سید محمدجواد قربی

سید محمدجواد قربی

مدرک تحصیلی: کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی در اسلام پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
پست الکترونیکی: ghorbi68@yahoo.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۷ مورد.
۱.

تهدیدات تولید ملی در نظام سیاسی اسلام از منظر اندیشه آیت الله محمدعلی شاه آبادی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۸
تولید کالای ملی و تامین نیازهای اساسی در مرزهای ملی یکی از اموری است که در اقتصاد اسلامی مورد تاکید واقع شده است و خیلی از متفکران و اندیشمندان در خصوص لزوم آن سخن به میان آورده اند. در این میان، آیت الله محمدعلی شاه-آبادی یکی از اشخاصی است که بر وجوب تولید امتعه در ممالک اسلامی تاکید زیادی داشته است و در کتاب شذرات المعارف به ابعاد مختلف تولید کالای ملی اشاراتی داشته اند. به همین منظور، مقاله حاضر تلاش دارد با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی و مطالعات کتابخانه ایی به این سوال پاسخ دهد که؛ تهدیدات تولید کالای ملی از منظر اندیشه اقتصادی آیت الله شاه آبادی(ره) شامل چه مواردی می باشد؟ برخی از یافته های مقاله نشان می دهند تولید کالای ملی ارتباط مستقیمی با اقتدار سیاسی و عزت ملی دارد و بی توجهی به تامین نیازهای اقتصادی در ناحیه مقدسه اسلام، زمینه های وابستگی اقتصادی و ضعف پایه های حکومت اسلامی را به وجود خواهد آورد. برخی از تهدیدات تولید ملی در نظام اقتصادی اسلام از منظر آیت الله شاه آبادی عبارت از؛ راحت طلبی و آسایش پرستی، نفاق در فعالیت های اقتصادی، سوء مدیریت در بیت المال، رفاه زدگی شهروندان، وابستگی اقتصاد ملی به کالاها و صنایع خارجی، قرض تنزیلی و ربا، خام فروشی سرمایه های طبیعی کفران نعمت، حبس پول (انباشت سرمایه) و رفع ید از تولید سازنده، جنگ تجارت خانه ها در عرصه بین المللی (نزاع اقتصادی) و... می باشد.
۲.

نظریه فرایندی انقلاب اسلامی از منظر اندیشه محمدجواد باهنر

کلید واژه ها: محمدجواد باهنر نظریه تکامل انقلاب اسلامی انقلاب سیاسی انقلاب فرهنگی صدور انقلاب تحول روحی سازندگی داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۶
اندیشمندان مسلمان با توجه به مبانی نظری و آموزههای دینی، دیدگاه متمایزی نسبت به مقوله انقلاب دارند. متفکران انقلاب اسلامی نسبت به مسئله مفهوم و مراحل انقلاب توجه داشته و هرکدام برای تکامل انقلاب، مراحل مختلفی را ذکر کردند که این الگوهای فرایندی، اهمیت نظریه سیر تکامل انقلاب اسلامی را نشان می دهد. محمدجواد باهنر یکی از متفکرانی است که در آثار خود، فرایندهای انقلاب اسلامی را در پنج مرحله مورد توجه قرار داده است. مقاله حاضر از نوع کیفی و اکتشافی است که با بهره گیری از روش اسنادی و مطالعات کتابخانه ای مترصد تحلیل و توصیف این سؤال اصلی است: مفهوم انقلاب در اندیشه باهنر دارای چه بار معنایی است و فرایند تکامل انقلاب اسلامی شامل چه مواردی بود؟ مفروض مقاله به این قرار است که از دیدگاه باهنر، انقلاب اسلامی صرفاً تغییر در نظم سیاسی موجود نیست بلکه فرایندی برای تکامل آرمان های انقلاب در حوزه های مختلف است. یافته های مقاله نشان می دهد از منظر باهنر، انقلاب اسلامی برای تکامل خود نیاز دارد مراحل پنجگانه را به صورت مستمر و آگاهانه طی نماید. نظریه تکامل انقلابی باهنر اشاره به این مسئله دارد که دگرگونی در نظم سیاسی مستقر و جایگزینی نظام برآمده از اصول و آرمان های دینی به وسیله افراد جامعه به معنای انقلاب است که محدود به عرصه نظم سیاسی نخواهد بود بلکه لازم است در عرصه های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و نهادی شاهد انقلاب باشیم. پدیده انقلاب اسلامی بعد از تحول روحی در جامعه و ایجاد انقلاب سیاسی باید بسترهای انقلاب فرهنگی و سازماندهی داخلی را فراهم آورد و درنهایت صدور ارزش های نوین را فراهم سازد.
۳.

تحلیل و ارزیابی نظریه فرایندی تکامل انقلاب اسلامی ایران؛ الگوها و ویژگی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تکامل انقلاب اسلامی نظریه فرایندی انقلاب تمدن اسلامی نظام اسلامی کشور اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۸۶
انقلاب به مثابه پدیده ای سیاسی و اجتماعی در جوامع انسانی، امری مرحله ای و دارای الگوهای مختلف است و با توجه به مکاتب نظری و بسترهای تاریخی هر جامعه ای، مراحل مختلفی برای تکامل انقلاب مدنظر است. براساس موازین دینی، انقلاب اسلامی یک پدیده تمدن ساز است و برای شکل گیری یک انقلاب تمدن ساز، نیاز است فرایندهای مختلفی از وقوع انقلاب سیاسی تا مرحله تمدن سازی در جامعه شکل بگیرد تا رسالت انقلابی جامعه به غایت آرمانی انقلاب که همان شکل گیری تمدن نوین در جهان اسلام است، دست یابد. براساس مطالعات نظری نظری، فرایند تکاملی انقلاب اسلامی شامل مراحل مختلفی می باشد که اندیشمندان و محققان مختلف براساس مبانی فکری و بسترهای ذهنی خویش، به الگوهای مختلفی اشاره می نمایند. مقاله حاضر با توجه به اهمیت مسئله فرایندی بودن انقلاب تکاملی اسلام، تلاش دارد الگوهای مختلف مطرح شده در زمینه فرایندهای انقلاب را مورد مداقه قرار دهد و رویکرد شاخص در نظریه فرایندی انقلاب اسلامی را ارائه دهد. به همین منظور، با بهره گیری از روش کیفی و مطالعات کتابخانه ای تلاش می شود به این سوال پاسخ داده شود که نظریه فرایندی تکامل انقلاب اسلامی شامل چه الگوها و ویژگی هایی خواهد بود؟ مفروض مقاله به این قرار است که تکامل انقلاب یک فرایند است که عبور از مراحل مختلف منجر به تحصیل غایت تمدنی انقلاب خواهد شد. یافته ها نشان می دهند رویکرد شاخص و تراز نظریه فرایندی انقلاب اسلامی که در اندیشه آیت الله خامنه ای وجود دارد پنج مرحله انقلاب اسلامی نظام اسلامی، دولت اسلامی، کشور اسلامی و تمدن نوین اسلامی را برای سیر تکامل انقلاب تمدنی اسلام مطرح کرده است
۴.

تحلیل محتوای کمی منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند مولفه های هویت ملی ایرانیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت نرم علم و دانش سند مولفه های هویت ملی ایرانیان جمهوری اسلامی ایران فرهنگ ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۰۹
شناسایی منابع قدرت نرم یکی از موضوعات مهمی است که بازیگران سیاسی در دهه های اخیر نسبت آن حساس هستند و کارگزاران حکومتی مترصد سیاستگذاری در حوزه منابع قدرت هستند. اولین گام در روند ارتقاء قدرت نرم کشورها، شناخت منابع بومی درونی و بیرونی قدرت می باشد. به همین منظور، مقاله حاضر تلاش دارد منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی قرار دهد و به صورت موردی، سند مولفه های هویت ملی ایرانیان را مورد بررسی قرار خواهد. مقاله حاضر با بهره گیری از مطالعات اسنادی و الگوی نظری منابع سه گانه قدرت نرم تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد که؛ منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند مولفه های هویت ملی ایرانیان کدامند و شامل چه مولفه هایی می باشند؟ روش پژوهش این مقاله نیز تحلیل محتوای کمی با رویکرد واحد تحلیل کلمه در سند مولفه های هویت ملی ایرانیان می باشد. یافته های مقاله نشان می دهد که منابع سه گانه سیاسی، علمی و فرهنگی در این سند وجود دارد که برخی از مولفه های آنها عبارت از؛ وحدت ملی، همگرایی فرهنگی با جهان اسلام، رسالت جهانی، عزت سیاسی و ولایتمداری، تولیدات علمی، هویت اسلامی-ایرانی، میراث تاریخی و فرهنگی، دین، زبان فارسی و... می باشد که توجه به آنها می تواند قدرت ملی ایران را در سطوح داخلی و خارجی بیفزاید.
۵.

فعالیت های فخرالدین حجازی در مطبوعات خراسان رضوی طی دهه 30 و 40 شمسی

کلید واژه ها: فخرالدین حجازی روزنامه اسرار شرق روزنامه جلوه حقیقت روزنامه خراسان مجله نامه آستان قدس استان خراسان فعالیت مطبوعاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۵۵
فخرالدین حجازی که در عصر پهلوی به خطیب فرهنگ شهرت داشت، فعالیت های سیاسی و مبارزاتی علیه حکومت پهلوی را در حوزه های مختلف پیگیری می کرد و یکی از اولین اقدامات وی برای مبارزه با عملکرد حکومت پهلوی، همکاری و مشارکت با مطبوعات سبزوار و مشهد در دوران جوانی بود که به دلیل شهرتش به سخنرانی و خطابه در نهضت امام خمینی، فعالیت های مطبوعاتی وی کمتر مورد مداقه علمی قرار گرفته است. در عرصه تاریخ نگاری مطبوعات خراسان، فعالیت ها و اقدامات حجازی کمتر موردتوجه قرار گرفته است و با توجه به اهمیت فعالیت های حجازی در عرصه مطبوعات و انتشارات، مقاله حاضر تلاش دارد با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و روش تحلیلی- توصیفی به این سؤال پاسخ دهد که فخرالدین حجازی در دهه های 30 و 40 چه فعالیت های مطبوعاتی در خراسان داشته است؟ یافته های مقاله نشان می دهد که از اولین فعالیت های مبارزاتی حجازی در عرصه فرهنگی، همکاری و مشارکت با جراید و مطبوعات سبزوار و بعد از آن مشهد بوده است. وی در دوران حضور در خراسان با روزنامه های اسرار شرق، جلوه حقیقت، خراسان و مجله نامه آستان قدس همکاری داشت که این همکاری ها در چند سطح نگارش، کمک به تأمین مقالات، مدیریت مجله، توسعه همکاری با نویسندگان دینی و ایجاد شبکه ای از محققان علوم دینی برای نگارش مقالات برای نشریات بوده است.
۶.

شاخص های قوه قضاییه برای صیانت از حقوق شهروندی در حکومت اسلامی از منظر اندیشه سیاسی- حقوقی آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی

کلید واژه ها: قوه قضاییه آیت الله هاشمی شاهرودی حقوق شهروندی بهداشت قضایی استقلال محاکم قضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۳۷
امر قضا در اسلام بسیار حائز اهمیت است و برای گسترش عدالت در حکومت اسلامی به قوه قضاییه نیاز است. با توجه به مبانی و مؤلفه های قضایی در اسلام، قوه قضاییه در جمهوری اسلامی دارای شاخصه ها و خصلت های متمایزی با سیستم های قضایی غربی است. از آن جا که آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی نقش مهمی در توسعه کمی و کیفی سیستم قضایی کشور ایران داشتند، در این جا با رجوع به آثار ایشان، به شاخص های قوه قضاییه طراز انقلاب اسلامی از منظر ایشان خواهیم پرداخت. در این پژوهش با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و روش تحلیلی – توصیفی، مترصد پاسخ گویی به این سؤال اصلی هستیم که: «قوه قضایی طراز انقلاب اسلامی برای صیانت از حقوق شهروندی در حکومت از منظر اندیشه سیاسی و حقوقی آیت الله شاهرودی باید دارای چه شاخص هایی باشد؟» مداقه در مجموعه آثار آیت الله شاهرودی که برآمده از جلسات سخنرانی و مواضع ایشان در نشست های تخصصی است، نشان از این دارد که قوه قضاییه زمانی می تواند در سیر تکامل انقلاب اسلامی کارآمد بوده و صیانت بخش حقوق شهروندی باشد که به مسائلی همچون احقاق حقوق عامه، رعایت اخلاق قضایی، مبارزه مؤثر با مفاسد مختلف در اجتماع، ارتقاء کیفیت کادر قضایی و حقوقی در سطح کشور، لزوم ارائه ایده های برتر حقوقی برای تعالی دستگاه قضایی در شرایط مختلف، تلاش مستمر و منطقی برای پیش گیری از جرم و جنایت در جامعه، حفظ کرامت انسانی در روندهای حقوقی و قضایی، استقلال دستگاه قضایی و غیره توجه داشته باشد. توجه به این مؤلفه ها، استحکام بخش قوه قضاییه به عنوان یکی از ملزومات تعالی انقلاب اسلامی در حوزه ارتقاء مؤلفه های حقوق شهروندی خواهد بود.
۷.

مبارزات سیاسی حجت الاسلام شیخ عباس عاشوری علیه رژیم پهلوی

کلید واژه ها: شیخ عباس عاشوری بندر کنگان مسجد و حوزه علمیه کوزه گری تبلیغ مرجعیت امام خمینی اعلامیه های انقلابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۰۴
انقلاب اسلامی مرهون مجاهدت نیروهای دینی بوده است و در میان کنشگران مؤثر در نهضت امام خمینی، روحانیت جایگاه ویژه ای در مبارزه با رژیم پهلوی داشته است. در نقاط مختلف ایران، روحانیون برای پیاده سازی آرمان های دینی و استقرار نظام سیاسی اسلام تلاش کردند که ازجمله این افراد، حجت الاسلام شیخ عباس عاشوری می باشد که مبارزات فرهنگی و سیاسی خود با مفاسد حکومت پهلوی را در بندر کنگان و سایر شهرهای استان بوشهر انجام داده است. با توجه به اهمیت و جایگاه ایشان در مبارزات سیاسی علیه رژیم پهلوی در استان بوشهر، این مقاله درصدد است با بهره گیری از مطالعات اسنادی (مداقه در اسناد منتشرنشده) و روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد تاریخی به این سؤال اصلی پاسخ دهد که: مبارزات سیاسی شیخ عباس عاشوری در بندر کنگان شامل چه ابعادی بوده است؟ حجت الاسلام عباس عاشوری تلاش داشت از همه ظرفیت های موجود برای مبارزه با حکومت پهلوی بهره بگیرد و ضمن ارتقاء آگاهی مردم نسبت به عملکرد حکومت پهلوی، سخنرانی های سیاسی فراوانی انجام داد و همچنین بارها مورد بازداشت و بازجویی قرار گرفت. به تعبیری، عملکرد ایشان منجر به بسیج نیروهای انقلابی کنگان و شهرهای اطراف علیه استبداد حاکم شد و آشنایی مردم با افکار و اندیشه های انقلابی امام خمینی شتاب بیشتری گرفت و همین مسئله عامل ایجاد فضای انقلابی با محوریت مسجد و حوزه علمیه کوزه گری با مدیریت ایشان در بندر کنگان شد.
۸.

تحلیل محتوای برجستگی منابع قدرت نرم در سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران

کلید واژه ها: قدرت نرم سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران برجستگی منابع قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۰۷
یکی از منابع اصلی شناخت منابع قدرت نرم کشورها، اسناد فرادستی نظام سیاسی است که با بررسی و مداقه در آنها می توان رویکرد منابع قدرت را تبیین کرد. این مقاله می کوشد تا به بررسی منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در اسناد فرادستی و به صورت موردی سند چشم انداز بیست ساله بپردازد. این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی و تحلیل محتوای کمی سعی می کند به این سؤال پاسخ دهد که بیشترین برجستگی های منابع قدرت نرم در سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران کدامند و شامل چه مؤلفه هایی است. یافته های مقاله نشان می دهد که منابع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی برای تولید قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در افق ترسیم شده وجود دارد و در این میان، منابع فرهنگی با دارابودن 77/38 فراوانی، بیشترین برجستگی را در میان دیگر منابع قدرت نرم در سند چشم انداز دارد که در میان مؤلفه های فرهنگی، معنویت و ارزشهای دینی بیشترین رابطه را با قدرت نرم جامعه ایرانی در افق 1404 دارد. بعد از منابع فرهنگی، منابع سیاسی با 53/26، منابع اقتصادی با 44/22 و منابع علمی با 24/12 درصد فراوانی در مرتبه های بعدی قرار دارد. در میان منابع قدرت نرم سند چشم انداز، معنویت (34/54)، تولید ملی (56/19)، پایبندی به نظام سیاسی (21/15) و دانش و فناوری (86/10) بیشترین فراوانی را در میان منابع قدرت نرم دارد که می تواند قدرت نرم جامعه ایرانی در افق 1404 را افزایش دهد.
۹.

افول قدرت نرم آمریکا؛ دیدگاه ها و زمینه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت نرم ایالات متحده آمریکا افول قدرت ارزش های آمریکایی بی اعتمادی بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۲۱۷
شکست های متوالی قدرت سخت آمریکا و افزایش هزینه های مادی و معنوی این کشور در کاربست منابع سخت افزاری قدرت باعث گردید تا این کشور منابع نرم افزاری قدرت را بیشتر مورد توجه قرار دهد که در این زمینه موفقیت هایی به دست آورد؛ ولی عملکرد، سیاست گذاری و مدیریت مقامات آمریکایی در سیاست جهانی منجر به کاهش مشروعیت و مقبولیت قدرت آمریکا در افکار عمومی بین المللی گردید. به عبارتی، مرحله رشد و نمو قدرت نرم افزاری آمریکا دچار نزول و افول شده و در شرایط فعلی، آمریکا دیگر توانمندی لازم برای اعمال قدرت نرم را ندارد؛ زیرا سیاست های این کشور برای دولت-ملت ها دارای زیبایی، شکوه و مقبولیت نیست و منابع فرهنگی، سیاسی و اقتصادی قدرت نرم آمریکا با بدبینی مواجه شده اند. با توجه به اهمیت مقوله قدرت نرم در مناسبات جهانی و نحوه عملکرد ایالات متحده آمریکا در این زمینه، مقاله حاضر تلاش دارد به این سؤال اصلی پاسخ دهد که دلایل افول قدرت نرم ایالات متحده آمریکا در روند سیاست جهانی چه مؤلفه هایی است؟ برای پاسخ به سؤال اصلی مقاله، نگارندگان با کاربست روش تحلیلی-توصیفی تلاش در تبیین زمینه های افول منابع نرم قدرت آمریکا را دارند. یافته ها نشان می دهند دلایل افول قدرت نرم آمریکا عبارت اند از ظهور قدرت های جدید، بحران های داخلی، کاهش تأثیرات بین المللی بر نهادهای مالی و اقتصادی، بی اعتباری دیپلماسی آمریکا، هزینه های سیاسی و اقتصادی نظامی گری، کاهش قدرت هنجاری، اضمحلال رؤیای آمریکایی در افکار جهانی، کاهش توانمندی اقتصادی، رشد مرزشکنی دانش توسط قدرت های منطقه ای، گسترش آمریکاستیزی، بیداری سیاسی ملت ها و... .
۱۰.

ترسیم شبکه مفهومی نفوذ در مدارس ایرانی با رویکرد بررسی اسناد لانه جاسوسی آمریکا در ایران

کلید واژه ها: نفوذ علمی و فرهنگی اسناد لانه جاسوسی آمریکا در ایران سبک زندگی زبان انگلیسی مدارس ایرانی هویت آموزش دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۵۰
نفوذ در مراکز علمی نظیر مدارس یکی از وجوه نفوذ در جهان است که قدرت های جهانی از آن برای کسب منافع خود بهره می گیرند و بررسی تاریخ سیاسی معاصر ایران نشان می دهد که آمریکا همواره در عرصه ی علم و دانش ایران مداخله داشته و تلاش سردمداران این کشور، وابسته سازی علمی ایران بوده است. اسناد لانه جاسوسی آمریکا در ایران به عنوان یکی از مهم ترین اسناد در فهم و شناخت ارتباط بین ایران و آمریکا، از ظرفیت مناسبی برای شناسایی وجوه نفوذ غرب در ایران برخوردار است و با توجه به اهمیت موضوع، مقاله ی حاضر با بهره گیری از روش تحلیل مضمون و مطالعات اسنادی تلاش دارد به این سؤال پاسخ دهد که شیوه های نفوذ ایالات متحده آمریکا در مدارس ایرانی بر اساس اسناد لانه جاسوسی آمریکا در ایران چه بوده است؟ مرجع اصلی پاسخگویی به این سؤال، دوره یازده جلدی اسناد لانه جاسوسی آمریکا می باشد و فرضیه اصلی نوشته، حاکی از این است که سفارت آمریکا با بهره گیری از تمامی ظرفیت های خود نظیر نهادهای بین المللی، نیروهای غرب گرا و مربیان خارجی برای تأثیر بر جریان علمی و فرهنگی در مدارس ایرانی بهره گرفته است. یافته ها نشان می دهند آمریکا در راستای نفوذ پایدار در مدارس ایرانی از شگردهایی نظیر تبادل علمی، تغییر سبک زندگی، هویت زدایی، تخریب آموزش های دینی، حمایت از شخصیت های غرب گرا، کم کردن روحیه ضد استعماری، نفوذ علمی- فرهنگی، جاسوسی اطلاعات و ترویج زبان انگلیسی استفاده کرد.
۱۱.

حقوق انسانی و شهروندی در حکومت اسلامی بر اساس اندیشه سیاسی حقوقی آیت الله هاشمی شاهرودی

کلید واژه ها: حقوق شهروندی توسعه قضایی آیت الله هاشمی شاهرودی حقوق زنان حقوق بشر غربی قوه قضاییه احزاب حقوق کارگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۲۷۴
حقوق شهروندی یکی از مقولات راهبردی در نظام های سیاسی دمکراتیک است که در دهه اخیر بازتاب فراوانی در منشورهای بین المللی و اسناد حقوق بین الملل داشته است و به همین دلیل، کشورهای مختلف در راستای کسب مشروعیت بین المللی، سندها و مراکزی برای حقوق شهروندی تدارک دیده اند. اگر چه حقوق شهروندی در ادبیات غرب و محافل سیاسی حقوق بین الملل مطرح شده، اما سابقه آن در اسلام بسیار بیشتر از اسناد حقوقی سازمان های بین المللی است، زیرا تاریخ اسلام سرشار از احکامی است که مبتنی بر حقوق انسانی است و آموزه های وحیانی بر حقوق همه جانبه افراد تأکید دارند. با توجه به اختلاف آرا و تفاسیر در باب حقوق شهروندی در نظام های سیاسی مختلف، در این مقاله سعی می شود حقوق شهروندی از دیدگاه یکی از مقامات قضایی ایران بررسی شود که نقش مهمی در نهادینه سازی و توسعه قضایی در حوزه مقررات حقوق شهروندی در ایران داشته است. آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی ضمن فعالیت در بالاترین جایگاه قضایی ایران، اندیشه و گفتارهای متعددی در خصوص حقوق شهروندی و انسانی داشته که پرداختن به آن ها می تواند به درک بهتر چیستی حقوق شهروندی در قوانین جمهوری اسلامی کمک نماید. از این رو، با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و روش تحلیلی - توصیفی تلاش می شود به این سؤال پاسخ داده شود که: «حقوق شهروندی در حکومت اسلامی براساس اندیشه های حقوقی _ سیاسی آیت الله هاشمی شاهرودی، دارای چه بار مفهومی، مصادیق و ملزوماتی است؟» مفروض مقاله این است که حقوق شهروندی یکی از حقوق راهبردی و اساسی در حکومت اسلامی است که بر اساس آموزه های وحیانی و فرامین اسلام ناب محمدی(ص)، لازمه تعالی جامعه است و دوری از مؤلفه ها و مصادیق حقوق انسانی، جامعه را با مشکلات و آسیب های داخلی و خارجی زیادی همراه می سازد.
۱۲.

تحلیل مضمون الگوی حکمرانی اقتصادی مبتنی بر سیاست عِدّه و عُدّه در اندیشه آیت الله محمدعلی شاه آبادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیت الله محمدعلی شاه آبادی تحلیل مضامین حکمرانی اقتصادی عده سیاست عِده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۱۴۵
آیت الله محمدعلی شاه آبادی یکی از فقهای معاصر ایران می باشد که علاوه بر فقه، عرفان و اخلاق نیز در حوزه اقتصاد و اجتماع دارای نظریه های راهبردی منبعث از آموزه های اسلامی بودند که در تقریرات ایشان بخصوص کتاب شذرات المعارف بازتاب داشته است. بررسی افکار و اندیشه ایشان در حوزه اقتصاد نشان می دهد که ایشان توجه ویژه ای به اقتصاد جامعه دینی داشتند؛ ایشان ضمن آسیب شناسی اقتصاد دول اسلامی، مترصد ارائه راهبردهای حکمرانی اقتصادی برای برون رفت امت اسلامی از وابستگی به کفار و دشمنان اسلام بودند. بنابراین مقاله حاضر به مسئله الگوی حکمرانی اقتصادی در اندیشه آیت الله شاه آبادی خواهد پرداخت. (موضوع) حکمرانی اقتصادی مطلوب براساس تقریرات ایشان، مبتنی بر فعل جمعی و مبتنی بر تاسیس شرکتی براساس قواعد شرعی و علمی است و برای استحکام اقتصادی به فعالیت همگان براساس اخوت و برادری نیاز دارد. لاجرم، جامعه برای این که از اقتصادی توانمند و پویا برخوردار باشد به دو چیز نیاز دارد؛ علم (دانش) و عمل (فعل). با توجه به این مسئله، مقاله حاضر به این سوال پاسخ دهد که؛ الگوی حکمرانی اقتصادی مبتنی بر سیاست عِدّه و عُدّه در اندیشه آیت الله شاه آبادی(ره) چه می باشد؟ (سوال) برای پاسخ به این سوال و تبیین اندیشه اقتصادی آیت الله شاه آبادی از روش تحلیل مضمون استفاده می گردد. (روش)
۱۳.

کرامت انسانی و حقوق بشر؛ بررسی مقوله کرامت در اسناد بین المللی حقوق بشر

کلید واژه ها: حقوق بشر کرامت انسانی اصل برابری آزادی تبعیض امنیت انسانی کیفیت زندگی شهروندان حق توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷۹ تعداد دانلود : ۲۹۹۸
یکی از ایده های اساسی در اسناد حقوق بشر، اصل کرامت انسانی است که بعد از جنگ جهانی دوم، در تمامی اسناد حقوق بشر به آن توجه و اشاره شده، ولی در خصوص معنا، مصادیق و رویه های قضایی و تفسیری آن، اجماع عمومی بین المللی وجود ندارد؛ لذا مقاله حاضر تلاش دارد با بهره گیری از مطالعات اسنادی – کتابخانه ای و روش تحلیلی- توصیفی، به بررسی مقوله کرامت انسانی درگفتمان حقوق بشر بپردازد. سؤال اصلی مقاله این است که آیا مفهوم و اصول کرامت انسانی در اسناد بین المللی حقوق بشر، با مصادیق شرافت انسانی مغایر است؟ مفروض مقاله نیز این است که کرامت انسانی به مثابه یک اصل مهم در اسناد حقوق بشری، فاقد اجماع عمومی بوده و دلالت های معنایی مختلفی از آن در رویکردهای تفسیری حقوق بین الملل مشاهده می شود. برخی یافته ها نشان می دهند که کرامت انسانی مبتنی بر اصولی چون آزادی، برابری، حق توسعه، امنیت و حراست از هسته بنیادین زندگی افراد، کیفیت زندگی و رفاهیات اجتماعی است و برخی اعمال در جامعه بشری با اصل کرامت، شأن و عزت انسانی مغایرت دارند که از آن جمله می توان به شکنجه، تحقیر، تبعیض دینی و مذهبی، نقض حقوق زنان، بی توجهی به کودکان و اقشار آسیب پذیر، نفی حقوق سیاسی اقلیت ها و غیره اشاره کرد. این اعمال و رفتارها با اصل کرامت انسانی در تضاد هستند و اسناد حقوق بشر در سطح بین المللی و منطقه ای بر طرد این رفتارها توسط دولت ها تأکید دارند.
۱۴.

راهبردهای استحکام اقتصادی نظام سیاسی اسلام از منظر آیت الله محمد علی شاه آبادی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیت الله محمدعلی شاه آبادی استحکام اقتصادی تولید ملی اخوت دینی شرکت مخمّس مصالح جمعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۳۰۲
نظام سیاسی اسلام برای تعالی نیازمند توجه به اقتصاد است و ساختارهای اقتصادی در حکومت باید در برابر آسیب ها، تهدیدات و چالش ها مستحکم شوند از این رو، تبیین روندهای استحکام بخشی به نظام اقتصادی در حکومت اسلامی امری راهبردی است و آیت الله شاه آبادی به عنوان یکی از متفکران اسلامی در قرن اخیر، ایده های نوینی در حوزه الگوی بومی اقتصاد اسلامی ارائه داده است و به همین دلیل، این مقاله تلاش دارد با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی و مطالعات کتابخانه ای به این سوال پاسخ دهد؛ راهبردهای استحکام اقتصادی نظام سیاسی اسلام از منظر آیت الله محمدعلی شاه آبادی کدامند؟ یافته های مقاله نشان می دهد که مهمترین تاکید ایشان در کتاب شذرات المعارف، توجه به سیاست عِدّه و عُدّه می-باشد و در راستای تعالی در این سیاست های اقتصادی، وحدت و اخوت دینی لازمه پیشبرد اهداف اقتصادی است و در عرصه مالی، شرکت مخمس الگوی مطلوب نظام مالی-اقتصادی برآمده از آموزه های اسلامی است. برخی از ملزومات استحکام اقتصادی از منظر آیت الله شاه آبادی عبارت از؛ تقویت تولید داخلی، تعامل قوای عاقله و عامله، توجه به مقتضیات بومی و دینی در روندهای خرد و کلان اقتصادی، تبلیغ فرهنگ اقتصادی مطلوب، اولویت مصالح جمعی بر مصالح فردی در کنش های اقتصادی می باشد.
۱۵.

تهدیدات تولید ملی در نظام سیاسی اسلام از منظر اندیشه ی آیت الله محمدعلی شا ه آبادی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیت الله محمدعلی شاه آبادی تهدیدات اقتصادی تولید کالای داخلی شذرات المعارف قرض الحسنه وابستگی اقتصادی راحت طلبی انباشت سرمایه نزاع اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۲۸۶
تولید کالای ملی و تأمین نیازهای اساسی درون مرزهای ملی از اموری است که در اقتصاد اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است و خیلی از متفکران و اندیشمندان در خصوص لزوم آن سخن به میان آورده اند. در این میان، آیت الله محمدعلی شاه آبادی یکی از اشخاصی است که بر وجوب تولید امتعه در ممالک اسلامی تأکید زیادی داشته است و در کتاب شذرات المعارف به ابعاد مختلف تولید کالای ملی اشاراتی داشته اند. به همین منظور، مقاله ی حاضر تلاش دارد با بهره گیری از روش تحلیلی توصیفی و مطالعات کتابخانه ایی به این پرسش پاسخ دهد که: تهدیدات تولید کالای ملی از منظر اندیشه ی اقتصادی آیت الله شاه آبادی(ره) شامل چه مواردی است؟ برخی از یافته های مقاله نشان می دهند که تولید کالای ملی ارتباط مستقیمی با اقتدار سیاسی و عزت ملی دارد و بی توجهی به تأمین نیازهای اقتصادی در ناحیه ی مقدسه ی اسلام، زمینه های وابستگی اقتصادی و ضعف پایه های حکومت اسلامی را به وجود خواهد آورد. برخی از تهدیدات تولید ملی در نظام اقتصادی اسلام از منظر آیت الله شاه آبادی عبارت است از: راحت طلبی و آسایش پرستی، نفاق در فعالیت های اقتصادی، سوء مدیریت در بیت المال، رفاه زدگی شهروندان، وابستگی اقتصاد ملی به کالاها و صنایع خارجی، قرض تنزیلی و ربا، خام فروشی سرمایه های طبیعی، کفران نعمت، حبس پول (انباشت سرمایه) و رفع ید از تولید سازنده، جنگ تجارت خانه ها در عرصه بین المللی (نزاع اقتصادی) و...
۱۶.

فرهنگ و قدرت نرم؛ مطالعه منابع فرهنگی قدرت نرم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ قدرت نرم قانون اساسی، علم و دانش نمادهای ملی و دینی ارزش های سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۴ تعداد دانلود : ۷۷۶
یکی از مهمترین منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، فرهنگ و ارزش های فرهنگی است که قابلیت ارتقای قدرت نرم جامعه ایرانی در سطح داخلی و خارجی را دارد. نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که ایران دارای منابع متعدد قدرت نرم است و صرفاًً باید با شناسایی و برنامه ریزی های راهبردی به بازتولید قدرت نرم پرداخت. یکی از بسترهای شناسایی منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی، قانون اساسی که مبین تمامی ظرفیت های ملی و دینی موجود در زمینه منابع قدرت ملی است. به همین منظور، با تحلیل محتوای قانون اساسی می توان ظرفیت ها و پتانسیل های نرم افزاری ایران در حوزه قدرت را بازآفرینی و عملیاتی نمود. در همین راستا، مقاله حاضر تلاش می کند تا به این سؤال کلیدی پاسخ دهد: منابع فرهنگی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در قانون اساسی کدامند و شامل چه مؤلفه هایی می شوند؟ یافته های مقاله نشان می دهد که منابع فرهنگی قدرت نرم ایران در قانون اساسی در چهار حوزه نمادهای ملی، نمادهای دینی، ارزش های سیاسی و علم و دانش قابلیت شناسایی دارند و مؤلفه های مستخرج نشان می دهند که ایدئولوژی اسلامی، استقلال فرهنگی و آزادی، قسط و عدل، علوم و فنون برترساز بیشترین فراوانی ها و ارتباط مؤثری با قدرت نرم افزاری ایران دارند.
۱۷.

عناصر هویت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران؛ موردکاوی سند «مؤلفه های هویت ملی ایرانیان»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سند هویت هویت فرهنگی هویت ملی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۶ تعداد دانلود : ۵۸۵
این نوشتار به دنبال پاسخ به این سؤال است که هویت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سند «مؤلفه های هویت ملی ایرانیان» دارای چه لایه ها و عناصری است؟ دستاوردهای این تحقیق نشان از این دارد که هویت فرهنگی در سند مؤلفه های هویت ملی ایرانیان شامل دو لایه هویت فرهنگیِ اسلامی که دربرگیرنده عناصری چون معنویت و توحید، اسلام و مذهب تشیع و معارف قرآنی، هم گرایی فرهنگی، دفع ظلم و ظلم ستیزی، ولایت مداری، اخلاق و آداب و سنت های حسنه، عمل به سیره پیامبر (ص)، عدالت طلبی بی پایان، انتظار و رسالت تاریخی ایرانیان است و لایه هویت فرهنگیِ ایرانی که شامل عناصری چون میراث فرهنگی و آیین ها، معماری ایرانی، عالمان و علم دوستی، تاریخ ایران، دفاع از سرزمین، حافظه و خاطره جمعی، تمدن ایرانی، زبان و خط پارسی، سرزمین ایران، اقوام و گروه های  ایرانی با خرده فرهنگ های زیبا می شود که می تواند هویت بخشی و همبستگی فرهنگی، معنوی و ملی در میان ملت ایران را به دنبال داشته باشد. همچنین باید خاطرنشان کرد که در این سند، به هویت مدرن و متجدد ایرانیان هیچ اشاره ای نشده است. برای پاسخ به سؤال از روش تحلیل محتوای کیفی و کمی بهره گرفته می شود.
۱۸.

جهانی شدن و تحول مفهوم تروریسم

کلید واژه ها: جهانی شدن تروریسم فناوری اطلاعات و ارتباطات تروریسم سایبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۴ تعداد دانلود : ۶۶۶
تروریسم، یکی از پراستفاده ترین مفاهیم در محاورات و نوشتارهای سیاسی و بین المللی دوران معاصر است که امروزه ماهیت خطرهایی که امنیت کشورها را تهدید می کند، متحول ساخته است. تهدیدهای امنیتی در عصر جهانی شدن، غالباً از بازیگران غیردولتی (فراملّی یا فروملّی) برمی خیزد و به همین دلیل، تروریسم عصر جهانی شدن بیش از دوران قبل، تروریسم اطلاعاتی و مجازی است. بر این مبنا، هدف این نوشتار بررسی رابطة میان تروریسم و عملیات تروریستی و جهانی شدن و عوامل آن است. درنتیجه، پرسش اصلی ما در این نوشتار، این است که جهانی شدن، چه تأثیری بر تحول مفهوم تروریسم و شکل گیری انواع جدید این پدیده، همانند تروریسم پست مدرن و سایبرتروریست داشته است؟ یافته های تحقیق بیانگر این است که در عصر جهانی شدن و فناوری اطلاعات، ارتباط تنگاتنگی بین جهانی شدن و توسعة ارتباطات و الزامات آن با تحول در تروریسم و اقدامات تروریستی وجود دارد؛ در نتیجه گسترش سریع فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی همراه با پدیدة جهانی شدن، در پیدایش گونه های جدید تروریسم، یعنی تروریسم جدید و سایبری نقش انکارناپذیری ایفا کرده و باعث ایجاد تحول در مفهوم تروریسم شده است.
۱۹.

رویکرد انتقادی درباره برداشت های رایج از اقتصاد مقاومتی در متون اقتصادی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۸۷ تعداد دانلود : ۴۲۴
بعد از مطرح شدن نظریه اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران، محافل علمی و آکادمیک در خصوص نظریه پردازی و مفهوم پردازی پیرامون آن به تکاپو درآمده و پژوهشگران براساس برداشت های خویش به تبیین این مفهوم اقتصادی پرداختند به گونه ای که تاکنون برداشت های متفاومتی از اقتصاد مقاومتی ارائه شده است. مقاله حاضر سعی دارد با بررسی متون منتشر شده درباره اقتصاد مقاومتی، به بررسی دیدگاه های رایج در این خصوص بپردازد و در این راستا، چهار رویکرد اصلی که معمولاً در مقالات، طرح های پژوهشی و کتاب های مختلف به آنها اشاره شده است را مورد بررسی قرار می دهیم. به همین خاطر، همسان پنداری اقتصاد مقاومتی با اقتصاد اسلامی، اقتصاد تحریم محور، تاب آوری و فنریت اقتصادی، و ریاضتی بودن اقتصاد مقاومتی مورد مداقه و تحلیل قرار خواهند گرفت. برای انجام این پژوهش از روش تحلیلی-توصیفی و مطالعات اسنادی بهره گرفته خواهد شد
۲۰.

خصلت های جنگ نرم در عصر نوین

کلید واژه ها: جنگ نرم هویت سازی اقناع سازی خشونت پرهیزی فناوری نرم اسطوره سازی الگوی رفتاری غیرمستقیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۲
رهیافت های قدرت با توجه به ماهیت کاربردی، منشاء، نوع ابزار، اهداف ترسیم شده و محیط راهبردی خویش بر بازتولید جنگ ها تاثیر مستقیمی دارند. رهیافت قدرت سخت بر بازتولید جنگ سخت، رهیافت قدرت نیمه سخت بر بازتولید جنگ نیمه سخت، و رهیافت قدرت نرم بر بازتولید جنگ نرم تاثیر می گذارد. بر اساس تاثیر رهیافت نرم افزاری قدرت، خصلت هایی در جنگ نرم قابل رویت است که در این مقاله مترصد بررسی آنها هتسیم و برخی از یافته های مقاله نشان می دهند که خصلت های جنگ نرم در عصر منازعات فرهنگی عبارتند از؛ خشونت پرهیزی، امنیتی سازی فضای سیاسی-اجتماعی، سازو کارهای فناوری نرم، اسطوره سازی، کنشگری قدرت های کوچک، بنیان گفتمانی، اقناع سازی، هویت سازی، الگوی رفتاری غیرمستقیم، فراگیری و چندبعدی بودن. در عین حال، کارگزاران جنگ نرم مترصد مدیریت اذهان و قلوب هستند و به همین دلیل، آماج تهاجمات نرم آنها معمولاً مسئولین و کارگزاران نظام سیاسی، پایگاه اجتماعی دولت یعنی مردم، و نخبگان فکری و فرهنگی جامعه هستند. فرضیه این مقاله این است که «رهیافت های نرم افزاری قدرت با فراهم آوردن بسترهای اطلاعاتی، ناملموس، پیچیده، چند وجهی، افزایش کنشگران و غیره بر خصلت های جنگ نرم تاثیرگذار بوده و انواع مختلفی از مخاطبان را مد نظر قرار می دهد».  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان