علیرضا مرآتی

مدرسه از مهم ترین نهادهایی است که با زندگی هر فرد آمیختگی های تنگاتنگ دارد و تقریبا بخش عمده و مهمی از عمر انسان امروزی را شامل می شود. هدف این پژوهش بررسی اثر بخشی آموزش مدل پیوند با مدرسه بر رضایت تحصیلی، خوش بینی آموزشی، بهزیستی روانشناختی و هیجان های پیشرفت بود. برای این منظور طی یک پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل، 30 نفر از دانش آموزان دوره متوسطه اول شهرستان کنگاور در سال تحصیلی 400-1399 به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه کاربندی شدند. هر دو گروه قبل و بعد از مداخله با پرسشنامه های رضایت تحصیلی لنت، خوش بینی تحصیلی اسچن موران و همکاران، هیجان های تحصیلی پکران، بهزیستی روانشناختی ریف، مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 7 جلسه 60 دقیقه ای تحت مداخله و آموزش مدل تدوین شده پیوند با مدرسه قرار گرفت و گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که آموزش مدل پیوند با مدرسه سبب بهبود رضایت تحصیلی، خوش بینی آموزشی، بهزیستی روانشناختی و هیجان های پیشرفت در دانش آموزان شده است. به نظر می رسد از آموزش مدل پیوند با مدرسه می توان در جهت بهبود متغیرهای مذکور در دانش آموزان استفاده کرد.

مقدمه: رابطه دانش آموزان با مدرسه یکی از مهم ترین ابعاد تحصیلی است، متغیرهای متعددی می توانند در این ارتباط دخیل باشند و آن را تحت تاثیر قرار دهند. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف پیش بینی پیوند با مدرسه بر اساس خوش بینی تحصیلی و طرحواره های هیجانی صورت گرفت. روش : پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی بود و جامعه آماری آن عبارت بودند از کلیه دانش آموزان مقطع دوم متوسطه شهر کنگاور در سال تحصیلی 99-1398. تعداد 200 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه های پیوند با مدرسه رضایی شریف و همکاران(1390)، پرسشنامه خوش بینی تحصیلی شیرر و کارور و پرسشنامه طرحواره های هیجانی لیهی بود. داده های بدست آمده با استفاده ازspss نسخه 23 با روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که بین خوش بینی و طرحواره های هیجانی با پیوند با مدرسه دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین 52 درصد از کل واریانس پیوند با مدرسه دانش آموزان بر اساس خوش بینی و طرحواره های هیجانی قابل پیش بینی می باشد. نتیجه گیری: بر همین مبنا می توان متغیرهای پیش بین را از مولفه های مهم و کلیدی در رابطه و پیوند دانش آموزان با مدرسه به شمار آورد و آگاهی والدین و هم چنین معلمان از این مهم می تواند به تعمیق و تقویت پیوند با مدرسه دانش آموزان منجر شود.

 هدف: دست برتری یا جانبی بودن یکی از صفاتی است که در بسیاری افراد دیده می شود و میتواند سبب بروز و شکل گیری بسیاری از خصایص گردد. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف مقایسه بهزیستی ذهنی و ارتباط بین فردی در افراد چپ دست و راست دست در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهر همدان، در سال تحصیلی 97-1396 انجام گرفت. روش ها: حجم نمونه ای 300 نفری که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای صورت گرفت. ابزارهای مورد استفاده عبارت بودند از پرسشنامه دست برتری چاپمن(1978)، پرسشنامه بهزیستی ذهنی کی یز و ماگیارمو(2003) و پرسشنامه ارتباط بین فردی ماتسون (1983). داده ها پس از جمع آوری با استفاده از آزمونهای آماری t مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیره در قالب نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در متغیر بهزیستی ذهنی و مولفه های آن تفاوت بین دو گروه معنادار است و چپ دست ها از بهزیستی ذهنی بالاتری برخوردارند. همچنین در متغیر مهارتهای ارتباطی بین دو گروه تفاوت وجود دارد که در این متغیر راست دست ها قوی تر بودند. بر همین اساس می توان یافته های فوق را در رابطه با مسائل فرهنگی، آموزشی و تربیتی مورد استناد قرار داد.

مقدمه: اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)[1] سندرمی است که پس از مشاهده یا شنیدن یک عامل استرس زا و آسیب زای شدید رخ می دهد و می تواند منجر به مرگ شود، اگرچه با روش های درمانی می توان روند بهبود آن را میسر ساخت. در این خصوص پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان شناختی رفتاری (CBT)[2] بر اختلال استرس پس از سانحه در بین زلزله زدگان شهر سرپل ذهاب در استان کرمانشاه در سال 1396 بود. روش: از بین افراد یک نفر بر اساس نمونه در دسترس و به صورت تصادفی از مراجعان به کمپ امدادی روان شناسان مستقر در محل، انتخاب و پس از تأیید روان پزشکان و با مصاحبه های بالینی آزمایش شد. این پژوهش یک مطالعه موردی به صورت خط پایه چندگانه است که برای داده های به دست آمده از تحلیل نموداری و ترسیمی استفاده شد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن بود که درمان شناختی رفتاری در کاهش اختلالات ناشی از استرس پس از حادثه تأثیر مثبت دارد و بهبودی بیمار به میزان 7/81 درصد به دست آمد که این اثرات در دوره پیگیری نیز تا حدود زیادی ماندگاری داشت. نتیجه گیری: طبق نتایج، درمان شناختی رفتاری در کاهش و بهبود علایم ناشی از اختلال استرس پس از حادثه مؤثر است. [1] posttraumatic stress disorder [2] cognitive behavioral therapy

متغیرهای متعددی در رابطه بین دانش آموز و مدرسه نقش داشته و آن را تحت تأثیر قرار می دهند. ااین پژوهش با هدف ارائه الگوی پیوند با مدرسه بر اساس سبک های هویت و جوّ مدرسه با میانجی گری خودکارآمدی تحصیلی صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دوره متوسطه اول شهر کنگاور به تعداد 3600 نفر در سال تحصیلی 1400-1399 بود. به این منظور تعداد 520 نفر از دانش آموزان با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و پرسشنامه های پیوند با مدرسه رضایی شریف و همکاران (1393)، جومدرسه لی و همکاران (2017)، سبک هویت برزونسکی (1992) و خودکارآمدی تحصیلی جینکس و مورگان (2003) را به صورت الکترونیکی تکمیل کردند. پس از گردآوری داده ها، مدل یابی معادلات ساختاری برای آزمون مدل پیشنهادی و فرضیه ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که جومدرسه و سبک هویت با خودکارآمدی تحصیلی و پیوند با مدرسه رابطه معنی دار و مثبت دارد. همچنین سبک هویت و جو مدرسه از طریق خودکارآمدی بر پیوند با مدرسه اثرگذار است. با توجه به برازش مدل تدوین شده، یافته ها نشان می دهد توجه داشتن به متغیرهای سبک هویت، جومدرسه و خودکارآمدی، می تواند به افزایش پیوند با مدرسه در دانش آموزان منجر شود. در جهت بهبود پیوند با مدرسه، توجه به سبک ها هویت خودکارآمدی تحصیلی و جو مدرسه ضروری به نظر می رسد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر روش تدریس مشارکتی از نوع جیگساو بر خودپنداره تحصیلی و نگرش نسبت به مدرسه در درس علوم تجریی در میان دانش آموزان دوره متوسطه اول انجام شده است. روش تحقیق نیمه آزمایشی و از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانش آموزان پسر پایه هشتم دبیرستانهای شهرستان میبد در سال تحصیلی97-1396 بود که از میان آنان 40 نفر در دو گروه 20 نفری به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. هر دو گروه در مراحل پیش آزمون  و پس آزمون، به پرسشنامه خودپنداره تحصیلی و پرسشنامه نگرش نسبت به مدرسه پاسخ دادند. برای گروه آزمایش، 12 جلسه گروهی روش تدریس جیگساو به صورت یک بار در هفته اجرا شد، اما گروه کنترل، مداخله ای دریافت نکرد. پس از اجرای پرسشنامه خود پنداره تحصیلی و نگرش نسبت به مدرسه در مرحله پیش آزمون و پس آزمون، داده ها با نرم افزار SPSS22 و با روش تحلیل کوواریانس چند متغیری (مانکوا)، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که یادگیری مشارکتی از نوع الگوی جیگساو به طور معناداری بر خودپنداره تحصیلی دانش آموزان تأثیر مثبت معنادار دارد. همچنین نتایج نشان داد که روش تدریس جیگساو بر ابعاد نگرش نسبت به مدرسه از جمله نگرش به معلم، انگیزش خود نظم دهی، نگرش به مدرسه و ادراک خودتحصیلی تأثیری مثبت و معنادار می گذارد، اما بر ارزش گذاری نسبت به هدف تأثیری معنادار ندارد. پیشنهاد می شود که روش تدریس جیگساو در دوره متوسطه مدنظر قرارگیرد تا میزان یادگیری و علاقه دانش آموزان نسبت به مدرسه و دروس گوناگون افزایش یابد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تحقق پیدا کند.  

موضوع یادگیری، همواره یکی از دغدغه ها و مسائل مهم پیش روی پژوهشگران، صاحب نظران و مربیان بوده است. متغیرهای بسیاری اثرات مثبت و یا منفی در یادگیری و فرایند آن ایفا می کنند. اهمال کاری به عنوان یکی از این متغیرها جایگاه ویژه ای در یادگیری دانش آموزان دارد. در همین راستا این پژوهش با هدف بررسی تدوین مدل ساختاری اهمال کاری و ذهن آگاهی با تأکید بر نقش میانجی توانایی های شناختی دانش آموزان مقطع دوم متوسطه شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1400-401 انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی و همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر کرمانشاه بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تعداد 379 نفر آنها انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد اهمال کاری تاکمن (1991)، ذهن آگاهی بائر و همکاران (۲۰۰۶) و مهارت های شناختی نجاتی (1392) استفاده شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و مدل معادلات ساختاری تحلیل و نتایج به دست آمده نشان می دهد اهمال کاری دانش آموزان تابعی از توانایی های شناختی و ذهن آگاهی آنان است. همچنین نتایج نشان از این دارد که توانایی های شناختی قادر است تا بر رابطه میان اهمال کاری و ذهن آگاهی دانش آموزان تأثیرگذار باشد؛ یعنی اهمال کاری متأثر از ذهن آگاهی و توانایی های شناختی قرار می گیرد و درنتیجه ذهن آگاهی بالا و توانایی شناختی مطلوب بهبود می یابد. بر همین اساس می توان یافته های پژوهش را در جهت بهبود اهمال کاری دانش آموزان به کار گرفت و با آموزش ها و دوره های تکمیلی برای والدین و دانش آموزان در بهبود و کنترل این متغیر گام برداشت.

امروزه آموزش به عنوان یکی از مهم ترین ارکان زندگی از اهمیتی مضاعف برخوردار است و همه ارکان علمی در راستای بهبود و اثر بخشی آن تلاش های بسیاری را صورت داده اند. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بررسی رابطه جو خانواده و سرمایه روان شناختی با اشتیاق تحصیلی با میانجی گری نقش ذهن آگاهی انجام شد. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دوره متوسطه اول شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1400-1399 بود. به این منظور تعداد 707 نفر از دانش آموزان با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و پرسش نامه های جوخانواده هیل برن، سرمایه روان شناختی لوتاز و همکاران، ذهن آگاهی براون و ریان) و اشتیاق تحصیلی فدریکز و همکاران، را به صورت الکترونیکی تکمیل کردند. پس از گردآوری داده ها، مدل یابی معادلات ساختاری برای آزمون مدل پیشنهادی و فرضیه ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل ارائه شده از برازش مطلوبی برخوردار است و جوّخانواده و سرمایه روان شناختی با اشتیاق تحصیلی رابطه معنی دار (001/0) و مثبت دارد. همچنین جو خانواده و سرمایه روان شناختی از طریق ذهن آگاهی بر اشتیاق تحصیلی اثرگذار است. یافته ها نشان می دهد با توجه داشتن به متغیرهای جوّخانواده، سرمایه روان شناختی و ذهن آگاهی، می توان افزایش اشتیاق تحصیلی در دانش آموزان را انتظار داشت. با توجه به اینکه ذهن آگاهی می تواند محصول نهایی جو خانواده و سرمایه روان شناختی باشد، آگاهی والدین از این مهم، سمت و سوی این متغیرها به اهمیت تحصیل و اشتیاق تحصیلی را تقویت می کند

امروزه دانش آموزان و نوجوانان در دوره های حساس رشدی خود با مشکلاتی مواجهه می شوند. تفسیر و مواجهه با افکار و احساسات در موقعیت های چالش برانگیز می تواند مشکلاتی به وجود آورد. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه نشخوارفکری و کمال گرایی با نقش میانجی تنظیم شناختی هیجان در بین دانش آموزان، انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان دوره متوسطه اول شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1402-1401 بود. به این منظور تعداد 320 نفر از دانش آموزان با روش نمونه گیری خوشه ایی انتخاب و با پرسش نامه های، نشخوارفکری نولن هوکسما(1991)، تنظیم هیجان گارنفسکی و کرایج(2001) و کمال گرایی هیل(2004)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از گرد آوری داده ها، مدل یابی معادلات ساختاری برای آزمون مدل پیشنهادی و فرضیه ها مورد استفاده قرارگرفت. نتایج نشان داد که مدل ارائه شده از برازش مطلوبی برخوردار است و نشخوارفکری با نقش میانجی تنظیم شناختی هیجان بر کمال گرایی دانش آموزان تاثیر می گذارد. یافته ها نشان می دهد که نشخوارفکری در کاهش کمال گرایی، نشخوارفکری در کاهش تنظیم شناختی هیجان، تنظیم شناختی هیجان در بهبود کمال گرایی و در نهایت نشخوارفکری با نقش میانجی تنظیم شناختی هیجان بر کمال گرایی تاثیر معنادار دارد.

تفاوت های ظاهری در انجام عملکردهای روزانه، گاه می تواند ناشی از اختلاف های درونی در ذهن یا بدن انسان ها باشد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه احساس خواهی و تنظیم هیجانی در دانشجویان چپ دست و راست دست انجام شد. جامعه آماری دانشجویان دانشگاه پیام نور شهر همدان به تعداد 5200 نفر، در سال تحصیلی 99 -1398 بودند که از این تعداد نمونه ای 300 نفری با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده عبارت بودند از پرسشنامه دست برتری چاپمن (1987)، پرسشنامه تنظیم هیجانی گارنفسکی (2011) و پرسشنامه احساس خواهی زاکرمن (1978). داده ها پس از گرد آوری با استفاده از آزمون های آماری t مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیره با نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در متغیر تنظیم هیجانی و مؤلفه های آن هیچ تفاوت معناداری بین دو گروه وجود ندارد، اما تفاوت در متغیر احساس خواهی معنادار و نمره افراد چپ دست به مراتب بالاتر از راست دست ها بود که نشان دهنده بالا بودن میزان احساس خواهی در افراد چپ دست می باشد. بر مبنای نتایج به دست آمده می توان یافته های تحقیق را در رابطه با مسائل فرهنگی، آموزشی و تربیتی مورد استناد قرار داد تا ضمن ایجاد درک عمومی از تفاوت های جانبی بودن افراد، شیوه ها و برخوردهای مبتنی بر درک و احترام به آنها شناخته شده و افراد جامعه به این تفاوت ها احترام بگذارند.