فریده عصاره

هدف : دیدگاه دانش آموزان دبیرستانی شهرستان شهرکرد در مورد عوامل بازدارنده و ترغیب کننده مطالعه آزاد با برخی از متغییر های جمعیت شناختی(جنسیت، پایه تحصیلی و نواحی آموزش و پرورش) شناسائی شده است. روش پژوهش : از نوع توصیفی به شیوه علی یا پس از وقوع است، نمونه گیری بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با روش نمونه گیری چند مرحله ای انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای با ضریب پایانی 755/0 بوده است. جامعه آماری را دانش آموزان دبیرستانی اول تا سوم پنج منطقه (ناحیه1، ناحیه2، لاران، سامان و بن) در شهرستان شهرکرد تشکیل می دهد. یافته ها: کاربرد آزمون های خی دو، آزمون T تک متغیره، آزمون T مستقل، تحلیل واریانس و پی گیری توکی نشان می دهد که بین میزان مطالعه آزاد دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج آزمون پی گیری توکی نشان می دهد که اختلاف میانگین دیدگاه دختران و پسران در زمینه عوامل ترغیب کننده مطالعه به صورت عوامل خانوادگی و وسایل ارتباط جمعی در نواحی مختلف و پایه های تحصیلی مختلف معنادار است. نتیجه گیری :در مقایسه دیدگاه دختران و پسران در زمینه عوامل بازدارنده مطالعه نقش بی حوصلگی بیش از حد متوسط، و کمبود وقت، دسترسی نداشتن به کتاب، گریزاز مطالعه و قیمت گران کتاب در حد متوسط است. براساس نتایج آزمون پیگیری توکی در زمینه دسترسی نداشتن به کتاب اختلاف بین میانگین پایه های دوم و سوم معنادار بود. همچنین در زمینه گریز از مطالعه اختلاف میانگین پایه های اول با دوم و اول با سوم معنادار است. در زمینه کمبود وقت برای مطالعه، اختلاف منطقه لاران با بن معنادار است و در سایر موارد تفاوت معناداری وجود ندارد. در مورد قیمت گران کتاب اختلاف میانگین بین منطقه لاران با منطقه بن معنادار است .

هدف پژوهش حاضر تحلیل روابط میان رشته ای «علم اطلاعات و دانش شناسی» است. بدین منظور با بررسی و مقایسه حوزه های موضوعی استنادکننده و استنادگیرنده مجلات این رشته در پایگاه JCR طی دو بازه زمانی 1997-1987 و 2013-2003 و مقایسه نتایج بدست آمده، تأثیر پیدایش و توسعه فناوری اطلاعات بر روابط میان رشته ای آن بررسی شد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل هم استنادی مجلات انجام شد که در آن از فنون رایج در علم سنجی شامل توزیع فراوانی قانون برادفورد و خوشه بندی سلسله مراتبی با رویکرد Ward در نرم افزار آماری SPSS، و همچنین سنجه شباهت ساختار همجواری خوشه بندی بهره گرفته شده است. جامعه پژوهش حوزه های موضوعی استنادکننده و استنادگیرنده 56 مجله علم اطلاعات و دانش شناسی در دوره 1997-1987 و 83 مجله در دوره 2013-2003 در پایگاه اطلاعاتی JCR است. یافته های پژوهش نشان داد که حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی بیش از آنکه مؤثر بر حوزه های دیگر باشد، متأثر از آن ها بوده است به نحوی که تعداد مجلات استنادگیرنده از آن ها از 1758 عنوان در دوره اول به 5303 عنوان در دوره دوم افزایش پیدا کرده است. ماتریس هم آیندی استنادهای حوزه های موضوعی تحلیل، و سه خوشه اصلی مشترک (استنادکننده و استنادگیرنده) در دوره اول و هفت خوشه مشترک (استنادکننده و استنادگیرنده) در دوره دوم ترسیم شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد بطور کلی میزان و نحوه هم آیندی حوزه های علمی مختلف در خوشه بندی ها نشان از گسترده تر شدن دامنه حوزه های موضوعی تأثیرگذار و تأثیرپذیر از این حوزه دارد. شباهت ساختاری خوشه بندی های حاصل از محاسبه رابطه بین حوزه های موضوعی تأثیرگذار و تأثیرپذیر از آن ها در دوره دوم بطور متوسط 10% بیشتر از شباهت ساختاری آن ها در دوره اول بوده است. همچنین شباهت ساختار همجواری حوزه های موضوعی تأثیرگذار بر علم اطلاعات و دانش شناسی بیشتر از شباهت ساختاری حوزه های موضوعی تأثیرپذیر از آن است. بررسی تفاوت موجود بین هر یک از گروه های حوزه های موضوعی تأثیرگذار و تأثیرپذیر از این رشته با آزمون آماری ANOVA و آزمون تعقیبیTukey نشان داد تفاوت معنی داری در تعداد استنادهای حوزه های علمی مختلف تأثیرگذار و تأثیرپذیر از علم اطلاعات و دانش شناسی وجود دارد.

مقدمه: مطالعه به عنوان کنشی اجتماعی تنها توسط عوامل روانشناختی و آموزشی تبیین نمی شود، بلکه عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز بر روی آن تأثیر گذار هستند. هدف اصلی این پژوهش تبیین مدل تأثیر عوامل جامعه شناختی سرمایه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، جنسیت و تحصیلات با میانجی گری سبک زندگی فرهنگی بر میزان مطالعه شهروندان شهر اهواز است. روش شناسی: روش انجام پژوهش، همبستگی و از نوع تحلیل مدل معادلات ساختاری (SEM) است که یک روش همبستگی چند متغیری می باشد. پژوهش های متعدد در سطح جهان نشان داده اند که مؤلفه های جمعیت شناختی و جامعه شناختی بر میزان و نوع مصرف کالاهای فرهنگی از جمله مطالعه تأثیرگذار هستند. با استفاده از نظریات جامعه شناختی و به ویژه نظریات بوردیو، مجموعه ای از عوامل جامعه شناختی مؤثر بر میزان مطالعه در قالب مدلی نظری ارائه شده است. در طراحی مدل پیشنهادی پژوهش، متغیرهای سرمایه ی فرهنگی،سرمایه ی اجتماعی، سرمایه ی اقتصادی، جنسیت و تحصیلات، متغیرهای مستقل؛ متغیر سبک زندگی فرهنگی به عنوان متغیر میانجی و میزان مطالعه به عنوان متغیر وابسته هستند. دوازده فرضیه مربوط به اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای جامعه شناختی بر روی میزان مطالعه در نظر گرفته شد. یافته ها: مقادیر شاخص های برازندگی مربوط به الگوی پیشنهادی پژوهش حاکی از آن است که اکثر شاخص های برازندگی در مدل پیشنهادی پژوهش در حد مطلوبی قرار دارند که برازش این مدل تا حدود زیادی قابل قبول است. در خصوص فرضیه های مربوط به اثر مستقیم، یافته ها نشان داد که سرمایه ی فرهنگی، سرمایه اجتماعی، سبک زندگی فرهنگی، جنسیت و تحصیلات اثر مستقیم مثبت بر میزان مطالعه ی شهروندان شهر اهواز دارند؛ و تنها سرمایه اقتصادی اثر مستقیم مثبت بر میزان مطالعه شهروندان اهواز ندارد. در خصوص فرضیه های مربوط به اثر غیرمسقیم، یافته ها نشان داد که سرمایه ی فرهنگی، سرمایه اقتصادی، سرمایه اجتماعی و تحصیلات از طریق سبک زندگی فرهنگی اثر غیرمستقیم مثبت بر میزان مطالعه ی شهروندان شهر اهواز دارد؛ و تنها جنسیت از طریق سبک زندگی فرهنگی اثر غیرمستقیم مثبت بر میزان مطالعه ی شهروندان شهر اهواز ندارد. بحث و نتیجه گیری: همسو با نتایج این پژوهش در مطالعات تجربی حوزه مطالعه، تأیید شده است که خواندن به تحصیلات و جنسیت وابسته است. همچنین عوامل جامعه شناختی، متغیر مستقل مهمی بر میزان مطالعه هستند. زیرا افراد در موقعیت های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی متفاوت دارای میزان متفاوتی از اوقات فراغت هستند. در هر صورت، می توان استدلال کرد که افرادی که متعلق به رده های اجتماعی بالاتر هستند و سرمایه فرهنگی بالاتری دارند، بیشتر می خوانند. بنابراین عوامل جامعه شناختی مثل سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و سبک زندگی فرهنگی بر میزان و نوع مطالعه تأثیر قوی دارند. مطالعه بیش از آنکه عملی فردی باشد، فرایندی اجتماعی است. این کنش اجتماعی متأثر از عوامل مختلف زمینه ای و اجتماعی است که برای ترویج مطالعه بایستی این عوامل را در نظر گرفت. توضیح مطالعه از نگاه جامعه شناختی نه تنها عوامل اجتماعی که مطالعه را تحت تأثیر قرار می دهند روشن می سازد، بلکه مطالعه را به عنوان شکل خاصی از تعامل اجتماعی و سرمایه فرهنگی به صورت جامع تری تحلیل می کند.

مقدمه:گاهی اوقات در انجام یک پژوهش نیاز به منابعی است که دسترسی به این منابع نیاز به ائتلافی محلی، ملی و برخی موارد بین المللی دارد. این مسائل پژوهشگران را به سمت همکاری و مشارکت در انجام کارهای پژوهشی سوق می دهد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل عوامل ترغیب کننده و بازدارنده ی همکاری علمی اعضای هیأت علمی در سطوح محلی، ملی و بین المللی در دو دانشگاه شهید چمران و علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بوده است. روش بررسی: نوع پژوهش کاربردی و روش آن پیمایشی است. ابزار پژوهش، پرسشنامه ای محقق ساخته است. جامعه ی پژوهش 292 نفر از اعضای هیأت علمی دو دانشگاه شهید چمران و علوم پزشکی جندی شاپوراهواز در سال 91 خورشیدی بوده است. روایی پرسشنامه از طریق روایی محتوایی (صوری) و پایایی از طریق ضریب Cronbach's alpha 94=α درصد تعیین شد.به منظور بررسی عوامل ترغیب کننده و موانع بازدارنده ی همکاری علمی اعضای هیأت علمی در دو دانشگاه شهید چمران و علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سطوح محلی، ملی و بین المللی از تحلیل عوامل اکتشافی استفاده شد. داده های گردآوری شده به دو شکل ارائه داده ها (آمار توصیفی) و تحلیل داده ها (با استفاده از تحلیل عوامل) با استفاده از نرم افزار SPSS. نسخه 19 بررسی و تجزیه و تحلیل می شوند. یافته ها: نتیجه ی اجرای تحلیل عاملی بر روی داده های مستخرج از پرسشنامه های دریافتی منجر به استخراج 13 عامل اصلی (6 عامل ترغیب کننده و 7 موانع بازدارنده) شد. 6 عوامل ترغیب کننده ی در این پژوهش عبارتند از: عوامل ترغیب کننده ی سیاسی و علمی- پژوهشی، عوامل ترغیب کننده ی فردی، عوامل ترغیب کننده ی مهارتی، عوامل ترغیب کننده ی ارتباطی، عوامل ترغیب کننده ی فرهنگی، عوامل ترغیب کننده ی انگیزشی است و مهم ترین موانع بازدارنده ، موانع بازدارنده ی سیاسی و علمی- پژوهشی، موانع بازدارنده ی فرهنگی، موانع بازدارنده ی فردی، موانع بازدارنده ی مسائل بین المللی، موانع بازدارنده ی ارتباطی، موانع بازدارنده ی فردگرایی، موانع بازدارنده ی انگیزشی نام گذاری شدند. بالاترین میانگین (09/74) مربوط عوامل ترغیب کننده ی سیاسی و علمی- پژوهشی و پایین ترین میانگین (19/7) مربوط به موانع بازدارنده ی انگیزشی است. نتایج نشان داد که عوامل ترغیب کننده ی سیاسی و علمی- پژوهشی به عنوان مهم ترین عامل ترغیب کننده است و موانع بازدارنده ی انگیزشی کم اهمیت ترین مانع همکاری علمی اعضای هیأت علمی است نتیجه گیری: پژوهش حاضر ضمن معرفی مهم ترین عوامل ترغیب کننده و بازدارنده ی همکاری علمی، راهکارهایی برای بهبود و توسعه ی همکاری های علمی میان پژوهشگران و رفع موانع موجود ارائه می دهد.

هدف : هدف پژوهش حاضر شناسایی و مقایسه ساختار نگاشت های علمی هم واژگانی مقالات علم اطلاعات و دانش شناسی در وبگاه علم ( web of science ) در دو دوره قبل و بعد از پیدایش وب است. همچنین، به طور خاص به تأثیرگذاری فناوری وب بر مطالعات این رشته در دوره اخیر نیز پرداخته شده است. روش : پژوهش حاضر توصیفی بوده و از لحاظ نوع کاربردی است که در آن از رویکرد هم واژگانی علم سنجی بر اساس فنون تحلیل شبکه های اجتماعی بهره گرفته شده است. جامعه پژوهش به صورت سرشماری شامل 9002 مقاله علم اطلاعات و دانش شناسی در دوره قبل از پیدایش وب (1993-1997) و 16475 مقاله در دوره بعد از پیدایش وب (2009- 2013) در وبگاه علم است. تحلیل های آماری شامل آزمون های آماری همبستگی، کای دو، و همچنین شاخص های مرکزیت است. در فرایند انجام پژوهش از نرم افزارهای Ravar Premap ، SPSS ، Excel ، UCINET و NetDraw استفاده شده است. یافته ها : نتایج مطالعه نشان داد مفاهیم «کتابخانه» و «اطلاعات» محور مطالعات قبل از پیدایش وب را تشکیل می دهند؛ در دوره اخیر نیز مفاهیم «وب»، «اطلاعات»، «پژوهش»، «تحلیل استنادی»، «دانش»، «کتابخانه»، «مجلات»، و «فناوری» محور مطالعات قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد در دوره پس از پیدایش وب علاوه بر افزایش مثبت و معنی دار مفاهیم وب محور، شاهد حضور مفاهیم جدید در بطن بروندادهای علمی علم اطلاعات و دانش شناسی هستیم. اصالت/ارزش : نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه بیشتر به زمینه های مطالعاتی نوین این حوزه شامل سازماندهی دانش، سنجش علم و فناوری، منابع وب محور، اینترنت و فناوری اطلاعات، و توسعه فنی کتابخانه ها تأکید می نماید. زمینه های مطالعاتی یاد شده تأثیر مستقیم در آموزش، پژوهش و ارائه خدمات کتابخانه ها دارند؛ لذا، برنامه ریزان تیم های آموزشی و پژوهشی این حوزه می توانند در زمینه های یاد شده به توسعه حوزه های مطالعاتی نوین آموزشی و پژوهشی اقدام نمایند.

یافتن شکاف های پژوهشی در حوزه موضوعی کیفیت داده ها و اطلاعات و نیز یافتن راهکارهای ارتقا کیفی داده ها در نظام های اطلاعاتی، پژوهشگران و متخصصین اطلاعات را جهت اجرای پژوهش های کاربردی در این زمینه یاری می نماید. براین اساس، پژوهش حاضر جهت دسته بندی و تحلیل محتوایی پژوهش های موجود در داخل و خارج از کشور در این زمینه، به روش نظام مند تحلیل محتوا و در 2 بخش اصلی انجام شده است. بخش اول شامل جستجوی پژوهش ها در حوزه ارزیابی کیفیت داده یا اطلاعات می باشد. در ادامه، بخش دوم به بررسی، ارزیابی و تجزیه و تحلیل پژوهش ها پرداخته است. یافته ها نشان داد که بر اساس معیارهای ورودی، در بخش مطالعات خارجی از بین 922 مطالعه بررسی شده 65 پژوهش و در بخش مطالعات داخلی، از بین 516 مطالعه 24 پژوهش، به بررسی، توصیف و تبیین ابعاد کیفیت داده یا اطلاعات پرداخته اند. از این پژوهش ها، 25 مورد مدل، روش یا چارچوبی خاص جهت ارزیابی کیفیت داده یا اطلاعات ارائه کرده اند. به علاوه مشخص شد که در پژوهش های خارج از کشور 77 بعد از ابعاد کیفیت داده یا اطلاعات مورد بررسی قرار گرفته است. این درحالی است که در پژوهش های داخل تنها 27 بعد مورد توجه قرار گرفته است. به علاوه مشخص شد که در نظام های اطلاعاتی، بعد کامل بودن، بیشترین تعداد پژوهش را در مطالعات داخل و خارج به خود اختصاص داده است. در کل، بررسی مطالعات از سال 0 تاکنون نشان داد که در حوزه ارزیابی جامع کیفیت داده یا اطلاعات و نیز مدل ها یا روش هایی بدین منظور، پژوهش های اندکی انجام شده است و هنوز شکاف های زیادی در این زمینه مخصوصاً در زمینه نظام های اطلاعاتی زبان فارسی وجود دارد.

امروزه استفاده از افکار و ایده های نوآور کارکنان می تواند منشا تحولات عظیمی در سازمان ها گردد. در همین راستا هدف پژوهش حاضر رابطه حمایت سازمانی ادراک شده و جو خلاقانه سازمانی با توسعه کارآفرینی با واسطه گری خلاقیت و توانمندسازی روان شناختی در کارکنان کتابخانه در نظر گرفته شد. جامعه آماری پژوهش 410 نفر از کارکنان نهاد کتابخانه های عمومی استان خوزستان هستند که به روش نمونه گیری طبقه ای ساده انتخاب شده و به پرسشنامه های جو خلاقانه سازمانی، حمایت سازمانی ادراک شده، توانمندسازی روان شناختی، خلاقیت سازمانی و پرسشنامه رفتار کارآفرینانه پاسخ دادند. جهت تحلیل داده ها علاوه بر استفاده از روش های توصیفی(میانگین انحراف معیار و ماتریس همبستگی) برای ارزیابی الگوی پیشنهادی از روش الگویابی معادلات ساختاری(SEM) و با استفاده از نرم افزار aAAMOS ویراست 21 انجام گرفت. روابط واسطه ای در الگوی پیشنهادی با استفاده از روش بوت استراپ آزموده شدند. شاخص های برازش مانند(GFI ، CGI ، RESMA )از حدنصاب لازم برخوردار بوده و حاکی از آن است که مدل پیشنهادی پژوهش با داده ها برازش دارد. نتایج حاکی از معنی داری تمامی مسیرهای مستقیم حمایت سازمانی ادراک شده و جو خلاقانه سازمانی ب ه توسعه کارآفرینی بود و با حذف مسیرهای غیر معنی دار، الگو اص لاح ش د. شاخص های برازن دگی الگویانی معادلات ساختاری، برازش مناسب الگوی اصلاح شده را نشان دادند. همچنین نت ایج رواب ط غیرمستقیم معنی داری این روابط را تایید نمودند.

هدف: پژوهش حاضر به منظور طراحی و آزمون الگویی از پیشایندهای مؤثر بر توسعه کارآفرینی در کارکنان اداره کل کتابخانه های عمومی استان خوزستان انجام شده اس ت. روش: جهت انجام پژوهش حاضر نمونه ای به حجم 410 نفر از کارکنان که به روش نمونه گیری طبقه ای ساده انتخاب شده بودند، مورد آزمون قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها، شامل پرسشنامه های جوّ خلاقانه سازمانی، حمایت سازمانی ادراک شده، پرسشنامه توانمندسازی روان شناختی، پرسشنامه خلاقیت سازمانی و پرسشنامه رفتار کارآفرینانه در سازمان است. جهت آزمون الگ و از روش الگویابی معادلات ساختاری ( SEM ) و با استفاده از نرم افزار AMOS ویراست 21 استفاده شد. یافته ها: نتایج حاکی از معنی داری کلیه مسیرهای مستقیم حمایت سازمانی ادراک شده و جوّ خلاقانه سازمانی ب ه توسعه کارآفرینی بود. با حذف مسیرهای غیر معنی دار، الگو اص لاح ش د. شاخص های برازن دگی الگویابی معادلات ساختاری، برازش مناسب الگوی اصلاح شده را نشان دادند. همچنین، نت ایج رواب ط غیرمستقیم، معنی داری این روابط را تأیید نمودند. اصالت/ارزش: طراحی مدل کارآفرینی سازمانی کتابخانه های عمومی با توجه به متغیر بودن محیط و شرایط بی ثبات و ظهور کسب وکار های جدید و رقبای جدید می تواند به عنوان راهکار مفیدی سیاست گذاران و مدیران نهاد را در تغییر و اصلاح ساختاری و مدیریتی مورد نیاز برای تقویت زمینه ها و توسعه بسترهای کارآفرینی سازمانی نهاد یاری نماید تا بتوانند در رقابت باقی بمانند .

رویکرد تحلیل چهریزه ای از اوایل قرن بیستم تاکنون روند رشد مستمری داشته است. هدف این مقاله مرور سیستماتیک پژوهش ها و مستندات طرح های سازماندهی چهریزه ای و نیز تقسیم بندی موضوعی و زمانی این مطالعات است. با مرور صورت گرفته، روند رشد و توسعه کاربردهای این رویکرد در ابزارهای سازماندهی و بازیابی اطلاعات شناسایی و پیشنهاداتی برای پژوهشگران آینده ارائه گردید. برای این منظور در گام اول، جست وجوی جامع در منابع و بررسی اولیه اسناد؛ در گام دوم، طبقه بندی و پالایش اسناد؛ و در گام سوم، طبقه بندی زمانی و موضوعی اسناد و تحلیل متون و شناسایی شکاف های موجود و در نهایت، پیشنهاداتی برای پوشش این شکاف ها صورت گرفت. حاصل تلاش های انجام شده قبلی، توسعه رده بندی های چهریزه ای، اصطلاحنامه ها و سرعنوان های چهریزه ای و نظام های بازیابی اطلاعات چهریزه ای بود که به طوری گسترده تا دهه 1990 میلادی ادامه داشت؛ اما بعد از آن با توسعه سیستم های کامپیوتری و وب، چهریزه ها نقش دیگری در بازیابی اطلاعات در پایگاه داده بر عهده گرفتند. در این دوره مجموعه ای از مدل ها، فراداده های چهریزه ای، رابط های کاربری چهریزه ای و آنتولوژی های چهریزه ای شکل گرفت و نرم افزارهای متعددی در این زمینه توسعه یافت. رویکرد تحلیل چهریزه ای از حدود اوایل قرن بیستم تا سال 1990 میلادی بر مبنای نظام منطقی (پیشینی) طبقه بندی علوم پیش رفته است. اما از آن سال به بعد، به دلیل گسترش توانایی های کامپیوتری و رشد نیازهای کاربران، دیدگاه منطقی جای خود را به دیدگاه محاسباتی و کاربرمدار (پسینی) سپرد. ایجاد ساختار چهریزه ها در محیط وب معنایی و ایجاد استانداردهای جدید، بهره برداری از روش های مؤثرتر درک رفتار کاربران و توجه به توسعه و تحول تاریخی علم، شکاف هایی است که هنوز نیاز به مطالعه و بررسی بیشتر دارد. پوشش این شکاف ها، تأثیر پایدار فرایند تحلیل چهریزه در آینده را نوید می دهد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل ساختار واژگان و مفاهیم مقالات «علم اطلاعات و دانش شناسی» با استفاده از نگاشت های علمی هم واژگانی در پایگاه «وب آوساینس» است. روش به کاررفته در پژوهش حاضر تحلیل محتوای واژگان و مفاهیم متون است. در پژوهش حاضر از فنون رایج در علم سنجی شامل توزیع فراوانی قانون «برادفورد» و خوشه بندی سلسله مراتبی با رویکرد Between-Groups Linkage ، و همچنین، از تحلیل های آماری شامل فراوانی، درصد، و رگرسیون در نرم افزارهای SPSS و Excel بهره گرفته شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه مقالات (16475 مقاله) منتشرشده در پایگاه «وب آوساینس» طی سال های 2009-2013 است. در فرایند انجام پژوهش جهت یکدست سازی واژگان و مفاهیم عناوین مقالات از نرم افزار علم سنجی Ravar Premap استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که واژگان «اطلاعات»، «وب»، «پژوهش»، «تحلیل استنادی»، «دانش»، «کتابخانه»، «مجلات»، و «فناوری» محور اصلی مفاهیم مورد مطالعه در این رشته را تشکیل داده اند. همچنین، مفاهیم مورد مطالعه در 13 خوشه قرار گرفته اند که محورهای اصلی مطالعات شامل «آموزش و یادگیری، سواد اطلاعاتی»، «سازماندهی اطلاعات و دانش»، «منابع اطلاعاتی تحت وب و شبکه های اجتماعی»، «اخلاق حرفه ای در علم اطلاعات»، «انفورماتیک، ارتباطات و خدمات اطلاعات سلامت»، «مدیریت اطلاعات، نظام های اطلاعاتی، مدیریت دانش و نوآوری»، و «مطالعات و شاخص های علم سنجی و اطلاع سنجی» است. بررسی هم واژگانی مفاهیم علم اطلاعات و دانش شناسی بیانگر پدیداری حوزه های مطالعاتی نوظهور در مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسی است. همچنین، شاهد حضور مطالعات میان رشته ای در بطن برون دادهای علمی علم اطلاعات و دانش شناسی هستیم.

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی و آزمون مدلی برای ارزیابی محیط خلق دانش مراکز پژوهشی اسلامی، بر اساس چرخه های خلق دانش تریپل هلیکس و آی سیستم و بررسی تأثیر ویژگی های شخصیتی، محیط پژوهش و توانمندی های پژوهشگران و اعضای هیئت علمی بر عملکرد پژوهشی مراکز پژوهشی اسلامی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از بُعد هدف، کاربردی و روش آن پیمایشی است و داده ها با روش آماری مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شده است. ابزار اصلی گردآوری داده ها، پرسشنامه است. بر اساس متغیرهای مورد بررسی به ترتیب 30 سؤال برای محیط پژوهش، هفت سؤال برای توانمندی های پژوهشگران و اعضای هیئت علمی و پنج سؤال برای ویژگی های شخصیتی در نظر گرفته شد. ارزیابی عملکرد واحدهای پژوهشی اسلامی بر اساس فعالیت های پژوهشی پژوهشگران وزن دهی شد. جامعه آماری این پژوهش، پژوهشگران و اعضای هیئت علمی مراکز پژوهشی اسلامی به تعداد 2328 نفر است که طبق فرمول کرجسی مورگان تعداد 330 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شد. یافته ها: مدل ارزیابی محیط پژوهش نشان داد که تمامی سازه های به کار رفته در مدل برای محیط پژوهش، توانمندی های پژوهشگران و اعضای هیئت علمی و ویژگی های شخصیتی و عملکرد پژوهشی آنان معنادار است. در نهایت، نتایج تحقیق در بخش مدل ساختاری نشان داد محیط پژوهش، توانمندی های پژوهشگران و اعضای هیئت علمی و ویژگی های شخصیتی تأثیر مثبت و معنی داری بر عملکرد پژوهشی پژوهشگران و اعضای هیئت علمی مراکز پژوهشی اسلامی دارد. اصالت/ارزش: تحقیق حاضر طراحی و ارائه مدل محیط دانش آفرین در سطح مراکز پژوهشی اسلامی است با توجه به این مدل می توان شکاف بین وضعیت موجود محیط های پژوهشی و وضعیت مطلوب را در چارچوب مدل تریپل هلیکس و آی سیستم سنجش و تحلیل نمود و از یافته های آن برای ارتقاء عملکرد پژوهشی مراکز پژوهشی اسلامی استفاده کرد.

هدف:میزان مطابقت و امکان جایگزینی یا تکمیل سرعنوان های موضوعی کتابخانه کنگره با برچسب های اجتماعی لایبرری ثینگ در کتاب های حوزه های علوم انسانی، علوم اجتماعی، و علوم طبیعی. روش شناسی:این پژوهش به روش تحلیل محتوا انجام شد. با استفاده از روش کدگذاری در سه حوزه و در هر حوزه موضوعی 160 کتاب به عنوان نمونه میزان مطابقت دقیق و تقریبی، نسبی، و عدم مطابقت بررسی شد. گردآوری داده ها با استفاده از سه پیشینه کتاب شناختی، مستند موضوعی کتابخانه کنگره، و لایبرری ثینگ به صورت یکسان صورت گرفت و برای تجزیه و تحلیل داده ها از درصد همپوشانی و ضریب شباهت ژاکار استفاده شد. یافته ها:از مجموع 1311 برچسب اجتماعی، 484 برچسب برای حوزه علوم طبیعی، 422 برچسب برای حوزه علوم اجتماعی، و 405 برچسب برای حوزه علوم انسانی، در 580 مورد (43%)، مطابقت دقیق و تقریبی و در 301 مورد (23%)، مطابقت نسبی با سرعنوان های موضوعی وجود داشت. محاسبه ضریب شباهت ژاکار نیز نشان داد که جایگزینی در سه حوزه تأیید نمی شود. نتیجه گیری:امکان جایگزینی برچسب های اجتماعی لایبرری ثینگ با سرعنوان های موضوعی کتابخانه کنگره وجود ندارد و به عنوان مکمّل مد نظر قرار می گیرد.

هدف: رشته علم اطلاعات و دانش شناسی برای انطباق و همگام شدن با تحولات روز و رویارویی مؤثر با آن ها و حفظ موقعیت و بقای خود در شرایط رقابتی کنونی، نیاز به مطالعاتی نظام مند درباره آینده دارد. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با مرور مطالعات مربوط به آینده علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران و جهان، پژوهشگران آینده را در جهت توسعه پژوهش در این زمینه سوق دهد. روش پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از روش مرور نظام مند انجام گرفته است. بدین منظور، پژوهش های مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی بین المللی و داخلی بدون در نظر گرفتن محدودیت زمانی مورد جستجو قرار گرفتند. در مجموع، 114 اثر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مروری بر مطالعات نشان داد که 14 پایان نامه، 25 مقاله همایش، 65 مقاله نشریه و 10 یادداشت وبگاه به مسئله آینده علم اطلاعات و دانش شناسی پرداخته اند. این پژوهش ها در چهار محور مورد مطالعه قرار گرفتند: 1. کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در آینده؛ 2. کتابداران و متخصصان علم اطلاعات در آینده؛ 3. آینده آموزش در علم اطلاعات و دانش شناسی؛ و 4. آینده پژوهش در این حوزه. نتیجه گیری: رشته علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابخانه ها و کتابداران در آینده همچنان به ایفای نقش خود ادامه خواهند داد؛ اما، برای این که بتوانند با وجود رقبایی نظیر اینترنت، ابرموتورهای جستجو، شبکه های اجتماعی و سایر ابزارهای نوین جایگاه خود را حفظ و ارتقا دهند، لازم است خدمات خود را متناسب با نیازهای روز و فناوری های نوین متحول سازند.