رضا نجاری

پژوهش حاضر به طراحی و تبیین مدل ارزش های سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه پرداخته است. روش انجام این پژوهش به صورت روش آمیخته (کیفی- کمی) می باشد. در بخش کیفی، و در قسمت اول، استخراج داده ها و مؤلفه ها با روش تحلیل مضمون می باشد؛ و سپس، جهت ساخت شبکه مضامین و مدل پژوهش از مصاحبه با خبرگان و پرسش نامه استفاده شده است. روش کار در نهج البلاغه چنین بود که محقق با جست وجوی مضمون هایی که معرف ارزش های سازمانی بودند، در ابتدا به 324 کد دست یافت. در ادامه، پس از مصاحبه و نیز ارائه کدهای استخراج شده به خبرگان حوزه و دانشگاه، 70 کد دیگر نیز توسط خبرگان پیشنهاد شد. نهایتاً، کدهای استخراج شده به روش تحلیل مضمون در قالب کدهای باز، 53 مضامین پایه و 4 مضامین سازمان دهنده تقسیم بندی شدند. سپس، نتایج این تقسیم بندی در قالب پرسش نامه هایی خدمت خبرگان ارائه شد و نظر آن ها در این خصوص دریافت شد و توسط آزمون Binomial در SPSS بررسی شد. نهایتاً، بعد از جمع آوری نظرات خبرگان، حاصل کار به صورت مدل ارزش های سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه ارائه شد؛ که شامل 4 مؤلفه ارزش های اخلاقی-فرهنگی، ارزش های دانشی-بینشی، ارزش های حرفه ای، و ارزش های بنیادین است.

شادی یک عامل مهم برای سازمان و ذی نفعان آن و یکی از بنیادی ترین مفاهیم روانشناسی مثبت گرا بشمار می رود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر مشارکت در تصمیم گیری گروهی بر سازمان شاد با فرض متغیر میانجی اعتماد سازمانی است. روش این پژوهش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه استاندارد است. روایی ابزار تحقیق با استفاده از نظر متخصصان و اساتید و نیز تحلیل عاملی و پایایی آنها به روش آلفای کرونباخ تعیین شده است. جامعه آماری 710 نفری این تحقیق کارکنان دانشگاه پیام نور استان خوزستان می باشند و نمونه گیری به شیوه تصادفی طبقه ای صورت پذیرفته و حجم نمونه 264 نفر است. در این پژوهش تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای LISREL، SPSS و Minitab انجام شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد مشارکت در تصمیم گیری گروهی به طور مستقیم و غیر مستقیم از طریق متغیر میانجی اعتماد سازمانی بر سازمان شاد تأثیر مثبت و معنادار دارد.

شادی، یک عامل مهم برای سازمان و ذی نفعان آن به شمار می رود. سازمان شاد یکی از رویکردهای توسعه سازمان است که بسیاری از سازمان ها آن را پذیرفته اند، اما اکثر دست اندرکاران از دانش کافی در خصوص شادی در محیط کار و همچنین ایجاد چنین شادی ای برخوردار نیستند. این پژوهش درصدد سنجش مدل سازمان شاد در دانشگاه پیام نور استان خوزستان است. جامعه آماری این پژوهش تمامی کارکنان(اعضای هیئت علمی، کارکنان اداری و مدیران)مراکز و واحدهای دانشگاه پیام نور استان خوزستان می باشند. نمونه گیری به شیوه تصادفی طبقه ای انجام شده است و برای گردآوری داده های لازم از روش پیمایشی استفاده شده است. روایی ابزار تحقیق با استفاده از نظر متخصصان و استادان و نیز تحلیل عاملی و پایایی آنها به روش آلفای کرونباخ تعیین شده است. بررسی وضعیت موجود در دانشگاه پیام نور استان خوزستان نشان می دهد، ذی نفعان شاد هستند و متغیرهای عدالت سازمانی، مشارکت در تصمیم گیری و هدف گذاری هم به طور مستقیم و هم از طریق متغیر میانجی اعتماد سازمانی بر سازمان شاد اثر دارند.

افزایش پیچیدگی و فشار رقابتی خصیصه محیط سازمان های امروزی است. عدم پاسخ مناسب و به موقع به تغییرات محیطی، موجب به خطرافتادن بقای شرکت می شود. هوشمندعمل کردن بهترین پاسخ به این چالش هاست. هدف تحقیق حاضر توجه به قابلیت های داخلی سازمان و به ویژه پاسخ به این پرسش است که اگر سازمان دنبال هوشمندعمل کردن است، کدام یک از ابعاد داخلی را باید پرورش دهد؟ تحقیق از نظر هدف، توسعه ای– کاربردی و از بعد روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق کارکنان شرکت های تولیدی تحت پوشش شرکت شهرک های استان کرمانشاه به تعداد 3531 نفر است که از طریق روش نمونه گیری طبقه ای (اختصاص متناسب) 347 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که برای طراحی آن از تکنیک دلفی طی سه راند استفاده شده است. روایی ابزار گردآوری از طریق اعتبار همگرا و پایایی از طریق بار عاملی و پایایی مرکب مورد تأیید قرارگرفته است. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اسمارت پی ال اس و روش حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده است. تحلیل یافته های بخش ساختاری مدل، نشان داد که 14 درصد از سطح هوشمندی در شرکت های تولیدی موردمطالعه از طریق سازه میزان کار گروهی، 18 درصد توسط میزان تفکر سیستمی، 21 درصد به وسیله میزان باز بودن سازمان، 16درصد توسط آزاد اندیشی سازمانی و 33 درصد توسط بصیرت سازمانی با بیشترین تأثیر، تعیین می شود.

افزایش پیچیدگی و تلاطم در محیط، واکنش مناسب و سریع سازمان ها را می طلبد، این شرایط موجب افزایش نیاز سازمان ها به تفکر و اقدامی فراتر از صرفاً حل مسائل جاری شده است. در محیط بسیار متغیر و رقابتی امروزی هوشمند شدن و هوشمند عمل کردن بهترین ضمانت برای موفقیت کسب و کار است. تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که فرایندها و عواملی که برای هوشمندی سازمان لازم هستند کدامند و چارچوب عوامل سازمان هوشمند چگونه است؟ تحقیق حاضر بر اساس روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی و از نظرهدف، توسعه ای– کاربردی است. جامعه آماری 3531 نفر از پرسنل شرکت های تولیدی استان کرمانشاه بودند که 347 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که برای طراحی آن از تکنیک دلفی طی سه راند استفاده شده است. روایی ابزار گردآوری از طریق روایی محتوا، همگرا و افتراقی و پایایی از طریق بار عاملی و پایایی مرکب مورد تأیید قرار گرفته است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اسمارت پی ال اس با کمک روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که متغیرهای تحقیق به غیر از متغیر کار گروهی، بر سازمان هوشمند تأثیر مثبت و معنادار داشتند و از طرفی تأثیر متغیرها نسبت به هم نیز معنادار بودند. همچنین مشخص شد که ارتباطات سازمانی بیشترین تأثیر بر سازمان هوشمند دارد.

سازمانهای دولتی در جهت توسعه و رشد خود می بایست به ایجاد ساز و کار های مناسب جهت ارائه خدمات با کیفیت به مردم همت گمارند، به گونه ای که برخواسته از نیاز ها، ارزشها و باور های مردم جامعه باشد. بکار بستن مفهوم سنتی و عمیق مردم واری یا مردم گونگی در سازمان های دولتی و مردم گونه نمودن سازمانها می تواند رویکردی نوین و چهره جدیدی از سازمانهای دولتی باشد که ارائه خدمات با کیفیت و دستیابی به خرسندی مردمان را تسهیل می نماید. این پژوهش کاربردی و از نظر روش شناختی یک تحقیق پیمایشی است که با ترکیب مدل مردم واری استاد پیر نیا و مدل سازمانی لویت 16 فرضیه تدوین شده و نمونه آماری 32 نفر از خبرگان حوزه تخصصی مدیریت و سازمانهای دولتی می باشد. نتایج نشان می دهد تمامی فرضیات تحقیق مورد تائید قرار گرفتند و مولفه ها مردم واری در سازمانهای دولتی شناسایی و رتبه بندی شدند. بنابراین هر یک از مفاهیم مردم واری در ابعاد سازمانی قابل بکارگیری می باشد و دارای شاخصه هایی است که سازمانها با رعایت آنها می توانند سازمان خود را مردم گونه سازند و در نتیجه رضایت وخشنودی مردم و مراجعان را کسب نمایند. در آخر بر اساس یافته های پژوهش مدل مردم واری سازمانی بصورت کاربردی تدوین گردیده و راه حل هایی جهت پیاده سازی مدل نیز پیشنهاد شد.

بدگمانی به تغییر سازمانی، به معنای نگاه بدبینانه نسبت به موفقیت آمیز بودن تلاشهای تغییر است که می تواند مانعی برای توفیق برنامه های تغییر باشد. تحقیق حاضر قصد دارد تا ضمن توجه به عوامل شخصیتی و محیطی، بدگمانی به تغییر سازمانی را در دانشگاه های پیام نور استان مرکزی بررسی کند. مهمترین عواملی که به عنوان محرک بدگمانی سازمانی شناسایی شدند عبارتند از شخصیت متخاصم، نقض قرارداد روانشناختی، عدالت سازمانی و مشارکت در تصمیم گیری. فرض بر این است که متغیر اول و دوم، دارای تأثیر مثبت بوده و دو متغیر دیگردارای تأثیر منفی بر روی پدیده بدگمانی به تغییر سازمانی هستند. یافته های مدل معادله ساختاری از 143 نفر کارمندان دانشگاه های پیام نور استان مرکزی نشان داد هر چهار متغیر تأثیر معناداری را بر پدیده بدگمانی به تغییر سازمانی داشته و رویهم رفته، می تواننند 61 درصد از واریانس بدگمانی به تغییر سازمانی را تبیین کنند. همچنین، یافته های تحقیق نشان داد که بیشترین تأثیر معنادار منفی به عدالت رویه ای، و بیشترین تأثیر معنادار مثبت به متغیر شخصیت بدگمان اختصاص دارد.

جامعه امروز ، جامعه سازمانی است و انسان عصر حاضر در جامعه ای زندگی می کند که تحت سیطره سازمان هاست. ضرورت داشتن جامعه سالم و بالنده ، داشتن سازمان های سالم و پویا است. این تحقیق درصدد تبیین ابعاد و مولفه های سازمان سالم به منظور طراحی وتبیین مدل سازمان سالم و شاخص های سنجش آن است. از اینرو با بهره گیری از روش داده بنیاد متنی در ادبیات ، مفاهیم ومقولات را احصاء و با کد گذاری ( باز، محوری و انتخابی) به استخراج ابعاد و مولفه های سازمان سالم پردخت. به منظور تائید اعتبار ابعاد و مولفه های به دست آمده ، این ابعاد و مولفه ها در مراحل سه گانه اجرای دلفی و در یک پنل 25 نفره ازخبرگان، مورد سنجش قرار گرفت وبا اطمینان بیش از 95% درصد موردتأئید قرار گرفت . پس از آن پرسشنامه حاوی 170 سوال پیرامون ابعاد سازمان سالم و مولفه ها در بین جامعه آماری توزیع گردید .پس از تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزارهای ای- ماووس و لیزرل ، در تحلیل مسیر نهایی و تحلیل عاملی تأئیدی تمامی ابعاد و مولفه ها ی مدل با اطمینان بالای 95% مورد تأئید قرار گرفتند. نتایج حاصله اثرات مستقیم و غیر مستقیم ابعاد و مولفه ها را بر روی سازمان سالم نشان داد، ضمن آنکه بار عاملی تمامی ابعاد و مولفه ها :(رهبری جامع ، فرهنگ مثبت ، محیط کاری پویا ، نیروی انسانی توانمند والهام بخش وموفقیت پایدار ، پاسخگویی ،کیفیت خدمات، رضایت ذی نفعان و نیز اعتماد عمومی) مثبت بوده و مقادیرT بدست آمده بزرگتر از 2 و رابطه معنی داری آنها با سازمان سالم تأئید گردید.

به طور کلی هدف اصلی مدیران، بهبود پیامدهای سازمانی است. برای تحقق این امر، راهکارهای مختلفی از سوی صاحب نظران ارائه شده است. یکی از موضوعات جدیدی که در این ارتباط مطرح شده، سرمایة روان شناختی است. سرمایة روان شناختی بر توانمندی ها و داشته های فرد تأکید می کند و به موضوعات مثبت زندگی بشر نظیر شادکامی، خلاقیت، هوش هیجانی، خردمندی، خودآگاهی، بهزیستی، خوش بینی و نظایر آن می پردازد و سعی می کند با نگاهی علمی و عملی، حضور این مؤلّفه های مثبت را در زندگی بشر هموارتر سازد. با توجه به گسترش روز افزون رویکرد سرمایة روان شناختی در سازمانها، مقاله حاضر به بررسی و تبیین نقش سرمایة روان شناختی در پیامدهای سازمانی (عملکرد شغلی، تعهد سازمانی، رضایت شغلی) پرداخته است. به این منظور، پژوهشگران ضمن مرور کامل مبانی نظری پژوهش و با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی و با انتخاب اعضای نمونة آماری به روش تصادفی از بین کارکنان سازمانهای دولتی استان تهران، فرضیه های پژوهش را با استفاده روش معادلات ساختاری و رگرسیون، مورد سنجش قرار داده اند. یافته های مربوط به آزمون فرضیه های این پژوهش حاکی از آن است که سرمایة روان شناختی آثار و پیامدهای مثبتی بر عملکرد شغلی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی دارد. در این میان، مؤلفة تاب آوری دارای بالاترین رتبه و خوش بینی، پایین ترین رتبه را داشته اند. همچنین این بررسی نشان داد که جو سازمانی نقش متغیّر تعدیل گر میان سرمایة روان شناختی و پیامدهای سازمانی ایفا می کند.

سرمایه روان شناختی از مفاهیم نوینی است که از هزاره سوم مطرح و از سال 2006 در حوزه سازمان و مدیریت وارد شده است و با توجه به نقش بی بدیل آن در تولید ثروت سازمانی، به کانون پژوهشی اندیشمندان و اندیشه ورزان حوزة رفتار، مدیریت منابع انسانی و سرمایه انسانی تبدیل شده است. از این رو هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای ارتقاء سرمایه روان شناختی با محوریت کارکردهای منابع انسانی بوده است. این پژوهش سبغة کمّی داشته و از استراتژی همبستگی تبعیت می کند. جامعه آماری پژوهش عبارت از کارکنان سازمان های دولتی بودند که منطق انتخاب آنها، دسته بندی سازمان های دولتی در نظام بودجه ای بوده است که به سه دسته عمومی، اجتماعی و اقتصادی طبقه بندی شده اند. نظر به گستردگی زیاد این سازمان ها در سطح کشورمان، سازمان های دولتی استان تهران به عنوان خوشه اصلی مورد توجه قرار گرفتند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های استاندارد گردآوری و با استفاده از روش معالات ساختاری و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که کارکردهای منابع انسانی با سرمایه روان شناختی رابطه مثبت و معنی دار دارند، اما وقتی ادراک عدالت در رابطه بین آنها مداخله می کند، ضریب و شدت همبستگی آنها افزایش می یابد. در این بین کارکردهای منابع انسانی از طریق ادراک عدالت بیشترین تأثیر را بر روی مؤلفه تاب آوری داشته اند. در نهایت آزمون برازندگی مدل بیانگر مناسب بودن آن برای سازمان های دولتی ایران است.

مقدمه: یکی از فرآیندهای مهم در رابطه با نیروی انسانی، فرآیند جامعه پذیری سازمانی افراد تازه وارد است، که اعضای جدید از آن طریق با ارزش ها، هنجارها و الگوهای رفتاری سازمان آشنا می شوند و خود را با فرهنگ سازمان هماهنگ میکنند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه ی جامعه پذیری سازمانی و تعهد سازمانی در پرستاران بیمارستان شریعتی اصفهان انجام گرفته است. روش بررسی: این پژوهش توصیفی- همبستگی در سال 1389 انجام شد و جامعه ی آماری آن، پرستاران شاغل در بیمارستان شریعتی اصفهان بودند. با توجه به محدود بودن جامعه ی آماری این پژوهش، پرسش نامه بین کلیه ی اعضای جامعه ی آماری توزیع گردید که از 279 پرسش نامه ی توزیع شده، 206 پرسش نامه برگشت داده شد. در این پژوهش، از پرسش نامه ی استاندارد جامعه پذیری «Jones» و تعهد سازمانی «Allen و Meyer» استفاده شد. برای سنجش روایی پرسش نامه، از نظر استادان راهنما و مشاور و چند تن از صاحب نظران مدیریت بهره گرفته شد. برای سنجش میزان پایایی پرسش نامه از روش Cronbach's alpha استفاده شد و پایایی پرسش نامه ی جامعه پذیری سازمانی 83/0 و تعهد سازمانی 82/0 تعیین گردید. 6 فرضیه ی پژوهش (بین روش جمعی، رسمی، متوالی، ثابت، پیوسته و تأییدی جامعه پذیری با تعهد سازمانی در پرستاران بیمارستان شریعتی اصفهان رابطه ی معنی دار وجود دارد)، با آزمون همبستگی Pearson و تحلیل رگرسیون مورد بررسی قرار گرفت. همچنین جهت تکمیل نتایج تحقیق، از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (Manova)، آزمون t مستقل و LSD استفاده شد. یافته ها: ضریب همبستگی بین جامعه پذیری و تعهد سازمانی در سطح 05/0 ≥ P برابر با 573/0 به دست آمد؛ که بر این اساس، بین جامعه پذیری با تعهد سازمانی رابطه ی معنی دار وجود دارد و نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که روش جامعه پذیری متوالی، تأییدی و رسمی، پیش بینی کننده ی قویتری برای تعهد سازمانی هستند. نتیجه گیری: هنگامی که جامعه پذیری سازمانی به گونه ای مناسب انجام شود، باعث افزایش تعهد سازمانی -که یکی از عوامل اصلی افزایش کارایی و اثربخشی در سازمان ها است-، خواهد شد.

این مقاله درصدد یافتن پاسخ این سؤال است: ""روش نظریه پردازی شهید مرتضی مطهری در نظریه رشد چه بوده است؟"" بدین لحاظ ابتدا تعاریفی از نظریه مطرح، و سپس نظریه پردازی و نظریه آزمایی با هم مقایسه، و شیوه نظریه پردازی به طور کلی توضیح داده می شود. پس از آن نظریه رشد شهید مطهری به اختصار مرور، و توصیف اجمالی شده است و در پایان روش نظریه پردازی استاد شهید مرتضی مطهری در نظریه رشد تبیین، و مراحل نه گانه نظریه پردازی در این نظریه ارائه شده است.

نظام ارزیابی عملکرد و ارایه بازخور به کارکنان، روشی است که بیش تر سازمان ها با استفاده از آن به بهبود و توسعه ی افراد و عملکرد سازمانی خود دست یابند. در دهه های اخیر، توجه به نظام ارایه ی بازخور و سعی در به کارگیری و توسعه ی این روش ها در سازمان ها رشد فراوانی پیدا کرده است. از زمان پیدایش نظام های بازخور تاکنون، تغییرات فراوانی در محتوا و ابعاد آن ها به وجود آمده که باعت غنا و اثربخشیِ بیش ترِ آن شده است. در این مقاله، ابتدا نظام سنتی بازخور معرفی شده و سپس تغییراتی که مرحله به مرحله در آن به وجود آمده و باعث توسعه ی این نظام ها شده است - به عنوان بازخورهای 180، 360، 540 و 720 درجه - معرفی و کاربرد آن ها توضیح داده می شود. در پایان، تمامی این روش ها با یک دیگر مقایسه شده و بهترین روش به عنوان روشی نوین برای استفاده به سازمان های خصوصی و عمومی پیشنهاد می شود.

کارآفرینی دانشگاهی ازرسالت های جدید دانشگاه ها پس از رسالت های آموزش و پژوهش است. مفهوم کارآفرینی دانشگاهی با تجاریسازی دانش قرین میباشد. این مقاله به دنبال یافتن عوامل موثر بر کارآفرینی دانشگاهی است. از این رو در ابتدا سوالات و فرضیه هایی برای پاسخ به آن ها تدوین شد. سپس بر اساس منابع علمی مدل مفهومی برای عوامل موثر بر کارآفرینی دانشگاهی و نیز کارآفرینی دانشگاهی طراحی شد. برای سنجش عوامل و نیز کارآفرینی دانشگاهی دو پرسش نامه جداگانه طراحی شد که پرسش نامه اول را رئیسان یا معاونان مراکز و واحدها و پرسش نامه دوم را مسؤولان کارآفرینی استان ها پاسخ داده اند. جامعه آماری همهی مراکز دانشگاه پیام نور و نیز واحد هایی که حداقل سه سال از تاسیس آن ها گذشته باشد، بود. به دلیل محدود بودن جامعه آماری به 260 مرکز/ واحد در سراسر کشور، بین کل جامعه آماری پرسش نامه توزیع شد و با استفاده از روش های تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر،شاخص ها و رابطه ها بررسی شدند. با آزمون فرضیه ها از 25 فرضیه تدوین شده به جز یک فرضیه از عوامل ساختاری،دو فرضیه از عوامل محتوایی و چهار فرضیه از عوامل زمینه ای و دو فرضیه از فرضیه های اصلی، بقیه فرضیه ها تایید شدند. بر اساس اطلاعات گردآوری شده با استفاده از روش های تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر توسط نرم افزارهای اس پی اس اس و لیزرل، الگوی مفهومی طراحی شده آزمون، اصلاح و برازش شده و الگوی نهایی پیشنهاد شد. در پایان برای تحقیق های آینده پیشنهاد هایی مطرح شد.