کیومرث یزدان پناه درو

کیومرث یزدان پناه درو

مدرک تحصیلی: استادیار دانشگاه تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۸۳ مورد.
۱.

بررسی و تبیین اندیشه های سیاسی هگل و تأثیرات آن در جغر افیای سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اندیشه سیاسی هگل جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 392 تعداد دانلود : 115
بسیاری از فلاسفه در حوزه سیاست و فضا به ویژه جغرافیا قلم فرسایی کرده اند و براین اساس نظام سیاسی موردنظر خود را چه به صورت واقعی یا چه به صورت ایده آل ترسیم نموده و نظم سیاسی موجود را مورد نقد و یا تأیید قرار داده اند. در این میان هگل ازجمله فیلسوفان و اندیشمندانی است که جامعه سیاسی بعد از خود را به شدت متأثر کرده است. در این پژوهش، اثرات آرای فلسفی - سیاسی هگل (1770-1831) بر اندیشه ها و مسائل جغرافیای سیاسی همچون اشاراتِ صریح و تلویحیِ او به عوامل ثابت و متغیر ژئوپلیتیکی نظیر سرزمین، جمعیت، اقلیم، مرز، نحوه ساختار حکومت و حتی دیدگاهِ سلبیِ او نسبت به جغرافیا و تأثیرات آن بر اجتماع، بخصوص دیدگاه های او در مورد دولت، حاکمیت ملی و حتی جنگ که زمینه ساز اندیشه های رئال پلیتیک، نزد اندیشمندانِ پس از اوست، همچنین حوزه های ژئوپلیتیکی جهانی (حوزه مدیترانه به عنوان قلب تاریخ جهان به زعم هگل) دولتِ ارگانیک و نظم نوین جهانی او، به عنوان نمونه ای از اثرات دیدگاه های سیاسی - فلسفی بر جغرافیای سیاسی که زمینه ساز تحولات بسیاری در تاریخ جهانی شد، به صورت توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. می توان گفت که بسیاری از نظریه های مهم ژئوپلیتیکی به صورت مستقیم (نظریه رئال پولیتیک، نظم نوین جهانی، نظریه دولت ارگانیک) و غیرمستقیم (نظریه هارتلند) وام دار این فیلسوف سیاسی هستند. همچنین باید گفت که هگل به تأثیرات متغیرهای مهم ژئوپلیتیک در قدرت ملی اشاره ای بسیط دارند.
۲.

تبیین استراتژی ژئوپلیتیکی ایران؛ خوانشی جغرافیایی از «منطقه خاکستری» و «محور مقاومت»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استراتژی ژئوپلیتیکی منطقه خاکستری ژئوپلیتیک مقاومت ایران جنوب غرب آسیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 577 تعداد دانلود : 710
جنوب غرب آسیا یکی از مهمترین مناطق ژئوپلیتیکی از نظر رقابت های جهانی است. تشدید روزافزون رقابت های ژئوپلیتیکی در این منطقه موثر و راهبردی و اختلاف رخ داده میان  ایران و کشورهای منطقه بر سر چگونگی تامین امنیت در این حوزه، تبدیل به چالش بزرگی شده است. ایران در این حوزه با در پیش گرفتن رویکرد «امنیت برای همه یا هیچکس» اقدام به کسب برتری در تزاحم ژئوپلیتیکی خود با ایالات متحده کرده و از آنجا که توان رویارویی مستقیم با ابرقدرتی چون آمریکا را ندارد، به اتخاذ رویکردی نو در استراتژی ژئوپلیتیکی خود از سال 2003 و پس از جنگ عراق روی آورده است. این پژوهش با بررسی خوانش های دو استراتژی «منطقه خاکستری» و «ژئوپلیتیک مقاومت» در پی پاسخ به این پرسش است که ایران به چه شکل به دنبال تامین امنیت مطلوب خود در جنوب غرب آسیا است و با چه روش هایی می تواند استراتژی ژئوپلیتیکی خود را پیاده سازی نماید؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد رقابت ژئوپلیتیکی ایران در جنوب غرب آسیا بویژه با ایالات متحده، به طراحی استراتژی ژئوپلیتیکی خاصی منجر شده که ایران آن را «محور مقاومت» می خواند در حالی که محافل علمی آمریکایی از آن با عنوان «منطقه خاکستری» یاد می کنند. در این استراتژی، ایران با تمرکز بر پنج حوزه نظامی، سیاسی، اقتصادی، اطلاعاتی- روایتی و فرهنگی (مذهبی) و با اتکا بر همکاری و پشتیبانی از گروه های شبه نظامی غیردولتی در برخی کشورهای منطقه، می کوشد تا اهداف امنیتی خود را محقق سازد.
۳.

تبیین عوامل سیاسی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران در افق زمانی 1410(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت قدرت دفاعی دیپلماسی دفاعی آینده پژوهی نرم افزار میک مک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 590 تعداد دانلود : 650
سیاست و مؤلفه های وابسته به آن جایگاه و نقش برجسته ای در روابط میان کشورها و سنجش قدرت ملی آن ها دارد، در این میان قدرت دفاعی کشورها نیز بی تأثیر از سیاست های حاکم بر کشورها و عوامل و متغیرهای سیاسی نبوده و افزایش قدرت نظامی-دفاعی کشورها رابطه مستقیم و معناداری با عوامل سیاسی حاکم و تصمیم گیری های سیاسی دارد. در همین راستا در مقاله پیش رو در راستای پاسخ به این سؤال که از میان عوامل سیاسی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران، کلیدی ترین و تأثیرگذارترین عوامل کدامند؟ با هدف شناسایی عوامل سیاسی کلیدی مؤثر بر قدرت دفاعی ایران، با مبنا قرار دادن نظریه بازدارندگی به عنوان چارچوب نظری تحقیق و تلفیقی از روش های توصیفی-تحلیلی و پیمایشی(استفاده از نظر 50 نفر از خبرگان و تکمیل پرسشنامه)، ضمن شناسایی نیروهای پیشران سیاسی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران با استفاده از نرم افزار آینده پژوهی میک مک و بکارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع، عوامل سیاسی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران مشخص و سناریوهای مربوط تدوین گردیده است. بر طبق یافته ها و نتایج عوامل سیاسی کلیدی بدست آمده می بایست در تدوین راهبردهای نظامی و دفاعی کشور لحاظ و مورد توجه قرار گیرند.
۴.

تاثیر کنش های ژئوپلیتیکی ترکیه در عراق و سوریه بر کاهش نفوذ منطقه ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 172 تعداد دانلود : 930
ترکیه به عنوان کشوری مهم در غرب آسیا جایگاهی تاثیرگذار بر سیاست خارجی ایران دارد و توجه به مناسبات دو سطحی و فرامنطقه ای در روابط دو کشور، از نگاه ژئوپلیتیک می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. تحولات سال های اخیر ترکیه عمدتا مربوط به سیاست خارجی آن کشور بوده است. روابط ترکیه و ایران در طول تاریخ دستخوش تحولات زیادی شده است. این دو کشور، به عنوان کشورهای غیرعربی قدرتمند در منطقه محسوب می شوند که دارای ویژگی های جغرافیایی و فرهنگی مشترکی هستند و یکدیگر را به عنوان تهدید وجودی تلقی نمی کنند. در سال های اخیر، اختلاف نظر سیاسی دو کشور در مسائل سوریه و گاهی عراق موجب به وجود آمدن مناقشات سیاسی بین آن ها شده است. این پژوهش علمی به بررسی تاثیر کنش های ژئوپلیتیکی ترکیه در عراق و سوریه بر کاهش نفوذ منطقه ای ایران پرداخته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است، توصیفی است به این دلیل که به توصیف کنش های ژئوپلیتیکی ترکیه در عراق و سوریه می پردازد و تحلیلی است به این دلیل که تاثیر این کنش ها را بر کاهش نفوذ منطقه ای ایران بیان می کند. روش گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای، مبتنی بر بهره گیری از مکتوبات مرتبط، گزارشات، اطلاعات و داده های معتبر می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که اگرچه کنش های ژئوپلیتیکی ترکیه باعث ایجاد مناقشات بین دو کشور شده است اما پختگی دیپلماسی دو کشور و برخی هم سویی ها موجب پایداری روابط بوده است
۵.

تحلیل و بررسی جایگاه ژئوپلیتیک ایران در طرح های انتقال منابع انرژی از حوزه دریای خزر در راستای تاثیر آن بر توسعه ژئواکونومیک آسیای میانه و قفقاز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک دریای خزر خطوط انتقال انرژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 891 تعداد دانلود : 505
در این مقاله سعی می شود با استفاده از رویکرد توصیفی – تحلیلی به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که جایگاه ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) ایران در طرح های انتقال ذخائر و منابع انرژی از حوزه دریای خزر(دریای مازندران) و توسعه ژئواکونومیک(یا بُعد اقتصادی ژئوپلیتیک) آسیای میانه(اسیای مرکزی) و قفقاز چه جایگاهی است. نتایج پژوهش نشان می بخشد که ایران با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) ویژه ای که دارد می تواند نقش ترانزیتی و اتصال این کشورها را به آب های آزاد و اروپا داشته باشد. به عبارت دیگر، ایران با توجه به جایگاه جغرافیایی(طبیعی و انسانی) خود، به عنوان یک گزینه مناسب انکارناپذیر برای انتقال نفت و گاز کشورهای تازه استقلال یافته آسیای مرکزی به بازارهای مصرف مطرح است. این مسائل علاوه بر فرصت هایی که در اختیار ایران می گذارد، چالش هایی را نیز برای ایران به دنبال داشته است، مانند حضور آمریکا و اسرائیل در منطقه. غربی ها به خوبی می دانند که مسیر جنوبی و ایران، تنها مسیری است که می تواند نفت و گاز مورد نیاز اروپا را بدون نیاز به عبور از مرزهای روسیه به آنجا انتقال دهد. اما به نظر می رسد تا زمانی که اختلاف های بین ایران و ایالات متحده امریکا ادامه داشته باشد، آمریکا از انتقال انرژی حوزه دریای خزر از مسیر ایران جلوگیری خواهد کرد و همچنان خطوطی مانند باکو- تفلیس- جیحان که از ایران و روسیه عبور نمی کند، مورد حمایت ایالات متحده خواهد بود.
۶.

Rise of the Far Right parties in Europe: from Nationalism to Euroscepticism(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Far Right Migration Europe Euroscepticism

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 947 تعداد دانلود : 802
After the 2015 refugee crisis, the far right parties are not marginal anymore and they have become mainstream in most of the European countries. The present paper aims to (1) portray a perspective of the rise of the far right in Europe with emphasis on their characteristics specially Euroscepticism, nationalism and xenophobia (2) provide a summary for the main cause for the rise of the far right parties (3) to come to some further insights about their supporters and social base by analyses and review of the prior researches. In this article, we focus on immigration and refugee crises as the main reasons for the recent success of Far right parties in Europe, the study reveals that these parties benefited from the protest vote and rise of dissatisfaction among the citizen toward the ruling elites, however, the refugee crisis and arrival of foreign immigrants to Europe, and particularly Germany, and poor performance of traditional political left and right parties are among the main causes for their rise.
۷.

Iran's Position in Geopolitical Competition between China and India: Emphasizing the Role of Chabahar(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 730 تعداد دانلود : 64
The geopolitical competition between India on one hand and the China-Pakistan axis, on the other hand, have made various researchers investigate the different, unknown, and influential aspects of this competition. One of the fields that can influence the analysis of these competitions is political geography. Therefore, in the present research, the researchers have tried to create a new point of view regarding Iran's position in the geopolitical competition between China and India by relying on the sources and analyses that have been done by Indian authors and researchers regarding the issue of China-India competition and also Iran's position in this competition. The authors of this research adopted a meta-analytic approach to drive conclusions from the collected data. Authentic documents in books, scientific-research articles, reliable internet websites and important international news agencies were analyzed to collect the relevant data. The findings suggest that regarding geopolitical access, both China and India are persistently seeking to facilitate their connection to Eurasia through Iran and Pakistan and thus increase their geopolitical weight to enjoy a better position in world politics in the 21 st century.
۸.

مکان و فضا: خوانشی انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مکان فضا پدیدارشناسی مارکسیسم پست مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 650 تعداد دانلود : 656
این پژوهش با رویکردی بنیادی و با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی انجام پذیرفته است تا حوزه کاربردی مقوله های فضا و مکان را در ارتباط با خاستگاه فلسفی آن ها مورد مداقه و واکاوی قرار دهد. نتایج این پژوهش نشان می دهد، علاوه بر دیدگاه سنتی(پوزیتیویسم)، سه مکتب- پدیدارشناسی، مارکسیسم و پُست مدرن- مهمترین تأثیر و بیشترین حجم مفاهیم را درباره دو مقوله فضا و مکان دارند. در این میان، رویکرد مارکسیستی، روابط اجتماعی، حوزه های مصرف و تولید سرمایه داری و تناقضات این نظام را در فضا مد نظر قرار می دهد. مکتب پُست مدرن بیشتر به روابط سلطه و قدرت در فضاهای بخش بندی شده اشاره دارد؛ و مکتب پدیدارشناسی بیشتر به مفهوم تجربه زیستی در مکان توجه دارد وفضامندی در این جا اهمیت ثانویه می یابد . همچنین، مکاتب سه گانه، از دیدگاه دکارتی درباره فضا و مکان به عنوان مقوله ای مطلق، فاصله می گیرند و به سوی فضا به مثابه فرایند و حوزه روابط و مکان به مثابه تجربه زیسته می روند.
۹.

نقش ژئوپلیتیک اطلاعات در طراحی استراتژی رزم مدرن با تاکید بر نظریه پیچیدگی- آشوب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک اطلاعات استراتژی رزمی رزم مدرن جنگ ترکیبی پیچیدگی-آشوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 176 تعداد دانلود : 99
تحولات حاصل از انقلاب اطلاعات موجب ورود بازیگران جدید، تغییر ساختارها و تحول در معادلات قدرت و در نتیجه پیچیده تر شدن روابط در قالب شبکه های سیستمی شده و در نهایت منجر به بروز جنگ ترکیبی شده است. ژئوپلیتیک اطلاعات، به مطالعه نقش دانش، اطلاعات، تکنولوژی و هنر در ابعاد مختلف تولید، گردآوری، تمرکز و انتشار آن بر تولید قدرت و تاثیر بر روابط بازیگران و مناقشات آنها برای توسعه حوزه نفوذ خود بر فضاهای جغرافیایی و انسانی در مقیاس های مختلف می پردازد. برای بقا در وضعیت فعلی، چگونه می توان با تدوین راهبرد نظامی مبتنی بر توان اطلاعاتی مناسب به تامین منافع ملی و منطقه ای دست یافت؟ به نظر می رسد راه حل مناسب، تسلط کامل اطلاعاتی و راهبردی بر عوامل موثر بیرونی و درونی در سیستم پیچیده و آشوبناک مناطق درگیر در جنگ ترکیبی و ایجاد ائتلاف های استراتژیکی مبتنی بر اهداف و منافع بلند مدت بازیگران می باشد. این پژوهش از نوع توسعه ای، کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی می باشد. پژوهش حاضر نشان می دهد، در سیستم های پیچیده و آنارشیک، ثبات راهبردی زیربنای حفظ تعادل و ثبات سیستمی و درنتیجه کنترل جنگ است که در آن توزیع آسیب پذیری ها، حساسیت ها و توان ها، به گونه ای است که واحدهای موجود در سیستم بین الملل، قادر به اتخاذ جنگ گسترده علیه یکدیگر نیستند و در سطح سیستمی، از تبدیل نوسانات به جنگ جلوگیری می کنند. در سیستم پیچیدگی علاوه بر خوشه ای شدن نظم، تحول در الگوی جنگ و ستیز به صورت جنگ های ترکیبی با رویکرد نیابتی، ائتلافی و اطلاعات محور با ویژگی شبکه ای است. بنابراین کنترل و مدیریت آنها نیز براساس منطق شبکه ای تحلیل می شود.
۱۰.

نقش ژئوپلیتیک اطلاعات در طراحی استراتژی رزم مدرن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک اطلاعات رزم مدرن جنگ ترکیبی پیچیدگی - آشوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 742 تعداد دانلود : 405
ژئوپلیتیک اطلاعات به بررسی تنش های حاصل از قدرت اطلاعات و ارتباطات مؤثر در فضای سیاسی و تحلیل جنبه های پنهانی آن در دانش و اشراف اطلاعاتی پرداخته و قدرت اقناسازی افکار عمومی را شرح می دهد. انقلاب اطلاعاتی موجب ورود بازیگران جدید، تغییرساختارها و تحول در معادلات قدرت و پیچیده تر شدن روابط و درنهایت منجر به بروز جنگ ترکیبی شده است. حال در این شرایط چگونه می توان با اتکا بر توان اطلاعاتی مناسب به تدوین راهبردهای رزمی مدرن و کارآمد دست یافت؟ به نظر راهکار مناسب، اشراف اطلاعاتی کامل و راهبردی مبتنی بر عوامل موثر در مناطق درگیر جنگ ترکیبی و ایجاد ائتلاف های راهبردی مبتنی بر اهداف بلندمدت بازیگران می باشد. روش پژوهش تحلیلی کتابخانه ای با هدف تبیین رابطه مؤلفه های ژئوپلیتیک اطلاعات و جنگ ترکیبی می باشد. باتوجه به نظریه پیچیدگی آشوب، ثبات راهبردی مبتنی بر ژئوپلیتیک اطلاعات، زیربنای حفظ موازنه و کنترل جنگ می باشد که در آن واحدهای سیاسی، قادر به آغاز جنگ گسترده علیه یکدیگر نبوده و از تبدیل اختلافات به جنگ مستقیم ممانعت می کنند.
۱۱.

ژئوپلیتیک قدرت مبتنی بر نفت در اقتصاد سیاسی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقتصاد سیاسی نفت ساخت یابی ساختار - کارگزار ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 356 تعداد دانلود : 187
نفت به عنوان مهمترین منبع استراتژیک کشورهای جنوب غرب آسیا، از وزنه ی سیاسی و اقتصادی فزاینده ای در ساختار ژئوپلیتیک کشور ایران برخوردار است. تا پیش از بی ثباتی در بهای نفت که از اواخر 2013 بدین سو رخ داده، چالش های کلان اقتصادی از سوی دولت های صاحب نفت، مدیریت می شد. با به هم پیوستگی مجموعه ی نظام مندی از رقابت های ژئوپلیتیکی در جنوب غرب آسیا، پیدایش نفت های جایگزین در ایالات متحده ی آمریکا و انرژی های تجدید پذیر و اغتشاش فزاینده در فضاهای ژئواکونومیک خاورمیانه، چالش های عمده ای در اقتصاد سیاسی کشورهای تولید کننده ی نفت به وجود آمد. جمهوری اسلامی ایران نیز در این گذار سخت به عنوان یکی از هسته های مرکزی نفت خیز در جنوب غرب آسیا نیز هم راستا با بی ثباتی های بهای نفت، مجموعه ای از چالش ها را تجربه کرده است، مضاف بر این که تحریم های بین المللی نیز در تشدید وضعیت ایران نقش آفرینی مستقیمی داشته است. با توجه به اهمیت پایدار و استراتژیک نفت در ساختار سیاسی و اقتصادی کشور، پژوهش حاضر به بررسی نقش ژئوپلیتیک قدرت (ساختار-کارگزار) در اقتصاد سیاسی نفت ایران پرداخته است. رهیافت نظری این پژوهش بر پایه ی نظریه ی ساخت یابی قرار دارد. نتایج نشان می دهد که ناهمگنی ساختار-کارگزار در چارچوب افزایش مشارکتی سازمان های حاکمیتی و واسطه ایی با سبقه ی اقتصادی-سیاسی، یکی از چالش های عمده در اقتصاد سیاسی نفت ایران محسوب می شود. از این رو، مدیریت سیستمی و یکپارچه سازی ساختار-کارگزار می تواند چالش های فراروی درآمد کشور از بهای نفت را تا اندازه ی زیادی به سامان کند.
۱۲.

تحلیلی ژئوپلیتیکی بر تهدیدات پیوسته کشورهای جنوب خلیج فارس با محوریت عربستان سعودی علیه ایران تا 2025میلادی (1404)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران عربستان سعودی ژئوپلیتیک منطقه ای رقابت های دو سطحی تهدیدات جامع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 100 تعداد دانلود : 179
با توجه به رقابت های منطقه ای عربستان با جمهوری اسلامی ایران، تحولات یاد شده موجبات واگرایی و بروز تنش هایی در روابط دوکشور شده است با توجه به اینکه ظاهرا روند اوضاع در منطقه در راستای مواضع و منافع عربستان قرار ندارد، بنابر این جمهوری اسلامی ایران می باید از هر اقدامی که به تشدید تنش در روابط و ارایه تصویر نامطلوب از ایران نزد عربستان سعودی منجر شود اجتتناب ورزد.دو کشور ایران و عربستان سعودی بنا بر موقعیت ژئوپلیتیکی خود در منطقه خلیج فارس از مهمترین بازیگران منطقه ای در حوزه جنوب غرب آسیا به شمار می آیند. این دو کشور سالیان متمادی است که به نوعی رقیب منطقه ای یکدیگر محسوب شده و این رقابت در عصر حاضر به بالاترین سطح خود رسیده است. از سویی دیگر دو کشور با بهره مندی از موقعیت استراتژیک در منطقه دارای اهمیت استراتژیک و ژئواستراتژیک می باشند. رقابت های ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک ایران وعربستان سعودی درمناطق حساس جنوبغرب آسیا بویژه منطقه خلیج فارس و تحولات سالیان اخیر یمن و مواجه غیر مستقیم در سوریه، تجلی حاکم شدن الگوی تعارضی منطقه است. .این مقاله سعی دارد با تمرکز بر رویکرد فوق و در یک جامع نگری در سطح راهبردی، این موضوع را بررسی و با توجه به ارتقاء کشمکش ژئوپلیتیکی دو کشور به سطح تهدید مستقیم و رویارویی های احتمالی در آینده، کیفیت و سطح تهدیدات همسایه جنوبی علیه امنیت ملی ایران را در بازه زمانی پنج ساله مورد ارزیابی قرار دهد. در پایان راهکارهای راهبردی برای موضوع هم ارائه شده است.
۱۳.

تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه گرایی ایران در قفقاز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قفقازجنوبی سیاست همسایگی منطقه گرایی فدراسیون روسیه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 786 تعداد دانلود : 385
منطقه قفقاز جنوبی به دلیل موقعیت ژئواستراتژیکی که دارد جذب کننده بازیگران منطقه ای و کروی است. ریشه تاریخی و هم جواری این منطقه با ایران و روسیه باعث شده است که سرنوشت و اتفاقات این منطقه تاثیر مستقیمی بر امنیت و منافع ملی ایران و روسیه داشته باشد که باعث ایجاد موانعی در مسیر منطقه گرایی ایران توسط روسیه و دیگر بازیگران داشته است. پژوهش حاضر درصدد مطالعه بر تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه گرایی ایران در قفقاز است.پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است که در آن برای جمع آوری داده های تحقیق به صورت توأمان از روش های کتابخانه ای و میدانی شامل پرسشنامه استفاده شده است. در این پژوهش جامعه ی آماری، شامل مجموعه ای متشکل از متخصصان جغرافیای سیاسی، مسئولین سازمان های مرتبط و نهادهای ذی ربط بوده اند که علاوه بر بخش گردآوری اطلاعات، در دیگر بخش ها مانند (مصاحبه و پرسشنامه) یاری رسانده اند. در این پژوهش سعی شده تمامی ابعاد سیاسی ،دفاعی ، امنیتی و... کشورهای منطقه قفقاز جنوبی و بازیگران حاضر در این منطقه پرداخته شود . سپس نتایج حاصل از روش میدانی در قالب تحلیل آماری T به اجرا گذاشته شده است. بنابراین ایران باید برای کسب جایگاهی برتر از رقبای خود و تأمین امنیت و منافع ملی خود به دور از برخورد های قهر آمیز روسیه ،راهبردهایی مبتنی بر پیوند منافع خود با کشورهای قفقاز را مدنظر قرار دهد و به مرحله عملیاتی شدن برساند.
۱۴.

جایگاه اقوام در شکل گیری ساختار سیاسی و حاکمیت افغانستان بعد از 2001 میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: افغانستان حاکمیت سلطه قومی قومیت وحدت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 44 تعداد دانلود : 405
از جمله مباحث مورد توجه در جغرافیای سیاسی، بحث اقوام، شیوه های شکل گیری و تجمع اقوام در گستره های جغرافیایی و شیوه تعامل درون قومیتی و برون قومیتی آنان با سایر گروه های قومیتی و نژادی بوده است. بحث از آن منظر بیشتر مورد توجه است که اقوام در افغانستان در اشکال مختلف در شکل گیری پدیده ای به نام کشور با ادغام قومیتی نقش بسزایی داشته اند. ازاین رو کشور افغانستان که موضوع محوری این پژوهش است، در چارچوب قاعده مذکور و در ابعاد مختلف جغرافیایی به ویژه جغرافیای سیاسی قابل بررسی، مطالعه و بررسی شده است. بنابراین این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی در پی شناسایی جایگاه اقوام در شکل گیری ساختار سیاسی و حاکمیت افغانستان بعد از 2001 میلادی است. نتایج این تحقیق و برخی تحقیقات نشان می دهد ساختار قوم مدارانه قدرت در گذشته با پشتوانه ایدئولوژی ناسیونالیسم قومی، به تبارگرایی و قوم گرایی در میان اقوام غیرحاکم نیز دامن زده، قوم گرایی را به پدیده ای طبیعی و شیوع یافته در همه ارکان جامعه تبدیل کرده و موجب بحران هویت ملی در افغانستان شده است. سلطه طولانی مدت قومی سبب شده تا جامعه به وضعیتی برسد که در آن معیارها و منافع قومی تعیین کننده رفتار سیاسی افراد و گروه های سیاسی اجتماعی باشد. در این وضعیت، هدف اساسی رفتار و کردارها قومیت و تأمین منافع قومی است و ایدئولوژی ها و روش های سیاسی تا آنجا مورد پذیرش و حمایت قرار می گیرند که در خدمت این هدف به کار آیند و امروزه نیز افزایش قوم گرایی را در رده های بالای ساختار سیاسی و اداری دولت های پساطالبانیسم شاهدیم. از سوی دیگر افغانستان به علت تکثر و تنوع اقوام و طوایف، موزه بزرگی از نژادها و ملل گوناگون توصیف شده است. در این کشور مردمانی از نژادهای پشتون، هزاره، تاجیک، ازبیک، ترکمن، بلوچ، قیرقیز، قزلباش، ایماق، نورستانی، کشمیری، هندو، سیک و... سکونت دارند. از آنجا که جامعه افغانستان دارای ساختار قومی و قبیله است، طبیعی است که فعل و انفعالات ساختار سیاسی و گردش قدرت سیاسی، تنها در درون قوم و قبیله خاصی انجام می پذیرد و بر این اساس، نظام سیاسی در این کشور به جای ارتباط با نظام اجتماعی، بیشتر با زیرنظام های جمعیتی در قالب قوم و قبیله مرتبط بوده است.
۱۵.

امکان سنجی شکل گیری ائتلاف نظامی عربی در منطقه ی خلیج فارس با تأکید بر زمینه های ژئوپلیتیکی مؤثر

کلید واژه ها: ائتلاف نظامی عربی امنیت ایران تکنیک اثرات متقاطع جنوب غرب آسیا ژئوپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 526 تعداد دانلود : 703
در سال های منتهی به سال 2020 میلادی، منطقه ی ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا، متأثر از برخی عوامل ژئوپلیتیکی مثل تلاش برخی کشورهای عربی برای شکل دهی به یک ائتلاف نظامی عربی، آبستن تحولات فراوانی شد، که زمینه های تنش و درگیری را در منطقه افزایش داد. ائتلاف نظامی عربی مورداشاره که متأثر از زمینه های ژئوپلیتیکی در منطقه طرح ریزی و دنبال می شود، برای بسیاری این سؤال را به وجود آورده است که آیا می توان در آینده ی نزدیک انتظار تحقق چنین ائتلافی را داشت؟ پژوهش حاضر که برمبنای نظریه ی نوواقع گرایی، به شناسایی و تحلیل عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر این ائتلاف نظامی پرداخته، با بهره گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع و نظر کارشناسان در پی امکان سنجی شکل گیری این ائتلاف نظامی برآمده است. براساس نتایج مطالعه ی پیش رو و متأثر از برخی عوامل مختل کننده که قدرت اثرگذاری بیشتری دارند، احتمال شکل گیری این ائتلاف، ضعیف ارزیابی می شود. در این شرایط بایسته است کشورهای منطقه ضمن تلاش برای کاهش زمینه های تنش، فصل جدیدی از همکاری های نظامی و امنیتی را باهدف پایان دادن به دوران جنگ و ناامنی در پیش بگیرند.
۱۶.

تحلیل سیستمی تقسیم سیاسی فضا در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل سیستمی تقسیم سیاسی فضا ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 637 تعداد دانلود : 319
تقسیمات کشوری به عنوان یکی از ابزارهای سازماندهی با دو هدف بهینه کردن مکان ها و بهینه کردن کارکردها و فعالیت ها صورت می پذیرید که نهایتاً سبب بارورسازی ظرفیت های درون مکانی و دستیابی به توسعه محلی، ملی و منطقه ای خواهد شد. حال از آنجا که تصمیمات نادرست مرتبط با فضای جغرافیایی کشور می تواند با توجه به وجود شرایط طبیعی نامتوازن، عدم توزیع یکنواخت منابع حیاتی و وجود یک سیستم حکومتی متمرکز که منجر به عدم توزیع بهینه جمعیت و امکانات در کشور ایران شده است؛ می تواند موجب بروز و ظهور عوامل چالش زای گوناگون، ناهمگونی هایی همچون توسعه نامتوازن استان ها و بطور کلی ایجاد آثار منفی بر منافع کشور شود. در این میان شناخت چگونگی اثرگذاری عناصر و عوامل مؤثر بر تقسیم سیاسی فضای ایران با هدف کسب دید واقع بینانه و همه جانبه در این زمینه، جهت رفع و حل چالش های موجود و کاهش و کنترل آثار منفی عوامل و عناصر نامبرده جهت تحقق اهداف تقسیم سیاسی فضا ضروری می باشد. بنابراین، پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای- میدانی و بکارگیری آزمون استنباطی فریدمن جهت شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر تقسیم سیاسی فضای ایران در قالب تفکر سیستمی انجام شد. سپس از طریق تحلیل سیستمی همراه با ارائه مدل در بستر نرم افزار vensim به ارزیابی میزان و چگونگی نقش آفرینی عناصر مؤثر در تقسیم سیاسی فضای ایران پرداخته شد. در نهایت دریافتیم از میان عوامل مؤثر شناسایی شده، سه عامل شکل حکومت، عوامل غیررسمی  و جمعیت غالباً بیشترین تأثیر منفی را بر تقسیم سیاسی فضای ایران دارند.
۱۷.

An Analysis of the Position of the Three Components of Nation, Nationality, and Identity in the Process of the Arab Military Coalition Formation in the Persian Gulf(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Arab Military Coalition Security Southwest Asia Persian Gulf Nation and Identity Islamic Geopolitics

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 192 تعداد دانلود : 683
The structure of governments in the West Asian region, which is part of the civilization of the Islamic world, faces major challenges in governance, and due to the fundamental differences between Islamic political thought and Western humanist political thought, Islamic countries are well on their way. They do not adopt regional governance. Meanwhile, the geopolitical region of Southwest Asia and the countries bordering the Persian Gulf are no exception.In the years leading up to 2020, for example, the geopolitical region of Southwest Asia has undergone many changes due to some geopolitical factors, such as the efforts of some Arab countries to form a pregnant Arab military coalition. The mentioned Arab military coalition, which is planned and pursued under the influence of geopolitical issues in the region, can be evaluated and analyzed by looking at the position of the three components of nation, nationality and identity in Islam, a process that is influenced by world developments. Modern has been adopted and is indifferent to the past history of the Islamic world and the basic concepts of this religion.The present study believes that although the concepts in Islamic political thought and its religious teachings provide ideal opportunities for the production and maintenance of security, the strong influence of the Islamic world on Western political thought does not allow for such decisions. The security situation in the geopolitical region of Southwest Asia has deprived it of permanent stability and security.
۱۸.

بازنمایی سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در قبال تروریسم (مطالعه ای در حوزه ژئوپلیتیک عمومی)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 237 تعداد دانلود : 135
ژئوپلیتیک عمومی، عرصه خلق، جعل، بازتولید و در نهایت، بازنمایی هویت هاست. این بازنمایی ها، بسته به مقیاس انتشار، ادراکات ذهنی و بین الاذهانی آحاد و جوامع انسانی را متأثر ساخته و با توجه به تکثّر رسانه ها به مثابه اصلی ترین ابزار انتشار و هم چنین، اجتماعی شدن آنها، گونه های متفاوتی از ژئوپلیتیک عمومی را در قبال مسأله ای واحد، پدید می آورد. سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در قبال تروریسم نیز، موضوعی است واحد که هر یک از عوامل و کنشگران؛ اعم از منطقه ای و بین المللی، دولتی و غیردولتی، فردی و یا نهادی؛ با خوانش و زاویه دید خود سراغ آن رفته و لاجرم، به بازنمایی آن پرداخته اند. پژوهش پیشِ رو، با تحلیل نشانه شناختی منتخبی از آثار مصوّر منتشر شده در این موضوع، سه گونه اصلی: حامیانه، منتقدانه و خصمانه در این بازنمایی ها را شناسایی کرده و ضمن ارائه ی مستندات کمّی و کیفی از آثار مورد مطالعه، به تشریح نتایج این سه گونه از ژئوپلیتیک عمومی پرداخته و مهم ترین سویه های هویتی دنبال شده در آنها را آشکار می سازد.
۱۹.

نقش ژئوپلیتیک کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا در امنیت منطقه ای (مطالعه موردی: ایران و اعراب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعراب امنیت منطقه ای ایران ژئوپلیتیک منا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 629 تعداد دانلود : 531
در طول تاریخ، اغلب حضور مؤلفه های «قدرت» و «ثروت» در کنار «ایدئولوژی» و «رقابت» به شکل گیری روابط خصمانه بین کشورها منجر شده است. در بین مناطق جهان، خاورمیانه و شمال افریقا به علت دارابودن همه مؤلفه های ذکرشده دارای روابط پیچیده تری برای دست یابی به امنیت اند؛ از جمله این کشورها می توان به ایران اشاره کرد که با وزن ژئوپلیتیک خاص خود بر کشورهای دیگر خواه در سطح منطقه خواه در سطح بین الملل اثر می گذارد. ایران، همراه سایر کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا، از کشورهای تأثیرگذار بر جهان هستند و در هر تغییر سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی تأثیر عمیقی داشته یا از آن متاثر شده اند. این مطالعه به دنبال پاسخ به این سؤال است: «نقش ژئوپلیتیکی ایران و اعراب در امنیت منطقه ای منا چیست؟» توضیح داده خواهدشد که چه اتفاقی افتاده و چرا این اتفاق رخ داده است. این تحقیق از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و برای آزمون پایایی مدل پژوهش از روش دلفی با رویکرد شبه گمنامی استفاده شده است. در این مقاله، تلاش شده است تا از مدل های گرافیکی برای درک بهتر مفاهیم استفاده شود. نتایج حاکی از آن است که کشورهای عربی از جمله عربستان به موقعیت و وزن ژئوپلیتیک ایران توجه نمی کنند و، بدون توجه به جایگاه ایران، آن ها نمی توانند بحران های منطقه ای را کنترل کنند. سرانجام، با بررسی وضعیت فعلی ایران و کشورهای عربی در منطقه، به الگوی مفهومی در روابط امنیتی بین ایران و کشورهای عربی رسیدیم.
۲۰.

The Role of Haushofer's Theory in Nazi Germany (Its Impact on Iran's National Security)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Haushofer Nazi Germany Iran Middle East Second World War

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 644 تعداد دانلود : 859
The Middle East and North Africa have always been of great interest to global thought and power due to their strategic location and huge fuel resources. One instance was Nazi Germany, which had specific geographical considerations for the region. This study seeks to answer the question: "How did the change in the role of German geopolitics from Haushofer's Ideas to Hitler's affect the fate of Iran during Reza Shah's reign?"; We will explain what happened, and why it happened. This research is descriptive-analysis in terms of its nature and method. In this article, an attempt was made to use graphical models to better understand concepts. The results indicate that Nazi Germany's ideas for conquering the world under Adolf Hitler and Rudolf Hess were very different from those of Haushofer. In World War II, Haushofer’s theory was replaced by Hitler's viewpoints. This change had a direct impact on Iran's strategy; Reza Shah adopted a neutral strategy during this period, which eventually led to defeat and military occupation of Iran. Thus, when Nazi Germany's strategy shifted from Haushofer’s to Hitler’s, Reza Shah should have changed his approach too. 

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان