بین تعداد جمعیت و کیفیت کالبدی روستاها است و بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت که در کیفیت کالبدی روستاهای شهرستان بندر انزلی، سه متغیر فاصله روستاها از مرکز شهرستان (بندر انزلی)، فاصله از منطقه آزاد تجاری-  اقتصادی انزلی و اندازه روستاها (تعداد جمعیت) تاثیر گذار هستند.
۴۷.

زیست پذیری اقتصادی سکونتگاه های روستایی پیرامون کلانشهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زیست پذیری شاخص های اقتصادی سکونتگاه های روستایی کلانشهر رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۱
مفهوم زیست پذیری پیچیده و شامل جنبه های مختلف زندگی است که در مکان های مختلف تعاریف نسبتاً مشابه ای دارد. به طور کلی می توان گفت تمامی مولفه هایی که زمینه ساز ایجاد سکونتگاهی با کیفیت هستند میزان زیست پذیری و سطح رضایت ساکنان روستایی را افزایش می دهند. این مولفه ها در ابعاد مختلف محیطی- اکولوژیکی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، نهادی- مدیریتی و کالبدی ظاهر می شوند. از میان این ابعاد، علی رغم این واقعیت که بعد اقتصادی تنها عامل موثر بر زیست پذیری نیست به طرز قابل توجهی در درک این مفهوم برای ساکنان موثر است. به همین دلیل در پژوهش حاضر به شناسایی و تحلیل زیست پذیری اقتصادی در سکونتگاه های روستایی پیرامون کلانشهر رشت (37 روستا) با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی پرداخته شده است. پس از مطالعات اسنادی، به کمک روستاییان و مدیران روستایی چهار شاخص اقتصادی شامل اشتغال و درآمد، هزینه های خانوار، ارزش زمین و مسکن و گردشگری در محدوده مورد مطالعه شناسایی و به کمک شاخص ها نمرات زیست پذیری محاسبه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد روستای پیرکلاچای بالاترین و روستای ورازگاه پایین ترین نمره زیست پذیری اقتصادی و شاخص ارزش زمین و مسکن (00/9) موثرترین و شاخص گردشگری (2/1) کم اثرترین شاخص ها بر زیست پذیری اقتصادی هستند. همچنین از آزمون T تک نمونه برای اثبات معناداری و قابلیت تعمیم نتایج پژوهش و تحلیل رگرسیون جهت نشان دادن تاثیر بعد اقتصادی بر زیست پذیری استفاده شده که نتایج حاکی از تاثیر اندک بعد اقتصادی بر زیست پذیری در محدوده مورد مطالعه است که البته با فراهم نمودن زمینه ای در جهت افزایش اشتغال و همچنین تمرکز بر جذب گردشگر با توجه به پتانسیل های موجود می توان امید داشت با تقویت زیست پذیری اقتصادی، سطح زیست پذیری روستاهای مورد مطالعه افزایش یابد.
۴۸.

توسعه ی مقصد گردشگری با تأکید بر شناسایی ابعاد اعتماد گردشگران با رویکرد ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری اعتماد اعتماد گردشگران استان گیلان رویکرد آمیخته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۹۷
هدف این پژوهش توسعه ی مقیاسی برای اندازه گیری اعتماد گردشگران به استان گیلان به منزله ی یکی از جذاب ترین مقاصد گردشگری کشور با استفاده از روش تحقیق آمیخته است. داده های بخش کیفی با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته از دوازده نفر از خبرگان دانشگاهی، سیاست گذاران و برنامه ریزان حوزه ی گردشگری جمع آوری شد. تحلیل داده ها به کمک نظریه ی داده بنیاد کلاسیک در دو مرحله ی کدگذاری بنیادی و نظری به استخراج 48 مفهوم، 19 مقوله ی فرعی و درنهایت 6 مقوله ی اصلی اعتماد به مدیریت مقصد گردشگری، آژانس های خدمات مسافرتی، کارکنان مراکز ارائه دهنده ی خدمات گردشگری، ساکنان مقصد گردشگری، سایر گردشگران و محتوای فضای مجازی به منزله ی ابعاد تشکیل دهنده ی اعتماد در صنعت گردشگری منجر شد. در مرحله ی کمّی نیز، بر مبنای مؤلفه های استخراج شده، پرسش نامه ای تنظیم و به 389 نفر از گردشگران بازدیدکننده از شهرهای گوناگون استان گیلان داده و اعتبار مدل با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی بار دیگر تأیید شد.
۴۹.

تحلیل عوامل پیش برنده تنوع بخشی به فعالیت های اقتصادی روستاهای شهرستان ماسال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوامل پیش برنده تنوع بخشی اقتصادی روستا شهرستان ماسال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۸۶
برای پایدارسازی اقتصاد روستایی ،وجود تنوع، یکی از ضروریات جوامع مختلف قلمداد شده و رعایت این اصل، ثبات و پایداری ساختارهای اقتصادی را تسهیل خواهد نمود. بر همین اساس هدف از این پژوهش تحلیل عوامل پیش برنده تنوع بخشی در فعالیت های اقتصادی  روستاهای شهرستان است. این تحقیق کاربردی است و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق نیز 68 نفر از دهیاران و کارشناسان دستگاه های اقتصادی شهرستان ماسال هستند که حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان تعیین گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که گویه های آن با نظرات کارشناسی استاد راهنما و مبانی نظری تحقیق تهیه و تنظیم شده است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها نشان داد که 23 عامل پیش برنده در تنوع بخشی فعالیت های اقتصادی روستاهای شهرستان ماسال نقش دارد . نتایج آزمون فریدمن نشان داد که شاخص وجود زمینه های متعدد جهت جذب توریسم با رتبه میانگین 09/20، دارای بیشترین اهمیت و شاخص سطح سواد جوانان روستایی به ویژه دختران با رتبه میانگین 53/5 دارای کمترین اهمیت در بین عوامل مطرح شده است. بر اساس یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که تدوین طرح جامع تنوع بخشی به اقتصاد روستاهای شهرستان ماسال با شناسایی و گنجاندن تمامی ظرفیت های محدوده موردمطالعه ازجمله مواردی است که باید در اولویت کار مسئولان این شهرستان قرار گیرد. 
۵۰.

الگوی سکونت گزینی جمعیت مهاجر با رویکرد اکولوژی اجتماعی در شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگو جمعیت مهاجر سکونت گزینی اکولوژی اجتماعی شهر رشت ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۲۹۶
اکولوژی اجتماعی شهر، شیوه های اجتماعی و اقتصادی شهر را به تصویر می کشد و بر هویت محیط اجتماعی شهر تاکید دارد و در پی آن است تا همه شهروندان بتوانند به زندگی شایسته ای دست یابند. جدایی گزینی های اجتماعی-فضایی یکی از مسایل مهم کنونی شهرها  به شمار می رود و از زمینه های بروز این پدیده، حضور مهاجرین در شهرها است که با توجه به شرایط شان مکان های خاصی از شهر را برای سکونت خود انتخاب می کنند. جدایی گزینی جمعیت مهاجر در قالب نقطه ای، لکه ای و پهنه ای در بخش های خاصی از شهر و بویژه سکونتگاه های غیررسمی شکل گرفته و گسترش پیدا می کند. شهر رشت بزرگترین و مهمترین شهر منطقه شمال ایران، شهری مهاجر پذیر است که جمعیت آن طی سا ل های 1335 تا1395 ازتعداد 109491 نفر به 679995 نفر، تحت تاثیر مهاجرت های درون استانی و برون استانی 2/6 برابر افزایش یافته است. هدف تحقیق حاضر تحلیل الگوی سکونت گزینی جمعیت مهاجر با رویکرد اکولوژی اجتماعی در شهر رشت است که از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش شناسی، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، کارشناسان فنی شهرداری های مناطق پنجگانه شهر رشت است که با بهره گیری از طراحی و تکمیل تعداد 38 پرسشنامه به روش دلفی، داده ها و اطلاعات مورد نیاز در کنار مطالعات اسنادی جمع آوری شده است.یافته هاو نتایج تحقیق نشان می دهد الگوی سکونت جمعیت مهاجران به صورت؛ نقطه ای، لکه ای و پهنه ای بوده که این الگو در محلات با نسبت بالای جمعیت مهاجر مانند برخی محلات مناطق چهار و پنج برعکس می باشند. برنامه ریزی از طریق آماده سازی زمین های بلافصل شهر رشت مطابق با طرح های جامع و تفصیلی و نیز ساختاری-راهبردی به توسعه کالبدی-فضایی و بویژه توسعه اجتماعی-فرهنگی الگوی سکونت پهنه ای، لکه ای و نقطه ای مهاجرین کمک خواهد نمود.
۵۱.

تبیین اثرات گردشگری در تحولات اقتصادی نواحی روستایی شهرستان رودسر در دو دهه اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری تحول اقتصادی مناطق روستایی شهرستان رودسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۱۵
توسعه گردشگری به عنوان یکی از راهکارهای نجات روستاها از فقر، مهاجرت، مشکلات اقتصادی، ایجاد رفاه، حفظ ارزش های فرهنگ سنتی و در مجموع حفظ منابع طبیعی قلمداد می شود. این مقاله با هدف تبیین اثر گردشگری در تحولات اقتصادی نواحی روستایی شهرستان رودسر در دو دهه اخیر می باشد. مقاله از نوع توصیفی- تحلیلی بوده. داده های پژوهش از راه منابع اسنادی و مطالعات میدانی در قالب، مشاهده، مصاحبه و پرسش نامه بدست آمده است. برای تعیین نمونه با استفاده از روش کوکران از بین 4354 خانوار، تعداد 384 خانوار روستایی و 63 نفر از مدیران محلی به عنوان حجم نمونه انتخاب شد و در 27 روستا که زمینه های بیش تری برای گردشگری داشتند پرسش نامه بین مدیران و روستائیان توزیع شد سپس روایی از راه متخصصین و پایایی گویه ها از روش ضریب آلفای کرونباخ 82/0 محاسبه شد.برای بررسی کمی داده ها از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج نشان می دهد گردشگری در مناطق روستایی شهرستان رودسر بر اشتغال با شدت میانگین 83/3 تاثیرگذار بوده که این میزان نشان دهنده شدت اثر گذاری است و میزان افزایش درآمد خانوارها دارای میانگین 61/3 می باشد ساخت خانه های دوم با میانگین 54/3 و کاهش بیکاری با میانگین 45/3 حاکی از تاثیرات مثبت گردشگری است؛ که توانسته است موجب رونق درآمد، جلوگیری از مهاجرت و تنوع فعالیت اقتصادی شود در واقع گردشگری در مناطق روستایی موجب توسعه اقتصادی نواحی روستایی شده است.
۵۲.

تبیین روند تحولات گردشگری روستایی و اثرات آن بر روابط شهر و روستا در دو دهه اخیر در شهرستان رودسر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری روستایی تحول توسعه شهرستان رودسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۲۶۷
یکی از مشکلات در کشورهای در حال توسعه، مسائل و چالش های توسعه روستایی می باشد؛ چرا که راهبردها و اهداف گذشته در زمینه توسعه یکی از ابزارهای اصلی تماس اجتماعی در بین جوامع مختلف است. در پژوهش حاضر از روش تحقیق توصیفی تحلیلی در ابتدا با مطالعه اسناد مکتوب، اقدام به جمع آوری داده ها و اطلاعات اولیه نموده. گردشگری به عنوان یکی از شکل های توسعه اقتصادی و یدشگری شهرستان رودسر در طی دو دهه اخیر پرداخته و این سؤال اساسی را مورد ارزیابی قرار دادند که آیا همراه با افزایش کمی و کیفی گردشگران به محدوده مورد مطالعه جریان سرمایه به نفع جامعه روستایی رخ داده است ؟ جامعه نمونه انتخابی شامل 34 روستا که دارای بیشترین جاذبه از نظر طبیعی ، مذهبی و فرهنگی بوده اند در چهار بخش مرکزی ، چابکسر، کلاچای و رحیم آباد انتخاب شدند . نتایج حاصله از گویه های تعریف شده برای سنجش میزان مراودات و تاثیرات آن بر رابطه شهر و روستا به کمک آزمون آماری T ، حاکی از آن بوده که در ازای تحولات مثبت گردشگری برای روستاها ، برخی مشکلات نیز برای روستاها به ارمغان آمده است در این تحقیق به نتایجی در زمینه دگردیسی فعالیتهای کشاورزی روستایی رسیده ایم . همچنین از نظر فرهنگی تمام روستاها تحت نفوذ فرهنگ شهری از نظر نوع پوشش ، تغییر در نوع معماری و ساخت منازل ، و تغییر در مراودات روستایی بوده اند.
۵۳.

تبیین زیست پذیری محیطی سکونتگاه های روستایی پیرامون کلان شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تبیین زیست پذیری زیست پذیری محیطی سکونتگاه های روستایی کلان شهر رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۳۸۸
از آنجا که زیست پذیری مقدمه ای لازم برای دست یابی به توسعه پایدار است، امروزه، ارزیابی و سنجش آن در حوزه برنامه ریزی و سیاست گذاری برای سکونتگاه های روستایی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. زیست پذیری شامل ابعاد مختلفی مانند محیطی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، نهادی- مدیریتی، و کالبدی است که ارزیابی و بهبود هر بُعد در دست یابی به سکونتگاه زیست پذیر لازم و ضروری است. هدف از پژوهش حاضر تبیین زیست پذیری محیطی روستاهای پیرامون کلان شهر رشت است. نوع پژوهش کاربردی، روش مورد استفادهآن توصیفی- تحلیلی،و داده ها با استفاده از منابع اسنادی و مطالعات میدانی گردآوری شده است. جامعه آماری این پژوهش روستاهای پیرامون کلان شهر رشت است. برای ارزیابی زیست پذیری محیطی، پنج مؤلفه فضای سبز، آلودگی ها (کیفیت محیط)، کیفیت بصری، چشم انداز و منظر روستایی، و تاب آوری (28 گویه) شناسایی شد. سپس،با کمک روستاییان، مدیران روستایی، و شناخت محدوده مورد مطالعه اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شد. در این پژوهش از آزمون T تک نمونه برای اثبات معناداری و قابلیت تعمیم نتایج پژوهش استفاده شد. در نهایت، به کمک تحلیل رگرسیون مشخص شد شاخص های محیطی بر زیست پذیری سکونتگاه های روستایی مؤثر بوده که در این میان بیشترین تاثیر مربوط به شاخص تاب آوری و کمترین آن مربوط به شاخص فضای سبز بوده است. همچنین، در نهایت، روستاهای مورد مطالعه در پنج سطح خیلی مطلوب، مطلوب، مطلوبیت متوسط، نامطلوب، و خیلی نامطلوب سطح بندی شد که در این میان روستای آلمان در بالاترین و روستای کرچوندان در پایین ترین سطح از نظر زیست پذیری محیطی قرار دارند.
۵۴.

ارزیابی مدیریت پروژه های اجرای طرح های هادی روستایی با روش PMBOK در غرب استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت پروژه ارزیابی مدیریت پروژه PMBOK طرح های هادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۲۷۶
امروزه فشار بسیار زیادی برای ارائه نتایج سریع در پروژه ها وجود دارد و برای موفقیت در پروژه ای باید عوامل متعددی در نظر گرفته شوند تا عوامل ایجاد کننده ریسک در مدیریت کاهش یابد. مدیریت پروژه برنامه ریزی و هدایت پروژه در چهارچوب زمان، هزینه و کیفیت مشخص به سوی ایجاد نتایج مشخص آن است. به بیان دیگر مدیریت پروژه بکارگیری دانش، مهارتها، ابزار و تکنیک های لازم در اداره جریان اجرای فعالیت ها، به منظور رفع نیازها و انتظارات متولیان از اجرای پروژه است. این پزوهش بر اساس روش تحقیق توصیفی- تحلیلی تدوین گردیده و شیوه جمع آوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. محدوده مورد مطالعه، واقع در غرب استان گیلان مشتمل برشهرستان های؛ آستارا، تالش، رضوانشهر و ماسال می باشد. جامعه آماری و نمونه پروژه های اجرای طرح های هادی روستایی غرب استان گیلان را برای بازه زمانی(1390الی 1394) به تعداد 115پروژه شامل بوده است. نتایج تحقیق حاضر براساس رتبه بندی حوزه های مدیریت پروژه اجرای طرح های هادی روستایی در غرب گیلان و الویت بندی آنها نشان می دهد که تغییر مدیریت کیفیت پروژه با امتیاز نهایی 2.04 رتبه اول و مدیریت تدارکات پروژه با امتیاز نهایی 4.2 دارای رتبه اخر بوده است که وضعیت مدیریتی تهیه ، تدوین و اجرای طرح های هادی روستایی را نشان می دهد.
۵۵.

تحلیلی پیرامون قلمرو کوچ نشینان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قلمرو ایلی کوچ نشینان ییلاق قشلاق بازلاق ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۰۹
مقدمه: ایران بنا به موقعیت خاص جغرافیایی خود، یکی از مهمترین مناطق کوچ نشینی در جهان به شمار می رود. بطوریکه مظاهر فرهنگی کوچ نشینان در تمام شئونات این کشور نفوذ کرده است و سرزمینی است که با کوچ نشینی آشنا بوده و علیرغم کاهش تعداد و سهم جمعیت آنان در مقایسه با جمعیت یکجانشینی شهری و روستایی در طول تاریخ، هنوز کوچ نشینان به عنوان سومین جامعه مهم در کنار جوامع شهری و روستایی به شمار می روند. هدف پژوهش: با توجه به پراکنش جغرافیایی کوچندگان در سطح ایران و ضرورت تعیین قلمرو این جامعه با شیوه خاص فعالیت و انجام پژوهش ها و مطالعات تخصصی، هدف تحقیق حاضر تعیین قلمرو کوچ نشینان ایران براساس منابع موجود و نتایج سرشماری عشایر کوچنده کشور طی سال های 1366، 1377 و 1387 می باشد. روش شناسی تحقیق: با توجه به ماهیت مروری بودن تحقیق، با بهره گیری از روش گردآوری داده ها و اطلاعات به شیوه اسنادی- کتابخانه ای و تجربیات علمی نگارنده، از روش تحقیق توصیفی- کاربردی برای تعیین قلمرو کوچ نشینان در مقیاس ناحیه ای و تقسیمات سیاسی- کشوری استفاده شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر براساس نتایج سرشماری عشایر کوچنده با بیش از هشت هزار سال سابقه استقرار در مقیاس ایران می باشد که به غیر از استان کردستان در تمامی استان های کشور در قالب کل قلمرو ایلی و یا بخشی از آن توزیع شده اند. یافته ها و بحث: توزیع و پراکنش جمعیت شهری و روستایی در قلمروهای ایلی و پیوندها و روابط این سه جامعه در قلمروهای ایلی کوچندگان و محدوده های زیست ییلاقی، قشلاقی و بازلاقی و بروز مشکلات و مسایل در قلمروهای ایلی، نیازمند انجام پژوهش های مختلف، مسئله محور و در تخصص های مختلف در قلمرو کوچ نشینان و اثرات و پیامدهای زندگی و پیوند و ارتباط جوامع کوچ نشین، روستانشین و شهرنشین می باشد. نتایج: کوچ نشینان از مجموع کل مساحت ایران در گستره ای به وسعت 963 هزار کیلومترمربع، معادل 59 درصد از مساحت کشور پراکنده شده اند و قسمت عمده ای از قلمروهای کوچ نشینان، فضای زیستی مشترک با جوامع روستایی و شهری دارند و توزیع کوچ نشینان در 29 استان، 254 شهرستان از مجموع 30 استان و 368 شهرستان به ترتیب با 93 و 69 درصد در قالب 104 ایل و 560 طایفه مستقل با 7/1 درصد از جمعیت کشور براساس نتایج سرشماری 1387 عشایر کوچنده کشور مؤید این مطلب است.
۵۶.

تبیین نقش گردشگری در پایداری کالبدی و نهادی روستاها (شهرستان آمل- استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۷۸
مقدمه: گسترش گردشگری از پدیده های مهم امروزاست، درواقع در شرایط کنونی میعادگاه گردشگران از شهرهای بزرگ و تاریخی به سوی فضاهای روستایی و طبیعی تغییر ماهیت داده که این امر  به نوبه ی خود در زمینه توسعه نواحی روستایی تأثیر به سزایی گذاشته است. هدف: آنچه در پژوهش حاضر به عنوان هدف اصلی در نظر گرفته شد، تعیین نقش گردشگری در پایداری کالبدی و نهادی روستاها می باشد. روش شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر هدف تحقیق کاربردی؛ از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها نیز به صورت کتابخانه ای و میدانی است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 365 خانوار برآورد شده است. اعتبار سنجی روایی و پایایی پرسشنامه از طریق نظرات اساتید جغرافیا و برنامه ریزی روستایی با استفاده از نرم افزار SPSS با محاسبه آلفای کرونباخ در گویه های بهبود زیرساخت  و بهبود کیفیت دسترسی به خدمات  مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری پیرسون استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: 85 روستای برخوردار از منابع و جاذبه های گردشگری شهرستان آمل استان مازندران مورد هدف قرار داده است. نتیجه گیری: نتایج تحلیل به دست آمده نشان می دهد که بهبود زیرساخت و بهبود کیفیت دسترسی به خدمات در روستا، مرتبط با توسعه پایدار روستایی است.
۵۷.

تبیین نقش تحولات کالبدی بر زیست پذیری سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان لاهیجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحولات کالبدی زیست پذیری سکونتگاههای روستایی لاهیجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۱۶
سکونتگاههای روستایی به عنوان یکی از فضاهای جغرافیایی موجود، در دهه های اخیر شاهد تحولات بسیاری بوده است. منشا این تحولات را می توان در ابعاد مختلف جست که در میان این ابعاد بعد کالبدی به دلیل ملموس بودن بیشتر از سایر ابعاد توسط ساکنان درک می شود. در حال حاضر تحول و تغییر در سکونتگاههای انسانی، یکی از موضوعات مورد بحث در علم جغرافیاست. این بحث دارای ابعاد متنوع و پیچیده ایست که به طور مستقیم و غیر مستقیم بر کیفیت زندگی ساکنان، سطح رفاه و ماندگاری در محیط روستا اثر گذار بوده که همان نتایج مطلوب زیست پذیری است. به همین علت تحقیق حاضر درصدد بررسی نقش تحولات کالبدی بر زیست پذیری سکونتگاههای روستایی می باشد. هدف تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و محدوده مورد مطالعه سکونتگاههای روستایی در شهرستان لاهیجان(23 روستا)می باشد. اطلاعات مورد نیاز به شیوه اسنادی(سرشماری عمومی نفوس و مسکن، طرح هادی و بازنگری آن) و میدانی(دهیاران و سرپرستان خانوار) جمع آوری شده که پس از طی مراحل شاخص سازی تلفیق و تدقیق شده است. جهت سنجش تحولات کالبدی از 5 مولفه مسکن، تحولات حمل و نقل، تحولات خدمات عمومی، تحولات گردشگری، تحولات تغییر کاربری اراضی و 71 متغیر و جهت سنجش زیست پذیری از 141 متغیر و تکنیک تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج نشان می دهد به ترتیب تحولات خدمات عمومی ، تحولات تغییر کاربری اراضی، تحولات گردشگری، تحولات حمل و نقل و تحولات مسکن موثرترین تا کم اثرترین عامل ها بر زیست پذیری در محدوده مورد مطالعه بوده اند.
۵۸.

تبیین عوامل مؤثر بر کارایی، اثربخشی مدیریت، و مشارکت روستایی در توسعه روستاهای شهرستان صومعه سرا با رویکرد حکمروایی خوب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اثربخشی مدیریت حکمروایی خوب کارایی و اثربخشی مشارکت روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۳۰
حکمروایی خوب به عنوان مفهومی جدید در مدیریت روستایی از آن جهت اهمیت دارد که کشور در سال های اخیر به دنبال اجراکردن نقش پُررنگی برای مشارکت مردم در همه سطوح است؛ از جمله روستایی و ایجاد سازوکارهای مدیریتی چون شوراهای روستایی و دهیاری ها . از این رو، حکمروایی روستایی را می توان چنین تعریف کرد: فرایند تأثیرگذاری همه ارکان دخیل روستایی بر مدیریت روستایی با همه سازوکارهایی که با آن ها بتوان به سوی تعالی و پیشرفت روستا و مردم روستایی حرکت کرد. حکمروایی روستایی همانا به اجرا درآوردن تصمیمات و سیاست های مردم روستایی هم سو با منافع خودشان است که درعین حال با منافع ملی، منطقه ای، و محلی نیز سازگار است. با توجه به اهمیت روستاها و مدیریت آن ها، این پژوهش در پی تبیین عوامل مؤثر بر کارایی، اثربخشی مدیریت، و مشارکت روستایی در توسعه روستاهای شهرستان صومعه سرا بوده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و از نظر روش شناسی کمی- کیفی است. از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای مشخص کردن نرمال یا غیرنرمال بودن داده ها استفاده شد. با توجه به نرمال بودن داده ها، از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون نمونه زوجی t در نرم افزار آماری SPSS برای تحلیل یافته ها استفاده شد. از آنجا که میزان خطای رابطه کمتر از 05 / 0 بود و با توجه به ضریب تعیین رابطه که در این تحقیق 95 درصد درنظر گرفته شده بود، نتایج به دست آمده بیانگر آن است که بین افزایش کارایی، اثربخشی، و مشارکت روستایی و حکمروایی خوب و بهبود آن در محدوده مورد مطالعه رابطه مستقیم وجود دارد.
۵۹.

تبیین زیست پذیری سکونتگاه های روستایی پیرامون کلانشهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زیست پذیری سکونتگاه روستایی پیراشهری رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۴۱
زیست پذیری به معنای توان و قابلیت یک مکان برای تامین نیازهای زیستی ساکنان اعم از مادی و غیر مادی در جهت ارتقاء کیفیت زندگی و ایجاد بستری مناسب برای شکوفایی توانمندی های ساکنین است که در احساس رضایت افراد از محیط زندگی شان پنهان شده و مقدمه ای برای رسیدن به پایداری و ارتقاء کیفیت زندگی است و امروزه ارزیابی و سنجش آن در حوزه برنامه ریزی و سیاست گذاری سکونتگاه های روستایی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر سطح بندی سکونتگاه های روستایی براساس شاخص های زیست پذیری در روستاهای پیرامون کلانشهر رشت می باشد. سطوح زیست پذیری براساس شاخص های مربوطه مشخص می شود. نوع تحقیق کاربردی و روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از تکنیک کوپراس استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد شاخص پیوستگی و تعلق مکان بیشترین و شاخص گردشگری کمترین تاثیر را بر زیست پذیری روستاهای مورد مطالعه داشته است. نتایج تکنیک کوپراس نشان می دهد روستاهای آلمان و پیرکلاچاه به ترتیب دارای بهترین وضعیت زیست پذیری و روستاهای ورازگاه و کلش طالشان در بدترین وضعیت زیست پذیری قرار گرفته اند و بر اساس درصد اهمیت روستاهای مورد مطالعه در پنج سطح زیست پذیری خیلی مطلوب، زیست پذیری مطلوب، زیست پذیری متوسط، زیست پذیری نامطلوب و زیست پذیری خیلی نامطلوب قرار دارند. نتایج بدست آمده در پژوهش می تواند راهگشای برنامه ریزی های آتی بوده و با علم به اولویت روستاها، برنامه های پیشنهادی کاربردی تر و در راستای افزایش رفاه ساکنان باشد.
۶۰.

تبین عوامل موثر محیطی در ایجاد حس امنیت اجتماعی در مجتمع های مسکونی شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت اجتماعی مجتمع مسکونی عوامل موثر محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۴۲۸
با توجه به گسترش شهرها و مجتمع های مسکونی نیاز به امنیت به یک ساختمان دارای اهمیت بسیاری است در تحقیقات علوم انسانی و به خصوص معماری تبدیل شده است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر امنیت محیطی در مجتمع های مسکونی صورت گرفت جامعه پژوهش حاضر بیش از 3000 نفر است که با توجه به فرمول کوکران بیش از تعدا 341 نفر از آن ها به عنوان نمونه پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته اند که از طریق پرسشنامه محقق ساخت و توزیع آن پرسشنامه، داده ها با استفاده از نرم افزار Spss در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند در این پژوهش از آزمون خی دو، کولموگراف- اسمیرنف و همچنین آزمون هبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و نتایج تحلیل نشان می دهد که 5 عامل اصلی بر امنیت محیطی و کاهش جرم در مجتمع های مسکونی تاثیر به سزایی دارند. این 5 عامل عبارتند از امنیت فیزیکی، نظارت، ترس از جرم، قلمروپایی، مدیریت و نگهداری که بعد از مقایسه میانگین به ترتیب نظارت با 3.61، امنیت فیزیکی با 3.23، قلمروپایی با 2.84، ترس از جرم 2.83و مدیریت و نگهداری با 2.50 دارای بیشترین تاثیر و امتیاز از دید پاسخ دهندگان دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان