سوسن باستانی

سوسن باستانی

مدرک تحصیلی: استاد گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۵ مورد.
۱.

طلاق عاطفی: علل و شرایط میانجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران سال اول پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳

کلید واژه ها: زنان ایران رابطه زناشویی نظریه مبنایی طلاق عاطفی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۸۰۵۹ تعداد دانلود : ۴۸۷۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی طلاق عاطفی از دید زنان، و به روش نظری? مبنایی انجام شده است. تمرکز مطالعه بر فرایندی بوده که تجربه طلاق عاطفی زنان را شکل داده است. اطلاعات از طریق مصاحبه عمیق با بیست نفر از زنان مراجعه کننده به یکی از مراکز مشاور? تهران جمع آوری و با استفاده از کدگذاری نظری تحلیل شده است. زنان در مصاحبه ها علل ایجاد کنند? طلاق عاطفی را توصیف کرده اند. نتایج پژوهش پیچیدگی و تنوع تجربیات زنان را نشان می دهد و این نظر را که ابعاد مختلف روانی، اجتماعی و فرهنگی در تجرب? طلاق عاطفی در تعامل هستند، حمایت می کند.
۲.

پیامدهای طلاق عاطفی و استراتژی های مواجهه با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال هفتم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۶

کلید واژه ها: زنان پیامدها استراتژی ها طلاق عاطفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۹۲ تعداد دانلود : ۴۰۶۷
پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامد های طلاق عاطفی و استراتژی های مواجهه با آن، و به روش نظریه مبنایی انجام شده است. اطلاعات از طریق مصاحبه عمیق با بیست نفر از زنان مراجعه کننده به یکی از مراکز مشاوره تهران جمع آوری و با استفاده از کدگذاری نظری تحلیل شده اند. زنـان در مصاحبه ها پیامدهای طلاق عاطفی را مواجهه خود و فرزندان با فشارها و مشکلات روحی بیان کرده اند. آنـان استراتژی های متفاوتی را در مـواجهه با طلاق عاطفی دنبال کرده اند؛ استراتژی های زنان را بر اساس هدف می توان به سه دسته رابطه محور، خویشتن محور، و فرزندمحور تقسیم کرد. استراتژی های رابطه محور در صدد اصلاح و بهبودبخشی رابطه همسری است؛ استراتژی های خویشتن محور در جهت بازیابی خویشتن و بهبودبخشی زندگی شخصی اتخاذ شده اند؛ و هدف استراتژی های فرزندمحور نیز بهبودبخشی وضعیت فرزندان در زمینه های مختلف است. هم چنین استراتژی ها بر اساس تاثیری که بر رابطه همسری دارند، به سه دسته مثبت، منفی و خنثی تقسیم می شوند. در مجموع استراتژی های رابطه محور، استراتژی هایی مثبت یا خنثی هستند؛ و استراتژی های خویشتن محور و فرزندمحور استراتژی هایی منفی یا خنثی هستند. نتایج پژوهش تفاوت و حتی در مواردی تضاد در استراتژی های زنان را نشان می دهد، لذا در درمان طلاق عاطفی توجه به تفاوت ها ضروری است و نمی توان به روش های درمانی یکسان برای خانواده های مختلف بسنده کرد.
۳.

بررسی جایگاه زنان در اندیشة علامه طباطبایی در تفسیر المیزان: دوگانه زن آسمانی- زن زمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال هفتم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۳)

کلید واژه ها: زنان علامه طباطبایی تفسیر المیزان الهیات اسلامی فیورنزا هرمونتیک انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۵۷۷
هدف مقاله بررسی جایگاه زنان در آرای علامه طباطبایی در تفسیر المیزان است. دیدگاه علامه طباطبایی، در جایگاه یکی از مهم ترین مفسران شیعی معاصر، از اهمیت و تأثیر بسیار برخوردار است. پژوهش با استفاده از چارچوب نظری الیزابت شوسلر فیورنزا و با روش هرمنوتیک انتقادی رهایی بخش انجام شده است. هرمنوتیک انتقادی رهایی بخش دین را واجد عناصر سازنده و رهایی بخش برای پاسخگویی به مسائل و مشکلات انسان امروز می داند و به کاوش در الاهیات می پردازد تا عواملی را که رهایی و توانمندی زنان را موجب می شوند بیابد و به کار ببندد. مقاله با این پیش فرض که نظریة اجتماعی هر متفکر از هستی شناسی و انسان شناسی او متأثر است، برای آشنایی با نظریة اجتماعی علامه طباطبایی در المیزان، ابتدا نگاه هستی شناختی و انسان شناختی و سپس نگاه او به زن را بررسی و نقد کرده است. بررسی نگاه هستی شناختی و انسان شناختی علامه حاکی از آن است که علامه زن را در خلقت موجودی مشابه با مرد و برابر با او در شأن و شخصیت انسانی می داند. اما نظریة اجتماعی علامه از هستی شناسی و انسان شناسی فلسفی او فاصله می گیرد. از دیدگاه او، زن و مرد ازمنظر طبیعی با یکدیگر متفاوت هستند و درنتیجة این تفاوت، از حقوق اجتماعی متفاوتی برخوردارند. از مقایسة نگاه هستی شناختی و انسان شناختی علامه با نظریة اجتماعی او می توان دوگانة زن آسمانی-زن زمینی را نتیجه گرفت. علامه در تفسیر خود از زن و مرد عام سخن می گوید؛ زیرا همه را در همة زمان ها و مکان ها تابع وضعیت زیستی شان می بیند. درحالی که در عالم واقع زنان و مردان خاص وجود دارندکه تحت وضعیت اجتماعی، تاریخی و فرهنگی خاص رشد یافته اند و تربیت شده اند.
۴.

روش تحلیل شبکه: استفاده از رویکرد شبکه های کل در مطالعة اجتماعات متن باز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال پنجم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلید واژه ها: تحلیل شبکة اجتماعی شبکه های کل نرم افزارهای آزاد/ متن باز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۴۸ تعداد دانلود : ۳۱۵۵
تحلیل شبکه برای مطالعه ساخت اجتماعی، مجموعه¬ای از نظریه ها، مفاهیم، روش¬ها، تکنیک¬ها و ابزارها را ارائه می¬کند. در این مقاله روش تحلیل شبکه اجتماعی با رویکرد شبکه کل مطالعه می شود. در این مقاله پس از مرور نظریه شبکه های اجتماعی، تحلیل شبکه به¬عنوان روش تحقیق مطالعه می¬شود. برای این کار، نوع داده های شبکه ای، شیوه های جمع آوری و اصول و شاخص های مورد نیاز برای تحلیل و تفسیر آنها توضیح داده شده است. برای روشن تر شدن این روش و نحوه استفاده از آن، نمونه ای از تحقیق انجام شده روی اجتماعات توسعه¬دهندگان نرم افزارهای آزاد یا متن باز با رویکرد شبکه های کل ارائه شده است. در این نمونه تحقیق، علاوه بر توضیح شیوه تحلیل شبکه، نحوه استخراج اطلاعات شبکه های آنلاین نیز بیان شده است. در مجموع مقاله نشان می¬دهد که چگونه می توان از تحلیل شبکه برای مطالعه ساخت استفاده کرد.
۵.

تاثیر استفاده از اینترنت و ماهواره بر رفتار اجتماعی جوانان: مقایسه کاربران و غیر کاربران در شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال چهاردهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱

کلید واژه ها: جوانان اینترنت ماهواره مشارکت اجتماعی رفتار اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۲۳ تعداد دانلود : ۱۵۷۰
هدف پژوهش حاضر واکاوی تاثیر اینترنت و ماهواره بر رفتار اجتماعی جوانان در سه بعد رفتار در خانواده، رفتار با دوستان و همسالان و مشارکت اجتماعی جوانان می­باشد. در این پژوهش میزان و نوع استفاده جوانان از اینترنت و ماهواره بر رفتار اجتماعی جوانان موثر فرض شده است. فرضیات پژوهش با روش پیمایش مورد آزمون قرار گرفتند. جامعه آماری پژوهش را جوانان 15 تا 29 سال ساکن شهر اصفهان تشکیل می­دهند. حجم نمونه برابر با 400 نفر است که برای انتخاب آن­ها از نمونه گیری خوشه­ای با احتمال متناسب با حجم استفاده شده و سپس با ابزار پرسش­نامه، اطلاعات جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نتایج پژوهش نشان می­دهد که تاثیر میزان و نحوه استفاده از اینترنت و ماهواره بر ابعاد مختلف رفتار اجتماعی متفاوت است. بر اساس یافته­های پژوهش استفاده از اینترنت و ماهواره بر رفتار جوانان در خانواده تاثیری ندارد، در حالی­که بر رفتار آنان با دوستانشان تاثیر مثبت می­گذارد. در ضمن اینترنت و ماهواره تاثیر یکسانی بر مشارکت اجتماعی جوانان ندارند. نحوه استفاده از اینترنت به­ویژه نوع سایت­های مورد استفاده بر مشارکت جوانان در سازمان­های غیر دولتی، فعالیت­های داوطلبانه و مشارکت سیاسی آنان تاثیر گذار است. اما استفاده از ماهواره تنها با مشارکت سیاسی جوانان رابطه دارد، که رابطه موجود رابطه­ای منفی است.
۶.

تفاوت های جنسیتی در سالمندی: شبکه ها و حمایت های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱

کلید واژه ها: جنسیت حمایت اجتماعی سالمندی شبکه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی رشد و تحول دوره سالمندی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۲۹۰۰ تعداد دانلود : ۱۴۶۵
هدف تحقیق حاضر بررسی شبکه های اجتماعی زنان و مردان سالمند شهر تهران و تأثیر کمیت و کیفیت این روابط بر تبادل حمایت های اجتماعی است. این پژوهش با روش پیمایش انجام شده است. جامعة آماری تحقیق را افراد سالمند تهران تشکیل می دهند و حجم نمونه 195 نفر است. تعداد 150 پرسش نامه را سالمندان در سطح شهر و 45 پرسش نامه را سالمندان ساکن در سرای سالمندان تکمیل کردند. بر اساس یافته های تحقیق 1/68 درصد شبکة سالمندان را خویشاوندان تشکیل می دهند. شبکة مردان بزرگ تر و متنوع تر از شبکة زنان است. در مقابل، زنان سالمند در مقایسه با مردان حمایت های بیشتر و متنوع تری از اعضای شبکة خود دریافت می کنند. مردان و زنان در زمینة ارائة حمایت نیز متفاوت عمل می کنند. متغیرهای فراوانیِ تماس و میزان صمیمیت در کنار متغیر جنسیت و وضعیت تأهل بر تبادل حمایت اجتماعی مؤثر هستند. سالمندانی که تماس حضوری و میزان صمیمیت بیشتری با اعضای شبکة خود دارند حمایت های بیشتری را با اعضای شبکه رد و بدل می کنند.
۷.

بررسی سرمایه اجتماعی شبکه در 10 محله تهران: بررسی جایگاه روابط محلی در شبکه های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال دوم زمستان ۱۳۸۷ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی روابط همسایگی تحلیل شبکه محله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰۲
"هدف این مقاله، مطالعه سرمایه اجتماعی شبکه در 10 محله تهران، واقع در مناطق 2، 3، 4، 5و 6 شهرداری است. در این مقاله سرمایه اجتماعی با استفاده از رویکرد شبکه اجتماعی یا آن چه سرمایه اجتماعی شبکه نامیده می شود، مورد توجه قرار گرفته است. مطالعه حاضر بر اساس 318 مصاحبه ساخت یافته و رودررو انجام شده است. افراد نمونه به صورت تصادفی از 5 منطقه انتخاب شده اند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که شبکه پاسخ گویان متشکل از پیوند با خویشاوندان،‌ دوستان‌، همسایگان و همکاران است. در کل نیمی از پیوندها با خویشاوندان و نیم دیگر با غیر خویشاوندان است. اگرچه افراد شناخت مناسبی نسبت به تعداد قابل توجهی از همسایگان شان داشته اند، اما به آنان وابسته نبوده اند. بخش نهایی مقاله حاضر ضمن پرداختن به اهمیت روابط همسایگی در محلات به دلیل کارکردهای مفیدی که می توانند ایفا کنند، بر این نکته تاکید دارد که تمرکز بر روابط همسایگی و محله ای، به صورت مجزا به شکست خواهد انجامید. تنها با خلق فرصت های بیشتر برای شکل گیری اجتماعات محله ای افراد و تسهیل عملکرد شبکه های ارتباطی بین افراد می توان تمام پتانسیل های شهر مدرن را آزاد کرد. "
۸.

هویت جنسیتی مردان و زنان در کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زنان دوره یازدهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۵)

کلید واژه ها: جنسیت هویت اجتماعی کلان شهر تهران هویت جنسیتی هویت فردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸۵ تعداد دانلود : ۱۰۲۱
هدف این پژوهش بررسی هویّت و جنسیّت در قالب مفهوم هویّت جنسیّتی در میان زنان و مردان ساکن کلان شهر تهران بود. هویّت جنسیّتی احساسی است که یک فرد نسبت به خود تحت عنوان یک مرد یا یک زن دارد؛ حالتی که احساسی از مردانگی یا زنانگی را در او به وجود می آورد. این مطالعه با روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، افراد 15 سال و بالاتر ساکن شهر تهران هستند. حجم نمونه 342 نفر است که برای انتخاب آن ها از نمونه گیری خوشه ای با احتمال متناسب با حجم نمونه استفاده شد؛ با تقسیم تهران به سه قسمت شمال، مرکز و جنوب، نمونه ها از سه منطقه 3، 11 و 18 شهر تهران انتخاب شدند. نتایج نشان می دهد هویّت جنسیّتی در افراد مورد مطالعه شکل گرفته است و مردان به نسبت زنان هویّت جنسیّتی قوی تری دارند و تحت تأثیر این هویّت قرار دارند. در مقایسه بین سه منطقه، ساکنان منطقه 18 از هویّت جنسیّتی قوی تری بهره مند هستند.
۹.

جوامعی در نوستالژی اجتماع، نگاهی به پدیده معنویت های جدید در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات ۱۳۸۶ شماره ۸

کلید واژه ها: جامعه اجتماع معنویتهای جدید سازمان اجتماعی جامعه رازدار رهبری فرهمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶۶
طی سالهای اخیر، جمعا یا کلاسهایی در سطح شهر تهران و دیگر شهرها شکل گرفته اند که در آنها شیوه های نوینی برای «چگونه بهتر زیستن» آموزش داده می شود. در این جمعها که اساس شان بر پایه دیدگاههای گوناگونی از جمله روان شناسی و عرفان قرار گرفته، افراد به دنبال آن هستند که ضمن تجربه نوعی احساس معنوی و روحانی، چگونگی دست یابی به راههای خوشبختی، موفقیت، کمال را همراه با آرامش روحی دریابند. در این مقاله تلاش شده بر اساس نتایج یک پژوهش کیفی که در آن دو کلاس از این دسته جمعها مورد بررسی قرار گرفته اند، نوع سازمان دهی اجتماعی و چگونگی روابط اعضای مختلف آنها با یکدیگر مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس یافته های این پژوهش، این جمعها را می توان «جوامعی در نوستالژی اجتماع» با خصوصیات «بسته و رازدار» و دارای «رهبری فرهمند» معرفی و در عین حال حضور آنها را به عنوان نشانه هایی از پویایی حیات زنده اجتمعی در لایه های زیرین جامعه قلمداد کرد.
۱۰.

سرمایه اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی سال شانزدهم تابستان ۱۳۸۷ شماره ۶۱ «ویژه نامه علوم اجتماعی (۵)»

کلید واژه ها: حمایت اجتماعی شبکه روابط اجتماعی اعتماد متقابل بین شخصی سرمایة اجتماعی شبکه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴۸ تعداد دانلود : ۱۰۴۲
اعتماد یکی از عناصر بنیادین تعامل اجتماعی است که در حل مسایل مربوط به نظم اجتماعی نقشی تعیین کننده دارد. اعتماد پیش شرط عمده و کلیدی برای موجودیت هر جامعه ای محسوب می شود و تسهیل کننده مبادلات در فضای اجتماعی است. اعتماد بین شخصی در روابط اجتماعی شکل می گیرد و در طول زمان تقویت می شود، لذا کمّ و کیف روابط، میزان و نحوة تعاملات می تواند در تقویت و شکل گیری اعتماد مؤثر باشد. سازوکار پیوندهای اجتماعی، در شبکه روابط غیررسمی فرد که به عنوان سرمایه اجتماعی شبکه نام برده می شود طی مکانیسمی به افزایش اعتماد اجتماعی منجر می گردد. لذا میزان و گسترة روابط و تعاملات در شبکه، در ابعاد ساختی (اندازه و ترکیب شبکه)، تعاملی (فراوانی تماس، صمیمیت) و کارکردی (حمایت ها) در ایجاد و تقویت اعتماد تأثیرگذار خواهد بود. در این مقاله تأثیر سرمایه اجتماعی شبکه و متغیرهای زمینه ای بر اعتماد، مورد آزمون قرار گرفته است. این مطالعه با روش پیمایش و با استفاده از پرسش نامه انجام شده است و جامعه آماری آن را افراد 18 سال به بالای تهران تشکیل می دهند. حجم نمونه 320 نفر است که با روش نمونه گیری خوشه ای با احتمال متناسب با حجم انتخاب گردید. نتایج حاکی از آن است که با افزایش سرمایه اجتماعی شبکه افراد، اعتماد متقابل بین شخصی نیز افزایش می یابد. به بیان دیگر روابط و تعاملات و منابع حمایتی موجود در شبکه می تواند زمینه ساز ایجاد و تقویت اعتماد بین افراد باشد. از بین ویژگی های شبکه، صمیمیت و حمایت متقابل دو عامل اصلی تبیین کننده هستند که صمیمیت نقش مهم تری دارد. البته ویژگی های فردی، به ویژه وضعیت تأهل و وضع فعالیت نیز به طور غیرمستقیم بر اعتماد تأثیرگذار بوده اند، اما از بین متغیرهای فردی و متغیرهای شبکه ای، نقش متغیرهای شبکه ای به ویژه صمیمیت پیوند و حمایت های متقابل در تبیین اعتماد بیشتر است. به بیان دیگر ویژگی های شبکه، بیش از ویژگی های فردی افراد در اعتمادشان به یکدیگر تأثیر دارد.
۱۱.

سرمایه اجتماعی شبکه و جنسیت: بررسی ویژگی‏های ساختی، تعاملی و کارکردی شبکه اجتماعی زنان و مردان در تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۸۶ شماره ۳۰

کلید واژه ها: جنسیت حمایت اجتماعی سرمایه اجتماعی شبکه شبکه روابط اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۲۴۹
"تعاملات اجتماعی از عناصر بنیادین هر جامعه ای محسوب می شود. بر اساس دیدگاه شبکه، روابط و پیوندها به عنوان سرمایه اجتماعی محسوب می شوند و فرد از طریق آن ها به منابع و حمایت های موجود در شبکه دسترسی می یابد. هدف اصلی این پژوهش، مطالعه سرمایه اجتماعی شبکه زنان و مردان در تهران می باشد. فرض بر آن است که زنان و مردان به دلیل تفاوت در ساختار زندگی و به دلیل نابرابری های جنسیتی، دارای سرمایه اجتماعی متفاوت می باشند. تفاوت در سرمایه اجتماعی شبکه، در ابعاد ساختی (اندازه و ترکیب شبکه)، تعاملی (فراوانی تماس، صمیمیت) و کارکردی (حمایت ها) مطرح می باشد. در این پژوهش که با روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه انجام شده است، تاثیر جنسیت و متغیرهای زمینه ای بر سرمایه اجتماعی شبکه مورد آزمون قرار گرفته است. جامعه آماری را افراد 18 سال به بالای تهران تشکیل می دهند. حجم نمونه 320 نفر است که با روش نمونه گیری خوشه ای با احتمال متناسب با حجم انتخاب گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شبکه های زنان و مردان از نظر ساخت (اندازه و ترکیب شبکه) تفاوت های قابل ملاحظه ای ندارند، اما از نظر خصوصیات تعاملی و کارکردی متفاوت می باشند. زنان انواع زنانه تر حمایت (عاطفی) و مردان انواع مردانه تر حمایت (مالی و اطلاعاتی) را فراهم می کنند. افراد شاغل و متاهل سرمایه اجتماعی بالاتری دارند. آنچه که شبکه روابط زنان و مردان را از هم متمایز می سازد، فرصت ها و محدودیت هایی است که زنان و مردان دارند و ناشی از نابرابری های جنسیتی و عدم توزیع برابر امکانات و فرصت ها در جامعه می باشد. "
۱۲.

تحلیل خرده گفتمان های زنان در دورة مشروطیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱

کلید واژه ها: رادیکال مشروطیت مقاومت تحلیل گفتمان خرده گفتمان میانه رو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۱ تعداد دانلود : ۱۰۸۲
غلبة قدرت گفتمان سنتی در دوران قاجار باعث ایجاد گفتمان ها و خرده گفتمان هایی شد که در پاسخ به گفتمان سنتی و درواقع به عنوان مقاومتی دربرابر آن به وجود آمد. یکی از این خرده گفتمان ها، خرده گفتمان های زنان است که در سایة برخی گفتمان ها پدید آمد. مقالة حاضر با بررسی خواسته ها و اهدافِ زنان در اولین ورود آن ها به عرصه های اجتماعی و سیاسی- یعنی دوره ای که مصادف است با شکل گیری انقلاب مشروطیت- به تحلیل خرده گفتمان های زنان می پردازد. در این تحقیق به این پرسش ها پاسخ می دهیم: زنان در دورة مشروطیت در بازاندیشی موقعیت خود به چه موضوعاتی توجه داشتند؟ در قالب چه دسته بندی ها و خرده گفتمان هایی قرار می گرفتند؟ چه ایدئولوژی هایی بر گفتمان های آن ها حاکم بود؟و در رویارویی با گفتمان هژمونیک جامعه چه جایگاهی به دست آوردند؟ تحلیل خرده گفتمان زنان در عصر مشروطیت نشان می دهد خرده گفتمان رادیکال به دنبال ایجاد تغییرات بنیادی است؛ درحالی که در خرده گفتمان میانه رو خواسته های قابل دسترس تر دنبال می شود.
۱۳.

مروجان رفتارهای نوین دینی : مطالعه موردی جمع های با رویکرد روان شناسی و عرفان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۸۸ شماره ۳۶

کلید واژه ها: عرفان رفتارهای نوین دینی جامعه شناسی دین آموزه ها و آیین ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۲
طی چند سال اخیر، جمع‏ها یا کلاس‏هایی در سطح شهر تهران شکل گرفته که در آن‌ها شیوه‏های نوینی برای "چگونه بهتر زیستن"، آموزش داده می‏شود. در این جمع‏ها که اساس‏شان بر پایه‏ دیدگاه‏های گوناگونی از جمله روان‏شناسی و عرفان قرار گرفته است، افراد به دنبال آن هستند که ضمن تجربه‏ نوعی احساس معنوی و روحانی، چگونگی دست‏یابی به راه‏های خوشبختی، موفقیت و کمال را به صورت توامان تجربه کرده و در عین حال، به آرامش روحی برسند. پژوهش حاضر در پی آن بوده که ویژگی‏ها و کارکردهای کلی این جمع‏ها برای افراد شرکت‌کننده را مورد مطالعه قرار داده و مطابقت آموزه‌های آن‌ها را با رفتارهای نوین دینی بررسی کند. مبنای نظری این پژوهش بر اساس ‌نظریه‌‌های مطرح جورج زیمل، ماکس وبر و توماس لاکمن در حوزه جامعه‌شناسی دین سازمان‌دهی گشته و پژوهش با استفاده از روش‌های کمی و کیفی انجام شده است.
۱۴.

توسعه، برابری و جنسیت جایگاه ایران در بین کشورهای جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زنان ۱۳۸۳ شماره ۴
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸۶ تعداد دانلود : ۱۰۲۲
برنامه توسعه سازمان ملل، در سال در سال 1990 شاخص های توسعه انسانی (HDI) را به عنوان شیوه ای برای اندازه گیری توسعه ملی، با استفاده از معرف هایی هم چون طول عمر (براساس امید زندگی)، دانش (براساس میزان باسوادی بزرگسالان و به ویژه میانگین سال های تحصیل)، و درآمد یا قدرت خرید (درآمد سرانه با توجه به هزینه محلی زندگی) معرفی کرد. علت انتخاب معرف های فوق، کاربردی بودن آن ها بود. آمار مربوط به هر معرف، به راحتی در دسترس بود و امکان مقایسه بین ملت ها را نیز فراهم می کرد. برنامه توسعه سازمان ملل بر این نکته تاکید داشت که جداول مربوط به معرف هایی چون میانگین سال های تحصیل، درآمد سرانه و ... تغییراتی را نشان می دهد که می تواند بیان گر وجود نابرابری در بعضی از بخش های یک کشور باشد. میانگین سال های تحصیل، به تدریج با معرف های مبسوط تری جایگزین شد که نشان گر درصد جمعیت در دوره ابتدایی، دبیرستان و دیگر سطوح آموزشی بود. شاخص توسعه انسانی، اگرچه میزان رفاه، رضایت و خوش بختی ساکنان یک کشور را اندازه گیری نمی کند، اما نمایه گری از پیشرفت یک کشور در جهت زندگی طولانی تر و بهداشت مناسب است و فرصت های موجود در بین شهروندان آن کشور را مشخص می سازد...
۱۵.

تحلیل رویکرد متجددانه ی زنان در دوره ی مشروطیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲۰ (پیاپی ۱۱۰)

کلید واژه ها: گفتمان مشروطیت مقاومت تحلیل گفتمان دیرینه شناسی گفتمان زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱۷ تعداد دانلود : ۱۰۲۷
در دوره ی مشروطیت، زنان برای اولین بار اقداماتی برای بهبود جایگاه خود در جامعه انجام دادند و نقش آنان در امور اجتماعی و سیاسی نمایان شد. این تجلی در این دوره ویژه بود. در این مقاله نشان می دهیم که چگونه زن در این دوره جلوه ای خاص یافت و تا چه حد توانست خود را در فضای سیاسی و اجتماعی آن دوره مطرح کند؟ این تجلی در قالب گفتمان زنانه مطرح می شود. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل دیرینه شناسی فوکو به بررسی آثار و مکتوبات زنان در این دوره پرداخته ایم. هدف این پژوهش، بررسی چگونگی مقاومت زنان در برابر دیدگاه های مردسالار دوره ی قاجار است. تحلیل دیرینه شناختی گفتمان زنان نشان می دهد که آنچه در این دوره توسط زنان مطرح شده، در قالب نقد گزاره های گفتمان سنتی دوره ی قاجار بوده است. زنان فعال این دوره خواستار دستیابی به حقوق زنان به عنوان نیمی از جامعه بودند. مقاومت زنان به مثابه یک گفتمان، به دنبال تغییر تفکر اجتماعی مردان و زنان است و خرده گفتمان هایی را نیز در دل خود دارد. این خرده گفتمان ها درصدد تولید گزاره هایی هستند که نظم گفتمانی مردسالار را با چالش روبه رو کنند.
۱۶.

طرد اجتماعی مورد مطالعه: طرد عینی و ذهنی سالمندان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: سالمندی طرد اجتماعی طرد عینی طرد ذهنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۳ تعداد دانلود : ۸۳۵
تغییرات اساسی در ساختار زندگی فردی و اجتماعی در دوران سالمندی و فقدان برنامه ریزی برای این مرحله از عمر، سالمندان و جامعه را با وضعیت کمابیش مسئله سازی مواجه کرده که نیازمند بررسی و ارزیابی همه جانبه است. طرد اجتماعی که در ادبیات نظری و نیز سیاست گذاری ها، تبدیل به مبحثی به روز برای تحلیل مسائل و مشکلات همه اقشار اجتماع، در سطوح و ابعاد مختلف شده است، چندیست در زمینه پژوهش های سالمندی نیز جای خود را به خوبی باز نموده است. این پژوهش به بررسی وضعیت شمول حاشیه ای شدن سالمندان شهر تهران با عینک طرد اجتماعی پرداخته، و این مفهوم را از پنج وجه بررسی کرده است: طرد از منابع مادی، طرد از خدمات اجتماعی، طرد از روابط اجتماعی، طرد از محله و نیز طرد از انواع فعالیت های اجتماعی و در دو سطح عینی و ذهنی تقسیم شده است. براساس بررسی نتایج پیمایش که بر روی 123 سالمند شصت سال و بزرگ تر، در مناطق 1، 3، 8، 12، 17 و 18، از میان پنج وجه متفاوت طرد اجتماعی، تجربه طرد از انواع فعالیت های فرهنگی و احساس طرد از خدمات گوناگون، بیشترین فراگیری را بین سالمندان ساکن تهران داشته است. براساس یافته های پژوهش بین وجوه مختلف طرد اجتماعی ارتباط درونی وجود دارد، و طرد از یکی سبب تجربه طرد در بقیه وجوه می شود. درضمن طردی که سالمند به طور عینی در زندگی تجربه می کند، سبب طرد ذهنی و درنهایت احساس در حاشیه قرارگرفتن سالمند می شود.
۱۸.

مردم، رسانه های جریان اصلی و مصرف رسانه های نوین؛ پیمایش مصرف، اعتماد، رضایت و مشارکت رسانه ای شهروندان تهرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال چهارم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۴ 1-33

کلید واژه ها: رسانه های جریان اصلی رسانه های نوین نظام رسانه ای ایران مردم اینترنت شبکه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه رسانه ها و حوزه عمومی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی
تعداد بازدید : ۱۵۸۳ تعداد دانلود : ۱۰۰۰
بعد از انقلاب ارتباطات و اطلاعات و ظهور رسانه های نوین، انحصار رسانه های جریان اصلی از دست رفت و مردم با ابزارهای بسیار متنوع تری روبه رو شدند. پژوهش حاضر، به پیمایش مصرف و میزان اعتماد و رضایت و مشارکت رسانه ای شهروندان تهرانی می پردازد که با ابزار پرسشنامه بسته در میان مناطق مختلف تهران انجام شده است. پیمایش نشان می دهد که استفاده رسانه های جریان اصلی روزنامه، رادیو، تلویزیون و خبرگزاری در میان افرادی با ویژگی های شخصی متفاوت چندان تفاوتی با هم ندارد اما افرادی با تحصیلات بالاتر یا سن پایین تر به طور معنی داری متفاوت از دیگران رسانه های نوین را مصرف می کنند. همچنین پیمایش مشخص می کند که مصرف رسانه های نوین در میزان زمان مصرف رسانه های جریان اصلی اثرگذار بوده اما در میزان رضایت یا اعتماد یا اثرگذاری آن ها چندان نقشی نداشته است.
۱۹.

شکاف جنسیتی در کاربرد کامپیوتر و اینترنت بررسی دانشجویان دانشگاه های شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زنان ۱۳۸۶ شماره ۱۳
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۷ تعداد دانلود : ۸۸۵
پژوهش حاضر، که شکاف بین زنان و مردان را از نظر میزان، شیوه، و نوع استفاده از کامپیوتر و اینترنت مورد بررسی قرار می دهد، با استفاده از روش پیمایش و گردآوری اطلاعات با پرسش نامه انجام شده است و جامعه آماری آن را دانشجویان (دختر و پسر) مشغول به تحصیل در دانشگاه های دولتی تهران در پایه کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته های علوم فنی و مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه، و هنر تشکیل می دهد. بر اساس یافته های پژوهش، جنسیت بر میزان استفاده از اینترنت تاثیرگذار است و دانشجویان پسر زمان بیش تری را صرف استفاده از کامپیوتر و اینترنت می کنند. نوع استفاده از اینترنت نیز بین دختران و پسران دانشجو متفاوت است؛ دختران دریافت و ارسال پست الکترونیکی، خرید کالا، و سرگرمی را ترجیح می دهند و پسران از اینترنت به منظور جست و جوی اطلاعات و دریافت خبر استفاده می کنند. بنابراین می توان گفت هم چنان که در دنیای واقعی، زنان به حفظ روابط با وابستگان، دوستان، و آشنایان اهمیت می دهند، از اینترنت نیز بدین منظور استفاده می کنند و کم تر در پی جست و جوی اطلاعات و کسب خبراند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان