محمد غلامی

محمد غلامی

مدرک تحصیلی: استادیار جغرافیا، دانشگاه پیام نور، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۲ مورد.
۲۱.

اولویت بندی مولفه های حکمروایی شایسته شهری ازدیدگاه فعالان بخش مدیریت شهری (مورد مطالعه؛ شهر بوکان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمروایی شایسته شهری فعالان بخش مدیریت شهری روش تحلیل سلسله مراتبی شهر بوکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 15 تعداد دانلود : 31
حکمروایی شایسته شهری که مبتنی بر برنامه ریزی مشارکتی است، امروزه وجه غالب الگوهای نوین مدیریت شهری در جهان می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی، ارزیابی و اولویت بندی مؤلفه های حکمروایی شایسته شهری، از دیدگاه فعالان بخش مدیریت شهری بوکان در استان آذربایجان غربی می باشد. روش تحقیق در مقاله حاضر، توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر بررسی های اسنادی و پیمایشی بوده است. داده های مورد نیاز پژوهش، از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و برای انجام تحلیل های مورد نیاز و اولویت بندی شاخص های مورد مطالعه از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. در این پژوهش با اقتباس از اصول حکمروایی شایسته ارائه شده توسط سازمان های جهانی نظیر برنامه توسعه سازمان ملل متحد، بانک جهانی و نظریه پردازان بین المللی، شاخص های مشارکت، پاسخگویی، شفافیت، قانونمداری، اثر بخشی - کارایی و مسئولیت پذیری انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. در نهایت یک نوع اولویت بندی در شاخص ها و معیارهای موجود با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام شده است. نتایج به دست آمده از تحلیل، ارزیابی و اولویت بندی داده های به دست آمده نشان می دهد که شاخص پاسخگویی در رتبه 1، مشارکت در رتبه 2، اثر بخشی - کارایی در رتبه 3، مسئولیت پذیری در رتبه 4، قانونمداری در رتبه 5 و شفافیت در رتبه 6 قرار می گیرد.
۲۲.

تحلیل محدودیت های ژئومورفولوژیکی در گسترش کالبدی شهر با تاکید بر فرسایش خندقی ( مطالعه موردی: شهر مُهر در جنوب استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش AHP فرسایش خندقی گسترش کالبدی شهر محدودیت های ژئومورفولوژیکی شهر مهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 72 تعداد دانلود : 859
یکی از مسائل اساسی شهر های کشورهای در حال توسعه، مسئله رشد سریع جمعیت و گسترش کالبدی است. برای تعیین جهات بهینه گسترش کالبدی- فیزیکی شهر ها، لازم است تا شناخت و تحلیل دقیقی از خصوصیات زمین و تناسب آن در دسترس برنامه ریزان و مدیران شهری باشد. مسئله اصلی این پژوهش، پدیده فرسایش خندقی و اثر گذاری آن بر روند گسترش کالبدی شهر مُهر در جنوب استان فارس می باشد. بر همین مبنا هدف از انجام پژوهش حاضر، شناخت پدیده ها و فرآیند های ژئومورفولوژیکی موثر بر گسترش کالبدی شهر با تاکید بر فرسایش خندقی و محدودیت هایی است که این عوامل برای توسعه شهری فراهم می کنند، می باشد. مواد مورد استفاده در این پژوهش شامل نقشه های توپوگرافی با مقیاس 1:25000، زمین شناسی، داده های کاربری زمین و عکس های هوایی مربوط به سال های 1335 ، 1373 و 1392 می باشد. پس از تهیه کلیه داده ها، از روش AHP جهت پهنه بندی خطر فرسایش خندقی منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. نتیجه بررسی ها نشان داد که شهر مُهر برای گسترش فیزیکی- کالبدی در تمامی جهات با محدودیت های ژئومورفولوژیکی مواجه است. اما فرآیندهای مربوط به فرسایش خندقی و شیب مهمترین فرآیند محدود کننده توسعه شهری می باشند. بیشترین این محدودیت ها در شمال، شمال غرب، شمال شرق و جنوب شهر مورد مطالعه وجود دارد. همچنین نتایج پهنه بندی فرسایش خندقی نشان داد سنگ شناسی، کاربری زمین، فاصله از آبراهه، شیب و فاصله از جاده به ترتیب دارای بیشترین تا کمترین ارزش از نظر خطر فرسایش خندقی در منطقه مورد مطالعه بوده و محدوده شهر مُهر، در پهنه با خطر زیاد و خیلی زیاد قرار دارد. با توجه به اینکه این نوع از فرسایش دارای پیچیدگی های خاص خود است، به نظر می رسد مهم ترین راهکار برای جلوگیری از رشد و گسترش فرسایش خندقی در محدوده شهر مورد مطالعه،انجام روش های مهندسی برای کنترل آبراهه ها در کوتاه مدت و اقدامات آبخیز داری به منظور کنترل رواناب در بلند مدت، همراه با اجرای برنامه های مدیریتی در زمینه اصلاح خاک می باشد.
۲۳.

بررسی و تحلیل پیامدهای اقتصادی- جمعیتی خشکسالی در مناطق شرقی ایران (استان های سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان جنوبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خشکسالی میزان فقر میزان مهاجرت خالص تاثیرات اقتصادی و سیاسی استان های سیستان و بلوچستان کرمان و خراسان جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 667 تعداد دانلود : 977
خشکسالی یکی از پدیده های نگران کننده محیطی است که به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک ایران بسیار رخ داده و موجب خسارت های فراوان اقتصادی و محیطی می شود. تحقیقات انجام گرفته در زمینه خشکسالی در ایران نشان دهنده این موضوع است که مناطق شرقی ایران از سال 1375 به بعد خشکسالی را تجربه نموده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی پدیده خشکسالی در سه استان شرقی سیستان و بلوچستان، کرمان و خراسان جنوبی طی دو دوره سرشماری 1385 و 1390 و میزان تأثیر آن در جابه جایی و مهاجرت در مناطق مورد نظر است. روش تحقیق مورد استفاده تلفیقی از دو روش کتابخانه ای و داده های ثانویه است. مطالعه بر اساس این فرض شکل گرفته است که تغییرات اقلیمی و به طور خاص خشکسالی زمینه فقیر شدن جمعیت مبدأ را فراهم نموده و فقر و عوامل اقتصادی، محرک جابه جایی و مهاجرت افراد خواهد بود. یافته های تحقیق نشان می دهد با کاهش بارندگی از سال 1375، میزان فقر نیز در استانهای مورد مطالعه افزایش یافته است. بدین معنا که با افزایش و کاهش بارندگی میزان فقر نیز با وقفه ای تقریباً یکساله به این رویداد واکنش نشان داده است. با بررسی میزان مهاجرت در شهرستان های سه استان مشخص شد که در دوره 85-1375 مناطق مورد نظر مهاجرفرست بوده اند. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که خشکسالی در مناطق شرقی ایران بدلیل وابستگی عمیق جمعیت به دو مقوله آب و زمین، تاثیرات عمیق اقتصادی به جای گذاشته است. مهاجرت های شکل گرفته همراه با تداوم خشکسالی های آینده می تواند زمینه را جهت رهاسازی و خالی از سکنه شدن بسیاری از مناطق در شرق کشور فراهم نماید که این موضوع تبعات سیاسی و امنیتی قابل توجهی را در پی خواهد داشت.  
۲۴.

تدوین صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران مدارس ابتدایی استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدارس ابتدایی صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران مدارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 462 تعداد دانلود : 167
با توجه به اینکه در آموزش و پرورش ایران مدیران آموزشی تقریباً بدون هیچ ملاک و صلاحیتی انتخاب می شوند، و بیشتر آن ها فاقد صلاحیت های لازم برای مدیریت آموزشی می باشند؛ این پژوهش کیفی برای تدوین صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران مدارس ابتدایی انجام گرفت. نوع پژوهش کیفی که مورد استفاده قرار گرفت پدیدار شناسی می باشد. سؤال اصلی که در این پژوهش مطرح گردید بدین شرح بود: از نظر مشارکت کنندگان مؤلفه های تشکیل دهنده صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران ابتدایی کدامند؟ برای جمع آوری یافته های کیفی مصاحبه هدفمند با 20 نفراز مدیران مدارس ابتدایی استان لرستان صورت پذیرفت. در تحلیل یافته ها ابتدا با مرور و بازنگری متن مصاحبه ها، مفاهیم و عبارات معنی دار استخراج شدند؛ در مرحله بعد از تجزیه و تحلیل و کدگذاری این مفاهیم و عبارات 8 مقوله محوری، که شامل: تخصص مدیریتی، تجربه معلمی، مهارت روابط انسانی، مهارت هنری، مهارت فنی، اخلاقی اجتماعی، انگیزشی و ظاهری بودند به عنوان صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران آموزش ابتدایی تدوین شدند.
۲۵.

تبیین پیامدهای گسترش گردشگری تجاری در مناطق روستایی (مورد: دهستان سیگار- شهرستان لامرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی گردشگری تجاری لامرد منطقه تجاری دهشیخ - سیگار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 975 تعداد دانلود : 487
پژوهش حاضر به بررسی نگرش جامعه میزبان از گسترش گردشگری تجاری (خرید) در منطقه روستایی دهشیخ در دهستان سیگار شهرستان لامرد می پردازد. محدوده مورد مطالعه در سالهای اخیر و در پی ورود (رسمی و غیر رسمی) کالاهای خارجی، به صورت منطقه ای تجاری با تعداد زیادی مراکز عرضه این نوع کالاها تبدیل شده و به جریان گردشگری تجاری (با انگیزه خرید) انجامیده است. این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی انجام گرفته و ضمن بررسی اسنادی و میدانی موضوع، با استفاده از تکنیک پرسشنامه محقق ساخته، از سطح روستاهای مورد مطالعه، اطلاعات و داده های مورد نظر جمع آوری گردیده است. سپس داده های جمع آوری شده از جامعه نمونه تحقیق، با استفاده از طیف لیکرت و با آزمون های مرتبط و با نرم افزار spss، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. محدوده انجام پژوهش، 13 روستای واقع در محور تجاری دهستان سیگار بوده و جامعه نمونه آماری آن را نیز 365 نفر از ساکنان روستایی و فعالان بخش تجاری تشکیل می دهند. در تجزیه و تحلیل داده های مورد نظر و بررسی اولیه تحقیق، به تبیین اثرات اقتصادی جامعه میزبان اشاره شده و بیشترین تأثیر بر این جامعه از منظر اقتصادی مشخص گردیده است. یافته ها بیانگر آن است که ساکنان روستاهای مورد مطالعه، یکی از عوامل اصلی رشد و توسعه سکونتگاه های روستایی این منطقه را، ورود انبوه گردشگران تجاری داخل و خارج استانی دانسته و این مسئله را مورد تأیید قرار داده اند که با حمایت های بیشتر مسئولان محلی می توانند ضمن میزبانی بهتر و کارآمدتر از گردشگران تجاری، توانمندی های ناشی از موقعیت جغرافیایی خود را در جهت افزایش سطح مشارکت و نیز توسعه محلی بهبود بخشند.
۲۶.

تحلیل اثرگذاری توسعه ی صنعتی بر شاخص های کالبدی توسعه ی پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر ساحلی - معدنی عسلویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر استخراجی پایداری اجتماعی - فرهنگی شاخص های پایداری عسلویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 711 تعداد دانلود : 969
در میان انواع شهرها،شهرهای استخراجی دارای ویژگی های خاصی از جمله تمرکز بالای فعالیت های صنعتی و معدنی ،آلودگی های بالای زیست محیطی و مسائل اجتماعی ناشی از مهاجرت های شغلی و دوگانگی فرهنگی می باشد که می تواند مسئله ناپایداری را در ابعاد زیست محیطی،اقتصادی،اجتماعی- فرهنگی و کالبدی در محیط این شهرها به وجود آورده یا تشدید نماید. بکارگیری شاخص های ارزیابی به منظور تعیین وضعیت ابعاد پایداری شهری برای شهرهای استخراجی ایران ضروری به نظر می رسد. هدف از انجام این پژوهش،تحلیل و ارزیابی بعد اجتماعی – فرهنگی توسعه شهری پایدار در شهر عسلویه در جنوب ایران و در کناره شمالی دریای پارس بوده و به لحاظ روش،رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق بررسی های اسنادی، میدانی و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و ارزش گذاری نماگرها با بهره گیری از طیف لیکرت،مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل پژوهش پس از انجام آزمون های آماری T استیودنت،ویلکاکسون و آزمون فریدمن، نشان دهنده وجود ناپایداری در بعد اجتماعی- فرهنگی توسعه پایدار شهری در این شهر می باشد.
۲۷.

تعیین راهبردهای توسعه ی شهری پایدار در شهرهای استخراجی. مطالعه موردی: شهر استخراجی عسلویه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهرهای استخراجی تحلیل راهبردی مدل SWOT ماتریس QSPM شهر استخراجی - ساحلی عسلویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 728 تعداد دانلود : 844
شهر اصطلاحی است که از ترکیب جمعیت، انواع فعالیت و کاربری ها در یک بستر جغرافیایی معنا و مفهوم می یابد. در میان انواع شهرهای موجود، نوع خاصی از شهرها وجود دارد که با اصطلاحاتی نظیر شهرهای معدنی، منبع - پایه و استخراجی شناخته می شوند. این نوع شهرها، مربوط به سکونتگاه هایی است که از استخراج منابع معدنی شکل گرفته و به تدریج به عنوان یک شهر گسترش یافته و تکوین پیدا می کنند. چهارچوب برنامه ریزی راهبردی با توجه به ویژگی های خود و توجه به مجموعه شرایط اقتصادی، اکولوژیکی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی، ابزاری مناسب برای طراحی و تدوین راهبردهای توسعه پایدار در شهرهای استخراجی می باشد. شهر ساحلی عسلویه در جنوب ایران و در کرانه ی شمالی خلیج فارس را می توان نمونه ای از شهرهای کوچک اندام استخراجی دانست که در مدتی کوتاه و متأثر از فعالیت های مرتبط با استخراج، پالایش و صدور انرژی گاز، از منطقه ای روستایی و کمتر شناخته شده به کانون فعالیت های عظیم انرژی- صنعتی و متأثر از این فعالیت ها، به شهری مهم و اثرگذار در عرصه اقتصاد ملی تبدیل شده است. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل برنامه ریزی راهبردی در قالب مدل SWOT و ماتریس کمّی سازی برنامه ریزی راهبردی (QSPM)، راهبردهای مختلف برای برنامه ریزی توسعه پایدار شهر استخراجی عسلویه، شناسایی و از میان آن ها بهترین راهبرد انتخاب و متناسب با آن، راه کارهای لازم تدوین شده است. ارزیابی وضعیت موجود توسعه پایدار شهر عسلویه نشان می دهد که راهبرد تنوع به عنوان اصلی ترین سناریوی قابل تأکید و توجه برای این شهر با تخصیص مجدد منابع برای بهره گیری از نقاط قوت و فرصت ها برای تعدیل یا رفع تهدید های فراروی شهر می باشد.
۲۸.

ارزیابی زیست محیطی و اقتصادی توسعه پایدار در شهرهای استخراجی (مطالعه موردی: شهر عسلویه)

کلید واژه ها: توسعه پایدار عسلویه توسعه شهری پایدار شاخص های زیست محیطی و اقتصادی شهر استخراجی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری توسعه پایدار شهری
تعداد بازدید : 613 تعداد دانلود : 446
در میان انواع شهرها، شهرهای استخراجی دارای ویژگی های خاصی از جمله تمرکز بالای فعالیت های صنعتی و معدنی مرتبط با اکتشاف، استخراج، پالایش می باشد که می تواند مسئله ناپایداری را در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و کالبدی در محیط شهری این نوع شهرها، به وجود آورده یا تشدید نماید. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل و ارزیابی ابعاد زیست محیطی و اقتصادی توسعه شهری پایدار در شهر عسلویه در جنوب ایران و در کناره شمالی خلیج فارس بوده و به لحاظ روش، رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق بررسی های اسنادی، میدانی و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و ارزش گذاری نماگرها با بهره گیری از طیف لیکرت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل پژوهش پس از انجام آزمون های آماری T استیودنت، ویلکاکسون و آزمون فریدمن، بیانگر آنست که فعالیت های استخراجی – معدنی در شهر ساحلی عسلویه نه تنها منجر به پایداری این شهر نشده است که به ناپایداری بیشتر آن نیز انجامیده است. در بعد پایداری زیست محیطی،مولفه کنترل آلودگی ها به عنوان یکی از مهم ترین پارامتر ها در مسئله وجود یا عدم وجود پایداری در سطح شهر عسلویه،دارای کمترین رتبه و امتیاز (05/1) در بین مولفه های این بعد می باشد. همچنین در بعد پایداری اقتصادی، مولفه های فعالیت و اشتغال(2.03) و سرمایه گذاری(1.41) در وضعیت مناسبی قرار ندارند.
۲۹.

تحلیل مراکز ثقل اداری- خدماتی شهر بر اساس اصول پدافند غیر عامل (مطالعه موردی: شهر بوئین زهرا)

کلید واژه ها: پدافند غیر عامل شهر بازدارنده مراکز ثقل اداری- خدماتی شهر بوئین زهرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 919 تعداد دانلود : 991
بررسی و ارزیابی مکان یابی صحیح مراکز اداری و خدماتی شهر بر اساس اصول و معیارهای پدافند غیر عامل و دفاع شهری، از ضرورت های برنامه ریزی و طراحی های شهری به منظور ایجاد شهرهای امن و ایمن برای ساکنانشان می باشد. در این پژوهش به منظور درک بهتر کاربرد پدافند غیر عامل در شکل گیری شهر بازدارنده ،ایمن و امن در زمان بروز بحران های طبیعی و انسانی، شهر بوئین زهرا به عنوان یکی از شهر های استان قزوین مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و داده های تحقیق عمدتا از طریق روش های میدانی (مصاحبه و مشاهده) جمع آوری شده و سپس از تکنیک ماتریس کارور برای بررسی انطباق مراکز ثقل اداری- خدماتی دولتی و عمومی شهر بوئین زهرا با اصول پدافند غیر عامل و دفاع شهری استفاده شده است. نتایج پژوهش پس از طی مرحله ماتریس کارور و ارزیابی 42 مرکز ثقل اداری- خدماتی شهر مورد نظر، بیانگر آن است که 7 مرکز از مراکز اداری- خدماتی شهر مورد مطالعه دارای اهمیت حیاتی (امتیاز بین 70 تا100)،31 مرکز دارای اهمیت حساس (امتیاز بین 69 تا40) و نهایتا 4 مرکز دارای اهمیت مهم (امتیاز بین 39 تا 9) می باشد، که در انطباق با اصول پدافند غیر عامل و مسئله دفاع شهری مکان یابی نشده اند. بنابراین از نتایج حاصل شده می توان به اهمیت مراکز موجود در این شهر پی برده و با بکار گیری اصول پدافند غیر عامل در مکان یابی مراکز ثقل اداری- خدماتی شهر بوئین زهرا به عنوان یک شهر بازدارنده در زمان تهدیدهای احتمالی دشمن و بروز بحران های طبیعی دست یافت. 
۳۰.

بررسی تاثیر هویت کالبدی بر انسجام اجتماعی مطالعه موردی؛ محله اوین شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت انسجام اجتماعی هویت کالبدی تعلقات مکانی محله اوین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری توسعه پایدار شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : 187 تعداد دانلود : 503
هویت کالبدی از نظر مفهومی با اصطلاحات"" شخصیت"" و ""حس مکان"" مترادف بوده و درارتباط با محله، با موضوعات بسیاری از جمله ساکنین محله، باورها، شیوه زیست، آرمانها، فرهنگ، جهان بینی و... مرتبط و غیر قابل تفکیک است. هدف اصلی این پژوهش سنجش وابستگی هویت کالبدی محله اوین شهر تهران با میزان انسجام اجتماعی موجود در محله است. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی می­باشد که به صورت پیمایشی در جامعه نمونه­ای به حجم 95 نفر انجام شده است.محله اوین با قدمتی بیش از هزار سال و تمدنی اصیل در پهنه یک محیط شهری، تحت تاثیر شرایطی، هویت کالبدی و میزان تعلقات مکانی ساکنین آن دچار تحول گردیده است. در این پژوهش جهت سنجش میزان وابستگی هویت کالبدی و انسجام اجتماعی از روشهای تی- تست و آزمون اسپیرمن استفاده شده که نتیجه تحقیق، کاهش هویت کالبدی در محله اوین و متعاقبا گسستگی و سردی روابط اجتماعی و انسجام محله ای، در محیط محله را نشان می دهد. بنابراین رابطه تنگاتنگی بین دو متغیر هویت کالبدی و انسجام اجتماعی وجود دارد.
۳۱.

بررسی ارتباط بین خشکسالی اقلیمی و مکان گزینی روستاها (مطالعة موردی: استان زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنجان خشکسالی شاخص SPI زمین آمار مکان گزینی روستا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 820 تعداد دانلود : 290
خشکسالی اثرات متفاوتی بر زندگی و معیشت انسان ها دارد. تحقیق حاضر به روش کریجینگ و با هدف بررسی ویژگی های خشکسالی و پهنه بندی آن در سطح استان زنجان انجام شده است تا اثرات آن بر مکان گزینی روستا بررسی شود. با این هدف، شاخص SPI که شاخصی اقلیمی است و برای تعیین کمبود بارش در مقیاس های زمانی کاربرد دارد و می تواند در مقیاس های زمانی اثرات خشکسالی را بر مکان گزینی روستاها نشان دهد، انتخاب شد. این پژوهش از نوع کاربردی و رویکرد حاکم بر آن تحلیلی است که در آن با بهره گیری از نرم افزار SPSS و ARC GIS10 به تجزیه وتحلیل نقشه های اقلیمی به شیوة زمین آمار و محاسبة ضریب همبستگی پیرسون بین خشکسالی و مکان گزینی روستاها پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که مدل بهینه برای پهنه بندی خشکسالی در استان زنجان، مدل کریجینگ معمولی کروی با ضریب -تعیین 89/0 است. همچنین، 615 روستای استان زنجان که درحدود 256016 نفر جمعیت دارند، در خطر خشکسالی واقع شده اند. افزون براین، روستاهای استان زنجان تمایل به مکان گزینی در پهنه های مناسب تر را دارند که این نتیجه ازلحاظ کمّی، کاهش 31 روستا و 15730 نفر به ازای هر طبقه را نشان می دهد. علاوه-براین، یافته ها نشانگر این است که بین خشکسالی با تعداد روستاهای منطقه و جمعیت آن ها رابطة معنا داری وجود دارد که با توجه به عدد p-value که مقدار صفر را نشان می دهد، ارتباط دو متغیر یادشده در سطح فراتر از 01/0 معنادار است. نتایج آزمون پیرسون نشان دهندة ارتباط معنادار قوی میان متغیرهای خشکسالی با تعداد روستاها و جمعیت آن ها است.
۳۲.

تبیین آثار سیاست های تمرکز زدایی در توسعه سکونتگاه های روستایی ( مطالعه موردی ؛استان قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سکونتگاه های روستایی استان قزوین خلق فرصت های جدید روستایی سیاست های تمرکززدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 850 تعداد دانلود : 378
استان های جدید در کشور از یک سو به دلیل افزایش جمعیت و تمرکز آن در نقاط مختلف استان های بزرگ و از سوی دیگر به سبب نارضایتی مردم یک شهرستان و محرومیت آن ها از خدمات لازم ایجاد می شوند. بر این اساس، استان قزوین در سال 1376 در نقشه سیاسی ایران متولد گردید. اعمال سیاست های تمرکززدایی از یک طرف حاکی از واگذاری اختیارات به حکومت های محلی است و از طرف دیگر تداعی کننده خلق فرصت ها برای زیربخش های تقسیمات کشوری تا بتوانند از فرصت های به دست آمده در جهت رشد کمّی و کیفی سکونتگاه های روستایی بهره ببرند. مقاله حاضر به تبیین سیاست های تمرکززدایی در سکونتگاه های روستایی استان قزوین می پردازد و تلاش می کند به این سؤال پاسخ دهد که سیاست های تمرکززدایی در ایران چه آثاری بر ساختار کلی روستاهای استان قزوین ایجاد کرده است. بدین جهت، در پژوهش حاضر، با بهره گیری از گویه های تبیین کننده اداری و مالی و سیاسی، در قالب طیف لیکرت، و با بهره گیری از روش پانل گذشته نگر، مبتنی بر سنجش نگرش در دو دوره قبل و بعد از استان شدن، با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی طبقه ای اطلاعات جمع آوری شد. چهل و پنج مدیر اجرایی، شامل دهیاران و شوراهای اسلامی، از چهل و پنج روستا، در سطح پنج شهرستان استان قزوین برای این کار انتخاب شدند که نشان دهندة جامعة نمونة تحقیق هستند. البته باید اشاره کرد، بعد از استان شدن قزوین، در سکونتگاه های روستایی توانمندی هایی به وجود آمد که نشان می دهد اگرچه سیاست های تمرکززدایی توانسته زمینه رشد و ترقی روستاها را پدید آورد، این سیاست ها، از منظر کارشناسان و مسئولان محلی، آثار متفاوت داشته است. با وجود این، سیاست های تمرکززدایی در استان قزوین شتاب دهنده توسعه روستایی قلمداد شد و زمینه را برای افزایش مشارکت مسئولان محلی و مردم فراهم آورد.
۳۳.

شهرهای کوچک و نظام کاربری اراضی شهری (مطالعه موردی؛ شهر لامرد در استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهرهای کوچک برنامه ریزی کاربری اراضی شهری کاربری اراضی شهری لامرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 308 تعداد دانلود : 686
برنامه ریزی کاربری اراضی و ساماندهی فعالیت های شهری در فضا، محور و بستر اصلی برنامه ریزی شهری محسوب می شود، بنا بر این برنامه ریزی کاربری اراضی، نه تنها نقش اساسی در کیفیت و کار طرح های شهری خواهد داشت، بلکه اساس نظام توزیع فعالیت ها، خدمات و سهم سرانه ها را نیز تعیین می کند. این مقاله، کاربری های شهر لامرد دراستان فارس را بر مبنای وضعیت موجود طرح جامع و تفصیلی شهر، مورد بررسی قرار می دهد. روش اصلی این پ ژوهش، مطالعه تطبیقی سرانه های شهری و مساحت کاربری های اصلی شهر طی سالهای 1375 تا 1385 بوده است. نتایج بررسی و مقایسه کاربری های اصلی شهر طی سال های 1376 (وضع موجود شهر در طرح جامع) و همچنین 1384(وضع موجود شهر در طرح تفصیلی) بیانگر این است که کاربری های آموزش عالی، فرهنگی، ورزشی،تأسیسات و تجهیزات شهری،صنعتی و فضای سبز هم از نظر سرانه شهری (به ازای هر نفر) و هم از نظر سطح (مساحت) کاربری، در وضعیت نامطلوب و نامتناسبی بوده واز سوی دیگر سایر کاربری های مسکونی، مذهبی، اداری- انتظامی،آموزش عمومی، تجاری از این نظر در جایگاه مطلوب و مناسبی قرار گرفته اند که این وضعیت بیانگر عدم تعادل و ناهماهنگی بین کاربری های شهری است، بنابراین برنامه ریزان شهری باید به عوامل مختلف (کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، نحوه استفاده از اراضی و محله بندی، مسکن و ترافیک، فضای سبز و غیره) در رابطه با جمعیت و سطوح مورد نیاز در برنامه ریزی کاربری توجه اساسی داشته باشند تا این فرایند چه در مرحله تهیه و چه در مرحله اجرا به موفقیت بیانجامد.
۳۵.

تأثیر بانکداری الکترونیک در کاهش سفرهای درون شهری (نمونه موردی : بخش مرکزی شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بانکداری الکترونیک زنجان سفرهای درون شهری شهر الکترونیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 91 تعداد دانلود : 141
رشد و گسترش روزافزون فناوری ارتباطات، انقلابی را در ابعاد مختلف زندگی انسان ها و عملکرد سازمان ها ایجاد کرده است. این فناوری، کارکرد و نگرش افراد، سازمان ها و دولت ها را دگرگون ساخته و باعث ایجاد صنایع نوین، مشاغل جدید و خلاقیت در انجام امور گردیده است. با توجه به اهمیت موضوع بانکداری الکترونیک و روند صعودی آن در ایران، در این مقاله سعی شده است به بررسی تأثیر بانکداری الکترونیک در میزان کاهش سفرهای درون شهری در محدوده ی بخش مرکزی شهر زنجان پرداخته شود. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است، جمع آوری داده ها به صورت میدانی (تهیه پرسشنامه و مطالعه میزان مراجعه حضوری افراد به بانک های موجود در مرکز شهر زنجان) بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که : اکثر مراجعات به مرکز شهر زنجان به منظور انجام خدمات بانکی در ساعات اوج، سبب افزایش ترافیک در بخش مرکزی شهر گردیده و این امر هزینه های اقتصادی زیادی بر جامعه تحمیل کرده است و اگر چنانچه هزینه هایی چون آلودگی هوا، استهلاک خودرو، تجهیز زیرساخت ها و... بر این رقم بیفزاییم، بی تردید رقم بسیار بالایی خواهد شد. بنابراین می توان با رونق بانکداری الکترونیک سبب کاهش مراجعه شهروندان و شاهد بهبود نسبی ترافیک شهری و کاهش هزینه ها در شهر زنجان باشیم.
۳۶.

اثرات پراکنش کاربری های ورزشی - تفریحی در ترافیک درون شهری( نمونه موردی: شهر زنجان)

کلید واژه ها: زنجان سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) حمل و نقل درون شهری کاربری ورزشی - تفریحی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری حمل و نقل شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : 113 تعداد دانلود : 248
امروزه مسائل مربوط به حمل ونقل در شهرها به یکی از چالش های عمده دولت ها در عرصه سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است. به منظور انجام سفرهای پایدار شهری، ابزارهای اساسی یکپارچه مورد نیاز است. اجرای سیاست هایی همچون ادغام برنامه حمل ونقل با کاربری زمین، مدیریت بر سفر وسایل نقلیه شخصی، استفاده بهینه از حمل و نقل عمومی، ارتقای پیاده روی و دوچرخه سواری در سطح نواحی شهری از جمله این برنامه ها است. آنچه در این پژوهش مورد تأکید قرار گرفته سیاست ادغام برنامه ریزی حمل و نقل با کاربری زمین، تحلیل نحوه توزیع و پراکنش کاربری های جاذب سفر در سطح شهر و تأثیرات پراکنش این کاربری ها در سیستم حمل و نقل درون شهری می باشد. به منظور نشان دادن ارتباط متقابل کاربری اراضی و حمل ونقل، شهر زنجان به عنوان نمونه موردی انتخاب و نحوه پراکنش کاربری های ورزشی و تفریحی با استفاده از دیدگاه سیستمی و روش تحلیلی و میدانی در مدل تحلیل شبکه مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشانگر آن است که عدم استقرار مناسب کاربری های ورزشی وتفریحی در سطح شهر، روزانه 1006.4 سفر اضافی در سطح محله، 1017.3 سفر اضافی در رده ناحیه و 747.8 سفر اضافی در رده منطقه بر سیستم حمل و نقل شهری زنجان تحمیل می گردد. لازم به ذکر است که این مقاله با دیدگاه سیستمی و با استفاده از روش تحلیلی و میدانی انجام گرفته است.
۳۷.

اثرات و پیامدهای استقرار شهرکهای صنعتی لامرد در توسعه مناطق روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: توسعه روستایی شهرک های صنعتی پیامدهای فضایی شهرستان لامرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 425 تعداد دانلود : 334
راهبرد صنعتی شدن یکی از روش های اساسی است که برنامه ریزان کشورهای در حال توسعه با نیل به آن امیدوارند از مشکلاتی مانند فقر، تراکم بیش از اندازه جمعیت و نابرابری های فضایی رهایی یابند. با این دید، استقرار شهرکهای صنعتی به عنوان روشی برای رسیدن به اهداف کلی توسعه مورد توجه برنامه ریزان کشور قرار گرفته و تصور بر این است که با ایجاد صنایع در روستاها می توان موجب تنوع اقتصاد روستایی، افزایش ارزش افزوده تولیدات کشاورزی، ایجاد اشتغال، افزایش درآمد روستاییان، کاهش مهاجرت روستایی و در نهایت کاهش نابرابری میان شهر و روستا گردید. این پژوهش با شیوه ای توصیفی- تحلیلی به بررسی اثرات شهرک های صنعتی لامرد بر سکونتگاههای روستایی پیرامون و روندهای اجتماعی- اقتصادی حاکم بر شهرک صنعتی پرداخته است. جامعه آماری را تمامی کارگاه های مستقر در شهرکهای صنعتی تشکیل داده و از تمامی نیروی-های شاغل در واحدهای صنعتی، آمارهای مربوطه استخراج گردیده است. نتایج نشان می دهد که: شهرک های صنعتی لامرد در پهنه ی منطقه ای دارای اثرگذاری نبوده و سکونتگاههای روستایی محدوده آن به روندهای منفی جمعیتی رسیده اند. همچنین این شهرک ها بیشتر از روندهای شهری تأثیر پذیرفته و اکثریت صاحبان کارگاههای صنعتی و کارگران شاغل در آنها دارای منشأ شهری می باشند و این عامل باعث گردیده که اثرگذاری فضایی شهرک صنعتی به سوی شهر سوق یابد.
۳۹.

بررسی و تحلیل توزیع فضایی جمعیت شهری استان فارس با استفاده از شاخص های نخست شهری و تمرکز

کلید واژه ها: استان فارس نخست شهری نظام شهری جمعیت شهری میزان تمرکز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 753 تعداد دانلود : 342
این مقاله به بررسی نظام توزیع جمعیت در کانون های شهری استان فارس در دوره زمانی 1385-1335 می پردازد. روند رو به رشد شهرنشینی همگام با افزایش تعداد شهرها و به خصوص افزایش شهرهای زیر 25000 نفر جمعیت، از مهمترین خصوصیات نظام توزیع جمعیت شهری استان فارس است. گرایش به شهرنشینی در استان فارس در طول یک دوره پنجاه ساله از روند حاکم بر تحولات جمعیتی کل کشور تبعیت می کند، به طوری که در سال 1335 تنها 35/32 درصد از جمعیت استان در مناطق شهری سکونت داشته اند که این نسبت درآخرین سرشماری سال 1385 به 17/61 رسیده است. در زمینه افزایش تعداد نقاط شهری نیز تعداد شهرهای استان از 13 شهر در سال 1335 به 73 شهر در سال 1385 رسیده است. در این میان، شهر شیراز به علت موقعیت سیاسی - تاریخی و داشتن امکانات اقتصادی، همواره جاذب جمعیت بوده و در طول پنج دهه اخیر به عنوان شهر نخست استان عمل نموده است. سهم 3/46 درصدی از جمعیت شهری استان، به همراه فاصله 87/9 برابری با شهر دوم استان(مرودشت) در سال 1385، بیانگر نامتعادل بودن توزیع فضایی جمعیت شهری استان فارس است

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان