سید رضا حسینی

سید رضا حسینی

مدرک تحصیلی: استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
پست الکترونیکی: srhosini@rihu.ac.ir

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۹۴ مورد.
۴۱.

مبانی تکافل اجتماعی در اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هفتم اردیبهشت ۱۳۹۷ شماره ۲۴۵ «ویژه جامعه شناسی»

کلید واژه ها: تکافل اجتماعی مبانی آیات و روایات اقتصاد اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 963 تعداد دانلود : 891
«تکافل اجتماعی» راهکار بی نظیر اسلامی برای درمان بسیاری از نابسامانی های اجتماعی، به ویژه فقر و نابرابری است. امروزه با آشکار شدن نواقص راه حل های بازارمحور و دولت محور، این راهکار اهمیت دوچندانی یافته است. بی تردید، احیای مجدد این راهکار برای جوامع اسلامی معاصر و بهره مندی از مزایای آن، مستلزم بازشناسی صحیح اصول و مبانی و قواعد اساسی عملکرد آن بر اساس منابع اصیل اسلامی و ارائة روزآمد آنهاست. این تحقیق به منظور دستیابی به چنین هدفی، با استفاده از روش تحلیلی توصیفی، به فحص عمیق و نسبتاً جامع در نصوص آیات و روایات و سیره ائمة اطهار علیهم السلام پرداخته و پس از استخراج، دسته بندی و تحلیل نصوص ذی ربط، ویژگی های مبنایی تکافل معیشتی اسلام را در ابعاد اعتقادی، اخلاقی و ارزشی، قواعد بخشندگی و حاجت خواهی، هنجارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشف و ارائه داده است.
۴۲.

مطالعه تحلیلی تصاویر پرندگان شکاری در نگاره های شاهنامه طهماسبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگره بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 51 - 69

کلید واژه ها: پرندگان شکاری نگاره های شکارگاهی شاهنامه طهماسبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 398 تعداد دانلود : 132
شکار از دوران باستان تا به امروز از موضوعات موردتوجه پادشاهان، امرا و مردم عادی بوده است، چنان که حتی مراسم تشریفاتی خاصی به این موضوع اختصاص می یافته و پادشاهان افرادی را برای تربیت حیوانات و پرندگان شکاری می گمارده اند. در آثار هنری و بالأخص در نگارگری و نسخه های خطی هم تصاویری مرتبط با موضوع شکار و پرندگان شکاری مشاهده می شود. شاهنامه طهماسبی یکی از شاهکارهای نگارگری ایرانی است که در برخی نگاره های آن پرندگان شکاری تصویرنگاری شده است. هدف از پژوهش حاضر تجزیه وتحلیل تصاویر پرندگان شکاری در نگاره های شاهنامه طهماسبی و ارتباط تصاویر با متن اصلی است. سؤال های این پژوهش عبارت اند از 1. ساختار تصویری و زیباشناختی پرندگان شکاری در نگاره های شاهنامه طهماسبی چگونه است؟ 2. نقش چه پرندگانی به عنوان پرندگان شکاری در نگاره های شاهنامه طهماسبی آمده است؟ 3. ارتباط میان تصاویر پرندگان شکاری و متن شاهنامه چگونه است؟ روش تحقیق پیش رو به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده و داده های آن با جستجو در منابع کتابخانه ای و مشاهده آثار جمع آوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که هنرمندان مصور کار شاهنامه طهماسبی در تصویرنگاری پرندگان شکاری و موضوع تربیت این حیوانات پایبند به واقعیت موضوع زمان خود بوده اند و در نگاره ها برخی امور رایج در نگه داری پرندگان نظیر کاربرد دستکش و چشم بند و نوع گونه خاص موردتوجه بازداران برای تربیت، هیچ کدام از دید ظریف و نکته سنج نگارگران شاهنامه فروگذار نشده است. همچنین در میان تصاویر پرندگان شکاری در شاهنامه 22 تصویر از این نوع پرندگان به دست آمده که بر اساس فرهنگ های عمید و معین، 17 تصویر به گونه باشه اختصاص دارد و تصویر غالب نوع باشه در میان گونه های دیگر این احتمال را افزایش می دهد که پرنده باشه بیشترین طرفدار را در میان بازداران آن زمان داشته و یا در آن زمان این گونه بیشتر یافت می شده است. همچنین در مورد ارتباط تصویر با متن باید افزود که از 15 نگاره فقط دو مورد از نگاره ها با متن ارتباط داشته و در راستای تصویرنگاری متن انجام شده اند.
۴۳.

نظریه جغرافیایی تمدن و امکان ظهور تمدّن نوین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۶) 259 - 288

کلید واژه ها: تمدن نوین اسلامی جغرافیا تمدن اسلامی جبر جغرافیایی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 904 تعداد دانلود : 448
هویّت هر تمدّن علاوه بر اندیشه و فرهنگ با محل ظهور و رشد آن پیوند خورده است وجود عوامل مساعد طبیعی و جغرافیایی به همراه عوامل فکری و فرهنگی بستر تکوین یک تمدّن را فراهم می آورد. به اعتقاد برخی محقّقان، عامل جغرافیایی تمدّن به عنوان شرط لازم وقوع تمدّن در نظر گرفته می شود. در این پژوهش با در نظر داشتن ضرورت تحقق همه مولفه های معنوی و مادی جهت شکل گیری و ظهور تمدن، عامل جغرافیایی به عنوان زمینه لازم و متغیر مستقل، و امکان وقوع تمدن به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته، و واکاوی می شود. در مقاله حاضر در راستای پاسخ گویی به این پرسش که عامل جغرافیایی در شکل گیری و تکوین تمدن نوین اسلامی چه تأثیری داشته و چه نقشی ایفا کرده است؟ تلاش شده است جغرافیای ایران و جهان اسلام در یک سیر تاریخی بازنمایی و تأثیرش در شکل گیری تمدن نوین اسلامی سنجش شود. به نظر می رسد اگرچه عامل جغرافیایی و منطقه ای در ایران و جهان اسلام بستر و زمینه لازم را جهت امکان تحقق تمدن نوین اسلامی فراهم می کند، در چهارچوب نظریه های موجود تکیه بر این عامل به عنوان شرط لازم و کافی نمی تواند کافی باشد؛ چرا که علاوه بر عوامل جغرافیا، جمعیت، ثروت، دانش، تکنولوژی و مسائل معنوی، نوعی انسجام درونی و ایجاد هم گرایی در تحقق تمدن اسلامی ضرورت دارد.
۴۴.

تحلیل عرضه و تقاضای خدمات تکافلی در اقتصاد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای اقتصادی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۱ 161 - 194

کلید واژه ها: تکافل اجتماعی انفاق عرضه خدمات تکافلی تقاضای خدمات تکافلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 727 تعداد دانلود : 484
تکافل اجتماعی از ظهورات اصلی و بارز مشارکت اجتماعی در اسلام است که معنای آن همکاری متقابل مردم در رفع نیازهای یکدیگر می باشد. این مفهوم در اسلام جنبه های گوناگون اقتصادی و غیراقتصادی دارد که این مقاله از میان آنها صرفاً به تکافل اجتماعی درخصوص نیازهای معیشتی می پردازد. اگر وجوه مالی انتقالی میان توانمندان و نیازمندان به مثابه یک خدمت (یا کالا) در نظر گرفته شود، مسائلی مانند اینکه ماهیت این خدمت (یا کالا) چیست؟ عرضه و تقاضای آن چگونه است؟ عوامل تأثیرگذار بر هریک از آنها کدامند؟ چگونه می توان میان عرضه و تقاضای آن تعادل ایجاد کرد؟ مطرح می شوند که این مقاله با استفاده از روش تحلیلی−توصیفی به دنبال پاسخ به آنهاست. با توجه به متفاوت بودن ماهیت خدمات تکافلی، ارائه تحلیلی درست از سازوکار عملکرد نیروهای عرضه و تقاضا و تبیین عملکرد آن، می تواند مسیر مدیریت و برنامه ریزی صحیح را در حوزه تکافل اجتماعی هموار کند.
۴۵.

نقش کمال گرایی اخلاقی در تنظیم رفتار مصرفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 297 - 334

کلید واژه ها: کمال گرایی اخلاق رفتار مصرفی ترویج مصرف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 614 تعداد دانلود : 749
بر اساس آموزه های اسلامی هدف نهایی انسان،رسیدن به کمال است.کمال گرایی بر تمام رفتار انسان مؤثر است.این پژوهش تبیین می کند که چگونه و طی چه فرآیندی کما ل گرایی اخلاقی در تنظیم رفتار مصرفی مؤثر است.این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده های کتابخانه ای یک تحقیق بنیادی است.بر اساس جهان بینی توحیدی و الحادی دو شیوه مصرف متفاوت در جوامع انسانی شکل می گیرد که ازنظر فرآیند،مبانی،شاخصه ها و پیامدها در مقابل هم قرار دارند.جهان بینی الحادی منجر به رفتار مصرفی لذت گرا می شود.مبانی آن،فراموشی یاد خدا و عدم التزام به قوانین تشریعی الهی و غفلت از آخرت و ارزش های متعالی است.که این مبانی منجر به سه شاخصه می شود:حاکمیت تمایلات نفسانی،مصرف بیشینه،خلق نیازهای غیرضروری.که پیامدهای مانند از بین رفتن نعمت،فسادوبه طور کلی تغییر سبک زندگی را به دنبال دارد.در مقابل این مصرف،مصرف کمال گرا وجود دارد.مصرف کمال گرا بر پایه جهان بینی توحیدی شکل می گیرد.مبنای مصرف کمال گرا درزمینهٔ مبدأ شناختی،این است که فقط خداوند حق قانون گذاری را برای زندگی انسان دارد.مبنای هستی شناختی این مصرف،بیان می کند که آفرینش جهان هدفمند است و بازگشت عالم به سوی خداست و انسان درآخرت باید پاسخگوی همه رفتار خود باشد.این مبانی منجر به دو شاخصه اصلی در این مصرف می شود:الف.تدبیر مصرف ب.رعایت حقوق شرعی در مصرف.پیامد این مصرف برای انسان،امانت داری نسبت به نعمات الهی،تناسب مصرف با ظرفیت های محیط زیست،عدالت اجتماعی،توازن و اعتدال در مصرف است.هدف از مصرف لذت گرا رسیدن انسان به بیشترین لذات مادی و استفاده از هر ابزاری در این مسیر است؛اما اساسی ترین هدف در مصرف کمال گرا،کسب رضایت الهی ورسیدن به سعادت نهایی از طریق عمل به دستورات الهی است.
۴۶.

ناسازگاری (تعارض و تزاحم) قواعد الگوی مصرف فرد مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد اسلامی سال بیستم بهار ۱۳۹۹ شماره ۷۷ 35 - 60

کلید واژه ها: ناسازگاری قواعد مصرف الگوی اسلامی مصرف تعارض تزاحم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 278 تعداد دانلود : 741
دو نوع ناسازگاری (تعارض و تزاحم) در الگوی مصرفی انسان مسلمان قابل شناسایی است. تعارض در مقام ترسیم الگوست و تزاحم بین قواعد امری طبیعی در مرحله اجرایی کردن این الگوست و تا راه های حل آن را نشناسیم قادر به اجرایی کردن آن نخواهیم بود. در این تحقیق ابتدا موارد ناسازگاری در الگوی مصرف مسلمان را بیان می کنیم سپس به روش اسنادی و کتابخانه ای، مجموعه قواعد مصرفی را احصا می نماییم. در گام بعدی هر یک از  اصطلاح های تعارض و تزاحم را از اصول فقه شیعه تبیین می کنیم و نشان می دهیم که چگونه تعارض در ترسیم و تزاحم در تحقق الگوی مصرف مانع ایجاد می کند. آنگاه تعارضات احتمالی بررسی شده و روش های اصولی جهت حل تعارضات ظاهری از جمله «حکومت و ورود»، «تخصیص و تخصص» و «تقیید» به اختصار تبیین می شود و تعارض های واقعی احتمالی که نیازمند کار اجتهادی است به مجالی دیگر محول می شود. در ادامه تزاحمات احتمالی میان این قواعد به روش توصیفی تحلیلی بررسی می شود و روش های عقلی جهت رفع تزاحمات میان قواعد که مهم ترین آن قاعده طلایی «الأهم فالأهم» است، ارائه می شود. یافته های تحقیق حاکی از وجود بالاترین تعارض ها و تزاحم ها در قواعدی همچون شأن، توسعه و انفاق از میان 29 قاعده شناسایی شده است. این روش شناسی برای حل تعارضات و تزاحمات میان قواعد مصرفی در مقام افتاء و حکم و مقام عمل و اجرای آن می تواند هم برای تصمیم ساز، برنامه ریز و طراح سیاست های کلان مصرفی و هم برای مصرف کننده و مجری این برنامه ها مفید باشد و او را از چالش تعارضات و تزاحمات و بن بست حاصله خلاصی بخشد. 
۴۸.

نقد و بررسی کتاب نوسازی، تحریم، و تأویل؛ ره یافتی نوین برای مواجهه با گفتار مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم مهر ۱۳۹۸ شماره ۷ (پیاپی ۷۱) 109-129
تعداد بازدید : 894 تعداد دانلود : 10
محور اصلی مقاله حاضر نقد و بررسی کتاب نوسازی، تحریم، و تأویل (از شناخت علمی تا هراس از تکفیر) است که محسن آرمین ترجمه و نشر نی آن را چاپ کرده است. در مقاله پیش رو تلاش خواهیم کرد به معرفی مؤلف و دغدغه فکری او، مسئله بنیادین کتاب، مفاهیم اصلی طرح شده، روش شناسی، و تحلیل داده ها بپردازیم. این کتاب مشتمل بر چهار مقاله است: نخست به ضرورت نوسازی دینی به مثابه یک پیش نیاز برای نوسازی سیاسی؛ دوم دلایل نگاه طردگرایانه به هنر؛ سوم دشواره تأویل در دوران قدیم و جدید؛ و درنهایت ضرورت تلقی قرآن به مثابه گفتار به جای متن، که مهم ترین بخش کتاب است، اشاره دارد. این تحقیق آخرین نوشته انتشاریافته او درطول حیاتش است که تلاش دارد از نسخه تجویزی خود برای برون رفت از بحران در جوامع اسلامی و تقویت شناخت علمی رونمایی کند. شایان ذکر است، باوجوداین که ما با یک متن ارزش مند مواجهیم، اما بعضاً کمبودهای روش شناختی نیز در آن به چشم می خورد. بنابراین، قصد داریم ضمن تشریح ایده های اصلی کتاب نقد و ارزیابی شکلی و محتوایی آن را در دستور کار قرار دهیم.
۴۹.

راهبردها و راهکارهای ارتقاءِ بخش خیریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت اقتصاد اسلامی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: بخش خیریه تکافل اجتماعی عرضه وجوه خیر تقاضای وجوه خیر اقتصاد اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 841 تعداد دانلود : 128
شواهد تاریخی صدر اسلام و روایات عصر ظهور، حاکی از امکان پذیری وقوع تعادل میان عرضه و تقاضای وجوه تکافلی و بلکه امکان وجود مازاد عرضه به عنوان وضعیت مطلوب، در این بخش است. در مقابل، مطالعه وضعیت موجود کشور، حاکی از وجود عدم تعادل و بلکه وجود مازاد تقاضای این وجوه است. مسئله این تحقیق، که با روش تحلیلی توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه ای مورد بررسی قرار می گیرد، بررسی چگونگی اصلاح و بهبود وضعیت موجود بخش خیریه ایران و معرفی راهبردهایی برای دستیابی به وضعیت مطلوب است. نتایج تحلیل آموزه های قرآنی و حدیثی و فراتحلیل مطالعات پیمایشی موجود، حاکی از وجود راهبردهایی چون: «گفتمان سازی انفاق قرآنی»، «توسعه بخش خیریه»، «بهبودبخشی به کیفیت تخصیص وجوه خیرخواهانه» و «بهبودبخشی به کیفیت جمع آوری وجوه خیرخواهانه» برای ارتقای خیریه در کشور است. برای تحقق هریک از این راهبردها، راهکارهای جزئی و عملیاتی همچون حرفه ای کردن بخش خیریه، فراهم آوردن امکان مدیریت تخصیص وجوه توسط نیکوکاران، با گسترش تبلیغات و تحریک انگیزه ها قابل ارائه است.
۵۰.

تأثیر نقاشی دیجیتال بر آثار نسل جدید هنرمندان انقلاب اسلامی با توجه به آرای والتر بنیامین؛ مطالعه موردی: حسن روح الامین، دانیال فرخ، میکائیل براتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهپویه هنر/ هنرهای تجسمی دوره چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۳) 13 - 25

کلید واژه ها: هنر انقلاب اسلامی نقاشی دیجیتال حسن روح الامین دانیال فرخ میکائیل براتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 758 تعداد دانلود : 597
امروزه با رشد پرشتاب فن آوری و تأثیر آن بر دستآوردهای فنی نوپدید، عرصه تولید آثار هنری هم دستخوش تحولات بسیاری شده است. از جمله این تغییرات می توان به توسعه کمک ابزارها و امکانات رایانه ای در زمینه طراحی و تصویرپردازی های هنری اشاره کرد. نقاشی دیجیتالی نمونه یکی از همین دستآوردهای جدید است که تحولاتی را در هنر امروز رقم زده است. مقاله حاضر قصد دارد به بررسی این تأثیرات بر شاخه ای از هنر معاصر ایران به نام نقاشی انقلاب با تمرکز بر آثار نسل جدید هنرمندان آن بپردازد. این مقاله می کوشد تا به این پرسش پاسخ گوید که نسل جدید نقاشان انقلاب اسلامی چگونه از تکنیک های نقاشی دیجیتال در آثار خود بهره گرفته اند؟ و بهره گیری از تکنیک های نقاشی دیجیتال چه تأثیری بر آثارشان داشته است؟ چارچوب نظری این مقاله آرای والتر بنیامین از متفکران مکتب فرانکفورت در مقاله «هنر در عصر تکثیر مکانیکی» و نگاه انتقادی او به هنر سنتی و چالش های پیش روی آن در دوره گسترش دست آوردهای صنعتی و تکنولوژیک است. نوع پژوهش بنیادی نظری است و روش مورد استفاده توصیفی تحلیلی و شیوه ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﺩی ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺍی، اسنادی و مشاهده است. ابزار گردآوری اطلاعات فیش برداری، مشاهده آثار و نیز ابزار پویشگری نوین بوده و روش تحلیل آثار به صورت کیفی است. این مقاله با بررسی ویژگی های نقاشی دیجیتال، از منظر انتقادی بنیامین، به چالش های استفاده از تکنیک های نقاشی دیجیتال در آثار نسل جدید نقاشان انقلاب اسلامی می پردازد و نتیجه می گیرد که هنرمندان نسل جدید نقاشی انقلاب به رغم این چالش ها توانسته اند از وضعیت جدید پیش رو و شرایطی که نقاشی دیجیتال برای ایشان فراهم آورده، در جهت نیل به سوی اهداف هنری و آرمانی خویش بهره بجویند. از این رو با وجود دیدگاه های انتقادی مطرح، تأثیر نقاشی دیجیتال را بر این آثار، باید همسو با اهداف و سیاست های پدیدآورندگان آن ها و به طور کلی مثبت ارزیابی کرد.
۵۱.

سیاست های تأمین اجتماعی در چارچوب سیاست گذاری اجتماعی با رویکرد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت اقتصاد اسلامی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: تأمین اجتماعی سیاست گذاری اجتماعی نهادهای خیریه دولت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 996 تعداد دانلود : 606
«سیاست گذاری اجتماعی» به مجموعه اقداماتی گفته می شود که برای مقابله با مشکلات اجتماعی و یا دستیابی به رفاه و تأمین اجتماعی اتخاذ می گردد. بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تمامی سیاست گذاری ها از جمله سیاست گذاری اجتماعی باید در چارچوب موازین اسلامی صورت پذیرد. این مقاله با استفاده از روش «تحلیلی – توصیفی»، به دنبال ترسیم چارچوب کلی سیاست گذاری اجتماعی و تطبیق آن بر حوزه رفاه و تأمین اجتماعی می باشد. بر اساس یافته های تحقیق، تحقق اهداف تأمین اجتماعی در اسلام مستلزم نقش آفرینی هماهنگ بخش های خصوصی، خیریه و دولتی در کنار یکدیگر است. در این راستا، دولت به عنوان مسئول سیاست گذاری اجتماعی در زمینه هر یک از این سه بخش عمل می کند. سیاست های تأمین اجتماعی در اسلام در تعیین غایات اجتماعی و همچنین نهادهای تأثیرگذار رویکردی متفاوت نسبت به رویکرد تأمین اجتماعی متعارف دارد. تدابیر دولت در زمینه تأمین اجتماعی صرفاً ناظر به پسماند سازوکار بازار نیست، بلکه از خود سازوکار بازار شروع می شود و به نهادهای تکافل اجتماعی و دولت (وظایف خاص) ختم می گردد.
۵۲.

تحلیل کارکرد اسطوره های نوین در نقاشی معاصر ایران؛ مطالعه ی موردی آثار بهمن محصص، علی اکبر صادقی، محمود سبزی، مهران صابر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهپویه هنر/ هنرهای تجسمی دوره پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۶) 5 - 18

کلید واژه ها: اسطوره های نوین بهمن محصص علی اکبر صادقی محمود سبزی مهران صابر نقاشی معاصر ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 829 تعداد دانلود : 772
رویدادهای دنیای مدرن منجر به ظهور اسطوره هایی نوین شده که در عین بهره گیری از تعریف سنتی اسطوره، اشکال جدید و متفاوتی از آن را ارائه می دهند. هنرمند نقاش معاصر نیز تلاش می کند در آثار خویش به جست وجوی کارکردهای گوناگون اسطوره های نوین برآید. پژوهش حاضر باهدف تحلیل چرایی، چگونگی استفاده و کارکرد اسطوره های نوین در نقاشی معاصر ایران صورت گرفته است. پرسش های پژوهش عبارت اند از: 1. چرا نقاشان معاصر ایران از اسطوره های نوین برای انتقال پیام اثر به مخاطب بهره برده اند؟ 2. نقاشان معاصر ایران چگونه و با چه کارکردی از اسطوره های نوین برای انتقال پیام اثر به مخاطب بهره برده اند؟ موردهای مطالعاتی این پژوهش 5 تابلو از میان آثار چهار نقاش معاصر ایران است. نتایج پژوهش گویای آن است که تحولات تاریخی چون جنگ های جهانی، ظهور مکاتب و ایدئولوژی های جدید و مصرف گرایی منبعث از جهان سرمایه داری را می توان از دلایل کلی نمودارشدن اسطوره های نوین در نقاشی ایرانی برشمرد. هنرمندان موردمطالعه علاوه بر اینکه نسبت به اسطوره های قدیمی رویکردی انتقادی داشته اند، این رویه را نسبت به اسطوره سازی های دنیای معاصر نیز در پیش گرفته اند و با بازسازی اسطوره های قدیم در بستر جدید، سعی در تسکین آلام خود نسبت به گذشته ی خوب ازدست رفته ونیز صلح طلبی، هویت یابی و نجات اصالت فرهنگی و اجتناب از ایدئولوژی های مخرب داشته اند.
۵۳.

مطالعه تحلیلی گروتسک در آثار نقاشان انقلاب اسلامی با تمرکز بر آثار حبیب الله صادقی، کاظم چلیپا و حسین خسروجردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگره بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۷ 83 - 101

کلید واژه ها: نقاشی نقاشان انقلاب اسلامی ایران حبیب الله صادقی کاظم چلیپا حسین خسروجردی گروتسک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 219 تعداد دانلود : 488
از دیرباز تاکنون هنرمندان از گروتسک به عنوان شیوه و مفهومی شناخته شده برای آشکار کردن حقایق پنهان و پررنگ تر نشان دادن واقعیت های کمتر دیده شده بهره جسته اند.آشوب، انقلاب و جنگ در ایرانِ دهه های 50 و 60 شمسی، سرنوشتی تاریخی را برای این کشور رقم زد و نقاشان انقلاب با بهره گیری از گروتسک ویژگی های جامعه ی آن روزها را به نمایش گذاشتند. هدف از این پژوهش، شناخت بیشتر هنر انقلاب و واکاوی کارکرد و دسته بندی گروتسک در آثار نقاشان انقلاب اسلامی می باشد. سوالات پژوهش عبارتند از:1 گروتسک در آثار نقاشان انقلاب چگونه بروز یافته است؟2 گروتسک دارای چه کارکردی در آثار نقاشان انقلاب است؟ 3 آثار هنرمندان انقلاب اسلامی کدام یک از دسته بندی های گروتسک را شامل می شود؟ در پژوهش حاضر، به شیوه ی توصیفی- تحلیلی و مطالعه ی تطبیقی، با استناد به منابع کتابخانه ای و مشاهده آثار، ضمن مطالعه ی الگوی نظری چهار متفکر مطرح در مورد گروتسک، مهمترین زمینه های خلق مفاهیم آثار در فرایند بهره گیری از گروتسک و سیر زایشی معنا بررسی شده است. جامعه پژوهش، آثار نقاشان انقلاب تعریف گردیده و به عنوان نمونه تحقیق 9 اثر شاخص از اعضای هستهِ اولیه نقاشان انقلاب آقایان حبیب الله صادقی، کاظم چلیپا و حسین خسروجردی به روش نمونه گیری قضاوتی آورده شده است. نتیجه حاصل از پژوهش نشان می دهد که نقاشان انقلاب از گروتسک به عنوان یک نگرش و جهان بینی برای بیان اهداف خود بهره گرفته اند و اغلب آثار جامعه پژوهش، در دسته بندی گروتسک ناب قرار می گیرد. در تمامی آثار این هنرمندان نوعی تقابل دوگانه میان خیر و شر، نیکی و بدی، زیبایی و زشتی و حق و باطل موردنظر قرارگرفته است. در حقیقت رویکرد نقاشان انقلاب به گروتسک، رویکردی بدبینانه و سراسر اضطراب و ترس است و نقاشان انقلاب از گروتسک در جهت اصلاحات سیاسی، اجتماعی و اخلاقی سود جسته اند.
۵۴.

بررسی ارزش های زیبا شناسی بر اساس رابطه ی صورت و معنا در دیوارنگاره های مذهبی عامیانه بناهای مذهبی عصر قاجار (نمونه موردی: بقاع متبرکه اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۲ ۱۲۳-۱۵۴

کلید واژه ها: زیبا شناسی صورت و معنا دیوارنگاره بناهای مذهبی قاجار بقاع متبرکه اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 55 تعداد دانلود : 732
بخشی از هنر عصر قاجار معطوف به هنرمندان مردمی است و آثار هنری آنان بیشتر در مکان های مذهبی همچون بقاع متبرکه فرصت ظهور داشته است. این پژوهش با هدف بررسی ارزش های زیبا شناسی دیوارنگاره های بناهای مذهبی این عصر بر اساس صورت و معنا می باشد. نگارندگان در پی پاسخ گویی بدین پرسش ها هستند: دیوارنگاره های بناهای مذهبی عصر قاجار دارای چه ویژگی های ساختاری و زیبا شناسی هستند؟ ارزش های زیبا شناسی چگونه در نقاشی عامیانه بقاع متبرکه ظهور پیدا کرده است؟ روش تحقیق بر مبنای ماهیت، توصیفی - تحلیلی است و شیوه ی گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی بوده است. نتایج حاصل از پژوهش، گویای آن است که ارزش های زیبا شناسی هنرهای عامه در جهت پیوند جامعه صریحا در اثر هنری ظهور نیافته است، بلکه در دل آن نهان شده است. یعنی آنکه این ارزش ها و باورهای مذهبی، کل فرایند عرضه اثر را احاطه کرده است و صراحتاً در محتوای اثر هنری قابل مشاهده است.
۵۵.

شیوع اختلالات شناختی در سالمندان شهر امیرکلا (91-1390)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران دوره ۱۹ زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۵)

کلید واژه ها: اختلال شناختی سالمندان ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 427 تعداد دانلود : 341
هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین شیوع اختلالات شناختی در سالمندان شهر امیرکلا، طی سال های 91-1390، بود. روش: پژوهش حاضر قسمتی از طرح جامع بررسی وضعیت سلامت سالمندان بود که روی 1600 سالمند 60 ساله و بالاتر شهر امیرکلا در سال 91-1390 انجام شد. از تمام سالمندان برای شرکت در پژوهش دعوت شد. محل مراجعه مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، واقع در شهر امیرکلا، بود. داده های جمعیت شناختی با استفاده از یک پرسشنامه گردآوری شد. برای شناسایی اختلالات شناختی از مقیاس افسردگی پیری (GDS) و بررسی مختصر وضعیت روانی (MMSE) استفاده شد. یافته ها: شیوع نشانه های اختلالات شناختی در جمعیت مورد بررسی 3/18 درصد بود. شیوع اختلالات شناختی در سنین بالاتر (001/0>p)، در زنان (001/0>p)، در افراد غیرمتأهل (001/0>p)، در افراد با سطح تحصیلات پایین (001/0>p) و کسانی که تنها زندگی می کردند (005/0=p) بیشتر بود. نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای نشانه های اختلالات شناختی در سالمندان شهر امیرکلا، غربالگری سالمندان با استفاده از ابزار MMSE ممکن است در شناخت زودرس این بیماران مفید باشد.
۵۶.

الگوی مطلوب تخصیص درآمد خانواده با رویکرد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت اقتصاد اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 27-48

کلید واژه ها: اقتصاد خانواده تخصیص درآمد الگوی مطلوب حوزه های تخصیص درآمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 743 تعداد دانلود : 350
پایه گذاری جامعه متعالی اسلامی، درگرو داشتنِ الگوی اسلامی است. نهاد خانواده، یکی از ساحت های اساسی در پایه ریزی جامعه پیشرفته اسلامی و محل تربیت، شکل گیری و نهادینه شدنِ رفتارهای (اقتصادی) آدمی است. تخصیص درآمد، از دغدغه های اصلی خانواده و نیازمند داشتنِ الگوی مطلوب است. این تحقیق، با روش نظریه زمینه ای و با الهام از روش تفسیر موضوعی شهید صدر و آیت الله جوادی آملی، برای معرفی الگوی مطلوب، به تحلیل داده های دینی پرداخته است. یافته های پژوهش حاکی از این است، خانواده مسلمان با توجه به مبانی، اصول هنجاری و... درآمد خویش را برای دست یابی به سعادت به سه حوزه مصرف، انفاق و سرمایه گذاری تخصیص می دهد. در نظام فردگرایانه سرمایه داری، تمایلات زوجین برای توزیع مطلوبیت خانواده در مقابل همدیگر قرار دارد؛ یعنی افزایش/کاهش سهم هریک موجب کاهش/ افزایش سهم دیگری می شود، ولی در الگوی اسلامی، تمایلات زوجین درباره توزیع سعادت خانواده (ناشی از مصرف، انفاق و سرمایه گذاری) کاملاً متأثر از همدیگر بوده و سعادت جمعی زوجین، حالت تعادل و مطلوب را تعیین می کند. زوجین با رعایت موازین اسلامی، امکانات/ مواهب خانواده را به گونه ای توزیع می کنند که سطح سعادت بالاتری را رقم می زند.
۵۷.

مطالعه ی تطبیقی رابطه ی متن و تصویر در نگاره معراج حضرت رسول(ص) از خمسه طهماسبی و هفت اورنگ جامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگارینه هنر اسلامی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۰ 151 - 168

کلید واژه ها: حضرت محمد (ص) معراج نگارگری خمسه طهماسبی هفت اورنگ جامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 718 تعداد دانلود : 29
آثار مکتوب به جامانده از پیشینیان، میراث تمدنی، فکری و فرهنگی یک قوم را تشکیل می دهد. در این میان، زبان و ادبیات نیز بخش مهمی از میراث مکتوب است که اندیشه و هنر گذشتگان را به معاصران انتقال می دهد. این ادبیات در دوره های متمادی از حالت روایی به صورت نگاره و بیان تصویری تجلی یافته است. این عملکرد نه تنها ما را از غنای ادبیات هر دوره مطلع می سازد بلکه نگاره هایی که بر اساس همین ادبیات نیز شکل گرفته است ما را با اجتماع، نگاه عرفانی، فلسفی، مذهبی و حتی سیاسی آن دوره در یک قاب آگاه می سازد. بر این اساس، این پژوهش با هدف تطبیق رابطه ی متن و تصویر، واکاوی وجوه افتراق و اشتراک و نیز روش ها و کیفیات موردتوجه هنرمندان برای وفاداری متن و تصویر در نگاره معراج حضرت رسول(ص) در دو نسخه ی مصور شده خمسه طهماسبی و هفت اورنگ جامی، در پی پاسخ به این سؤالات است: 1- نگارگران از چه روش ها و کیفیاتی برای وفاداری متن و تصویر در مصورسازی نگاره ی معراج حضرت رسول(ص) در دو نسخه خمسه طهماسبی و هفت اورنگ جامی بهره گرفته اند؟ 2- از میان دو نگاره کدام یک میزان بیشتری از تناسب با متن حکایت مرجع را بازتاب می دهد؟ 3- نگاره ی معراج حضرت رسول(ص) در دو نسخه خمسه طهماسبی و هفت اورنگ جامی دارای چه وجوه اشتراک و افتراقی است؟ پژوهش پیش رو به شیوه توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی انجام شده و داده های آن با جست وجو در منابع کتابخانه ای و مشاهده ی آثار، جمع آوری شده است. جامعه پژوهش شامل دونگاره صحنه ی معراج حضرت رسول(ص) از خمسه طهماسبی و هفت اورنگ جامی می باشد؛ که به روش کیفی و از طریق استدلال قیاسی مورد تحلیل و تطبیق قرارگرفته است. در بررسی انجام شده به ویژگی های تصویری، مانند طراحی و رنگ و ساختار، به جزییات و عناصر و پدیده های موجود در تصویر و نوع صحنه پردازی و به فضای کلی نگاره توجه شده است. نتایج حاصل شده هرچند گویای درجه بالایی از تلاش سفارش دهندگان درباری و نگارگران برای وفاداری به سروده های شاعران است؛ اما در پاره ای از جزییات و صحنه پردازی ها، دخالت ها و تغییر و تبدیل هایی قابل مشاهده است که ریشه عمده ی آن به تلاش خلاقانه هنرمندان و پیروی از میثاق های سبک نگارگری صفوی و گرایش شاهانه حاکمان به فضاسازی های مجلل و پر زینت و چشم نواز بازمی گردد. در هر دو نگاره انطباق تصویر و متن موردتوجه نگارگر بوده اما نگاره خمسه نظامی با توجه به نمایش بیشتر جزئیات و فضاپردازی واقع گرایانه تر، از انطباق کامل تری با اشعار و واقعه معراج برخوردار است.
۵۸.

روابط و نحوه اثرگذاری پیشرفت اقتصادی بر معنویت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد اسلامی سال بیست و دوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۸۶ 5 - 32

کلید واژه ها: اقتصاد اسلامی اصالت معنوی پیشرفت اقتصادی داده بنیاد رشد اقتصادی معنویت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 468 تعداد دانلود : 267
امروزه در بیشتر جوامع تحت سیطره نظام سرمایه داری اهداف، نظام ها و راهبردها بر کسب حداکثری رشد اقتصادی متمرکز شده است؛ این هدف گذاری علاوه بر پیامدهای سوء اقتصادی، آسیب های جدی جبران ناپذیری بر پیکره معنوی فردی و اجتماعی بشر به دنبال داشته است. به حاشیه راندن و غفلت از بعد معنوی انسان در کنار تلاش برای انحراف، شخصی سازی و استفاده ابزاری از معنویت برای اهداف اقتصادی از مصادیقی است که در آشکار و پنهان در ذیل تلاش برای رسیدن به رشد اقتصادی بیشتر رخ می دهد. برخلاف آنچه در اقتصاد متعارف پدیدار گشته است، تبعیت از آموزه های اقتصادی اسلام و عملیاتی شدن آنها در سطح اجتماعی نه تنها از مخاطرات وارد به هیئت معنوی فردی و اجتماعی انسان ها جلوگیری می کند بلکه از ابزارهای اقتصادی برای ارتقاء معنوی انسان بهره می برد. به علاوه عجین بودن ابعاد مادی و معنوی ذاتی انسان و به تبع آن همبستگی نیازهای مادی و معنوی، ارتباط متقابل وثیقی میان بهبود شرایط اقتصادی و ارتقاء معنوی فردی و اجتماعی ایجاد کرده است. در این پژوهش با استفاده از روش «داده بنیاد»، روابط موجود و بیان کیفیت اثرگذاری پیشرفت اقتصادی بر معنویت اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل بیانگر ارتباط سازنده مؤلفه های پیشرفت اقتصادی بر ارتقاء معنویت اسلامی در صورت تحقق شرایط علی، مداخله گر و زمینه ای به صورت ایجابی است. مجموع عناصر اقتصادی ایجابی، راهبرد جامع «زیست مؤمنانه» برای کسب بهینه ترین وضعیت برای کسب توأمان پیشرفت اقتصادی و معنویت اسلامی ارائه و فرامین نظری و اجرایی مشخصی را بیان می-کند.
۵۹.

مطالعه تطبیقی اعلان های سیاسی ایران و لهستان در سال های 1365/1355- 1970/1945(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگره زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴۸ 56 - 73

کلید واژه ها: ایران لهستان اعلان های سیاسی انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 47 تعداد دانلود : 12
جوامع انسانی از ابتدای پیدایش تا کنون روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با یکدیگر داشته اند که این روابط بیشتر بر پایه مرز جغرافیایی مشترک بوده است. در این بین جوامعی نیز، بدون هیچ گونه مرز جغرافیایی، توانستند روابط اجتماعی گوناگون را با یکدیگر بر قرار نمایند. ایران و لهستان جزو کشور هایی هستند که در طول تاریخ روابط متقابل مختلفی را با هم داشته اند که در زمینه فرهنگی و هنری این امر به خوبی مشاهده می شود. حوزه اصلی این مقاله روابط فرهنگی و هنری این دو کشور و به صورت ویژه اعلان های سیاسی است. تأثیرات اعلان های لهستان بر ایران به ویژه در اعلان های فرهنگی به خوبی نمایان است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیرات اعلان های لهستان بر اعلان های سیاسی ایران انجام گرفته است. با توجه به این هدف، دو پرسش زیر صورت بندی شده است: الف- شباهت میان اعلان های سیاسی ایران و لهستان حاصل چیست؟ ب- آیا طراحان گرافیک ایران در طراحی اعلان های سیاسی صرفا تحت تأثیر اعلان های لهستان بوده اند؟ پاسخ به پرسش های فوق به روش توصیفی- تطبیقی بوده و اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بدلیل اشتراک موضوعی بین اعلان های سیاسی لهستان و ایران از نظر عناصر به کار رفته و ساختار طراحی شباهت هایی وجود دارد. به طوری که طراحان ایرانی به ویژه در سال های منتهی به انقلاب اسلامی و سال های ابتدایی بعد از پیروزی انقلاب، تحت تأثیر ویژگی ها و عناصر اعلان های سیاسی لهستان قرار داشتند. اما، رفته رفته، با توجه به آرمان ها و اهداف خاص انقلاب اسلامی ایران، تلاش کردند از شدت این تأثیرات بکاهند و عناصر ایرانی- اسلامی را وارد آثار خود کنند و عناصر فرهنگ بیگانه را در آثار خود مستحیل نمایند.
۶۰.

مفهوم روایت و تخیّل در اندیشه سیاسی؛ خوانش روایی تنبیه الامّه و تنزیه الملّه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۷۰) 37 - 67

کلید واژه ها: روایت تخیل پیرنگ شریعت حکمت عملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 930 تعداد دانلود : 550
پژوهش پیش رو با بهره گیری از امکانات نظریِ مفهوم روایت و تخیّل به خوانش روایی بخش نخست رساله تنبیه الامّه و تنزیه الملّه، اثر مشهور محقق نائینی (1240-1315ش) می پردازد. نقطه آغاز این تحقیق، پیوند ناگسستنی میان تاریخ -به مثابه پیرنگی پویا از رویدادها و مفاهیم و نه مرور گاه شناسانه رویدادهای تاریخی- و اندیشه سیاسی است. در این راستا، به نقش عنصر تخیّل در همسان سازی اسنادی/پیرنگ میان رویدادها و مفاهیم از یک سو و میان مفاهیم فلسفی و شرعی از سوی دیگر پرداخته می شود. پرسش اصلی این پژوهش دائر بر چگونگی نسبت میان قوه تخیّل/تصور و قوه منطقی/استدلالی در متن رساله مذکور است. متناسب با این پرسش، فرضیه اصلی این پژوهش بر تقدّم قوه تخیّل بر قوه عقلانی در سایه مفاهیمی چون تخیّل مولّد، پیرنگ، محاکات و استعاره در اندیشه پل ریکور و مفهوم تصور اجتماعی در اندیشه چارلز تیلور تأکید دارد. این مهم با کالبدشکافی مفاهیمی که محقق نائینی در مطلع رساله اش به کار برده است، قابل کشف و رهگیری است. کلیدواژگان: روایت، تخیّل، پیرنگ، شریعت، حکمت عملی.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان