محمدرضا عسکرانی

محمدرضا عسکرانی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۰ مورد.
۱.

تأثیر مناسبات بازرگانی با هند بر گفتمان نوسازی و مشروطه خواهی ایرانیان (1317ق./1900م تا 1332ق./ 1914م.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اقتصادی سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 149 - 168

کلید واژه ها: بازرگانی مشروطه نوسازی اجتماعی هند استعمار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۸۳
مناسبات پرحجم تجاری ایران و هند، در آستانه مشروطه کاهش پیدا کرد؛ لیکن همین روابط نیم بند نیز در جامعه ایران بازتاب یافت و در پیدایش افکار نو در سیاست و فرهنگ تأثیرگذار بود. مسئله اصلی تحقیق چگونگی زایش سرمایه داری نوین در ایران و سهم بازرگانان در ایجاد یک جنبش اجتماعی است.  هدف این نوشتار، بازشناسی جایگاه تجارت با هند و تأثیر آن بر جامعه ایرانی برای حدود دو دهه پیش از شروع جنگ جهانی اول است که با رویکرد  «توصیفی تبیینی» ( Descriptive-explanatory) و به روش «اسنادی» ( Documentary method) و بر پایه منابع «کتابخانه ای» ( Library method) سامان یافته است. فرض می شود که تحولات جامعه ایران از رفت و آمد بازرگانان به هند، تأثیر پذیرفت و یافته های پژوهش نیز نشان می دهد: افزایش فعالیت بازرگانی بین دو کشور، زمینه پیدایش نوسازی اجتماعی را فراهم کرد؛ لیکن پس از مشروطه و با بروز جنگ داخلی و نابسامانی اوضاع اجتماعی، تجارت با هند کاهش یافت و هرچند این روابط، به آشنایی ایرانیان با برخی از روش های تولید کشاورزی و صنعتی یاری رسانید؛ لیکن با ورود کشورهای اشغالگر در جنگ جهانی اول، به چالشی مهلک کشیده شد.
۲.

نهادهای علمی شیعیان امامیه در پنج قرن نخست هجری و نقش آن ها در تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای تمدنی انقلاب اسلامی سال اول زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 105 - 127
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۲۶
امامان شیعه(ع) برای ترویج معارف اسلامی، آموزه های دینی و غیردینی را در هر مکان و زمانی که مقدور بود، به پیروانشان آموزش می دادند. نظام آموزشی ب ه عن وان بخ شی از س اختار تم دن اس لامی، موت ور مح رک و ظرفیتساز شکل گیری و تعالی فرهنگ و تمدن اسلامی را برعهده دارد؛ اما باتوج ه ب ه انتق اداتی ک ه نسبت به غیرفعال بودن نظام آموزشی امامیه و دستاوردهای آن درسده های نخستین اسلامی وج ود دارد، ضمن دفاع از وجود آن باید به نقش آن در ظرفیتسازی فرهنگ و تمدن اس لامی پرداخت. این که شیعیان در تأسیس مراکز علمی وام دار دیگران بوده اند و یا نو آوری به خرج داده اند، مسئله ای است که این مقاله با هدف بررسی تأثیر این مراکز در تمدن اسلامی طی سده های نخست هجری به آن می پردازد. نویسندگان با رویکرد «توصیفی تحلیلی» و با روش کتابخانه ای در صدد پاسخگویی به این سئوال هستند که نهادهای علمی و آموزشی شیعیان درپنج قرن نخست چه نقش و جایگاهی در تمدن اسلامی داشته اند؟ به نظر میرسد که شیعیان به دلیل نیاز به تعلیم آموزه ها و مبانی اعتقادیشان در یک گستره جغرافیایی غیرشیعی، باتکیه توانسته اند در عرصه علم آموزی و تحقیقات علمی، ح ضور فع الی پیدا کرده و از طریق پایه گذاری مراکز علمی نام آور، فعالیت های نوآورانه علمی در جهان اسلام را توسعه داده و حیات و هویت فرهنگی و تمدنی تشیع را تداوم بخشند.
۳.

نقش ایرانیان یهودی در کشف و فروش آثار عتیقه در دوره قاجار (1264- 1344 ق/ 1847- 1925م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۳) 90 - 119

کلید واژه ها: یهودیان قاجار حفاری های غیرقانونی عتیقه مشروطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۱۸۳
تمدن کهن ایران شاه کارهای هنری بی نظیری به جهان عرضه کرده است. ارزش و اهمیت این شاه کارها و آزمندی سوداگران موجب شده است که این آثار پیوسته موردتعرض و دستبرد قرار گیرند. با ورود کاوش گران غربی، آثار باستانی ایران به صورت روشمند کشف شد و به بازارهای دیگر کشورها راه یافت. درپی افزایش حضور اروپاییان، خریدوفروش «عتیقه جات»، کاوش های غیرقانونی، و ساخت آثار عتیقه بدلی در ایران رونق گرفت. ایرانیان یهودی نیز در این بازار وارد شدند. حضور ایشان در کشف و فروش آثار عتیقه، جنبه های مثبت و منفی زیادی داشت. هدف : بررسی وجوه مختلف نقش ایرانیان یهودی در کشف و فروش آثار تاریخی دوره قاجار. روش / رویکرد پژوهش : رویکرد مقاله حاضر «کیفی»[1] و «توصیفی–تحلیلی»[2] است و داده ها به روش «اسنادی»[3] و برپایه منابع «کتاب خانه ای»[4] گردآوری شده اند. یافته ها و نتیجه گیری : بسیاری آثار تاریخی ایران را اروپائیان از ایران خارج کردند. آن ها در دوره قاجار از افراد دوره گرد استفاده کردند و عتیقه های موجود در خانه ها را به واسطه ایشان خریدند. فعالیت در این حوزه به حدی سودآور بود که گروهی از یهودیان به صورت انحصاری به حفاری غیررسمی یا خریدوفروش آثار عتیقه پرداختند و از این راه امرارمعاش می کردند. کشف و خریدوفروش آثار عتیقه در دوره قاجار به یهودیان منحصر نبود و سایر ایرانیان نیز به آن می پرداختند.   [1]- Qualitative research [2]- Descriptive–analytical [3]- Documentarymethod [4]- Library method
۴.

تأثیر اندیشه ایرانشهری در برپایی پادشاهی آل بویه با تکیه بر جغرافیای تاریخی تبرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۶ ۴۵-۶۵

کلید واژه ها: آل بویه اندیشه ایرانشهری ایران زمین تبرستان جغرافیای تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۳۸۶
خاندان بویه از شرایط سیاسی و اجتماعی دیلم و از پس زمینه فکری اهالی تبرستان، بهره جستند تا با تکیه بر روحیه جنگاوری و بیگانه ستیزی، پادشاهی تازه ای را پایه گذاری کنند. جغرافیای تاریخی تبرستان در چگونگی بهره گیری خاندان بویه از اندیشه «ایرانشهری» و «فره ایزدی»، مؤثر بوده است. پرسش اصلی مقاله این است که جغرافیای تبرستان چه تأثیری در تداوم اندیشه ایرانشهری و تأسیس پادشاهی خاندان بویه داشته است؟ این تحقیق برای بازشناسی جایگاه تبرستان در اندیشه ایرانشهری و تبیین تأثیرات آن در کامیابی بویهیان برای رسیدن به پادشاهی، از رویکرد تاریخی-تحلیلی و روش تحلیل محتوا و همسنجی منابع تاریخی بهره برده است. به نظر می رسد به سبب پیشینه تبرستان در نظام سیاسی و اجتماعی ایران باستان و شرایط جغرافیایی خاص آن، تفکر باشندگان این سامان که در سده های پس از سقوط ساسانیان همچنان با اندیشه ایرانشهری دوره باستان درهم تنیده شده بود، در پایه گذاری پادشاهی خاندان بویه تأثیر گذاشت. این بررسی نشان می دهد جغرافیای تبرستان آن را مکان امنی برای سکونت کرده بود و از این رو حاکمانش در دوران باستان استقلال نسبی داشته اند. همین روحیه استقلال طلبی و بهره گیری از پس زمینه اندیشه ایرانشهری، بعد از فروپاشی ساسانیان، موجب پایه گذاری پادشاهی بویهیان با رنگ وبوی ایرانی شده بود.
۵.

تحلیل چالش تفکیک قوا در دور ﮤ پهلوی دوم؛ نمونه پژوهی: تفسیر اصل 82 متمم قانون اساسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 15 - 32

کلید واژه ها: قانون اساسی مشروطه تفسیر اصل82 تفکیک قوا پهلوی دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۴۸۱
تفسیر اصل 82 متمّم قانون اساسی از مصوبات چالش برانگیز دورﮤ رضاشاه بود که با زیر پا گذاشتن اصل تفکیک قوا، اختیار تغییر قضات را به دولت تفویض کرد. پس از استعفای رضاشاه، مصوﺑﮥ مذکور دستخوش چالش های حقوقی و سیاسی گوناگونی شد. هدف این پژوهش تحلیل فرازونشیب هایی است که تفسیر مذکور طی کرد؛ بنابراین پژوهش درصدد است با رویکرد توصیفی تحلیلی و به روش اسنادی و کتابخانه ای، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که چه عواملی بروز چالش در اجرای تفسیر اصل 82 متمّم قانون اساسی را موجب شد. چنین فرض می شود که ساختار قدرت سیاسی پس از جنگ جهانی دوم و تمایل به تمرکز قدرت در نهاد پادشاهی، در تعیین سرنوشت تفسیر این اصل از قانون اساسی عامل مؤثری بود. نتایج پژوهش نشان می دهد پیش از لغو تفسیر اصل مزبور، اجرای تمهیدات و اصلاحات پیچیده و دشواری ضرورت داشت و بدون انجام آنها، الغای تفسیر مذکور نتایج منفی به دنبال می آورد. از طرف دیگر، در فضای بی ثبات اوایل دورﮤ پهلوی دوم در عمل، انجام اصلاحات ضروری امکان پذیر نبود؛ بنابراین لغو آن سال ها به تأخیر افتاد. در سال 1331ش/1952م این تفسیر به طور کامل لغو شد؛ ولی در سال های 1333و1335ش/1955و1956م، بنابر علت های سیاسی، دو قانون دیگر وضع شد که قانون نخست این تفسیر را تعدیل می کرد و قانون دوم آن را به طور غیرمستقیم احیا می کرد.
۶.

تحلیل وضعیّت سیاسی، اقتصادی خوزستان در دوره ناصرالدین شاه (1264-1313ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 57 - 74

کلید واژه ها: خوزستان قاجاریه استعمار ترکیب جمعیّتی عمران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۲۹۶
خوزستان از آبادترین بخش های ایران زمین و پایتخت پادشاهی های نیرومندی در اعصار مختلف بوده است؛ لیکن در دوره قاجاریه از آبادانی باستانی آن اثری نمانده بود و این ناحیه مشکلات فراوانی داشت. پیشینه تمدّنی، حاصلخیزی زمین، آب و هوای مناسب و راه داشتن به سواحل دریای آزاد، ویژگی هایی است که نابسامانی اوضاع آن در آن دوره را تأمل برانگیز می نماید. نویسنده با هدف بازشناسی وضعیّت سیاسی  اجتماعی خوزستان در عصر ناصری، می کوشد با رویکرد «توصیفی تحلیلی» و روش «کتابخانه ای» و «اسنادی» به این پرسش پاسخ دهد: نابسامانی وضعیّت خوزستان در دوره ناصرالدین شاه ناشی از چه عواملی بوده است؟ چنین فرض می شود که دو دسته عوامل تحوّلات سیاسی و اجتماعی خوزستان را شکل داده اند: نخست عوامل بومی مانند عملکرد قبیله ها و کُنش حاکمان محلی و دیگر دخالت استعمارگران اروپایی. این بررسی نشان می دهد: عملکرد دولت قاجاریه و مداخله بیگانگان مانع عمران این ناحیه گردید و چیرگی زندگی قبیله ای و رفتار نامناسب مأموران حکومتی، از مشکلات سیاسی و اجتماعی خوزستانِ در عصر ناصری بوده است. 
۷.

تأثیر روابط تجاری ایران با هند بر اقتصاد و تولیدات داخلی ایران (1195-1324ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۰) 6 - 33

کلید واژه ها: اقتصاد داخلی کالاهای بازرگانی هند انگلیس ایران قاجار (دوره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۴۲۹
مناسبات دیرپای ایران و هند در دوره قاجار شکل تازه ای یافت. در این دوره نوع کالاها و شیوه مبادلات بازرگانی تغییر کرد و موجب دگرگونی نظام اقتصادی ایران شد. موضوع اصلی این تحقیق بازشناسی انواع کالاهای صادراتی و وارداتی بین ایران و هند و آثاری است که این موضوع بر تولیدات داخلی و اقتصاد ایران در دوره مذکور داشته است.  هدف: تحلیل تأثیر روابط بازرگانی ایران و هند بر تولیدات و اقتصاد ایرانِ دوره قاجار تا پایان سلطنت مظفرالدین شاه است. در این مقالهْ فرصت ها و تهدیدهای موجود در این مناسبات تبیین می شود. روش/  رویکرد پژوهش: رویکرد تحقیق حاضر «کیفی»[1] و «توصیفی–تحلیلی»[2] است و داده ها به روش «اسنادی»[3] و بر پایه منابع «کتابخانه ای»[4] گردآوری شده اند. یافته ها ونتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که ایران از یک سو بازار فروش محصولات اروپایی شد و بازرگانان ایران به دلالان شرکت های غربی تبدیل شدند و ازسوی دیگر ایرانیان با برخی از روش های تولید کشاورزی و صنعتی آشنا شدند و برخی از دولتمردان درصدد برآمدند تا شیوه های جدید تولید را وارد ایران کنند.
۸.

روابط تجّاری با هند در نخستین سال های قرن بیستم میلادی و تأثیرآن بر اقتصاد ایران تا آغاز جنگ جهانی اول(1317ق./1900م تا 1332ق./ 1914م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۵ 121 - 138
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۲۸۹
تجارت ایران و هند در آستانه مشروطه افزایش یافت و این امر موجب دگرگونی در جامعه ایران شد. مسأله اصلی تحقیق بازشناسی چگونگی و پیامدهای روابط تجاری بین ایران و هند است. هدف تحقیق ارائه تحلیل تازه ای از تأثیر روابط بازرگانی ایران و هند بر اقتصاد ایران در آغاز قرن بیستم میلادی و فرصت ها و تهدیدهای این مناسبات است. رویکرد تحقیق حاضر «کیفی»و «توصیفی – تحلیلی» است و  داده ها به روش «اسنادی»و بر پایه منابع «کتابخانه ای»گردآوری شده اند. فرضیه پژوهش این است که افزایش مبادلات تجاری با هند در آن برهه از زمان، از یک سو بر تولیدات داخلی اثر گذاشت و از سوی دیگر به رشد تفکر نوگرایی و بروز مشروطه کمک کرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در آستانه مشروطه فعّالیّت بازرگانی بین دو کشور افزایش یافت و بر اثر ارتباط زرتشتیان ایران با پارسیان هند و رفت و آمد بازرگانان، زمینه برخی تحوّلات نوگرایانه فراهم آمد؛ لیکن پس از پیروزی مشروطه به دلیل بروز ناامنی و مداخله بیگانگان، روند توسعه اجتماعی که بر پایه تجارت با هند آغاز شده بود، کاهش یافت و اقتصاد کشور آسیب دید. پس از بستن قرارداد 1907م. با روسیه نیز انگلستان بر اقتصاد جنوب ایران چیرگی کامل یافت.
۹.

چرایی استقرار و استمرار سکونت ایل قاجار در کرانه های رود گرگان (907-1209ق / 1502-1794م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: قاجار صفوی ایلات تاریخ محلی استرآباد کوچ اجباری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۳۹۱ تعداد دانلود : ۱۴۸۲
طوایف قاجار تا زمان پایه گذاری پادشاهی (1209ق/1794م) برای چندین قرن در رویدادهای ایران تأثیرگذار بوده اند. هدف این نوشتار شناسایی دلایل استمرار سکونت ایل قاجار در استرآباد است که با روش «توصیفی – تحلیلی» انجام می گیرد. مسئله اصلی در این تحقیق: چرایی استقرار و استمرار سکونت ایل قاجار در استرآباد است و مدعای نویسنده این که برخلاف نظر برخی از نویسندگان، کوچ اجباری عامل اصلی سکونت ایل قاجار در این منطقه نبوده و برخلاف اقوام کوچانیده شده ای مانند گرجی ها، لزگی ها، کردها و لرها، شیوة برقراری مناسبات با اقوام مجاور، نقشی اساس در ماندگاری آنان در کرانه های رود گرگان داشته است. چنین فرض می شود که کوچانیدن قاجارها در زمان صفوی تنها عامل استمرار حضور این ایل نبوده و نتایج بررسی ها نشان می دهد که هوشمندی سران قاجار در تبدیل تهدید ترکمن ها به فرصت و نحوة ارتباط شان با همسایگان، عامل مهمی در استمرار حضور آنان در منطقه استرآباد بوده و ویژگی های زیست محیطی نیز امکان طراحی راهبرد سیاسی این ایل را در رسیدن به قدرت فراهم کرده است.
۱۰.

حضور فزاینده روسیه در شرق دریای خزر و چالش با منافع راهبری انگلیس تا پایان عصر ناصری (1313 تا 1209ق/1895 تا 1794م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلید واژه ها: سیاست خارجی قاجار روسیه آسیای میانه انگلیس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه خلیج فارس و دریای خزر
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا روسیه و قفقاز
تعداد بازدید : ۱۴۶۷ تعداد دانلود : ۹۰۴
طی قرن نوزدهم میلادی، سیزدهم هجری، حضور روسیه در آسیای میانه به صورت فزاینده ای افزایش یافت. این امر ایران را در معرض تجاوزات تازه قرار داد و به چالش روابط روس و انگلیس دامن زد. آثار مختلفی که تاکنون درباره روابط روس و انگلیس نوشته شده، بیشتر به شرح رویدادهای نظامی بسنده کرده و به اهمیّت سازوکار دیپلماسی روسیه، کمتر اشاره شده است. این تحقیق می کوشد تحلیل تازه ای از کاربَست روش های سیاسی و نظامی روسیه، در آسیای میانه و بازتاب های منطقه ای آن ارائه کند. روش تحقیق توصیفی تحلیلی (Descriptive - analytical) و اسنادی (method Documentar) است و استناد به منابع دست اول و معاهدات و مکاتبات تاریخی، در اولویت قرار گرفته است. همچنین نویسندگان با هدف مشخص کردن ابعاد سیاست خارجی روسیه در آسیای میانه، درصدد یافتن پاسخ این پرسش ها هستند: روسیه چگونه توانست حاکمیّت خود را بر سرزمین های پهناور شرق دریای خزر تحمیل کند؟ ایران و انگلیس در برابر توسعه طلبی آن کشور چه اقداماتی انجام دادند؟ چنین فرض می شود که اقدامات نظامی، تنها ابزاری نبود که روسیه از آن استفاده می کرد و سیاستمداران آن کشور نیز، در موفقیت های کشور خود نقش داشته اند. نتایج این تحقیق نیز نشان می دهد: بازتاب رقابت های استعماری روس و انگلیس، در جغرافیای سیاسی سواحل دریای خزر، بسیار تأثیرگذار بود و روسیه از ترکیب ابزارهای موثر، مانند روابط اقتصادی، روش های سیاسی، مطالعات میدانی، نفوذ اطلاعاتی و اقدامات نظامی استفاده و حاکمیت خود را بر سراسر آسیای میانه تثبیت کرد.
۱۱.

پناه بردن ایرانیان به سرزمین هند هنگام یورش مغولان (616 تا653 ق.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۰

کلید واژه ها: هندوستان مهاجرت پناهندگی غوریان مغولان خوارزمشاهیان سلاطین مملوک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۱۱۸
مناسبات دیرپای اقتصادی و فرهنگی بین ایران و هند هرگز قطع نشده است. لیکن هندوستان گاهی پناهگاه ایرانیانی بوده که از ستم حاکمان یا تیغ تجاوزگران، به آن سرزمین کوچیده اند. یکی از این دوره های پناه جویی با یورش مغولان آغاز شد.در برابر این پرسش که چرا ایرانیان هنگام یورش مغولان به هندوستان پناه بردند؟ و این که سرنوشت پناه جویان ایرانی در هند چه بود؟ مدعای این تحقیق چنین است: طبیعت ناشناخته، جنگل های انبوه و دشت های پهناور مملو از گونه های اقوام و مذاهب رازآلود، پناهگاهی دور از دسترس شمرده می شد. شباهت های فرهنگی بین ساکنان دو سوی سند و روحیه اعتدال گرایانه هندیان نیز انگیزه این مهاجرت ها بود و به همین دلایل، در قرن هفتم هجری این سرزمین مأمن حفظ برخی از مفاخر فرهنگی ایران گردید. دراین نوشتار به روش «توصیفی- تحلیلی» و با مراجعه به منابع دست اول، ضمن توصیف چگونگی گریزایرانیان، دلایل پناه جستن آنان در هند مورد تحلیل قرار می گیرد. نتایج بررسی نشان می دهد که هنگام یورش مغول، ایرانیان با انگیزه های متفاوتی به آن دیار کوچیدند و ثمره ی مهاجرت آنان رواج زبان فارسی و سنت های تمدّن ایرانی و بخشی از دستاوردهای فرهنگ ایرانی در هند بود.
۱۲.

تأثیر شبه قاره هند بر رقابت های روس و انگلیس در فلات شرقی ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی کاربردی دوره ۴ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: انگلستان روسیه استعمار روابط خارجی شبه قاره هند فتحعلی شاه.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۸ تعداد دانلود : ۸۶۲
شبه قاره هند در قرن نوزدهم میلادی کانون تحولاتی بود که سرنوشت مناطق شرقی فلات ایران را دگرگون کرد. هدف این مقاله بازشناسی مناسبات انگلستان و روسیه با ایران در عصر فتحعلی شاه قاجار است و بر جنبه های مختلف این مناسبات با حکومت بریتانیا و فرمانداری کل هند تأکید گردیده است. پژوهشگران کوشیده اند با مراجعه به منابع اصلی دوره قاجار به روش مطالعه روندی، نقش استعمار را در فلات شرقی ایران توصیف تاریخی نمایند. این بررسی نشان داد که هدف اصلی روس و انگلیس تضعیف دولت ایران بوده است و در این خصوص فرقی با هم نداشته اند. آنان هرجا که منافعشان ایجاب میکرده است؛ به راحتی تعهداتشان را نادیده گرفته، از دست یازیدن به روش های ناسالم دیپلماسی و حتی استفاده از نیروی نظامی خودداری نکرده اند.
۱۳.

آسیب شناسی آموزش تاریخ در نظام تعلیم و تربیت ایران «بررسی موردی عصر قاجار تا پایان دوره رضاشاه»

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال دوم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۵

کلید واژه ها: کتاب های درسی دوران معاصر آموزش تاریخ آسیب شناسی درس تاریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹۹ تعداد دانلود : ۱۲۹۳
تاریخ در شمار پیچیده ترین رشته های علوم انسانی است که امروزه ایجاد تحوّل در آنها مدّنظر قرار دارد. در این پژوهش با هدف آسیب شناسی درس تاریخ، به اسناد، روزنامه های قدیمی و کتاب های درسی تاریخ مراجعه گردیده و به روش «اسنادی» و «توصیف تاریخی» تلاش شده تا مسایل آسیب زای آموزش این رشته ریشهیابی گردد. جامعه آماری پژوهش تمامی کتاب های درسی از آغاز تا پایان دوره رضاشاه است که پژوهشگر در یک تحقیق آکادمیک آنها را بررسی نموده و در این نوشتار تنها به برخی نتایج آنها استناد کرده است. در مجموع این بررسی نشان داد: کتاب های درسی تاریخ اگرچه از مهم ترین وسایل آموزشی در دوره مورد بررسی بوده اند؛ لیکن کاستیهایی هم داشته اند. پایبندی معلمان به روش های سنّتی، رواج باستانگرایی افراطی و روند رو به فزونی دخالت دولت در امر آموزش تاریخ، از مهمترین موانعی بوده که به آموزش مطلوب این درس آسیب رسانده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان