محسن الویری

محسن الویری

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشکدة تاریخ و علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۷۵ مورد.
۱.

قانونمندی تاریخ و ویژگیهای آن در قرآن

کلید واژه ها: فلسفه مضاف اراده خدا اراده انسان قانونمندی تاریخ فلسفه نظری تاریخ سنت تاریخی قانون تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹۴ تعداد دانلود : ۱۱۷۴
قانونمندی تاریخ، ماهیت و چیستی قانون تاریخی، روش بررسی قانونمندی تاریخ ذیل آیات قرآن و نوع و عامل قانون تاریخی از دیدگاه قرآن، از سنخ پژوهش های مربوط به مطالعات فلسفه نظری تاریخ با رویکرد قرآنی است. فراگیر بودن قانون تاریخی، خدایی بودن قانون تاریخی، اراده انسان در قانون تاریخی، تحویل و تبدیل ناپذیری قانون تاریخی، پیوند قانون تاریخی با زندگی اجتماعی انسان، اختصاص قانون تاریخی به زندگی دنیوی انسان و عملیاتی بودن قانون تاریخی، ازجمله ویژگی های قانون تاریخی از دیدگاه قرآن است. قانونمندی تاریخ از دیدگاه قرآن در سه عامل اساسی «اراده خدا»، «اراده انسان» و «آنچه مفید به حال انسان هاست»، از آیات قرآنی دریافتنی است. تبیین رابطه میان اراده انسان با قانون علیت در تاریخ، دامنه اراده انسانی در تاریخ، رابطه اراده انسان با جهت داری پدیده های تاریخی و نیز اراده انسان و ارتباط آن با تکامل تاریخی، از مباحث اصلی فلسفه نظری تاریخ از دیدگاه قرآن است.
۲.

گونه شناسی انتقادی دیدگاه ها درباره تاریخ و چگونگی پیدایش تشیع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شیعه امامیه گونه شناسی تاریخ تشیع اثنی عشریه پیدایش تشیع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴۷ تعداد دانلود : ۱۷۵۳
تاریخ و چگونگی پیدایش تشیع، از دیرباز در منابع تاریخی و کلامی مسلمانان و سپس در آثار مستشرقان مورد توجه بوده و در سال های اخیر هم با انگیزه هایی غیرعلمی در انواع منابع مکتوب و چندرسانه ای، دیدگاه هایی دراین باره مطرح شده است. شیعیان با توجه به پیوند این بحث با هویت خود، کوشیده اند دیدگاه های ناصواب را نقد، و دیدگاه مورد پذیرش خود را ارائه کنند. این نوشتار با استفاده از تکنیک گونه شناسی، پس از دسته بندی دیدگاه ها، می کوشد با روش های متعارف نقد آنها را نقد، و دیدگاه برگزیده خود را پیشنهاد نماید. این دیدگاه با تکیه بر تمایز بین وجود یک اندیشه و بروز اجتماعی آن، بیان می دارد که بنیان های اندیشه شیعی که بر مدار امامت می چرخد، به مثابه بخشی گسست ناپذیر از آموزه های اسلامی، همزاد قرآن و سنت نبوی است و از عصر پیامبر| وجود داشته، ولی بروز اجتماعی آن به تدریج و در عصر حضور معصومان (ع) صورت گرفته است.
۳.

چیستی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و نقش حوزه های علمیه در تدوین آن

نویسنده:

کلید واژه ها: چیستی مبانی ح‍وزه ه‍ای ع‍ل‍م‍ی‍ه الگوی پیشرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰۸ تعداد دانلود : ۱۵۰۹
تأسیس مرکزی مستقل برای تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را باید نقطة عطفی در کلا ن نگریهای منتهی به سند رسمی در کشور دانست. اهمیت این تصمیم را میتوان در این محورها بیان کرد: چاره اندیشی برای اجرایی شدن همة کلان نگریهای نظام، ارتقاء سطح پرداختن به تدوین الگو از قوة مجریه یا مجمع تشخیص مصلحت نظام به سطح رهبری نظام، تأسیس یک نهاد ویژه برای پرداختن به این موضوع و جلوگیری از کارهای پراکنده و موازی و ناهمسو، برجسته ساختن نقدهای معرفتی که دربارة توسعه به مفهوم غربی مطرح است و استفاده از واژة پیشرفت به جای توسعه، برجسته ساختن ضرورت نگاه کاربردی و واقعگرایانه و مبتنی بر شناخت محیط از طریق افزودن قید ایرانی، برجسته ساختن انتظار خاص از حوزه های علمیه و زمینهسازی برای حضور رسمی حوزه به مثابة یک نهاد در سیاستگذاریهای کلان کشور. چگونگی نقش آفرینی حوزه های علمیه در تدوین این الگو، در گرو رسیدن به تصویری روشن دربارة چیستی الگوست. اگر بپذیریم که از بین چهار معنای «نقشة راه»، «مدل»، «سرمشق» و «نظریة سیاستی»، واژة «مدل» بیشترین تناسب را با مفهوم «الگو» در عنوان «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» دارد، باید پذیرفت که یکی از الزامات آن تولید پرسش ها و پاسخ هایی است که به مثابة مبانی الگو بر تمامی اجزاء و ابعاد آن سایهافکن خواهد بود. این مبانی گونه های مختلف دارد و یک گونة آن، ناظر به خاستگاه های معرفتی و دینی یعنی وجه اسلامیت الگو است. این مبانی معرفتی خود قابل تقسیم به هفت دستة زیر است: مبانی معطوف به تعریف و جایگاه دین، مبانی معطوف به مسائل معرفت شناختی، مبانی معطوف به مسائل هستیشناختی، مبانی معطوف به مسائل انسان شناختی، مبانی معطوف به مسائل جامعه شناختی، مبانی معطوف به مسائل پیشرفت و سرانجام مبانی معطوف به مسائل تمدن شناختی. هر یک از این محورها، انبوهی از زیرمحورها را در برمیگیرد. نگاهی واقعگرایانه به سرمایه ها و شرایط کنونی حوزه های علمیه، سهم این نهاد را افزون بر توسعه گفتمانی و تولید علم در این مسیر، در سه نقش محوری زیر خلاصه میکند: تدوین مبانی معرفتی و نظارت بر اشراب و اعمال این مبانی در اجزای الگو و نیز مشورت دهی در تدوین دیگر مبانی و لایه های الگو. به نظر میرسد مناسبترین قالب برای تحقق این سهم، تأسیس یک دبیرخانه حوزه ای برای مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به منظور تجمیع ظرفیت های حوزه است.
۶.

درآمدی بر سنجش ظرفیت های تمدن سازی فقه

کلید واژه ها: فقه تمدن نظام سازی فقه پویا فقه سنتی فقه حکومتی نظام های اجتماعی نسبت های فقه و تمدن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات رابطه تاریخ با علوم دیگر
تعداد بازدید : ۲۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۰۴۲
درباره نسبت دانش فقه با تمدن دیدگاه های مختلفی وجود دارد؛ برخی میان این دو نسبتی نمی بینند، گروهی قائل به نسبتی حداقلی بین فقه و تمدن بوده و گروهی فقه را شرط اساسی تمدن سازی قلمداد می کنند. نسبت فقه و تمدن با دو نگاه قابل بررسی است. نگاهی در قلمرو متون و منابع فقه و نگاهی دیگر معطوف به متون و منابع کمال یافته تر، شاید بتوان آن را فقه مطلوب نامید. با محوریت نگاه نخست، کوشیده شده با مروری بر کتاب ها، ابواب و مسائل و موضوعات فقهی اثبات شود، می توان از پیوندی آشکار و استوار بین آموزه های فقهی و تمدن سازی سخن گفت. هرچند نمی توان ادعا کرد همه نظام های اجتماعی مورد نیاز تمدن به صورت کامل و آماده الگوبرداری در فقه فعلی موجود است، اما وجود چارچوب های اصیل و ساختاری تمدن در آن قابل انکار نیست. این نکته که نظام سازی از طریق فقه، به مثابه گام نخست برای تمدن سازی در گرو تشکیل و تدوین فقه حکومتی است نیز مورد بحث قرار گرفته است.
۷.

سبک زندگی ائمه (ع) در امور معیشتی و بازتاب آن در زندگی اجتماعی شیعیان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: سبک زندگی تجارت شغل تاریخ اجتماعی شیعیان تقدیر معیشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷۸ تعداد دانلود : ۹۵۶
این نوشتار می کوشد با استناد به داده های موجود در گزیدة منابع شیعی، پس از ارائة گزارشی از دیدگاه و رفتار عملی ائمه: در امور معیشتی، بازتاب آن را در زندگی اجتماعی شیعیان در عصر حضور بکاود. این مقاله نشان می دهد ائمه: برای تبیین بعد نظری سبک زندگی در امور معیشتی، حداقل بر شش محور نگاه مثبت نگر به دنیا و بهره جستن از آن برای اهداف والا، تبیین سیره انبیا و اولیای الهی در اهتمام به تأمین معاش، برحذر داشتن از سستی و کسالت، اصلاح معنای زهد در دیدگاه عمومی جامعه تأکید می کردند. این سبک زندگی، حیات اجتماعی شیعیان عصر حضور را تحت تأثیر قرار داده بود و بازتاب نگرش و رفتار معصومان در زندگی عادی شیعیان و در مواردی چون حضور فعال در مشاغل متنوع، برخورداری از مهارت های شغلی و اهتمام هم زمان به کار و علم آموزی دیده می شود.
۸.

فرانقش هدایتگری و سیره اجتماعی فاطمه (س) ؛ درآمدی روش شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: منزلت اجتماعی نقش اجتماعی الگوی زیست حضرت زهرا (س) سیره اجتماعی هدایتگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰۷ تعداد دانلود : ۹۳۰
سیره اجتماعى فاطمه(علیها السلام) را بر اساس تعامل بین شبکه ارتباطات اجتماعى آن حضرت و مؤلفه هاى مؤثر بر منزلت ایشان، مى توان به دست آورد. منزلت ایشان از سه خاستگاه متاثر بود: نخست برخوردارى از سرشتى پاک، دیگرى وابستگى به خانواده اى پاک و برگزیده و سوم شهروندى جامعه اسلامى. شبکه ارتباطات اجتماعى فاطمه(علیها السلام) را نیز خانواده، خویشاوندان، خواص صحابه پیامبر(صلى الله علیه وآله) و صاحب نفوذان مدینه، زنان مدینه، مراجعه کنندگان براى تقاضاهاى مالى یا علمى و سرانجام توده مردم تشکیل مى داد. هدایتگرى به مثابه یک فرانقش همه نقش ها و ابعاد سیره اجتماعى فاطمه(علیها السلام) را زیرمجموعه خود قرار مى دهد. در این مقاله، بخشى از یافته هاى مربوط به سیره اجتماعى فاطمه(علیها السلام) با محوریت ارائه الگوى زیستى همسان با توده مردم و معطوف به فرانقش هدایتگرى به عنوان درآمدى بر شناخت سیره اجتماعى آن بانوى بزرگوار، مورد بررسى قرار گرفته است.
۹.

گونه شناسی رویکردهای آموزه مهدویت درچارچوب ظرفیت تمدنی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مهدویت انقلاب اسلامی تمدن اسلامی گونه شناسی رویکردهای فکری - فرهنگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : ۲۰۳۹ تعداد دانلود : ۷۵۸
آموزه مهدویت، بخشی مهم از اندیشه اسلامی است که می تواند از طریق ترسیم آینده ای دست یافتنی در شکل دادن به جوهره و روح حاکم بر تمدن جدید اسلامی، نقش آفرین باشد و به مثابه یک «ستاره راهنما»، راهنمای جوامع اسلامی به سوی جامعه کمال یافته و برخوردار از تمدن آرمانی به شمار آید. این آموزه در پیروزی، تثبیت و بقای انقلاب اسلامی ایران نیز نقشی مؤثر داشته است. در سال های پس از پیروزی انقلاب، در میان اساتید و صاحب نظران حوزه مهدویت، رویکردهای مختلفی شکل گرفته که با توجه به جهت گیری تمدنی انقلاب اسلامی، هر یک از این رویکردهای مهدوی می تواند از ظرفیت ویژه خود برای تحقق این تمدن بهره گیرد. نوشتار حاضر با بررسی منابع مکتوب و چندرسانه ای و مصاحبه با صاحب نظران این حوزه، از طریق روش کیفی «تحلیل پدیدارشناسی تفسیری (IPA)» و با کمک تکنیک «گونه شناسی»، به دنبال پاسخ به این پرسش محوری است که با مبنا قرار دادن جهت گیری تمدنی انقلاب اسلامی، رویکردهای شکل گرفته پس از انقلاب از نظر ظرفیت تمدنی چگونه گونه شناسی می شوند؟ به عبارتی دیگر، هر یک از رویکردهای مهدویت _ که پس از انقلاب اسلامی پدید آمده اند _ برای تحقق رویکرد تمدنی انقلاب اسلامی چه ظرفیتی دارند؟
۱۱.

شیوه های فرهنگی - ارتباطی پیامبر (ص) در عهد مکی

نویسنده:

کلید واژه ها: پیامبر (ص) تبلیغ دعوت دین و ارتباطات ارتباطات فردی ارتباطات گروهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶۰
در این مقاله پس از بحثی کوتاه درباره منابع و واژگان تبلیغی، فعالیتهای تبلیغی پیامبر (ص) در عهد مکی حول سه محور الف: مراحل دعوت، ب: روشهای دعوت و جهت گیری ها و ج: دستاوردها مورد بررسی قرار گرفته است. مراحل دعوت پیامبر (ص) در مکه عبارت بودند از: 1. مرحله آغاز رسات 2. مرحله دعوت محدود و ارتباط فردی و چهره به چهره 3. مرحله دعوت گسترده و شروع ارتباط گروهی تا هجرت به حبشه 4. مرحله پس از هجرت گروهی مسلمانان به حبشه تا هجرت عمومی به مدینه. مهم ترین ابزارها و روشهای فرهنگی - ارتباطی پیامبر (ص) در مراحل یاد شده عبارت بود از قرآن کریم، ابداع نهادها و نمادهای جدید ارتباطی و معرفی منطقی استدلالی دین جدید، بهره گیری از ایام حج و تماس با تازه واردان به مکه و عرضه دعوت بر قبائل مختلف، خطابه و ....
۱۲.

درآمدی بر حقیقت و عینیت تاریخی در نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: نهج البلاغه معرفت تاریخی حقیقت تاریخی عینیت تاریخی علمیت تاریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲۶ تعداد دانلود : ۹۸۸
حقیقت وعینیت تاریخی دو مولفه مهم فلسفه انتقادی تاریخ محسوب می شوند. امکان دست یابی به حقیقت تاریخی و میزان عینی بودن گزاره های آن، در مکاتب مختلف فلسفی و تاریخی بسته به نظام فکری، دیدگاه نظری و رویکرد روشی آن ها تعریف های مختلفی دارد و میزان خاصی از اعتبار و وثوق را به خود اختصاص می-دهد. این میزان اعتبار در دوره های جدید به ویژه در دوران سلطه مدرنیسم با چالش های جدی روبرو شد. با این حال ظهور برخی رویکردهای نو و انتقادی، در دوران پست مدرنیسم فضای مناسبی را برای طرح اندیشه های جدید با گرایش های دینی فراهم آورده است. پژوهش حاضر بر آن است تا در یک بررسی مقدماتی با مروری بر دیدگاه نظری و مبانی معرفتی نهج البلاغه در باره شناخت تاریخی و امکان تحقق آن، جایگاه حقیقت و عینیت تاریخی را از منظر امیرالمومنین مشخص کند. از بررسی های صورت گرفته، چنین بر می آید که امکان شناخت تاریخی از منظر امیرالمومنین در گستره نهج البلاغه امری بدیهی است و یکی از ارکان معرفت و یقین را تشکیل می دهد. هم چنین دست یابی به حقیقت امری امکان پذیر است و رویدادهای تاریخی تنها به جنبه-های مادی و محسوس که با ابزار تجربی و حسی بتوان آن را درک کرد، محدود نمی شوند. از طرفی از داده های نهج البلاغه چنین بر می آید که عینیت فارغ از ارزش گذاری امری محال است، اما این به معنای دخالت ذهن برای تحریف یا همسوسازی تاریخ با پیش فرض های مورد قبول فرد نیست.
۱۴.

نقش ارتباطات سنتی در جنبش های سیاسی اجتماعی شیعه (مطالعه موردی جنبش مشروطه ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسجد جنبش های اجتماعی روحانیون ارتباطات سنتی جنبش مشروطه تاریخ شیعیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰۷ تعداد دانلود : ۱۰۲۷
توجه به مفهوم ارتباطات سنتی و پژوهش دربارة نقش آن در تحولات اجتماعی ـ سیاسی شیعه می تواند، ضمن بازشناسی هویت اجتماعی شیعه، ما را به شناخت عمیق تر ابزارهای ارتباطی سنتی و کارکردها و قابلیت های آن در جوامعی با فرهنگ شفاهی، به ویژه جامعة ایران، رهنمون سازد. این مقاله می کوشد با توجه به منابع و مآخذ حوزة فرهنگ و ارتباطات، ضمن پرداختن به چگونگی نقش آفرینی و جایگاه ظرفیت های ارتباطات سنتی تاریخ اجتماعی شیعه در جنبش مشروطه، به عرضة تصویری روشن از حضور و نقش کاربردی رسانه های سنتی شیعه در حوزه های اجتماعی بپردازد. با توجه به تأثیر علمای شیعه و مسجد و منبر و بازار و قهوه خانه و مراسم جمعی سنتی مذهبی و دیگر ظرفیت های جامعة شیعی ایران، می توان به اهمیت واکاوی و بازتعریف مفهوم ارتباطات سنتی در حوزة فرهنگ و ارتباطات اسلامی پی برد و دریافت که ارتباطات سنتی، عمیق ترین و ساده ترین نوع ارتباطات، نقش بی بدیلی در فرهنگ شفاهی ایران اسلامی و تحولات اجتماعی ـ سیاسی شیعه دارد.
۱۵.

مسجد : ارتباطات و توسعه پایدار

نویسنده:

کلید واژه ها: مسجد ارتباطات توسعه پایدار آموزش اسلامی فرهنگ سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۷ تعداد دانلود : ۱۲۳۳
"کارکردهای مسجد را به گونه های مختلف عبادی، آموزشی، ارتباطی، اجتماعی، فرهنگی، تربیتی، معماری، هنری و مانند آن تقسیم کرده اند. کارکرد ارتباطی و فرهنگی مسجد هم به استناد متون دینی و هم به استناد تجربه تاریخی مسلمانان، در دو قالب کلی «فرهنگ سازی» و «انتقال اطلاعات» تجلی یافته است. این دو در خدمت یک هدف والای دینی، یعنی تعالی فردی و اجتماعی است. اگر از منظر توسعه به این تعالی بنگریم، درمی یابیم که اسلام توسعه پایدار را در پیوند با دو مؤلفه اصلی «نگاه همه جانبه به انسان و ابعاد وجودی او» و «محدود ندانستن زندگی انسان به حیات دنیوی» در نظر گرفته است. به بیان دیگر، در اندیشه دینی، توسعه پایدار توسعه ای است که از یک سو به تمامی نیازهای انسان توجه کند و زمینه تعالی انسان را در همه زمینه ها فراهم آورد و از سوی دیگر، همه ادوار زندگی انسان را- حیات دنیوی و اخروی- در برگیرد. با توجه به کارکردهای مختلف مسجد در فرهنگ اسلامی، به نظر می رسد مسجد محیطی ارتباطاتی مناسب برای آموزش و فرهنگ سازی در زمینه توسعه پایدار دین محور و تربیت شهروندانی است که توانمندی تحقق بخشیدن به این توسعه را دارند. "
۱۷.

گونه شناسی مشاغل و پایگاه های درآمدی یادشده در دیوان های شعر فارسی قرن های هشتم و نهم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابن یمین فریومدی مشاغل دین آورد مشاغل دین پرورد پایگاه های درآمدی حسن کاشی شرف الدین یزدی نورالدین طوسی اسفراینی ابن حسام خوسفی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تیموری اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تیموری فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۶۴۶ تعداد دانلود : ۸۴۳
مشاغل و پایگاه های درآمدی یکی از مؤلفه های تاریخ اجتماعی است که واکاوی گونه ها ، قلمرو، خاستگاه ها و ابعاد آن می تواند گوشه هایی تازه از زندگی مردم در گذشته را بنمایاند. بی توجهی نسبی منابع متعارف تاریخی به تاریخ اجتماعی زمینه ساز اقبال به دیگر منابعی است که در تقسیم اولیه در شمار منابع تاریخی قرارنمی­گیرند. دیوان­های شعر را باید از جمله این منابع شمرد. در این دیوان ها به انبوهی از مسائل و مؤلفه های مربوط به زندگی اجتماعی اشاره شده است. استخراج و سپس گردآوری اطلاعات درباره آنها روزنه ای است به سوی فهم متن و واقعیت اجتماعی روزگاران گذشته. این مقاله با رویکردی وصفی و با استفاده از تکنیک جست وجوی نام مشاغل و پایگاه های درآمدی در پنج دیوان شعر از شاعران پارسی سرای قرن های هشتم و نهم ایران و دسته بندی آنها کوشیده است به این پرسش پاسخ دهد که مشاغل و پایگاه های درآمدی یادشده در این دیوان ها در بستر یک مطالعه تکمیلیِ دیگر تا چه اندازه متأثر از آموزه های دینی بوده است. این بررسی نشان می دهد که در ایران، در روزگار بین خرابی های حملة مغولان و آبادانی عصر صفویه، آموزه­های دینی در مشاغل دین آورد شامل سه دسته مشاغل مرتبط با اجرای عبادات دینی (شامل سه شغل)، مشاغل مرتبط با اجرای احکام اجتماعی دینی (شامل سه شغل) و مشاغل مرتبط با آموزش و ترویج دین (شامل چهار شغل) و مشاغل دین پرورد شامل دو دسته مشاغل مرتبط با اجرای احکام دینی و مراسم (شامل پنج شغل) و مشاغل مرتبط با ساخت و ادارة اماکن دینی (شامل سه شغل) و نیز پایگاه های درآمدی (شامل چهار شغل) نقش داشته است.
۱۸.

پیشنهاد طرح واره ای بومی برای فلسفه تاریخ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فلسفه تاریخ فلسفه علم تاریخ فلسفه نظری تاریخ تاریخ نگری دین محور فلسفه فراتاریخ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ فلسفه تاریخ
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ فلسفه تاریخ مباحث نظری
تعداد بازدید : ۱۵۹۰ تعداد دانلود : ۸۵۱
فلسفه تاریخ گرچه همانند بیشینه دانش های بشری شواهد و حتی ریشه هایی در دانش های سنتی شرق مسلمان دارد، ولی به عنوان یک شاخه معرفتی مستقل در غرب سامان یافته و سپس وارد سرزمین های شرقی شده است. وضعیت کنونی دانش در ایران، اسلامی به ویژه با توجه به ضرورت ها و زمینه های تحول در علوم انسانی، مجالی برای درانداختن طرحی نو در زمینه فلسفه تاریخ را فراهم آورده است. مقاله حاضر پس از مروری بر اهم مباحث دو شاخه اصلی فلسفه تاریخ، یعنی فلسفه نظری تاریخ و فلسفه انتقادی تاریخ، کاستی های تقسیم بندی موجود را مورد توجه قرار داده و سپس پیشنهاد مستدل خود را برای بومی سازی مباحث فلسفه تاریخ متأثر از آموزه های دینی در پنج محور اصلی بدین شرح مطرح ساخته است: فلسفه فراتاریخ، فلسفه مجموعه رویدادهای تاریخی، فلسفه رویداد تاریخی، فلسفه علم تاریخ و فلسفه گزارش های تاریخی.
۲۰.

بررسی تاریخی کارکرد ارتباطی هنر در اماکن مذهبی عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسجد هنر ارتباطات معماری قاجاریه اماکن مذهبی خطاطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۸ تعداد دانلود : ۸۸۶
آثار هنری به کار رفته در اماکن مذهبی علاوه بر کارکردهای سازه ای، هنری و تاریخی دارای کارکرد ارتباطی نیز هستند. گستردگی پیام ها، تنوع مخاطبان و تعدد هنرها در اماکن مذهبی، بر اهمیت این کارکرد افزوده است. تحلیل تاریخی کارکرد ارتباطی هنرهای به کار رفته در اماکن مذهبی، به کاربردی کردن قابلیت ارتباطی هنر و بالندگی بیشتر فرهنگ در جامعه کنونی می تواند کمک کند. این مقاله، بر آن است تا با رویکردی تاریخی و با تکیه بر هنرهایی چون معماری، خطاطی، تعزیه خوانی و شبیه-خوانی به گونه شناسی و آسیب شناسی کارکرد ارتباطی هنر در اماکن مذهبی شهر تهران در عصر قاجار بپردازد. تهران عصر قاجار، عرصه ی بروز و نمود اندیشه های نوظهور فکری و دینی و تنش های اجتماعی و سیاسی بوده است. این بررسی می تواند ما را در آسیب شناختی و بایستگی های کارکرد ارتباطی هنر در مکان های مذهبی یاری رساند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان