مهدی براتعلی پور

مهدی براتعلی پور

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۱ مورد.
۱.

چارچوب های ارزشگذاری مؤثر در سیاست های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: چارچوب ارزش گذاری مؤثر سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی شرافت کرامت اصالت چارلز تیلور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۳۵۹
اولویت و برتری دادن افراد به رفتارها و شیوه های زندگی مجموعه بسیار مهمی از تمایزات کیفی را شکل می دهد که معیارهای آن از خواست ها، تمایلات و اولویت های شخصی ما مستقل است. این چارچوب های ارزش گذار در تعیین سیاست های فرهنگی جوامع گوناگون و در شمار آن جمهوری اسلامی ایران، نقش به سزایی دارد. هدف این پژوهش شناسایی این چارچوب ها در سیاست های فرهنگی جمهوری اسلامی و از رهگذر آن، بررسی امکان ارتقای کیفیت برنامه ریزی فرهنگی و ثمربخشی مطلوب تر راه حل ها برای مسائل خاص فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است. بدین سان، پرسش اصلی آن است که با اتکا به اسناد بالادستی جمهوری اسلامی، چارچوب های ارزش گذاری مؤثر در سیاست های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ این پژوهش به لحاظ روش، پیمایشی-توصیفی و به لحاظ شیوه گردآوری، اسنادی است. جامعه موردمطالعه نیز مجموعه اسناد بالادستی جمهوری اسلامی در باب سیاستگذاری فرهنگی، شامل قانون اساسی، سیاست های کلی نظام، سند چشم انداز بیست ساله و برنامه های توسعه پنج ساله جمهوری اسلامی است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سیاستگذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی به دنبال تداوم هویت تاریخی و ثبات اخلاقی جامعه از طریق دولت مداری است. توأم با آن، برنامه ریزی جهت ارتقای هویت و اخلاق اجتماعی تک گویانه نیز با بهره گیری از الگوی جامعه-دولت مدار به میزان کمتری به چشم می خورد. با این وجود، حرکت به سوی خودشکوفایی هویتی و اخلاق هم سخنانِ اجتماعی با اتکای بر محوریت جامعه همچنان بی رونق مانده است.
۲.

بررسی تأثیر بحران مهاجرت بر قدرت گیری احزاب راست رادیکال در اروپای غربی 2008 – 2017 (مطالعه موردی: حزب جبهه ملی فرانسه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بحران مهاجرت احزاب راست رادیکال اروپای غربی فرانسه حزب جبهه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۳۱۸
ظهور دولت اسلامی (داعش) در خاورمیانه، آغاز جنگ داخلی در سوریه و عراق، و تداوم منازعات در افغانستان باعث تشدید روند بحران مهاجرت در اروپا شده است. ماهیت این بحران از محوریت موضوعات اقتصادی و اجتماعی به موضوع هویتی و متعاقب آن، امنیتی تغییر پیدا کرده است. بر این اساس، در حوزه سیاست داخلی، احزاب راست رادیکال روند رو به رشدی را آغاز کرده و توانسته اند از طریق مخالفت با مهاجرت و هشدار در مورد تهدید هویتی توجه بسیاری از رأی دهندگان را به خود جلب کنند. پژوهش کنونی در صدد است به بررسی تأثیر بحران مهاجرت بر قدرت گرفتن احزاب راست رادیکال در اروپای غربی، و به صورت موردی حزب جبهه ملی فرانسه طی سال های 2008 – 2017 بپردازد. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می هد که در سال های مورد مطالعه، بحران مهاجرت همراه با بحران اقتصادی اروپا و ناکامی های اتحادیه اروپا، فرصت رشد و توسعه احزاب راست رادیکال را فراهم کرده است. حزب جبهه ملی فرانسه به عنوان یکی از قدرتمندترین احزاب راست رادیکال در اروپای غربی از طریق امنیتی کردن مساله مهاجرت توانسته است به موفقیت های چشمگیری در عرصه های انتخاباتی دست یابد و به یکی از احزاب تأثیرگذار در صحنه سیاسی فرانسه تبدیل شود.
۳.

نقش شهروندگرایی فراملی در حاکمیت دولت های محلی (مطالعه موردی؛ کشورهای فرانسه و ایران)

کلید واژه ها: شهروند گرایی دولت های محلی دمکراسی محلی مشارکت شهروندان حاکمیت دولت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۶۴۹
شهروندگرایی فراملی در مفهوم جدید خود، در پی تامین رضایت حداکثری شهروندان است. از این رو، این الگو به نظام های دمکراتیکی تعلق دارد که مشارکت شهروندان و مدیریت پاسخگوی شهری جزء مولفه های اصلی آنها به شمار می آید. واکاوی نقش شهروندگرایی فراملی بر حاکمیت دولت های محلی، توجه به دگردیسی این مفهوم، مفهوم شناسی دولت های محلی و مولفه های آن، رابطه این دولت ها با دولت مرکزی، مفهوم شناسی شهروندگرایی فراملی و مولفه های اصلی آن و تفاوت آن با مشتری مداری را ضروری می سازد. استدلال ها بر تاثیر شهروندگرایی فراملی بر حاکمیت دولت های محلی از رهگذر بررسی نظری و جامعه شناختی الگوی شهروندگرایی فراملی در فرانسه و ایران انجام می پذیرد. یافته های این پژوهش نشانگر آن است که اولا؛ مشارکت شهروندان تضمینی برای بقای دولت های محلی است. ثانیا؛ دگردیسی در مفهوم حاکمیت تلاش دولت های محلی را برای مشارکت بیشتر شهروندان به منظور افزایش و تقویت حاکمیت خود موجب می شود. و در نهایت؛ شهروندگرایی فراملی می تواند به تقویت حاکمیت دولت های محلی رهنمون گردد.
۴.

واکاوی هویت مقاومت در جنبش های بازخیزش مذهبی در عصر جهانی شدن، مطالعه موردی، جنبش اخوان المسلمین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت مقاومت جنبش های بازخیزش مذهبی منطقه جنوب غرب آسیا شمال افریقا و اخوان المسلمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۳۰۴
رویکرد نظام مند به جنبش ها، امر سیاسی جدیدی است که مستلزم گسترشِ مفهومی عمیق و همه جانبه از هویت است. جنبش ها نشان داده اند با تمایزگذاری بین خود و دیگران، مرزهای هویتی خود را ترسیم کرده و به اثبات هویت جمعی منحصر به فرد می پردازند (تاریخچه)، محوری که از دریچه تأثیر فنّاوری های ارتباطی و اطلاعاتی جدید بر کاهش فاصله های مکانی و فضایی آن، به عنوان خصیصه بارز جهانی شدن، کمتر دیده شده است (پیشینه). از ابهامات موجود، نبود شفافیت در شیوه زندگی مطلوبِ متکی بر هویت بازدارنده جنبش های بازخیزش مذهبی در رویارویی با جهانی شدن است (مسئله)؛ لذا، پرسش اصلی آن است که در دوره کنونی، شیوه هویت یابی در جنبش های بازخیزش مذهبی چگونه بوده و چه چهارچوبی را برای اندیشه ورزی، رفتار اجتماعی و ساخت سیاسی پیشنهاد می کند؟ (سؤال) احتمالاً شیوه هویت یابی در جنبش های بازخیزش مذهبی چون اخوان المسلمین، بر پایه هویت مقاومت، تبلور می یابد (فرضیه). مقاله حاضر به شیوه جامعه شناسی تاریخی با ابزار گردآوری اسنادی (روش) در پی تنویر آن؛ برای نیل به شناسایی چگونگی تعریف هویت در جنبش های بازخیزش مذهبی در دوره جهانی شدن است (هدف). این جنبش ها بر هویت های خاص، مسئولیت پذیری اخلاقی و ساخت های مشارکت جویانه اتکا دارند و شیوه هویت یابی دارای ظرفیت حرکت از راست کیشی به تأملی، (بنیان های فکری)، از خشونت ورزی به آشتی جویی (شیوه های رفتاری). و از ساخت پایگانی قدرت به روابط بیناکنشی فرهنگی (توانش سیاسی) است (یافته).
۵.

کنش های هویتی در جنبش های اجتماعی جدید (مورد مطالعه؛ جنبش های اعتراضی در ایران و انگلستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کنش های هویتی جنبش های اجتماعی جدید کنترل اجتماعی ایران انگلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۵ تعداد دانلود : ۳۲۵۰
امروزه ارتباط بین فضای اینترنتی و محیط جامعه بر اعتراض های محلی و ملی تاثیرگذار بوده و به دگردیسی گسترده ای در فرهنگ های رسمی منجر شده است. در این معنا، شبکه های اجتماعی ابزاری برای جنبش های اجتماعی دانسته می شوند که معترضان هویت خود را در آن معنا کرده یا بروز می دهند. این جنبش ها در غیاب دستاوردهای سیاسی ملموس، به حوزه فرهنگ عمومی دسترسی مناسبی پیدا می کنند تا بتوانند از طریق جذب گسترده حامی در زمینه مسائل سیاسی تاثیرگذار باشند. آن ها از شبکه ها و فضای مجازی بهره می گیرند تا کنش های هویتی را در اجتماع شکل دهند. این پژوهش در صدد است تا با اتکای بر روش مقایسه ای، به پرسش از چگونگی ارتباط بین شبکه های مجازی و جنبش های اجتماعی جدید پاسخ دهد. مطالعه تحولات اجتماعی و سیاسی 2009 در ایران و 2012 در انگلستان، نشان می دهد جنبش های اجتماعی جدید با محوریت بخشیدن به کنش های هویتی، تلاش می کنند تا از شبکه های مجازی در راستای چیرگی بر کنترل اجتماعی الگوی فرهنگی، سازمان یابی جنبش های اجتماعی و گسترش اعتراض های مدنی بهره ببرند.
۶.

الگوپردازی سیاست عدالت اجتماعی در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی؛ پاسخی به ناسازنمایی دو روایت هستی شناختی و هنجاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام خمینی (ره) انقلاب اسلامی ناسازنمایی عدالت اجتماعی هم نوایی جماعتی و شکوفایی فردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۱۴۴
در اندیشه ورزی دیرپای فلسفی و اجتماعی، آرمان عدالت خواهی همواره جایگاهی برجسته داشته است، (تاریخچه) اما این آرمان در هر دو روایت هستی شناختی و هنجاری با ناسازنمایی روبه رو است؛ (مسئله) گرهی که روشمند به چالش کشیده نشده است. (پیشینه) پرسش اصلی مقاله این است که انقلاب اسلامی به آرمان عدالت خواهی در دو روایت هستی شناختی و هنجاری چه پاسخی می دهد؟ (سؤال) الگوپردازی آرمان عدالت اجتماعی در انقلاب اسلامی ایران در دو روایت هستی شناختی و هنجاری، به طور همزمان بر دو وجه شکوفایی فردی و هم نوایی جماعتی دلالت دارد. (فرضیه) این نوشتار همراه با واکاوی ناسازنمایی این دو روایت، درصدد ارائه الگویی از عدالت اجتماعی است که با سخنان بنیانگذار انقلاب اسلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی تناسب داشته باشد. (هدف) مقاله، به ترتیب از دو روش تاریخی و هرمنوتیک متن محور، در بررسی شکل گیری جماعت ها و نهادسازی های مردمی آغازین در دوره پس از انقلاب اسلامی و تأمل در سیاست های کلی برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی بهره می جوید. (روش) دلالت آرمان عدالت اجتماعی انقلاب اسلامی ایران در دو روایت هستی شناختی و هنجاری، به طور همزمان بر دو وجه هم نوایی جماعتی و شکوفایی فردی و هم نشینی و سازگاری این مفهوم با عدالت توزیعی در معنای فرصت های برابر، کاهش فاصله طبقاتی و رفع نیازهای اساسی محرومان جامعه، از نتایج مقاله است. (یافته)
۷.

صلح پایدار و عدالت سیاسی جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۷۸
جنگ و صلح تاریخی بسیار طولانی به درازای زندگی بشریت دارد. فارغ از تلاش های علمی برای تبیین مفهومی جنگ عادلانه و قانون گذاری های بین المللی برای تعیین محدودیت و مشروعیت آن، پدیده جنگ همواره ناخوشایند بوده است. از این رو، دانشمندان حوزه های گوناگون علوم اجتماعی تلاش کرده اند تا با نظریه پردازی های دقیق راه های دستیابی به صلح فراگیر و عادلانه را فراروی دولت ها و ملت ها قرار دهند. بی تردید مهم ترین، یا دست کم بحث انگیزتزین این تلاش ها، آموزه صلح دموکراتیک بوده است که بر مفاهیم اخلاقی جهانشمول اتکا دارد. به واقع، آیا می توان برای آرمان صلح جهانی بنیان های اخلاقی مشترک جست و در دوران کنونی جهان شهرگرایی اخلاقی را محقق ساخت؟ گمان می رود در مدرنیته اخیر بنیان های اجتماعی جهان شهرگرایی فرو پاشیده و این مفهوم به یک دلبستگی تفننی تبدیل شده است. با این وجود، تلاش برای تبیین واقعیت های کنونی و چشم اندازهای آینده جوامع با بهره گیری از الگوی جهان شهرگرایی، به ویژه از جایگاهی اخلاقی همچنان اهمیت دارد. بحث از جهان شهرگرایی اخلاقی ما را به دو نظریه پرداز برجسته آن، یعنی ایمانوئل کانت و جان راولز رهنمون می کند. این دو اندیشمند به ترتیب بر «صلح پایدار» و «عدالت سیاسی جهانی» تاکید دارند. این مقاله در بررسی رابطه «صلح پایدار» کانت و «عدالت سیاسی جهانی» راولز، نشان می دهد که مفهوم اخیر در آرمان گرایی جمهوری خواهانه، از بنیان های اخلاقی صلح پایدار کانتی چون خودسامانی، قلمرو غایت ها و قراردادگرایی اجتماعی تاثیر پذیرفته است. اما واقع گرایی سیاسی راولز تلاش دارد تا بر ابهام کانت در چگونگی پر کردن فاصله بین عمل به امر مطلق و ساخت سیاسی فایق آید. بدین سان، او نظریه اخیر خود را بر دوری گزینی از دلالت های جهان شهرگرایانه فراتاریخی کانتی بازسازی می کند. این اندیشه آرمان-واقع گرا در پژوهش های کنونی صلح دموکراتیک تداوم یافته است.
۸.

درآمدی بر سیاست هویتی در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جمهوری اسلامی ایران سیاست هویتی کامیونیتاریانیسم همکنشی نمادین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۷ تعداد دانلود : ۵۴۲
ساختارهای هویتی ایران از یک سو ویژگی های خاص تاریخی و فرهنگی ملیت ایرانی را در این نقطه ویژه جغرافیایی بازنمایی می کند. و از دگر سو، انتخاب آگاهانه یا تاثیرپذیری انفعالی از فرهنگ های دیگر را نشان می دهد. به واقع، در تاریخ طولانی ایران راز تفاوت دو حرکت متفاوت جوشش فرهنگی و ریزش اندوخته های تاریخی چیست؟ چرا در یک زمان، باروری و شکوفایی هویت ایرانی را شاهد هستیم و در زمان دیگر، جایگاه فرودست آن را نظاره می کنیم؟ آیا سازوکاری برای جذب ها و حذف های عناصر فرهنگی بیگانه می توان تصور کرد که توام با آن، از استقلال فرهنگی ایرانی خبر دهد؟ دوره های گوناگون تاریخی حکایت از تحولاتی بنیادین فرهنگی و هویتی داشته است که دو مسیر جداگانه را به تصویر می کشد: خودباختگی و انفعال فرهنگی و رشد و تعالی فکری. روشن است که فرهنگ بیگانه تسلیم پذیری تمام عیار را درخواست می کند، اما کدام ویژگی های انحصاری هویت ایرانی این هدف شوم را تسهیل بخشیده و کدام ویژگی ها در برابر آن با افتخار سر برافراشته است؟ در این نوشتار، در پی آنیم که نشان دهیم ساختارهای هویتی ایرانی در دوره پس از انقلاب اسلامی از دو سیاستگذاری متفاوت برای حفظ و بقا، و تداوم و بالندگی تاثیر پذیرفته است. اما آیا هر دو این سیاست ها به این هدف دست یافته اند؟ ارایه تصویری دقیق از ویژگی های هویت ایرانی و تبیین نقش ساختارها در گزینش آزاد افراد و گروه ها می تواند کمک ارزنده ای به کاهش رویارویی های فکری ایران کنونی کرده و اصول مسلم حاکم بر رفتار را به طور اندیشیده شده تعیین کند.
۹.

اخلاق مشارکت در سازمان های مردم نهاد (مطالعه موردی؛ بسیج مستضعفان انقلاب اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی اخلاق مشارکت بسیج مستضعفان سازمان های مردم نهاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۴ تعداد دانلود : ۷۶۳
پژوهش حاضر با هدف بررسی «بایسته های نظری اخلاق مشارکت در سازمان های مردم نهاد (مطالعه موردی؛ بسیج مستضعفان انقلاب اسلامی)» انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، بنیادی و به لحاظ روش، تفسیری (هرمنوتیک متن محور) بوده و گردآوری داده ها نیز به شیوه اسنادی، شامل دو سند بالادستی اساسنامه واحد بسیج مستضعفان و برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است. به لحاظ چارچوب نظری، این پژوهش بر بنیان های معرفت شناختی و اجتماعی کامیونتاریانیسم اتزیونیایی در بستر سیاسی دولت های ملی دارای فرهنگ گوناگون استوار است. بر اساس یافته های پژوهش، اخلاق مشارکت در بسیج مستضعفان انقلاب اسلامی تأمین امنیت روانی و سخت افزاری، فعالیت در زمینه های آموزشی، بهداشتی، فرهنگی و عمرانی و امدادرسانی هنگام بروز بلایای طبیعی را دربر می گیرد. مطالعه موردی نشان می دهد این اخلاق به درجات متفاوت بر پایه گذاری مفاهیم خیر بر بنیان های مشترک جماعت های خاص و انتخاب های فردی در ارزشگذاری مؤثر ابتنا دارد. بر این اساس، در کنکاش از درون مایه های اصلی اخلاق مشارکت در سازمان های مردم نهاد، همنوایی جماعتی بیش از شناسایی تفاوت ها تأکید می گردد.
۱۰.

صلح دموکراتیک و چندگونگی فرهنگی مردمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صلح دموکراتیک جان راولز قانون مردمان معقولیت اجماع همپوشان سیاسی جنگ عادلانه چندگونگی فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۲۷
الگوی صلح دموکراتیک جان راولز با رسمیت بخشیدن به «مردمان» و تمایزگذاری بین جوامع «لیبرال دموکرات»، «پایگانی شریف»، «تحت فشار»، «دیکتاتوری های خیرخواه» و «دولت های قانون شکن» در عرصه بین المللی، عدالت جهانی را در راستای «معقولیت» در روابط بین کشورها  به تصویر می کشد. این مفهوم از عدالت، بنیاد های اخلاقی جهان شمول را به نفع «اجماع همپوشان سیاسی» کنار می نهد. این الگو می کوشد این چندگونگی را با بهره گیری از مفاهیم «کثرت گرایی معقول»، «اجماع همپوشان سیاسی» و «دموکراسی جهان شهری» شناسایی کند. اکنون پرسش این است که آیا الگوی صلح دموکراتیک توجیه مناسبی برای شناسایی چندگونگی فرهنگی مردمان در عرصه بین المللی به شمار می آید. در نگاهی انتقادی، این الگو از آموزه جامعی سردرمی آورد که همچنان با اولویت بخشیدن به «ارزش های خاص لیبرالی»، «تصویری فراگیر و جهان شمول از بنیاد های اخلاقی» برای جامعه بین المللی بسامان درسرمی پروراند؛ به گونه ای که بر اساس آن، می توان به مداخلات بشردوستانه و تجویز جنگ عادلانه علیه «دیگری» دون مرتبه دست یازید. دستاورد این پژوهش آن است که می توان با ایجاد تعدیلاتی در الگوی صلح دموکراتیک، آن را در شناسایی چندگونگی فرهنگی مردمان کامیاب دانست. بنابراین تعدیلات، صلح دموکراتیک با ارایه «رویکردی حداقلی»، «ذات گروی مفهومی» و «نگاهی اتوپیایی-واقع گرا» سمت وسوی رادیکالی نسبی گرایی فرهنگی و جهان شمول گرایی لیبرالی را در سیاستگذاری جهانی بی اثر می سازد.
۱۱.

جمهوری خواهی کامیونتاریانیستی و سیاست حمایتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اتزیونی پیوستگی تفاوت جمهوری خواهی سیاست حمایتی کامیونتاریانیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۴۲۱
جمهوری خواهی را می توان رویارویی با لیبرالیسم در تاکید بر خیرهای اجتماعی و غایات مشترک افراد جامعه، مشارکت سیاسی فعال شهروندان به مثابه عنصر اساسی در زندگی خوب و شناسایی متمایز از آزادی فراتر از آزادی منفی و عدم مداخله دولت در زندگی خصوصی دانست. در دو دهه پایانی سده بیستم، کاستی های لیبرالیسم نفع گرا و وظیفه گرا با اتکای بر احیای سنت جمهوری خواهی مورد انتقاد قرار گرفت. هم اکنون این سنت در پیوند با ایدئولوژی فضیلت مدنی در چارچوب چشم انداز کامیونتاریانیستی گسترشی فزاینده یافته است. مدعای این پژوهش آن است که «جمهوری خواهی کامیونتاریانیستی با ایجاد تعدیلاتی در پیش فرض های اساسی کامیونتاریانیسم رادیکال، در سیاست حمایتی خود تلاش می کند تا با شناسایی دو ویژگی پیوستگی و تفاوت؛ از فروپاشی اجتماعی جلوگیری کند.
۱۲.

گفتگوهای عقلانی و جهان شمول گرایی اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهان شمول گرایی اخلاقی خودتعینبخشی غایات قیاسناپذیری استدلالها گفتگوهای عقلانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۵۶
این نوشتار ظرفیت گفتگوهای عقلانی را برای نیل به جهان شمول گرایی اخلاقی بررسی می کند در نگاه ایجابی، توانایی عقلانی مهم ترین دلیل بر امکان دستیابی به هنجارها و حقوق اجتماعی - سیاسی مشترک تلقی می شود. نظریه گفتگوهای عقلانی با ایجاد فضای مناسب گفتمانی در ورای منافع خصوصی و دخالت قدرت دولتی، توافق بر بنیان های اخلاق اجتماعی را با اصلاح فرایندها و شیوه های حصول به آن جستوجو می کند. اما در نگاه سلبی، تکثرگرایی اخلاقی جزء لاینفک جوامع انسانی به شمار می آید . در یک روایت، این امر در خود تعین بخشی غایت واقعی زندگی و نفی هرگونه انتخاب عقلانی نهفته است و در روایت دیگر، نفی عقلانیت با گونه ای از اخلاق غایت گرا پیوند می خورد که ویژگی های پس زمینه ای و خصلت های اجتماعی متفاوت به آن هویت می بخشد.
۱۳.

تأملی بر تقدم اخلاقی حق در ساخت گرایی اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساخت گرایی اجتماعی حق قراردادی خیر اجتماعی خیر طبیعی حق فطری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۶ تعداد دانلود : ۵۶۹
ساخت گرایی اجتماعی به روایت راولز، عینیت اخلاقی را فرآورده دیدگاهی اجتماعی میداند که منسجم ساخته شده باشد و همگان نیز آن را بپذیرند. بر این اساس، شناخت الزاماً بازتابی از واقعیت عینی نیست؛ بلکه ساختاری پویاست که فرد به طور ذهنی آن را تجربه میکند. راولز با اتکای بر این رهیافت معرفت شناختی، تمایز میان حق و خیر و نیز تقدم اخلاقی حق بر خیر را مطرح میکند. این نوشتار با تبیین سه مفهوم خیر اجتماعی، خیر طبیعی و حق فطری نشان می دهد تقدم اخلاقی حق در ساخت گرایی اجتماعی به دلیل نااستواری «باور به اراده محض و عمل سازندگی»، «نقش انحصاری اراده آزاد و عقل در فرآیند اعتبارسازی» و «تقدم بخشیدن ایدئالیستی به ذهن، نفی مطابقت خارجی مفاهیم اخلاقی و فروکاستن گزاره های اخلاقی به معقولیت» دچار کاستی است.
۱۴.

بنیان های اخلاقی عدالت اجتماعی؛ بررسی انتقادی دو روایت وظیفه شناختی سازندگرا و بازنمودی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بنیان گرایی عدالت اجتماعی مفهوم حق وظیفه شناسی بازنمودی وظیفه شناسی سازندگرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۹۹
این پژوهش در پاسخ به پرسش از ادعاهای دو روایت از وظیفه گرایی قاعده نگر، شامل سازندگرا و بازنمودی در باب بنیان های اخلاقی عدالت اجتماعی، این فرضیه را مطرح می کند که هر یک از این دو روایت، به استلزامات منطقی وظیفه شناسی حق گرای خود وفادار نمانده اند. روایت سازندگرا با پذیرش توافق گرایی قراردادی، ادعای بنیان گرایی خود را با چالش روبرو می سازد و با توجیه پذیرسازی نابرابری های اقتصادی و اجتماعی –آنگاه که به نفع همگان باشد- از وظیفه شناسی اخلاقی به سود غایت گرایی نفع طلبانه دست می کشد. و روایت بازنمودی، نهایتاً به ارزش های خاص و محلی فروکاسته می شود و با طرد عملی جهان شمولی، بنیان گرایی خردباورانه خود را همسو با غایت گرایی تفسیر می کند. این مقاله به رویارویی این دو روایت در محورهایی مانند منشاء ارزش های اخلاقی به طور کلی، و عدالت اجتماعی به طور خاص، بنیان گرایی، شمول گرایی و غایت گرایی این ارزش ها، تقدم حق یا خیر بر یکدیگر، شکل گیری هویت اخلاقی فرد، جایگاه و کاربرد مفهوم عدالت، و
۱۵.

غایت نگری اخلاقی و مسوولیت اجتماعی (بررسی دو روایت تک ساحتی و دوساحتی از فلسفه اخلاق غایت نگر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق مسوولیت اجتماعی غایت نگری ذات گروی شمول پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۳ تعداد دانلود : ۶۶۴
این پژوهش در تلاش است تا با بهره گیری از ویژگی های دو روایت تک ساحتی و دوساحتی از فلسفه اخلاق غایت نگر، دو الگوی متمایز از مسوولیت اجتماعی را بازسازی کند. روایت نخست با تاکید بر هویت جماعتی و اولویت یابی تعهد به خیر جماعت ها، مسوولیت اجتماعی را به شکلی تاریخمند و غیرانتخابی، در چارچوب تبعیت پذیری و عمل متعهدانه به الگوهای رفتاری جامعه معنا کند و روایت دوم، از یک سو در ساحت طبیعت گرا با الگوی مسوولیت اجتماعی در روایت نخست تفاوت بارزی ندارد و از دیگر سو، در ساحت فطرت گرا، با تاکید بر ذات گروی و شمول پذیری، مسوولیت اجتماعی را به شکلی غیرتاریخمند و انتخابی، در چارچوب انطباق پذیری الگوهای رفتاری جامعه با غایات و مطلوبیت های ذاتی نماید.
۱۶.

تکثرگرایی روندی و وفاق ملی در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کنش ارتباطی تکثرگرایی روندی وفاق اجتماعی و سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۱ تعداد دانلود : ۷۸۸
آیا در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی می توان در ورای تضادها و کشمکشهای شدید فرهنگی ـ سیاسی به پیدایش نظم اخلاقی و توافق سیاسی پایدار امید داشت؟ این مقاله با تکیه بر الگوی تکثرگرای روندی نشان خواهد داد که پیش شرط برقراری توافقهای برتر و ارزشمندتر در سطح جامعه، باور و پایبندی همگان به اخلاق ارتباطی و اتکای کنش جمعی بر گونه ای از هنجارهای رفتاری است که با شرکت در گفتگوهای عقلانی قابل حصول است. این نوع اخلاق جهان شمول که دارای ریشه های عمیقی در فرهنگ خردگرا و استدلال پذیر ایرانی ـ اسلامی است، افزون بر بهره مندی از پیامدهای مثبتی چون ارائه سازوکار عملی برای حصول وفاق، تاکید بر برابری افراد در توانش ارتباطی، پایه گذاری جامعه ای دربرگیرنده و نفی نقش نیروهای اجبارگر در ایجاد وفاق، می تواند دارای برخی پیامدهای منفی چون نفی اقتدار امور مقدس و ارائه طرحی غیرواقعی نیز ارزیابی شود. از این منظر، بازسازی و ارتقای اخلاق عملی نهادینه شده، فارغ از ضرورت و اهمیت آن، نیازمند اتخاذ شیوه ای اندیشیده شده و صبورانه است؛ به گونه ای که با حفظ مزایای بنیانهای اخلاقی کنونی جامعه ایرانی، چگونگی بازتولید و شکوفایی آن را جهت گام برداشتن در مسیری تکاملی محقق سازد.
۱۸.

نوفضیلت گرایی سیاسی و هویت های جماعتی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۰ تعداد دانلود : ۹۱۶
"این نوشتار در صدد است تا ملاک تعیین بخشیدن به هویت فرد را در جامعه از منظر جماعت‌ گرایانی چون السدیر مک اینتایر، مایکل ساندل، چارلز تیلور و تاحدی مایکل والزر توضیح دهد. بر این اساس، روشن خواهیم نمود که این مکتب، ملاک تعیین بخشیدن به هویت فرد در جامعه را در هویت‌ های جماعتی جست و جو می‌کند. این ملاک در نقطه‌ ی مقابل هویت از پیش فردیت یافته ی لیبرالی (به روایت جان راولز) قرار دارد. در این راستا مکتب جماعت‌گرایی با بهره گیری از روش شناسی زمینه‌گرا و با تاکید بر ویژگی‌ های اساسی نوفضیلت گرایی سیاسی تلاش دارد تا تقدم بخشیدن به هویت‌های جماعتی را به مثابه‌ ی بهترین و عادلانه ترین تنظیمات در سیاست‌گذاری عمومی مطرح نماید. بدین ترتیب، در این نوشتار، روشن خواهد شد که اولا، روش شناسی زمینه گرای جماعت گرایان در تقابل با روش شناسی جهان شمول و بنیان گرای لیبرال ‌ها قرار دارد. ثانیا جماعت گرایی در فضیلت گرایی فلسفی و سیاسی یونان باستان ریشه دارد. ثالثا، نگرش نوفضلیت گرایی سیاسی در باب هویت انسانی بر هویت های جماعتی تاکید دارد. رابعا، تقدم بخشیدن به هویت‌های گروهی و جماعتی، لزوما روی کردی تحمیل گر در باب سیاستگذاری عمومی نیست و به بیان دیگر، جماعت‌ها‌ آزادی و فردیت ما را انکار نمی‌نمایند."
۲۰.

یورگن هابرماس و دموکراسی مشورتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دموکراسی مشورت هابرماس، یورگن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای نو مارکسیسم و مکتب فرانکفورت
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : ۹۷۳۸
هابرماس ضمن آسیب‏شناسى جوامع مدرن، سرمایه دارى متاخر را تحقق ناقص عقل در تاریخ و بهره‏گیرى متناقض و ناهماهنگ از آن مى‏داند. او با کاربست مفاهیم جهان زیست، کنش ارتباطى و شناسایى متقابل، بر آن است تا با زبانى کردن قداستها و داعیه‏هاى اعتبار، زمینه‏هاى شکل‏گیرى همکارى و تشریک مساعى، قطعیات و یقینیات مشترک و توافق ارزشهاى فراگیر را هر چه بیشتر فراهم آورد. به نظر او، گفتگو و استدلال تلاشى براى ترمیم توافقهاى از هم فروپاشیده در جوامع سنتى و ماقبل مدرن است. اما نباید انتظار داشت که استدلال بطور روزمره منتج‏به توافق باشد. بلکه سخن بر سر آن است که نمى‏توان بر هیچ چیزى جز هنجارهایى که در خود فرایند استدلال وجود دارد، اتکا نمود. در این رابطه، دموکراسى مشورتى پروژه نهادینه کردن حقوق و وظایفى است که براى تداوم عمل استدلال ضرورى است. این نوع از دموکراسى کانون توجه را از نتایج نهایى به ویژگى فرایندهایى که این نتایج‏به وسیله آنها قابل دستیابى هستند، تغییر مى‏دهد. بدین سان، در میان تکثر، تعارض و تنوع زندگى مدرن انگیزشى ارتباطى به سوى حل و فصل وجود دارد. بدون این انگیزش، جایگزینى عقلانى براى خشونت و اعمال فشار به عنوان روشهاى تشکیل اراده‏هاى جمعى و حل منازعه وجود نخواهد داشت.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان