کاوه علوی

مقدمه: ایران تجربه 8 سال دفاع مقدس را داشته است و در حال حاضر بیش از 5000 جانباز دفاع مقدس در شهر تهران ساکن هستند؛ اما اطلاعات دقیقی از وضعیت سلامت روان آنها در دست نیست. مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع اختلال استرس پس از سانحه در جانبازان شهر تهران انجام شده است. روش: طرح پژوهش، با توجه به ماهیت و اهداف آن، توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. تعداد 172 نفر از جانبازان مناطق پنج گانه شهر تهران، با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. افراد نمونه مقیاس استرس پس از سانحه می سی سی پی (اشل) و پرسشنامه بالینی چند محوری میلون3 برای تحلیل داده های جمع آوری شده از آزمون مجذور کای استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد، شیوع اختلال استرس پس از سانحه در جانبازان 39درصد بود. میزان جانبازی زیر 25 درصد و تحصیلات بالاتر از کارشناسی با خطر کمتر ابتلا به این اختلال همراه بود. شایع ترین اختلال شخصیت همراه با این اختلال در میان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه و غیر مبتلا، اختلال شخصیت مرزی بود (9/17 درصد در مبتلایان به اختلال استرس پس از سانحه ،8/4 درصد در جانبازان غیر مبتلا)، فراوانی اختلالات شخصیت اجتنابی (4/10درصد در مقابل 9/1 درصد)، وابسته (4/10 درصد در مقابل 0/0 درصد) و منفی گرا (5/7 درصد در مقابل 0/1 درصد) نیز در جانبازان مبتلا نسبت به سایر جانبازان بالاتر بود. نتیجه گیری: اختلال استرس پس از سانحه در جمعیت جانبازان دفاع مقدس بالا است و همبودی قابل توجه آن با برخی اختلالات شخصیت، نیاز به ارزیابی دقیق وضعیت سلامت روان این افراد را نشان می دهد.

زمینه و هدف: خواب آلودگی رانندگان یکی از علل مهم تصادفات جاده ای است که گاه به مرگ سرنشینان می انجامد. با توجه به خلا اطلاعی، هدف از این مطالعه، بررسی کیفیت خواب نمونه ای از رانندگان ایرانی است که در تصادفات منجر به جرح یا فوت در جاده های برون شهری، مقصر قلمداد شده اند. مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی، 453 راننده که در جاده های برون شهری سراسر ایران به عنوان مقصر دچار تصادفات منجر به جرح یا فوت شده بودند، طی 24 ساعت از بروز تصادف، بررسی شدند. در این مطالعه از یک پرسش نامه زمینه ای، سیاهه علایم (SCL-90-R) برای غربال مشکلات روانپزشکی و پرسش نامه شاخص کیفیت خواب پیتسبورگ (PSQI) برای اندازه گیری کیفیت خواب پس از جلب توافق اعضای شرکت کننده استفاده شد. یافته ها با استفاده از آمار توصیفی، رگرسیون خطی چند متغیری و تحت نرم افزار SPSS10 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: رانندگان بررسی شده به طور متوسط 6.3±1.5 ساعت در شب می خوابیدند. میانگین نمره PSQI رانندگان بررسی شده 6.5±2.8بود که (%73.5) 263 نفر اختلال کیفیت خواب داشتند. تحلیل رگرسیون (adjusted R2=0.136، P<0.001) نشان داد نمره PSQI با نمره GSIبالاتر از 0.81 در SCL-90-R، مصرف داروهای مرتبط با خواب و سابقه تصادف مشابه پیشین، رابطه مستقیم داشت. نتیجه گیری: بر اساس این مطالعه، کیفیت خواب رانندگان ایرانی مقصر در تصادفات منجر به جرح یا فوت مختل بوده شامل زود از خواب بیدار شدن، نیاز به دستشویی رفتن در شب، دیر به خواب رفتن و احساس سرما یا گرمای شدید می باشد.

هدف : پژوهش حاضر به عنوان بخشی از یک مطالعه وسیع تر روی نقش های جنسیتی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی ش جنسی در مبتلایان و مقایسه آنان با افراد سالم بود. روش : در بررسی مقطعی حاضر، 12 مرد و 27 زن مبتلا به اختلال هویت جنسی با 81 مرد و 89 زن شاهد مقایسه شدند. گرایش جنسی افراد و انگاره فرد از هویت جنسی با دو پرسش بررسی شد. داده ها با استفاده از آزمون T ، تحلیل واریانس، آزمون مجذور خی و آماره کاپا تحلیل شدند. یافته ها : در گروه مردان مبتلا به GID ، یک نفر به زنان گرایش جنسی داشت و بقیه (7/91 درصد) به مردان گرایش داشتند. در گروه زنان مبتلا به GID ، فراوانی گرایش جنسی به زنان و مردان، به ترتیب، 3/96 و 7/3 درصد بود. فراوانی دگرجنس گرایی در مردان و زنان شاهد، به ترتیب 8/93 و 7/69 درصد برآورد شد. فراوانی افراد مبتلا به GID متمایل به جنسیت زیستی خود میان مردان و زنان تفاوتی نشان نداد (05/0< p ) و هم خوانی بالایی میان جنسیت زیستی و گرایش جنسی این افراد دیده شد (653/0= κ ، 164/0= SE ، 001/0> p ). نتیجه گیری : در بیماران ایرانی دچار اختلال هویت جنسی ( GID ) هم خوانی بالایی میان جنسیت ترجیحی و گرایش جنسی افراد دیده شد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش های جنسیتی مردان و زنان ایرانی با استفاده از دو ابزار مختلف و مقایسه آنها با هم انجام شد. روش: تعداد 81 مرد و 89 زن ایرانی طبیعی در یک مطالعه مقطعی- تحلیلی شرکت کردند. بررسی نقش های جنسیتی مردانه و زنانه با استفاده از مقیاس نقش جنسیتی مردانه (GM) و زنانه (GF) از MMPI-2 و پرسشنامه نقش جنسیتی بم (BSRI) صورت گرفت. تعیین نوع جنسیت با استفاده از روش دونیمه سازی توسط میانه انجام شد. یافته ها: بر اساس هنجار جمعیت ایرانی مقیاس های GM و GF، 1/48 درصد مردان و 1/37 درصد زنان از نظر جنسیتی نامتمایز بودند و هیچ کدام از افراد بررسی شده دوجنسیتی (آندروژینوس) تلقی نشدند. اما بر اساس پرسشنامه نقش جنسیتی بم، 2/6 درصد مردان و 1/10 درصد زنان دوجنسیتی بودند و 5/39 درصد مردان و 0/36 درصد زنان نامتمایز قلمداد شدند. ضریب همبستگی پیرسون میان نمره مقیاس GM از MMPI-2 و صفات مردانه از BSRI 530/0 و بین نمره مقیاس GF از MMPI-2 و صفات زنانه در BSRI 528/0 بود (در هر دو مورد 001/0>p). نتیجه گیری: دو پرسشنامه مورد استفاده همبستگی متوسطی داشتند. به نظر می رسد این دو پرسشنامه ابعاد متفاوتی از نقش های جنسیتی را اندازه می گیرند، اگرچه هم پوشانی قابل توجهی نیز میان آنها دیده می شود.

هدف : این پژوهش با هدف ترجمه و بررسی ساختار عاملی پرسش نامه شخصیتی 5- DSM (5- PID ) در زبان فارسی انجام شد. مواد و روش ها : در این پژوهش مقطعی، جامعه آماری به روش در دسترس از بین دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران انتخاب شد. پس از برگرداندن 5-PID به فارسی و ترجمه مجدد به انگلیسی، پرسش نامه روی 217 نفر (114 دانشجوی سالم و 103 بیمار مبتلا به اختلالات شخصیت) اجرا شد. داده های به دست آمده به روش تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از نسخه 22 نرم افزار آماری SPSS و روش تحلیل اجزای اصلی و چرخش مایل سنجیده، بار عاملی هر وجه مرتبط با هرکدام از عوامل پنج گانه استخراج شد. یافته ها :در تحلیل عاملی پنج عامل استخراج شد. عامل اول شامل گویه های «بی لذتی»، «مضطرب بودن»، «افسردگی پذیری»، «حواس پرتی»، «ناپایداری هیجانی»، «تکانش گری»، «ناامنی در جدایی» و «سلطه پذیری»؛ عامل دوم شامل «توجه جویی»، «سنگ دلی»، «فریب کاری»، «خودبزرگ بینی»، «خصومت» و «دغل کاری»؛ عامل سوم شامل «گریز از صمیمیت»، «عاطفه پذیری محدود»، «انزوا» و «شکاکیت»، عامل چهارم شامل «درجازدگی»، «کمال طلبی نامنعطف»، «تکانش گری»، «مسئولیت ناپذیری» و «خطرپذیری» و عامل پنجم شامل «غرابت»، «کژتنظیمی ادراکی»، «باورها» و «تجارب نامعمول» می شود. نتیجه گیری : نسخه فارسی پرسش نامه از نظر روایی سازه، وضعیت قابل قبولی دارد و با تأیید روایی و پایایی، قابلیت دارد که بین مخاطبان ایرانی فارسی زبان به عنوان ابزاری برای بررسی اختلالات شخصیتی، کاربری بالینی داشته باشد.

هدف : هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان آگاهی و نگرش بیماران مبتلا به اختلال هویت جنسی ( GID ) مراجعه کننده به انستیتو روانپزشکی تهران نسبت به ایدز بود. روش : 58 بیمار مبتلا به اختلال هویت جنسی (41 تبدل خواه زن به مرد و 17 تبدل خواه مرد به زن) به روش نمونه گیری دردسترس به پرسش نامه تنظیم شده با توجه به پرسش نامه پیشنهادی مؤسسه سلامت خانواده پاسخ دادند. داده ها به کمک آزمون های پارامتریک و ناپارامتریک متناسب برای مقایسه گروه ها (پس از تعیین نوع توزیع با روش های آماری) تحلیل شدند. یافته ها : حدود 70% آزمودنی ها بر این باور بودند که ممکن است یک فرد به ظاهر سالم نیز به ویروس نقص ایمنی انسانی ( HIV ) آلوده باشد. تنها پنج نفر (6/8%) خود را در معرض خطر آلودگی با HIV می دانستند و در مورد راه های انتقال ایدز 70% بر این باور بودند که شانس انتقال ایدز در تماس جنسی مقعدی کمتر از آمیزش واژینال است. نتیجه گیری : آزمودنی ها در مورد عفونت های آمیزشی، از سطح آگاهی پایینی برخوردار بودند. بنابراین باید به تمامی مبتلایان به GID اطلاعات کافی در مورد ایدز و عفونت های آمیزشی ارایه شود.

هدف : هدف مطالعه حاضر تعیین کیفیت خواب و ارتباط آن با سلامت عمومی در دستیاران سال اول و دوم رشته های مختلف تخصصی پزشکی شاغل در مراکز آموزشی-درمانی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران بود. روش : این مطالعه یک بررسی مقطعی و توصیفی-تحلیلی بود. از بین 1246 دستیار سال اول و دوم رشته های مختلف پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران، تعداد 330 نفر (1/56 درصد مرد؛9/43 درصد زن؛ میانگین سن 9/31 سال) به طور تصادفی انتخاب و بررسی شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه محقق ساخت برای کسب اطلاعات جمعیت شناختی و عادات دستیاران، پرسشنامه کیفیت خواب پیتسبورگ ( PSQI ) و پرسشنامه سلامت عمومی 28 سؤالی ( GHQ-28 ) بود. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون لجستیک چند اسمی استفاده شد . یافته ها : متوسط نمره پرسشنامه کیفیت خواب پیتسبورگ (±انحراف معیار) در این افراد 5/0±9/6 بود (میانه 5).200 نفر (6/60 درصد) نمرات بالاتر از 5 داشتند که نشان دهنده کیفیت نامطلوب خواب بود. نمرات کیفیت خواب همبستگی نسبتاً قدرتمندی با نمرات زیرمقیاس های اضطراب و بی خوابی و نیز نمره کل GHQ-28 (در تمام موارد: 6/0> r ؛ 001/0> p ) داشت. از بین متغیرهای زمینه ای، تعداد 8 تا 12 کشیک در ماه (360/3= adjusted OR ؛ فاصله اطمینان 95 درصد: 750/1 تا 451/6) و بیشتر از 12 کشیک در ماه (020/2= adjusted OR ؛ فاصله اطمینان 95 درصد: 007/1 تا 053/4) نسبت به کمتر از 8 کشیک در ماه و سلامت عمومی نامناسب در GHQ-28 (141/9= adjusted OR ؛ فاصله اطمینان 95 درصد: 006/4 تا 862/20) نسبت به سلامت عمومی مناسب با افزایش احتمال کیفیت نامطلوب خواب مرتبط بودند. نتیجه گیری : بیش از نیمی از دستیاران سال اول و دوم دچار اختلالاتی در کیفیت خواب بودند و کیفیت خواب رابطه معنی دار و معکوسی با وضعیت سلامت عمومی و تعداد کشیک های ماهانه داشت .

اهداف: در زبان فارسی ابزارهای معدودی برای ارزیابی مسائل جنسی، منطبق با فرهنگ بومی، در دسترس است. مطالعه حاضر با هدف ترجمه و ارزیابی روایی محتوایی، ساختار عاملی و ثبات درونی چند ابزار مرتبط با حوزه های ذکرشده انجام شده است. مواد و روش ها: ابزارهای مورد استفاده عبارت بودند از: آزمون غربالگری اعتیاد جنسی (ویرایش شده) (SAST-R)، پیمایش رابطه جنسی خطرناک (SRS) و بخش های مربوط به مسائل جنسی از سیستم پایش رفتارهای پرخطر جوانان (YRBSS). این پرسش نامه ها به زبان فارسی برگردانده شدند. با کمک گروهی از متخصصان روان پزشکی روایی محتوایی این ابزارها بررسی شد. فرم نهایی ابزارهای ترجمه شده به 92 نفر (۴۵ مرد و ۴7 زن) از همراهان بیماران مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان روان پزشکی ایران در شهر تهران داده شد تا با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 22 ساختار عاملی اکتشافی ابزارها با روش مؤلفه های اصلی و نیز ثبات درونی آن ها بررسی شود. یافته ها: ضرایب آلفای کرونباخ در مورد فرم های ترجمه شده SAST-R، SRS و YRBSS (بخش منتخب)، به ترتیب، 0/878، 0/869 و 0/511 بود. در تحلیل عاملی اکتشافی، SAST-R شامل 12 عامل بود که 71/4 درصد واریانس کل را تبیین می کردند. SRS 5 عامل داشت که 2/76 درصد وارایانس کل را توضیح می دادند و سؤالات منتخب YRBSS هم شامل دو عامل با توجیه 56/7 درصد واریانس کل بود. نتیجه گیری: SAST-R ثبات درونی بالایی دارد، اما ساختار عاملی آن پیچیده است. SRS ساختار عاملی مشخص و ثبات درونی بالایی دارد. سؤالات منتخب YBRSS هم ساختار عاملی مناسب و ثبات درونی متوسطی دارد. بر اساس این یافته ها، این ابزارها قابلیت استفاده محتاطانه در پژوهش هایی به زبان فارسی را دارند، اما نیاز است روایی آن ها از سایر جنبه ها، مانند روایی سازه، و نیز پایایی آن ها نیز بررسی شود.

اهداف: هدف پژوهش حاضر تبیین کیفی تجارب بیماران مراجعه کننده به کلینیک چاقی بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) از روابط بین فردی شان، بعد از جراحی باریاتریک بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی بود که در آن تجربه افرادی که عمل جراحی باریاتریک را داشتند از روابط بین فردی بررسی شد. نمونه پژوهش از بین بیماران مراجعه کننده به کیلینیک چاقی بیمارستان حضرت رسول (ص) به صورت هدفمند انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و داده ها با روش تحلیل محتوای کیفی مضمونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر در یک طبقه و چهار زیرطبقه دسته بندی شدند. طبقه اصلی تغییر عمده در روابط بین فردی بود. جراحی بر روابط خانوادگی، روابط زناشویی، روابط حرفه ای و روابط با دوستان تأثیر گذاشته بود. جراحی سبب تغییر در روابط خانوادگی به خصوص در افراد متأهل شده بود. در زوجینی که هر دو از چاقی رنج می بردند، تغییرات بعد از عمل سبب بروز تعارض در روابط دوطرفه شده بود. نتیجه گیری: عمل جراحی باریاتریک تأثیر قابل توجهی بر روابط بین فردی افراد دارد. این عمل باعث بهبود روابط بین اعضای خانواده، به خصوص همسران می شود، هرچند هم زمان می تواند احساسات متفاوتی را ایجاد کند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر افراد پس از عمل جراحی برای تنظیم روابط بین فردی شان احتمالاً به کمک افراد متخصص مانند روان پزشک نیاز دارند.

اهداف: بیماری کووید ۱۹ موجب ایجاد نگرانی و استرس در افراد مختلف شده است. یکی از گروه های حساس جامعه در این همه گیری، افراد مبتلا به اختلال روان پزشکی هستند. در این مطالعه به بررسی عوامل عمده نگرانی در بین این بیماران و خانواده های آنان، طی و پس از بستری پرداخته شده است و هدف آن بهبود مراقبت و خدمت رسانی به این بیماران و مراقبین آنان با توجه به این نگرانی هاست. مواد و روش ها: در این مطالعه به صورت تلفنی با ۴۸ بیمار مبتلا به اختلال روان پزشکی، بستری در بازه زمانی اوایل اسفند تا اواسط اردیبهشت سال ۹۹ در بیمارستان روان پزشکی ایران، تماس گرفته شد و یک پرسش نامه در ارتباط با همه گیری بیماری کرونا و مشکلات ناشی از آن، طی و پس از بستری، تکمیل شد. یافته ها: عدم امکان ملاقات با خانواده و نگرانی از ابتلا به کووید ۱۹، اصلی ترین نگرانی های بیماران هنگام بستری و تأثیر منفی قرنطینه در عود بیماری روان پزشکی، بیشترین عامل نگرانی آنان پس از ترخیص بوده است. در مورد مراقبین بیماران، نگرانی از ابتلای بیمار به کووید ۱۹ و همچنین عدم دسترسی به پزشک معالج، بیشترین نگرانی هنگام بستری و عدم امکان حضور به دلیل نگرانی شخصی از ابتلا به کووید ۱۹، بیشترین نگرانی مراقبین این بیماران پس از ترخیص است. نتیجه گیری: همه گیری کووید ۱۹ موجب بروز چالش هایی در درمان بیماران روان پزشکی شده است. در این میان ارائه راه حل هایی همچون اختصاص فضایی ایمن جهت ویزیت بیماران، آموزش استفاده از وسایل بهداشتی و خودمراقبتی و امکان ویزیت بیماران از طریق مجازی پیشنهاد می شود.

هدف : معرفی یک بیمار مبتلا به اختلال دوقطبی نوع یک که هم زمان دچار انواع مختلف رفتارهای پارافیلیک بود. گزار ش مورد : بیمار مرد 25 ساله ای با سابقه ابتلای اختلال دوقطبی نوع یک، همراه با رفتارهای مالش خواهی، یادگارخواهی، مبدل پوشی و نظربازی، رفتارهای ایذایی، بهره هوش پایین تر از حد طبیعی و سابقه احتمالی اختلال کمبود توجه و بیش فعالی ت ی ( ADHD ) بود که تحت درمان با والپروئیک اسید (دپاکین)، ریسپریدون، نالترکسون و فیناستراید قرار گرفت. نتیجه گیری : توجه به هم ابتلایی روانپزشکی در هر یک از اختلالات خلقی و پارافیلیک، با هدف ارزیابی و درمان کامل بیمار و اجتناب از تداخلات درمانی، اهمیت دارد. /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal" mso-tstyle-rowband-size:0 mso-tstyle-colband-size:0 mso-style-noshow:yes mso-style-priority:99 mso-style-qformat:yes mso-style-parent:"" mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt mso-para-margin:0cm mso-para-margin-bottom:.0001pt mso-pagination:widow-orphan font-size:10.0pt font-family:"Times New Roman","serif"}

اهداف هدف مطالعه حاضر، تعیین اثربخشی پیگیری تلفنی در افراد مبتلا به اختلال های شدید روان پزشکی، درمقایسه با خدمات معمول پس ازترخیص از بیمارستان بود. مواد و روش   ها این مطالعه، کارآزمایی بالینی شاهددار و تصادفی بود. فرضیه اولیه پژوهش حاضر، این بود که پیگیری تلفنی افراد مبتلا به اختلال های شدید روان پزشکی پس ازترخیص از بیمارستان در درمانگاه سرپایی، درمقایسه با خدمات معمولی که در بیمارستان ارائه می شود، در کاهش مدت زمان بستری و دفعات بستری روان پزشکی مؤثرتر است. در این مطالعه، بیماران از مرکز روان پزشکی ایران و بعداز اخذ رضایت آگاهانه کتبی، به طورتصادفی وارد گروه های مداخله و شاهد شدند. در گروه مداخله، هماهنگ کننده مطالعه برای حضور بموقع بیماران در درمانگاه، یک روز قبل از زمان ملاقات، آن ها را ازطریق تلفن پیگیری می کرد و در روز پس از ملاقات نیز، دوباره تماس گرفته می شد تا از حضور بیماران در جلسه ملاقات اطمینان حاصل شود. بیماران به مدت دوازده ماه پس ازترخیص، پیگیری شدند. پیامدهای اولیه این مطالعه، طول مدت اقامت در بیمارستان و هرگونه بستری روان پزشکی در طول مدت دوازده ماهِ پیگیری و پیامد ثانویه آن، شدت علائم آسیب روانی بیماران درطول مدت پیگیری بود. نتیجه   گیری این مقاله، پروتکل مطالعه کارآزمایی بالینی شاهددار و تصادفی بود که اثربخشی پیگیری تلفنی را در درمانگاه سرپایی و در افراد مبتلا به اختلال های شدید روان پزشکی در ایران بررسی کرد. یافته های این گونه مطالعات، می تواند بر سیاست گذاری و برنامه ریزی ها در سطح کشور برای افراد مبتلا به اختلال های شدید روان پزشکی مؤثر باشد.