فریبرز درودی

" هدف اصلی پژوهش حاضر، توسعه فنون مؤثر مصورسازی اطلاعات و پشتیبانی از فرایندهای آموزشی است. در این پژوهش روش های سودمند مصورسازی برای دانش آموزان، به شکلی خاص مورد بررسی قرار می گیرد. فنون مصورسازی برای ایجاد ساختار مؤثر تصاویر و گراف ها به کار می روند تا دانش آموزان را به درک ساده تراطلاعات موجود در کتابها و دیگر رسانه ها کمک کنند. مصورسازی اطلاعات فنونی را تثبیت می کند که به دانش آموزان اجازه می دهد محتوای تصویر، نماد و گراف را به شیوه دیداری در کتاب و دیگر منابع اطلاعاتی تبیین کنند و بتوانند از ابزارهای مؤثر در کاربردهای آموزشی بهره گیرند. مصورسازی اطلاعات می تواند به شیوه های گوناگون برای درک بهتر اطلاعات دیداری در کتاب های درسی، مانند: تاریخ، جغرافیا، زمین شناسی، زیست شناسی، ریاضیات، آمار، رایانه، شیمی، و دروس رشته های هنری مانند: فیلم، سینما و گرافیک مورد استفاده قرار گیرد. تصویرسازی تشبیه فضایی، کهکشانی، نمودار مارپیچی، چشم انداز دیواری و تحلیل پویا از جمله روشهای مهم مصورسازی به شمار می آیند. از سوی دیگر، مهارتهای سواد دیداری عاملی مؤثر در بهره گیری از مصورسازی اطلاعات است. نتایج این مطالعه در تعامل کاربردهای مصورسازی فوایدی برای دانش آموزان در بر دارد. "

مصورسازی اطلاعات، استفاده از برنامه هائی است که به کمک رایانه پشتیبانی می شود، ایجاد تعامل می کند و به صورت دیداری نمایش داده می شود تا درک داده های انتزاعی تسهیل گردد. در آرشیوها، با مصورسازی اطلاعات می توان بر مجموعه داده ها و اسناد متمرکز شد تا به اندیشه دیداری که سبب شناسائی سریع تر و بهتر اسناد می شود، بینجامد. با فنون مصورسازی اطلاعات، می توان انواع اسناد آرشیوی را نظیر اسناد و داده های یک بُعدی، دوبُعدی و سه بُعدی حمایت کرد تا ساختار اطلاعات موجود در سند را ارائه دهد و آن را با بهره گیری از گرافیک رایانه ای بهبود بخشد. با برخی از نرم افزارهای مصورسازی، می توان انواع اسناد و داده های آرشیوی را در فرایند مصورسازی پشتیبانی کرد.

در این پژوهش، توانایی‌ها و مهارت‌های دانشجویان دکتری و کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد اسلامی (واحد علوم و تحقیقات تهران) مورد پیمایش قرار گرفته است. مهارت‌های هر دو گروه دانشجویان در جستجوی اینترنتی، طراحی پرس‌وجو، فنون کاوش و ارزیابی اطلاعات خوب و مؤثر است. آنها جستجوهای مناسبی در وب انجام می‌دهند و از راهبردهای جستجوی متفاوتی در کاوش اطلاعات بهره‌ می‌گیرند. روش این پژوهش پیمایشی است و دانشجویان در استفاده از وب، بیشتر از موتورهای کاوشگر استفاده می‌کنند و بهره‌گیری از راهنماهای موضوعی وب کمتر از دیگر روش‌ها است.

مصورسازی اطلاعات روشی رایانه‌ای برای نمایش «داده» است، که عبارت است از پردازش اطلاعات تبدیل شده به قالب دیداری که کاربر را قادر می‌سازد تا اطلاعات را مشاهده، مرور، دریافت و درک نماید. مصورسازی اطلاعات، یک حوزه پژوهشی نوین می‌باشد که بر استفاده از فنون مصورسازی جهت کمک به افراد، برای درک و تحلیل داده‌ها تمرکز یافته است. مبانی مصورسازی شامل طراحی رابط‌کاربر، گرافیک رایانه‌ای، تعامل میان انسان و رایانه، نظریه‌های شناختی و طراحی هنری می‌شود. بر اساس طبقه‌بندی اشنایدرمن، مصورسازی اطلاعات شامل: داده‌های یک‌بعدی، دوبعدی، سه‌بعدی، چندبعدی، زمانی، سلسله‌مراتبی و شبکه‌ای است.

این مقاله بر آن است تا به نقش مدیریت دانش در سازمان‌‌‌‌‌‌ها، به‌ویژه کتابخانه‌ها، و تأثیر آن در بهبود روند کاری آنها بپردازد. هدف اصلی از مدیریت دانش در یک سازمان تبدیل دانش ضمنی کارکنان، به‌عنوان منبعی مهم در تصمیم‌گیری و اقدام عملی، به دانش صریح و مدون برای رسیدن به اهداف آن است. به هر میزان که میان توانایی‌ها، درک، قوه شناخت و اطلاعات انسان ارتباط نزدیک‌تری برقرار شود، می‌توان به تولید دانش اثربخش‌تر و کاربردی‌تر امیدوار بود. امروزه سازمان‌ها نباید تنها منبع مالی را سرمایه‌های خود بدانند بلکه دانش کارکنان یک سازمان، از مهم‌ترین سرمایه‌های آن به‌شمار می‌آید که انتظار می‌رود مدیریت یک سازمان به‌نحو شایسته و مطلوبی در این زمینه سرمایه‌گذاری کند.

چکیده هدف این پژوهش مطالعه وضعیت موجود کاربرد فناوریهای اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی ایران، شناخت نقاط قوت و ضعف آنها در استفاده از فناوری اطلاعات و ارائه راهکار به منظور تدوین برنامه راهبردی برای استفاده مناسب فناوری اطلاعات در این کتابخانه ها بود. روش پژوهش پیمایشی بود.39 مدیر کتابخانه های دولتی مرکز استانی جامعه ونمونه تحقیق بودند.ابزار گراوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. داده های گردآوری شده با استفاده از شاخص های فراوانی ودرصد و ازمون کای اسکویر تجزیه وتحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه های دانشگاهی از لحاظ مدیریت، برنامه ریزی برای آموزش دوره های فناوری اطلاعات، پشتیبانی نرم افزارهای کتابداری از فعالیت های تخصصی، حفاظت و نگهداری از منابع دیجیتالی، سطوح دسترسی و امنیت اطلاعات، تدوین خط مشی بهره گیری، توسعه و گسترش مجموعه بانک های اطلاعاتی، برنامه زمان بندی مدون برای استفاده و ارتقای فناوری و ایجاد زیرساخت فناوری اطلاعات وضعیت مناسبی ندارند. از سوی دیگر در ارتباط با وضعیت نیروی انسانی، دسترسی پیوسته به پایگاه اطلاعاتی کتابخانه، بهره گیری از نرم افزار کتابخانه ای، فضای اختصاصی برای فناوری، دسترسی به رایانه ها و تجهیزات آنها در شبکه، خدمات تحویل اطلاعات الکترونیکی، ارائه کتاب ها و مجلات الکترونیکی، فهرست پیوسته کتابی و غیرکتابی، خط مشی فراهم آوری منابع الکترونیکی وضعیت مناسب و رو به توسعه دارند. در مجموع حدود 90 درصد از این کتابخانه ها فاقد برنامه راهبردی فناوری اطلاعات هستند.