۱.
کلید واژه ها:
شغل استرس شغلی آینده شغلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم اجتماعی
پژوهش حاضر باهدف بررسی نگرش به جایگاه و آینده شغلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم اجتماعی انجام شده است. روش پژوهشی در این تحقیق مطالعه اسنادی و بهره گیری از تکنیک مصاحبه باز با دانشجویان تحصیلات تکمیلی واحد علوم و تحقیقات در تمامی گرایش های رشته جامعه شناسی است. این تحقیق در پی یافتن پاسخی برای سؤال بررسی دیدگاه و نگرش به وضعیت اشتغال در آینده دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم اجتماعی با توجه به تئوری های جامعه شناختی و روان شناختی مرتبط با مفاهیم اصلی تحقیق است. یافته ها نشان می دهند که دانشجویان گروه ارشد رشته جامعه شناسی دیدگاهی نسبتاً مثبت به جایگاه و توانایی های خود در آینده شغلی شان داشته و از عوامل انگیزش برای یافتن شغل مناسب با توجه به رشته تحصیلی شان در به دست آوردن تجربه از طریق گذراندن دوره های آموزشی و انجام پروژه های مقطعی در دانشگاه در هنگام تحصیل، به دست آوردن تخصص از طریق کارآموزی در سازمان های تخصصی و مربوطه و نیز وضعیت مناسب درآمد و همچنین دیدگاهی منفی نسبت به عملکرد دولت در خصوص فراهم نیاوردن فرصت های شغلی مناسب، درآمد پایین و نیز افزایش بی رویه ظرفیت پذیرش دانشجویان توسط دانشگاه ها بدون در نظر گرفتن آینده شغلی آن ها پس از فارغ التحصیل شدن دارند.
۲.
کلید واژه ها:
خط مشی گذاری عمومی تصمیم گیری علوم معرفت فرهنگ
خط مشی های عمومی راهکارهای حل «مسائل» عمومی کشور هستند، مسائلی که «ابعاد» متعدد دارند؛ اما اغلب بسیاری از ابعاد، ازجمله ابعاد دینی و فرهنگی آن ها مورد کم توجهی واقع می شوند. هدف تحقیق حاضر آن است که مشخص شود آیا برای کل نگری و هماهنگی درونی بین ابعاد مختلف دانشی یک مسئله، به شناخت و تعیین «محور مشترکی» برای یکپارچگی بین آن ها نیاز هست یا خیر. محوری که می تواند از جنس موضوعی، عملیاتی، فرایندی و ... باشد. در پژوهش حاضر که هدف آن کاربردی است از روش پیمایش به عنوان روش کمی برای گردآوری و تحلیل داده ها استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، متشکل از دانشجویان مقطع دکتری خط مشی گذاری یا فارغ التحصیلان و دانشجویان مقطع دکتری دیگر رشته ها است، با این خصوصیت که با نهادهای خط مشی گذاری کشور همکاری داشته ا ند. روش نمونه گیری، نمونه برداری هدفمند با تعداد نمونه 30 نفر و ابزار آن، پرسشنامه با گویه های طیف لیکرت بوده است. داده های به دست آمده، با روش آزمون یک نمونه ای، آزمون گردید و سپس با آزمون فریدمن رتبه بندی صورت گرفت. نتایج آزمون ها بیانگر نیاز جدی به شناخت محور مشترکی بین دانش ها برای به کارگیری در خط مشی گذاری عمومی کشور است که در این خصوص، راهبردهایی برای خط مشی گذاران و پژوهشگران ارائه شده است.
۳.
کلید واژه ها:
نظم جهانی جهانی شدن هرمنوتیک استراتژی راهبرد سیاست خارجی غرب
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، تقابل و چالش های فرهنگی و اجتماعی ایران با غرب به سطح نظام سیاسی مستقر منتقل شد. بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران با فعال سازی راهبرد عدم تعهد در قبال قدرت های استعمارگر در سیاست بین الملل و نفی هرگونه سلطه جویی و سلطه پذیری، ساخت جدیدی به سیاست خارجی خود بخشید. تحولات جهانی به خصوص پس از فروپاشی بلوک شرق و پایان جنگ سرد نظم جهانی جدیدی به وجود آورد که در این نظم جهانی جدید، هزینه های پیگیری آرمان های انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن به تدریج افزایش یافت. از آنجاکه تحلیل های متفاوتی از آینده نظم جهانی شده که هر یک از آن ها مبانی نظری و تبعات راهبردی خود را داراست؛ پرسش اصلی این مقاله آن است که کدام تحلیل از نظم جهانی در عین وفاداری به اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی، می تواند ما را به سوی تفاهم نسبی با غرب و کاهش هزینه های تقابل و تعارض کنونی رهنمون سازد؟ در پاسخ به این پرسش و با بهره گیری از نظریه هرمنوتیک این فرضیه مطرح شده است که تبیین نظم جهان بر اساس رویکرد نظری هرمنوتیک انتقادی، امکانات راهبردی مناسبی برای کاهش هزینه های نظام در عین حفظ ارزش های آرمانی انقلاب اسلامی را فراهم می سازد. یافته های این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی به تجزیه وتحلیل مباحث پرداخته است، نشان می دهد اتخاذ رویکرد معرفتی هرمنوتیک رهایی بخش امکان تدوین سیاست های راهبردی هماهنگ در حوزه های مختلف چالش های میان ایران و غرب، راه برون رفت مناسبی برای مسئله یادشده است.
۴.
کلید واژه ها:
اینترنت اعتماد اجتماعی پایگاه اقتصادی - اجتماعی تهران
هدف اصلی این تحقیق تبیین جامعه شناختی تأثیر استفاده از شبکه جهانی اینترنت بر اعتماد اجتماعی ساکنان منطقه 2 شهر تهران است، تحقیق حاضر از لحاظ نحوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری مورد مطالعه این تحقیق، کلیه ساکنان منطقه 2 شهر تهران هستند که طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395 برابر 314112 نفر می باشند. جهت تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه گیری کوکران استفاده شده است که حاصل آن انتخاب 385 نفر است و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده افراد نمونه انتخاب شدند، ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته است که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد، تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS22 انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد بین سن و میزان اعتماد اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. جنسیت زنان و مردان بر میزان اعتماد اجتماعی تأثیر مثبت دارد. بین پایگاه اقتصادی اجتماعی و اعتماد اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. بین میزان استفاده از اینترنت و میزان اعتماد اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. مدل رگرسیونی نشان می دهد در حالت تعدیل یافته 496/0 درصد از واریانس متغیر میزان اعتماد اجتماعی توسط متغیرهای مدت زمان استفاده، میزان استفاده، الگوی اطلاعاتی و تنوع وب سایت ها پیش بینی می شود.
۵.
کلید واژه ها:
چارچوب ارزش گذاری مؤثر سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی شرافت کرامت اصالت چارلز تیلور
اولویت و برتری دادن افراد به رفتارها و شیوه های زندگی مجموعه بسیار مهمی از تمایزات کیفی را شکل می دهد که معیارهای آن از خواست ها، تمایلات و اولویت های شخصی ما مستقل است. این چارچوب های ارزش گذار در تعیین سیاست های فرهنگی جوامع گوناگون و در شمار آن جمهوری اسلامی ایران، نقش به سزایی دارد. هدف این پژوهش شناسایی این چارچوب ها در سیاست های فرهنگی جمهوری اسلامی و از رهگذر آن، بررسی امکان ارتقای کیفیت برنامه ریزی فرهنگی و ثمربخشی مطلوب تر راه حل ها برای مسائل خاص فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است. بدین سان، پرسش اصلی آن است که با اتکا به اسناد بالادستی جمهوری اسلامی، چارچوب های ارزش گذاری مؤثر در سیاست های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ این پژوهش به لحاظ روش، پیمایشی-توصیفی و به لحاظ شیوه گردآوری، اسنادی است. جامعه موردمطالعه نیز مجموعه اسناد بالادستی جمهوری اسلامی در باب سیاستگذاری فرهنگی، شامل قانون اساسی، سیاست های کلی نظام، سند چشم انداز بیست ساله و برنامه های توسعه پنج ساله جمهوری اسلامی است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سیاستگذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی به دنبال تداوم هویت تاریخی و ثبات اخلاقی جامعه از طریق دولت مداری است. توأم با آن، برنامه ریزی جهت ارتقای هویت و اخلاق اجتماعی تک گویانه نیز با بهره گیری از الگوی جامعه-دولت مدار به میزان کمتری به چشم می خورد. با این وجود، حرکت به سوی خودشکوفایی هویتی و اخلاق هم سخنانِ اجتماعی با اتکای بر محوریت جامعه همچنان بی رونق مانده است.
۶.
کلید واژه ها:
شرمساری بازپذیرکنندگی عدالت ترمیمی رویکرد اجتماع محور پیشگیری
کاهش جرم از مهم ترین مباحثی است که همواره مورد توجه سیاست گذاران بوده است. نظریه شرمساری بازپذیرکننده که بر بازپذیری مجرمان تأکید دارد، بر نقش روابط اجتماعی و فرهنگی در برانگیختن احساس شرم اشاره داشته است. این قابلیت را دارد که در کشوری نظیر ایران که به لحاظ ویژگی های فرهنگی جامعه ای کمابیش اجتماع گرا است، به کار رود. با وجود متناسب بودن این نظریه با جامعه ایران و لزوم بهره گیری از آن، دایره مطالعات داخلی در این زمینه بسیار محدود است. بنابراین مطالعه حاضر با روش کتابخانه ای و اسنادی مطالعات بین المللی را بررسی کرده و به تدقیق مفاهیم و دلالت های آن پرداخته است. مقاله حاضر با طرح این مطلب که پیشگیری از جرائم و کنترل آن بر ویژگی های فرهنگی و کیفیت تعاملات وابسته است، در نظر دارد تا نظریه مذکور را مورد مداقه قرار دهد و کاربرد انواع مختلف دلالت های سیاستی آن در پیشگیری از رفتار انحرافی دانشجویان را ضمن بررسی و ارائه نمونه های عملی موفق اجرای آن در جهان به تصویر کشد. همچنین بر آن است تا با نمایش کارایی دلالت های سیاستی نظریه مذکور بر ایجاد سنگ بنایی جهت جایگزینی آن با اقدامات نظام کیفری تأکید کند. بر اساس یافته ها عدالت ترمیمی جایگزین معتبری برای بازدارندگی سنتی شناخته شده است. این راهکار با تمرکز بر پذیرش و ترمیم آسیب از سوی مجرم، راه بازگشت مجدد به جرم را مسدود و با ادغام مجدد مجرم در جامعه بزرگ تر نرخ جرم را کاهش می دهد.
۷.
کلید واژه ها:
مدیریت راهبردی مشارکت سیاسی راهکارهای محافظه کارانه فرهنگ سیاسی
توسعه فرهنگی با هدف پیشرفت و پویایی نظام مند جامعه، از طریق برنامه ریزی های فرهنگی و اجتماعی و اولویت ویژه ای که برای ارزش های بومی و ملی قائل شده، نیازهای معنوی و مادی افراد جامعه را تأمین نموده و می توان از آن برای ارتقاء سطح عوامل تأثیرگذار بر رشدوتعالی جامعه استفاده کنیم. از سوی دیگر، رابطه دوسویه ای میان توسعه فرهنگی و مشارکت برقرار است. لذا برای تبیین خرده فرهنگ های مشارکت و بالأخص مشارکت سیاسی، تحولات فرهنگی نیاز است که زمینه مشارکت اعضای یک جامعه را در امور سیاسی فراهم کند. از سوی دیگر، بخش قابل توجهی از رفتارهای سیاسی، خاصه مشارکت سیاسی نیازمند باورهای فرهنگی مناسب و سازگار با توسعه سیاسی است. لذا پژوهش حاضر با استفاده از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از تکنیک SWOT، کمک منابع کتابخانه ای، مصاحبه های باز و نیمه ساختاریافته و آمار منتشره از مراجع رسمی، از طریق استدلال قیاسی و استقرائی و... داده های گردآوری شده را ارزیابی، تجزیه وتحلیل نموده و به شناسایی و بررسی عوامل مؤثر در مشارکت سیاسی ساکنان استان سیستان و بلوچستان پرداخته که نتایج حاصله نشان دهنده تأثیرگذاری پارامترهای قومیت گرایی، مذهب گرایی، جریان های سیاسی، تحصیلات و نخبگان بر فرایند مشارکت سیاسی است و سه راهکار محافظه کارانه یعنی پیوند نیازهای روز افراد با فعالیت های اجتماعی، اعتمادسازی گروه های مرجع و توجه به نقش مردم به عنوان سرمایه اجتماعی در انتخابات جهت افزایش میزان مشارکت سیاسی با بهره گیری از خصیصه های فرهنگ سیاسی در بلندمدت ارائه شده است.
۸.
کلید واژه ها:
حقوق شهروندی سازمان اطلاعاتی عدالت اطلاعاتی مردم سالاری دینی مشارکت
در نگرش مردم، سازمان های اطلاعاتی مسئول تأمین امنیت جامعه هستند و اگر به این عمل موفق نشوند، رسالت خود را به انجام نرسانده اند. از منظر سازمان های اطلاعاتی، این نگاه در عین اینکه می تواند صحیح باشد، اما بخشی از واقعیت را با خود همراه دارد. در سازمان های اطلاعاتی این نگرش وجود دارد که چون نظام جمهوری اسلامی ایران، نظامی مردم پایه است، لذا تأمین امنیت بدون مشارکت مردم ممکن نیست و برای نائل شدن به امنیت پایدار، مردم باید نقش فعالی ایفا نمایند. در نگاه حاکمیت (که در قوانین مختلف مندرج شده) هم مردم و هم سازمان های اطلاعاتی در تأمین امنیت نقش ویژه ای بر عهده دارند، بخشی به صورت غیرمستقیم و غیرنهادی و بخش دیگر به صورت مستقیم و نهادی. رابطه اطلاعات و مردم طی چهل سال گذشته همواره با نوساناتی همراه بوده است، پرسش اصلی تحقیق عبارت است از اینکه: «الگوی مطلوب رابطه اطلاعات و مردم در جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟». برای نیل به پاسخ از ابزار مصاحبه، مطالعات کتابخانه ای و اسنادی برای گردآوری اطلاعات استفاده شده و با توجه به کیفی بودن داده ها، از شیوه تحلیل اجتهادی برای تجزیه داده ها، کشف و استنتاج پاسخ بهره برده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد فروکاست رابطه اطلاعات و مردم به بحث امنیت، رویکردی تقلیل گرایانه است که باعث محروم شدن نظام در بهره مندی از ظرفیت های مردمی می شود. با بررسی شکاف بین وضع موجود و وضع مطلوب و استنباط از گزاره های به دست آمده، مؤلفه های رابطه اطلاعات و مردم استخراج و درنهایت الگوی مطلوب رابطه اطلاعات و مردم با محوریت عدالت اطلاعاتی ارائه شده است.
۹.
کلید واژه ها:
اراده عمومی پدرسالاری جدید تجدد آمرانه حاکمیت قانون قرارداد اجتماعی
مقاله حاضر در پی آن است که به چالش های پیش روی پدرسالاری جدید در نهادینگی حاکمیت قانون بپردازد؛ پدرسالاری هایی که به واسطه نوسازی آمرانه با تضادهای متعدد در جامعه سنتیِ به ظاهر نوسازی شده مواجه می شوند که مهم ترین نمود آن در مشروعیت سیاسی و نهادینگی حاکمیت قانون است. مقاله حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی به این مسئله می پردازد که تجدد آمرانه و ساختار پدرسالاری جدید در دوران پهلوی باعث شده دولت- ملت بر اساس قرارداد اجتماعی شکل نگیرد و یک اراده عمومی که نفع آحاد جامعه را در نظر داشته باشد، به وجود نیاید. فاصله گرفتن خط مشی نظام سیاسی از منافع همگانی باعث شده نیروهای اجتماعی متمایل به منافع طبقاتی، صنفی و فردی شده و اراده های جزئی جایگزین اراده عمومی شود و حاکمیت قانون در جامعه ایرانی با چالش مواجه گردد. عدم ایجاد قراردادی اجتماعی بر پایه اراده عمومیِ آحاد جامعه، تضاد و تقابل منافع بین حکومت، طبقات اجتماعی و توده مردم را در پی دارد که به دنبال چالش مشروعیت نظامِ پدرسالار جدید، عامه مردم در برابر قوانین تحمیلی و بی بهره از پشتوانه عمومی، مستقیم و غیرمستقیم ایستادگی می کنند. این بنیان نظری امروزه نیز می تواند به عنوان بینشی راهبردی مورد توجه نظام سیاسی قرار گیرد تا با تداوم بخشیدن به اراده عمومی و اولویت بخشی به منافع همگانی در مسیر استقرار دولت قانونمند قدم برداشته و با کمترین چالش در زمینه مشروعیت و قانون گرایی مواجه شود.
۱۰.
کلید واژه ها:
خرافه گرایی عقلانیت توسعه نیافتگی بی خردی قاجار
یکی از علل توسعه نیافتگی ایران در دوره قاجار تقابل عقلانیت و خرافه گرایی در جامعه ایران بوده است. درواقع، خرافه چنان در حیات سیاسی و اجتماعی ایران ریشه دوانده بود که هم فرهنگ جمعی و هم تصمیمات سیاسی ایران در آن دوران از آن متأثر شده بود تا آنجا که در دوران شاهان قاجار، به ویژه ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و محمدعلی شاه به جای کاربست خرد، اندیشه و علم، برای حل مشکلات دست به دامان انواع خرافات می شدند. این مقاله به بررسی تأثیر خرافه گرایی به مثابه پدیده ای عقل ستیز بر توسعه نیافتگی ایران در مقطع زمانی مزبور می پردازد و با روش شناسی کیفی و به روش تحلیلی- توصیفی و از مسیر جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای در پی پاسخ به این پرسش است که «فرهنگ خرافه گرا چگونه موجب توسعه نیافتگی ایران دوره قاجار شده است؟». مقاله این فرضیه را به آزمون می گذارد که «فرهنگ خرافه گرا» از رهگذر تقابل در عین همزیستی با «عقلانیت» در دوره قاجاریه به «استبداد فکری» و به تبع آن نیز «استبداد سیاسی» انجامید و وضعیت گفتمانی حاصل از این تقابل فکری و عملی منجر به بازتولید چرخه ای شد که در یک سوی آن فرهنگ خرافه گرا و در سوی دیگر آن استبداد سیاسی قرار داشت، به گونه ای که هر یکدیگری را در این چرخه تولید/ بازتولید و تقویت می کرد و بدین ترتیب موجب توسعه نیافتگی ایران در عهد قاجار شد.
۱۱.
کلید واژه ها:
حقوق تربیتی مطالعات اجتماعی فارسی آزمون شانون دوره ابتدایی
هدف تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی به لحاظ میزان توجه به مؤلفه های حقوق تربیتی بود. پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوا بوده و پس از استخراج مؤلفه های حقوق تربیتی از مبانی نظری، به شیوه نمونه گیری هدفمند و متناسب باهدف پژوهش، کتاب های درسی مطالعات اجتماعی و فارسی دوره ابتدایی انتخاب و بررسی شدند. ضریب اهمیت هر یک از مؤلفه ها با روش آنتروپی شانون به دست آمدند. در پژوهش حاضر ملاک جایگاه مؤلفه های حقوق تربیتی در کتاب های درسی دوره ابتدایی بود و تحقیق تناقضی با نظرات نویسندگان و مبانی اسلامی حاکم بر کشور نداشت. نتایج نشان داد بیشترین ضریب اهمیت در کتاب های مطالعات اجتماعی مربوط به مؤلفه حق دسترسی به آموزش وپرورش به مقدار 605/0 و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه حق احترام در محیط یادگیری به مقدار 353/0 بود و همچنین بیشترین ضریب اهمیت در کتاب های فارسی (بخوانیم) مربوط به مؤلفه حق دسترسی به آموزش وپرورش با ضریب 712/0 و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه حق احترام در محیط یادگیری با ضریب 533/0 بود. با توجه به نتایج، در کتاب های مطالعات اجتماعی و فارسی به اصل مداومت، در تنظیم محتوای این کتاب ها به حقوق تربیتی کودک توجه لازم و کافی نشده است.
