مهناز فرهمند

مهناز فرهمند

مدرک تحصیلی: استادیار، گروه جامعه شناسی، دانشگاه یزد
پست الکترونیکی: farahmandm@yazd.ac.ir

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۵ مورد.
۱.

دوگانگی فرهنگی و بی اعتمادی اجتماعی (مطالعه شهروندان شهر یزد و اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر اهواز شهر یزد دوگانگی فرهنگی بی اعتمادی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
تعداد بازدید : ۴۱۳۸ تعداد دانلود : ۹۶۰
افزایش بی اعتمادی اجتماعی در جامعه به رشد فعالیت های فردگرایانه و کاهش فعالیت های جمعی می انجامد و درنتیجه به تهدیدی برای انسجام اجتماعی تبدیل می شود. اعتماد اجتماعی سرمایه اصلی هر جامعه است و نادیده گرفتن آن به منزله فاصله گرفتن از جامعه سالم و درنتیجه، افزایش بی اعتمادی در جامعه است. تحقیق حاضر با تکنیک پیمایش درصدد است وضعیت دوگانگی فرهنگی و رابطه آن با بی اعتمادی اجتماعی را در دو شهر یزد و اهواز به صورت تطبیقی بررسی کند. جامعه آماری این تحقیق را افراد 15 تا 64 ساله ساکن در دو شهر یزد و اهواز تشکیل می دهند که از بین آنها نمونه ای با حجم 600 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده است. نتایج داده های این پژوهش حاکی است که بین دوگانگی فرهنگی و بی اعتمادی رابطه معناداری وجود دارد. این بدان معناست که هرچقدر ارزش های سنتی و مدرن هم زمان در رفتار افراد و کنش های اجتماعی آنان ظهور کند به تبع آن، بی اعتمادی افزایش می یابد. داده ها مؤید آن است که میزان بی اعتمادی اجتماعی در دو بعد محیطی و نهادی بیشتر از ابعاد دیگر است و این میزان نزد شهروندان یزدی نسبت به شهروندان اهوازی بالاتر است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد که ابعاد تساوی، دموکراتیک، خاص گرایی، جامعه مدنی و تقدیر، به ترتیب قدرت پیش بینی، قادرند 2/21 درصد از تغییرات میزان بی اعتمادی اجتماعی را تبیین کنند. به طورکلی، نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که دوگانگی فرهنگی یکی از عوامل افزایش بی اعتمادی در عرصه های تعاملی، سیاسی و اجتماعی است.
۲.

بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر رفتارهای زیست محیطی (مورد مطالعه: شهروندان شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

۳.

جهانی شدن فرهنگ با تاکید بر هویت اجتماعی جوانان شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵۴
"جهانی شدن، فرآیند گریز ناپذیر قرن 21، پدیده ای است که در دهه پایانی قرن بیستم، تبعات و پیامدهای گسترده آن ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع جهانی را از جمله ایران تحت الشعاع قرار داده است. در پی این تغییرات، آثار جهانی شدن بر ابعاد متنوع زندگی انسان ها، مراودات و هویت آنان در ابعاد مختلف بر کسی پوشیده نیست. این جستار با هدف بررسی ارتباط فرآیند جهانی شدن فرهنگ و تاثیر آن بر تغییر هویت اجتماعی جوانان به شیوه پیمایشی انجام شده است. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه، از نمونه ای 384 نفری از بین جوانان هجده الی سی ساله از مناطق یازده گانه شهر اصفهان جمع آوری شده است. نتایج حاصل از بررسی نشان می دهد که بین فرآیند جهانی شدن فرهنگ و برجستگی ابعاد چندگانه هویت، همبستگی وجود دارد و تغییرات حاصل شده در ابعاد متعدد هویت، با کاربرد فن آوری اطلاعاتی و ارتباطی در حیطه هایی چون مصرف گرایی، نوگرایی و گرایش به ارزش های فرهنگی نو صورت می پذیرد."
۴.

بررسی تطبیقی جامعه شناسی علم بوردیو و رویکرد کنش گر شبکه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سرمایه عاملیت بوردیو رابطه گرایی رویکرد کنش گر- شبکه مرز علم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی علم
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی شناختی انسان شناسی علم و فلسفه
تعداد بازدید : ۲۹۵۹ تعداد دانلود : ۱۳۷۳
مقالة حاضر به بررسی مفاهیم کلیدی جامعه شناسی علم پیر بوردیو و رویکرد کنش گر - شبکه اختصاص دارد. بوردیو با روی آوردن به مفاهیم میدان، سرمایه، و سرمایة نمادین به اوضاع و احوال تولید علم توجه دارد که از استدلال اولیة وی دربارة حامیان و مدعیان علم در رقابت بر سر سرمایه به وجود آمده است. وی در فعالیت های علمی خود، با نقد رویکرد شبکه- کنش گر که بر بطلان تمایز بین کنش گران انسانی و غیر انسانی تأکید دارد، تصویری گسترده از ناهنجاری های جامعه شناسی جدید علم ارائه می کند، ضمن این که، نظریة کنش گر - شبکه نیز بوردیو را به کاستی های جامعه شناسی کلاسیک علم متهم می کند. در این مقالة بر آن ایم تا با بررسی تطبیقی ابعاد نظری هر دو رویکرد از زوایای متعدد، تمایزات مفهومی و مبنایی آن دو را مشخص کنیم.
۵.

از رئالیسم علمی لاتور تا رئالیسم انتقادی باسکار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ساختار شبکه عاملیت رئالیسم انتقادی لاتور باسکار برساخت رئالیسم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه علم
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۱۹۹۹ تعداد دانلود : ۱۰۶۱
رئالیسم از مفاهیم مناقشه برانگیزی است که همواره از دغدغه های صاحبنظران حوزه مطالعه فیلسوفان علم و همینطور جامعه شناسان معرفت علمی می باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مفهوم رئالیسم انتقادی باسکار و واقع گرایی لاتور از دو رویکرد متفاوت است. باسکار معتقد است که بیشتر «آنچه که هست» وجود دارد تا «آنچه که شناخته می شود»، بیشتر نیرو وجود دارد تا کاربرد و استعمال نیرو. در مقابل، لاتور با روی آوردن به برساخت گرایی، به ساخت واقعیت در فرایند فعالیت علمی تاکید می ورزد که در این مقاله، ادعای اصلی لاتور و باسکار به تفصیل بیان شده و ضمن بررسی تطبیقی افکار آن دو، وجوه اتفاق نظر و اختلاف آنها تشریح خواهد شد.
۶.

بررسی رابطه پویائی هویت زنانه و تعارضات زناشوئی (مورد مطالعه: زنان ساکن یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعارضات زناشویی پویایی هویت زنانه هویت مدرن بنیابین و سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴۷ تعداد دانلود : ۵۷۳
به باور بسیاری از صاحب نظران، با تغییرات گسترده اجتماعی و فرهنگی دهه های اخیر، هویت ها در مرز سنت و مدرن متحول شده اند و تحولات اساسی را در روابط، باورها و انتظارات افراد از امر ازدواج و زناشوئی پدید آورده اند. به طوری که امروزه نهاد خانواده و زناشوئی را با چالش ها و تعارضات زیادی روبه رو کرده اند. بر همین مبنا، پژوهش حاضر درصدد واکاوی این مسئله است که پویائی و تحول هویت زنان شهر مذهبی و سنتی یزد چقدر است و چه نقشی در تعارضات زناشوئی دارد؟ جامعه آماری این پژوهش را همه زنان متأهل 20 تا 55 سال دارای فرزند ساکن یزد تشکیل داده است. روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و حجم نمونه برابر با 394 انتخاب شده است. نتایج نشان می دهند بیشترین تعارضات زناشوئی در ابعاد تعارض ارتباطی و امور مالی است و همچنین 3/19 درصد از زنان هویت سنتی، 68 درصد هویت بینابین و 7/11 درصد هویت مدرن دارند. داده ها همچنین نشان می دهند میان دو متغیر پویائی هویت زنانه و تعارضات زناشوئی رابطه معنی داری وجود دارد. به طوری که با پویاترشدن ابعاد هویت زنانه و تغییر هویت سنتی به هویت مدرن، تعارضات زناشویی نیز افزایش می یابد. در ابعاد سه گانه هویت زنانه نیز داده ها نشان می دهند هویت های جنسیتی، نقشی، شخصی و مدرن در مقایسه با ابعاد سه گانه هویت سنتی زنان با تعارضات زناشوئی رابطه بیشتر و مثبتی دارند. از دیگر نتایج پژوهش حاضر این است که تعارضات زناشوئی زنان شاغل بیشتر از زنان غیرشاغل است و تعارضات زناشوئی با افزایش تحصیلات کاهش می یابد. نتایج تحلیل معادلات ساختاری برای ارزیابی الگوی پژوهش نیز نشان می دهند الگوی پژوهش به طور کلی برازش مطلوبی دارد.
۸.

بررسی انزوای اجتماعی دختران مجرد و عوامل فرهنگی اجتماعی مؤثر برآن (مطالعه دختران مجرد بالای 30 سال شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دختران تجرد عوامل اجتماعی فرهنگی انزوای احتماعی بالای 30 سال

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده جوانان
تعداد بازدید : ۱۴۶۹ تعداد دانلود : ۱۳۵۶
تجرد وضعیتی است که برخی فرصت های تعاملی و اجتماعی را به دلیل فقدان همسر و زندگی مشترک از انسان سلب می کند و می تواند به احساس تنهایی و انزوای اجتماعی فرد دامن زند. تحقیق حاضر، دو موضوع را پیگیری می کند: دختران مجرد بالای 30 سال در شهر یزد از چه میزان انزوای اجتماعی رنج می برند، و چه عواملی این انزوا را ایجاد و تشدید می کند. شیوه تحقیق از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل 2613 نفر از کل دختران مجرد بالای 30 سال شهر یزد هستند که 139 نفر آنها با درنظرگرفتن همکاری نکردن جمعیت نمونه، به روش نمونه گیری گلوله برفی، انتخاب و مطالعه شدند. نتایج حاکی از این بوده است که میزان متوسط انزوای اجتماعی در بین جمعیت نمونه، 09/63 درصد است و این مقدار نشان دهنده درجه انزوای نسبتاً زیاد در بین آنهاست. همچنین، از بین متغیرهای باقی مانده در الگوی رگرسیون، باورهای سنتی و نوع برداشت از خود درمجموع بیشترین تأثیر را بر میزان انزوای اجتماعی داشته اند که بیشترین تأثیر، مربوط به متغیر برداشت از خود بوده است. با واریانس ترکیب خطی متغیرهای مستقل، می توان 8/29 درصد از واریانس میزان انزوای اجتماعی را توضیح داد.
۹.

تحلیل مشکلات فردی- اجتماعی تراجنسی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: افراد تراجنسی جنس دوگانگی نقشی طرد اجتماعی مشکلات فردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۴ تعداد دانلود : ۱۱۲۷
در تمامی جوامع، تراجنسی ها به دلیل شرایط بیولوژیکی، نمایش رفتارهای نامتعارف و فرهنگ جنسیتی حاکم بر جوامع، مسائل و مشکلات زیادی را در طول زندگی تجربه می کنند.بر همین مبنا، پژوهش حاضر با هدف بررسی مشکلات فردی و اجتماعی این افراد انجام شده است و سعی دارد تا تجارب زیستة تراجنسی ها را در متن تعاملات اجتماعی با استفاده از روش زمینه ای که رویکردی کیفی است، بشناسد و درک کند. نمونة این پژوهش شامل 25 نفر از افراد تراجنسی در شهرهای یزد، مشهد و تهران بودند که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع گلولة برفی انتخاب شدند و مصاحبه های عمیق با آن ها انجام، و متن مصاحبه ها با استفاده از روش تجزیه وتحلیل کدگذاری نظری تحلیل شد. در تحقیق حاضر، مقولة «بی ثباتی هویت» به منزلة پدیدة اصلی ظهور یافت. یافته های تحقیق نشان می دهد که افراد تراجنسی در زیست جهان، با قضاوت ها و کلیشه های منفی روبه رو هستند که پیامد آن بی ثباتی هویت است. کنش آنان در مقابل مشکلات اجتماعی به صورت انزوای اجتماعی، ترک خانه و تعامل با هم کفو رخ می دهد. از پیامدهای آن نیز می توان به افزایش انحرافات، تقلیل سلامت فردی- اجتماعی و نبود سرمایة اجتماعی اشاره کرد.
۱۰.

مقایسه سلامت اجتماعی، قدرت تصمیم گیری، مهارت های ارتباطی و عزت نفس در بین زنان شاغل و خانه دار شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنان اشتغال تحصیلات مهارت های ارتباطی سلامت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن و اقتصاد اشتغال
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، تفریحات و سلامت روانشناسی زنان
  3. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده مشارکت زن در اجتماع
تعداد بازدید : ۱۳۴۲ تعداد دانلود : ۷۴۰
از جمله مفاهیمی که امروزه در مباحث مربوط به حوزه سلامت از اهمیتی ویژه برخوردار است و دایره شمول موضوع های آن هر روز فراگیرتر می شود، مفهوم سلامت اجتماعی است. روی هم رفته، در بحث سلامت اجتماعی انسان به تنهایی مطرح نیست بلکه آنچه مورد بحث است، پدیده هایی است که پیرامون او وجود دارند و بر مجموعه و سیستم او تأثیر می گذارند.این مطالعه به مقایسه سلامت اجتماعی و عوامل کارآمد بر آن در بین زنان شاغل و خانه دار شهر یزد پرداخته است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و پرسش نامه انجام گرفته است. حجم نمونه را 384 نفر زنان خانه دار و 182 نفر زنان شاغل شهر یزد تشکیل می دهند که از راه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. یافته ها نشان می دهند که زنان شاغل نسبت به زنان خانه دار از سلامت اجتماعی بالاتری برخوردارند. از متغیرهای مورد مطالعه، متغیرهای مهارت های ارتباطی، عزت نفس و قدرت تصمیم گیری با سلامت اجتماعی زنان شاغل و خانه دار رابطه ای معنادار داشتند. هم چنین، متغیرهای وضعیت تحصیل و درآمد با سلامت اجتماعی زنان شاغل رابطه ای معنادار داشت. در تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز متغیرهای عزت نفس، تحصیلات، مهارت های ارتباطی، قدرت تصمیم گیری در کل 34 درصد از واریانس سلامت اجتماعی زنان را در جامعه آماری تبیین کردند.
۱۲.

بررسی رابطه بین مؤلفه های فرهنگی و تعلق ملی در بین شهروندان شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مصرف گرایی عرفی شدن تعلق ملی شبکه های اجتماعی مجازی ترجیحات ارزشی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی قوم شناختی قومیت ها
تعداد بازدید : ۱۰۳۹ تعداد دانلود : ۳۹۴
احساس تعلق ملی به عنوان یکی از مؤلفه های سرمایه اجتماعی، واژه ای کلیدی در فرهنگ ملی است. هرگونه تعریف از جامعه با پذیرش احساس تعلق و تعهد انجام می شود و جامعه تا اندازه ای به این علت وجود دارد که مردم، احساس مثبتی درباره آن دارند. احساس تعلق ملی، یکی از امور مهم هر جامعه ای قلمداد می شود و شناخت درست آن و آگاهی کامل مسئولان و مجریان امر، درباره عوامل اجتماعی مؤثر بر آن می تواند گام مؤثری برای شناخت مسائل موجود در جامعه باشد. مقاله حاضر رابطه بین مؤلفه های فرهنگی و تعلق ملی در بین شهروندان شهر یزد را بررسی کرده است. جامعه آماری پژوهش، تمام شهروندان 15 تا 65 ساله شهر یزد هستند که با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته است که از اعتبار و پایایی مناسبی برخوردار است. روش نمونه گیری نیز به صورت خوشه ای چندمرحله ای بوده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بین عرفی شدن، مصرف گرایی، و شبکه های اجتماعی مجازی با تعلق ملی، رابطه معکوس و معناداری وجود دارد، اما رابطه سن و ترجیحات ارزشی با تعلق ملی، مستقیم و معنادار بوده است. در معادله رگرسیون، متغیرهای مستقل توانسته اند 39 درصد از تغییرات متغیر تعلق ملی را تبیین کنند. بیشترین اثرگذاری بر روی متغیر وابسته (تعلق ملی) به ترتیب متعلق به متغیر عرفی شدن، سن، ترجیحات ارزشی، و مصرف گرایی بوده است.
۱۳.

بررسی تطبیقی ارزش های مصرفی زنان شاغل و خانه دار شهر یزد و عوامل مؤثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اوقات فراغت خودباوری رسانه ارزش مصرفی روابط اجتماعی و دینداری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، تفریحات و سلامت اوقات فراغت
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده جامعه شناسی زنان
تعداد بازدید : ۹۲۸ تعداد دانلود : ۵۸۳
در مقاله حاضر سعی بر آن بود که ارزش مصرفی زنان شاغل و خانه دار بررسی و تبیین شود. چارچوب نظری تحقیق مبتنی بر نظریه بوردیو و روش پیمایش پرسشنامه ای بوده است. متغیر وابسته این پژوهش، ارزش های مصرفی در ابعاد ارزش مصرفی نمایشی، آرزوی خود تحققی و تمجید از سبک زندگی غربی و متغیرهای مستقل اصلی پژوهش روابط اجتماعی، نحوه گذران اوقات فراغت، میزان استفاده از رسانه ها، خودباوری و دینداری بود. نتایج نشان می دهد که در مجموع زنان شاغل و خانه دار در متغیرهای مستقل و وابسته تفاوت معنا داری دارند و روابط متغیرهای مستقل و وابسته با کاربرد آزمون های آماری تأیید شد.
۱۴.

تأثیرمؤلفه های نوگرایی در حمایت خویشاوندی خانواده های شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقلانیت فردگرایی سودگرایی عرفی شدن حمایت خویشاوندی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۸۸۳ تعداد دانلود : ۱۵۲۰
طی چند دهه اخیر نهاد خانواده و نظام خویشاوندی، در پی نوسازی و نوگرایی، تغییر و تحولات ژرفی را تجربه کرده است. گذر از سنت به مدرنیته سبب شده است که نهاد خانواده و کارکردهای آن در جامعه ما به شدت دگرگون شود. در همین راستا این مقاله درصدد واکاوی این مسئله است که آیا عناصر نوگرایی در حمایت خویشاوندی خانواد های شهر یزد نقش داشته اند؟ یافته های تحقیق حاضر، که با تکنیک پیمایش، ابزار پرسشنامه، و نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از 384 سرپرست خانوار های شهر یزد به دست آمده است، نشان می دهد که پاسخ این سؤال مثبت است. بدین ترتیب بین متغیرهای زمینه ای درآمد، سن، و جنس، رابطه معنی داری با حمایت خویشاوندی وجود دارد. در بین مؤلفه های نوگرایی، فردگرایی عمودی، سودگرایی، و عرفی شدن، رابطه معنی دار و معکوسی با حمایت خویشاوندی وجود دارد. همچنین متغیر جمع گرایی نیز رابطه معنی دار و مثبتی با حمایت خویشاوندی نشان داد. اما دو متغیر عقلانیت و فردگرایی افقی رابطه ای با حمایت خویشاوندی نداشتند. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که این تحقیق بیش از 17 درصد از واریانس حمایت خویشاوندی در بین خانواده های شهر یزد را تبیین کرد.
۱۵.

مطالعه مدارای دینی اهل تشیع و اهل تسنن شهر زاهدان و عوامل مؤثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعلق ملی زاهدان سرمایه اجتماعی قوم گرایی مدارای دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۹ تعداد دانلود : ۳۲۲
مدارای دینی و علل افزایش یا فرسایش آن، در جهانی آکنده از تنوع قومی، مذهبی و... به لحاظ نظری و تجربی به وضوح مشهود است. هدف این مقاله بررسی مدارای دینی بین دو گروه شیعه و سنی شهر زاهدان و عوامل مؤثر بر آن است. روش تحقیق پیمایش، و ابزار گردآوری آن پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق همه مردان و زنان 18 سال به بالای شهر زاهدان است که با فرمول کوکران، 384 نفر از آن ها برای مطالعه تعیین شدند. روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای است. نتایج نشان داد میانگین مدارای دینی 8/62 است که برمبنای مقیاس صفر تا صد بالاتر از حد متوسط است. میانگین مدارای دینی پاسخگویان در ابعاد همزیستانه، خویشتن دارانه و نسبی گرایانه به ترتیب معادل 8/64، 4/66 و 4/57 بوده است. همچنین یافته ها بیانگر آن است که مدارای دینی با سرمایه اجتماعی و تعلق ملی رابطه مستقیم، و با قوم گرایی رابطه منفی دارد. نتایج تحلیل چندمتغیره نیز نشان داد متغیرهای سرمایه اجتماعی، تعلق ملی، قوم گرایی و سن 21 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کرده اند. همچنین برازش مدل مطلوب بود که گویای تطابق آن با واقعیت است.
۱۶.

بررسی عوامل مؤثر بر منازعات بین قومی لک و لر در شهر خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نزاع قومی فرهنگ شهروندی محرومیت نسبی اختلافات خانوادگی قوم لک و لر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۶ تعداد دانلود : ۶۱۶
نزاع قومی یکی از مهم ترین مسائل اجتماعی شهر خرم آباد محسوب می شود؛ به همین دلیل هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر منازعات بین قومی لک و لر در مردان این شهر است. روش کار از نوع پیمایش است و جامعه آماری مردان 55-20ساله شهر خرم آباد هستند که با استفاده از فرمول کوکران، 383 نفر به صورت نمونه برای هردو قومیت لک و لر مشخص شده است. در تدوین چارچوب نظری از آراء جامعه شناختی گر، هکتر، آگنیو و پیتر بلا استفاده شده است و حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای متناسب با حجم pps انتخاب شده اند. همچنین، میزان پایایی متغیرهای تحقیق با بیش از 7/0 ازطریق آلفای کرونباخ سنجیده شده است. نتایج نشان می دهد بین نزاع قومی به صورت متغیر وابسته و سن، قومیت، فرهنگ شهروندی، قانون گریزی، احساس محرومیت نسبی، اختلافات خانوادگی و انسجام اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد؛ درحالی که بین ویژگی های فردی وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال، تحصیلات، میزان درآمد و نزاع قومی رابطه ای معنادار مشاهده نشده است. همچنین، براساس نتایج آزمون تی مستقل، میزان نزاع قوم لک بیشتر از قوم لر است. مطابق نتایج تحلیل چندمتغیره نیز متغیرهای قانون گریزی، احساس محرومیت نسبی، فرهنگ شهروندی، اختلافات خانوادگی و قومیت 398/0درصد از تغییرات متغیر نزاع بین قومی را تبیین می کنند.
۱۷.

ساختار و عملکرد خانوادگی در خانواده های تک همسری و چند همسری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختار خانواده عملکرد تک همسری چند همسری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۴۶۸
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش ساختار خانواده بر عملکرد آن در خانواده های چند همسری و تک همسری در شهر زاهدان است. روش تحقیق از نوع پیمایش و چارچوب نظری ترکیبی از نظریات بلاد و ولف، بات و الگوی مک مستر است. جامعه آماری شامل کلیه خانواده های شهر زاهدان است. شیوه نمونه گیری برای خانواده های تک همسر نمونه گیری خوشه ای – چند مرحله ای (250نفر) و برای خانواده های چند همسر روش نمونه گیری گلوله برفی (148نفر) است، که داده ها با ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. نتایج بیان گر این است که عملکرد خانواده ها برحسب سن، مذهب، تحصیلات زنان، متفاوت است. خانواده های تک همسر عملکرد بهتری از خانواده های چند همسردارند و بین متغیر ساختار خانواده و عملکرد خانواده رابطه معناداری وجود دارد و این رابطه به شکل منفی و معکوس بوده است، خانواده هایی که عملکرد بهتری داشته اند ساختار مبتنی بر اقتدار در آنها کمتر مشاهده شده و خانواده هایی که ساختار آنها سنتی است عملکرد ضعیف تری دارند. نتایج تحلیل معادلات ساختاری نیز نشان داد که، مهم ترین معرف های سازه ی مکنون ساختار خانواده ابعاد تصمیم گیری و قدرت بوده اند، ضمن اینکه مهم ترین معرف های سازه ی مکنون عملکرد خانواده، عملکرد رفتاری و تعاملی بوده است و میزان تأثیر ساختار خانواده بر عملکرد خانواده،75/0- است که نشان دهنده ی رابطه ی معکوس و بسیار قوی بین این دو متغیر است؛ یعنی افزایش ساختار سنتی خانواده باعث کاهش عملکرد مثبت در خانواده ها شده است.
۱۸.

بررسی جامعه شناختی محرومیت اجتماعی دختران روستایی زابل و عوامل مرتبط با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محرومیت نگرش سنتی منابع نابرابری دختران روستایی زابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۴۵۱
محرومیت اجتماعی، واقعیتی است که برخی افراد به اندازه قابل توجهی بیشتر از دیگران در معرض آن هستند. در این میان، گروه های جمعیتی متشکل از دختران مجرد در نواحی روستایی، کسانی هستند که به شدت از محرومیت اجتماعی آسیب می بینند. بر همین اساس، این پژوهش به بررسی جامعه شناختی محرومیت اجتماعی دختران روستایی شهرستان زابل و عوامل مرتبط با آن پرداخته است. چارچوب نظری پژوهش، نظریه زیبرا، بوردیو، بلوم برگ، و نارایان و روش مورد استفاده، تکنیک پیمایش است. داده ها با ابزار پرسش نامه محقق ساخته و استاندارد به دست آمد ه است. جامعه آماری پژوهش، دختران روستایی شهر زابل هستند که تعداد 384 نفر به عنوان نمونه براساس فرمول کوکران و به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای متناسب با حجم pps انتخاب شده اند . برای سنجش پایایی، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. محرومیت اجتماعی در شش بعد محرومیت از ازدواج، محرومیت از شبکه روابط اجتماعی ، محرومیت از مشارکت اجتماعی، محرومیت آموزشی، محرومیت اوقات فراغت، و محرومیت فکری، سنجیده شده است. بیشترین محرومیت در بعد محرومیت از ازدواج و کمترین محرومیت در بعد محرومیت اوقات فراغت مشاهده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین متغیرهای مورد بررسی نگرش سنتی والدین، نابرابری جنسیتی، منابع در دسترس اقتصادی اجتماعی محیط، تحصیلات، و درآمد، با متغیر محرومیت اجتماعی، رابطه معنا داری وجود دارد. در این میان، متغیر نگرش سنتی والدین، بیشترین نقش را در تبیین متغیر محرومیت اجتماعی ایفا می کند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد که متغیرهای مستقل واردشده به مدل رگرسیون، 36 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده است.
۱۹.

ارائه الگوی پارادایمی خودسانسوری در نهادهای حاکمیّتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودسانسوری نهادهای حاکمیتی سازمان های دولتی روابط عمومی اطلاعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۱۴۸
اهداف: نگاهی واقع بینانه نسبت به پدیده خودسانسوری در نهادهای حاکمیتی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن هدف اصلی این تحقیق است. روش مطالعه : این تحقیق، در چارچوب پارادایم تفسیری با رویکرد کیفی و برمبنای روش گراندد تئوری عینی گرا و با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته به مطالعه روابط عمومی های نهادهای حاکمیتی در شهر یزد پرداخته است. بر این اساس، ۲۳ نفر از افراد دارای حداقل 5 سال سابقه تصدّی مسؤولیّت اطلاع رسانی در نهادهای حاکمیّتی با استراتژی نمونه گیری هدفمند به صورت تدریجی و همگن با حداکثر تنوّع و همچنین با بهره مندی از استراتژی گلوله برفی و نمونه گیری نظری انتخاب شدند. یافته ها: یافته های این تحقیق حاکی است از مجموع 208 مفهوم باشد از گزاره های ناشی از متون مصاحبه ها، 24 مقوله فرعی و ۸ مقوله اصلی به دست آمده است. پدیده هسته ای برآمده از مقولات این تحقیق نشان دهنده یک «تبادل مشروعیّت بخش» در فرایند خودسانسوری در نهادهای حاکمیّتی شهر یزد است. نتیجه گیری: نتایج نهایی این پژوهش بیانگر تلفیق ابعاد فردی و ساختاری در پدیده خودسانسوری در نهادهای حاکمیّتی است. به نظر می رسد افراد در راستای منفعت طلبی های فردی و گروهی و در زیر فشار الزامات ساختاری، تدبیراندیشی کرده و با حرکت در مسیر تبعیت و تأیید در سطوح فردی، سازمانی یا فراسازمانی، در نهایت به تبادلی مشروعیّت بخش تن می دهند.
۲۰.

نوگرایی، انتظارات مادی معنوی و خشنودی زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خشنودی زناشویی انتظارات مادی معنوی مؤلفه های نوگرایی زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸
در دوران متأخر، به دنبال رسوخ نوگرایی در تمام عرصه های زندگی، خشنودی، به مثابه سازه ای خانوادگی، در سطوح ذهنی، معنایی، ارزشی و انتظارات عمیقاً متحول شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه نوگرایی، انتظارات مادی معنوی و خشنودی زناشویی انجام شده است. در تدوین چارچوب نظری این پژوهش از نظریات روان شناختی و جامعه شناختی استفاده شده است. 384 نفر از زنان متأهل و دارای فرزند شهر جیرفت با روش نمونه گیری خوشه ای پرسش نامه تحقیق حاضر را تکمیل کردند. ابزار های پژوهش، مقیاس رضایت زناشویی اینریچ، انتظارات زناشویی امیدوار، نوگرایی شارما و انتظارات مادی محقق ساخته بود. نتایج تحقیق نشان داد که انتظارات مادی معنوی با خشنودی زناشویی رابطه دارد و تغییر در میزان نوگرایی، اشتغال، سطح تحصیلات و درآمد به تغییر میزان انتظارات مادی معنوی منتهی می شود. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که متغیر های انتظارات مادی، انتظارات معنوی، و نوگرایی به ترتیب با تأثیر مستقیم و غیرمستقیم 0/22 درصد واریانس میزان خشنودی زناشویی را پیش بینی می کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان