گنجینه اسناد

گنجینه اسناد

گنجینه اسناد سال بیست و هشتم تابستان 1397 شماره 2 (پیاپی 110) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تأثیر روابط تجاری ایران با هند بر اقتصاد و تولیدات داخلی ایران (1195-1324ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقتصاد داخلی کالاهای بازرگانی هند انگلیس ایران قاجار (دوره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 589 تعداد دانلود : 378
مناسبات دیرپای ایران و هند در دوره قاجار شکل تازه ای یافت. در این دوره نوع کالاها و شیوه مبادلات بازرگانی تغییر کرد و موجب دگرگونی نظام اقتصادی ایران شد. موضوع اصلی این تحقیق بازشناسی انواع کالاهای صادراتی و وارداتی بین ایران و هند و آثاری است که این موضوع بر تولیدات داخلی و اقتصاد ایران در دوره مذکور داشته است.  هدف: تحلیل تأثیر روابط بازرگانی ایران و هند بر تولیدات و اقتصاد ایرانِ دوره قاجار تا پایان سلطنت مظفرالدین شاه است. در این مقالهْ فرصت ها و تهدیدهای موجود در این مناسبات تبیین می شود. روش/  رویکرد پژوهش: رویکرد تحقیق حاضر «کیفی»[1] و «توصیفی–تحلیلی»[2] است و داده ها به روش «اسنادی»[3] و بر پایه منابع «کتابخانه ای»[4] گردآوری شده اند. یافته ها ونتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که ایران از یک سو بازار فروش محصولات اروپایی شد و بازرگانان ایران به دلالان شرکت های غربی تبدیل شدند و ازسوی دیگر ایرانیان با برخی از روش های تولید کشاورزی و صنعتی آشنا شدند و برخی از دولتمردان درصدد برآمدند تا شیوه های جدید تولید را وارد ایران کنند.
۲.

تجزیه وتحلیل محتوای نکاح نامه های منطقه بیمرغِ گناباد در عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسناد شرعی بیمرغ قاجار نکاح نامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 544 تعداد دانلود : 10
هدف: هدف از پژوهش حاضر، تجزیه وتحلیل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زندگی مردم بیمرغِ گناباد با تکیه بر نکاح نامه هاست. بررسی این نکاح نامه ها می تواند در بازنمایی دغدغه های فکری و رویکردهای اجتماعی و اقتصادی مردم این منطقه تأثیرگذار باشد. روش/ رویکرد پژوهش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی است. داده ها و شاخص های تحقیق بر پایه اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه ای و براساس نمونه گیری هدفمند گردآوری شده است؛ البته از روش تاریخی نیز برای تحلیل داده های پژوهش استفاده شده است. یافته ها و نتیجه گیری: نکاح نامه های بررسی شده حاوی داده های مهم اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی از تاریخ یکصدساله منطقه بیمرغ گناباد هستند. ویژگی مهم پژوهشی این اسناد پوشش دوره زمانی یک صدساله است. نکاح نامه های حاضر، مستقیم با نحوه زندگی مردم در این دوره تاریخی مرتبط است، درنتیجه اطلاعاتی فرهنگی، اقتصادی، و اجتماعی از زندگی مردم این منطقه نمایان می سازد.
۳.

مسئله احمدوندها در دوره حکومت ظل السلطان بر کرمانشاهان (1298-1305ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایل احمدوند ک‍رم‍ان‍ش‍اه‍ان روابط حسام الملک سرحد جوان میرخان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 73 تعداد دانلود : 814
هدف: هدف از این نوشتار تبیین و تحلیل مسئله احمدوندها، به عنوان یکی از دل مشغولی ها و نگرانی های دوره حکومت ظل السلطان بر کرمانشاهان است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد مراکز آرشیوی، روزنامه ها و تاریخ های محلی انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری نتایج این تحقیق بیانگر آن است که احمدوندهای چلبی تابعیت عثمانی را داشتند؛ ولی در دوره بررسی شده در این پژوهش بیشتر در خاک ایران مستقر بودند. داشتن تابعیت عثمانی نه تنها مانع استقرار احمدوندها در خاک ایران نشد، بلکه حتی جوان میرخان رئیس آن ها نیز ازجانب دولت ایران به عنوان حاکم قصر شیرین منصوب شد و برای بیش از یک دهه فرد مقتدر نواحی سرحدی باقی ماند. پذیرش او در خاک ایران نتیجه قدرت نظامی این ایل از یک سو و ضعف حکومت کرمانشاهان ازسوی دیگر بود. انتصاب جوان میرخان به عنوان حاکم نواحی سرحدی نه از روی رغبت حکومت بلکه بیشتر برای کنترل این ایل بود.
۴.

مناسبات فرهنگی و اجتماعی آمریکا با ایران در دوره پهلوی (1304-1357ش) (مطالعه موردی شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مناسبات فرهنگی مناسبات اجتماعی دوره پهلوی اصفهان آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 582 تعداد دانلود : 57
هدف: این پژوهش با تکیه بر اسناد به بررسی و بازشناسی اهداف و سیاست های درازمدت فرهنگی آمریکا در دوره پهلوی در شهر اصفهان پرداخته است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر به روش تاریخی بر توصیف و تحلیل مبتنی است و بر پایه منابع اسنادی، کتابخانه ای، مطبوعاتی و مصاحبه انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان می دهد که اهداف دیپلماسی فرهنگی آمریکا در ایران از هویت و منافع ملی آن کشور متأثر بوده است؛ بنابراین آمریکا با احداث مراکز آموزشی، انجمن های فرهنگی و باشگاه های لاینز و روتاری در ایرانْ شیوه زندگی و ارزش های آمریکایی را به عنوان الگویی آرمانی دنبال می کرده است. موقعیت شهر اصفهان به عنوان قلب تپنده صنعت و تجارت، این شهر را به یکی از مهم ترین پایگاه های فرهنگی-اجتماعی مستشاران آمریکایی تبدیل کرده بود. برخی از مستشاران تحت پوشش فعالیت های فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و مطالعات مردم شناسی درصدد افزایش نفوذ سیاسی خود بودند و با اتکا به مصونیت قضایی، پاره ای از معضلات اجتماعی را پدید آوردند. این معضلات، واکنش شدید و دیدگاه منفی مردم اصفهان را به حضور اتباع آمریکایی در این شهر به دنبال داشت.
۵.

بررسی موضوع، مضمون و ترکیب بندی تمبرهای دوره جمهوری اسلامی از مجموعه اهدایی محمود کاظمی محفوظ در کتابخانه و موزه ملی ملک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابخانه و موزه ملی ملک تمبر جمهوری اسلامی موضوع مضمون ترکیب بندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 442 تعداد دانلود : 222
تمبر پستی اثری هنری و سفیری کوچک است که حامل زیبایی و آفرینش انسانی است و وظیفه انتقال فرهنگ کشورها را به دورترین نقاط جهان برعهده دارد. ترکیب بندی مهم ترین عامل در شکل گیری اثر تصویری است؛ چون با برقراری رابطه درست و منطقی بین عناصرِ اثر به بیان ذهنیات هنرمند می پردازد و فهم اثر را برای مخاطبان آسان می کند. هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تدوین چارچوبی برای شناخت هرچه بهترِ تمبرهای دوره معاصر (با تکیه بر مجموعه اهدایی محمود کاظمی) ازنظر مفاهیم زیبایی شناسی و طبقه بندی آن ها ازنظر مباحثی چون موضوع، مضمون و ترکیب بندی است. روش/ رویکرد پژوهش: روش این تحقیق بر مبنای ماهیت توصیفی (تحلیلی) و تاریخی است. شیوه گردآوری اطلاعاتْ میدانی و کتابخانه ای و جامعه آماری آن 93 تمبر دوره جمهوری اسلامی ایران از مجموعه اهدایی محمود کاظمی موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک است. روش نمونه گیری غیرتصادفی (انتخابی) و روش تجزیه وتحلیل اطلاعاتْ کیفی و کمی است. یافته ها و نتایج پژوهش:تمبرهای دوره جمهوری اسلامی بر مباحث فکری خاصی توجه دارد و بیشتر براساس مناسبت های انقلابی و رویدادهای سیاسی چاپ شده اند. موضوع سیاسی با ترکیب بندی مثلثی در تمبرهای جمهوری اسلامی بیشتر استفاده شده است؛ زیرا مثلث رمز مراتب سه گانه ی معارف روحانی است؛ مراتبی که استقرار اسلام بر پایه ی آن هاست.    
۶.

منابع دیداری-شنیداری: دسترسی و حفاظت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: دسترسی حفاظت منابع دیداری - شنیداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 188 تعداد دانلود : 492
هدف: هدف آرشیوهای دیداری-شنیداری فراهم کردن گسترده ترین دسترسی ممکن به مجموعه هاست. این هدف با حفاظت و نگهداری منابع در تعارض نیست؛ ولی به سادگی هم محقق نمی شود، چون آرشیوها موظف اند همه منابع تحت مراقبت خود و همچنین منابع موقت را دربرابر دست کاری، تحریف، سانسور یا تخریب محافظت کنند. روش/ رویکرد پژوهش: در آرشیوهای دیداری-شنیداری ازجمله آرشیوهای رادیوتلویزیونی دو کارکرد اصلی وجود دارد که عبارت اند از: حفظ و نگهداری منابع، دسترس پذیرکردن منابع. مسئله این است که آرشیوداران چگونه باید این کارکردها را در کنار هم انجام دهند. یافته ها و نتیجه گیری: در پژوهش حاضر سعی بر آن است که عوامل مؤثر بر نگهداری و دسترسی به منابع مشخص شود و با بررسی و تحلیل آن ها بیان شود که دسترسی به منابع، کجا به حفاظت بیشتر کمک می کند و کجا حفاظت را به خطر می اندازد و درنهایت چه راهکار(هایی) وجود دارد که سهم هرکدام از کارکردها تاحدِّممکن در آرشیوها حفظ شود و یکی تحت تأثیر دیگری قرار نگیرد. شتی و مطالعات مردم شناسی درصدد افزایش نفوذ سیاسی خود بودند و با اتکا به مصونیت قضایی، پاره ای از معضلات اجتماعی را پدید آوردند. این معضلات، واکنش شدید و دیدگاه منفی مردم اصفهان را به حضور اتباع آمریکایی در این شهر به دنبال داشت.  
۷.

بررسی تأثیر نور بر ثبات رنگی مُعَصْفَر (فام زرد) استفاده شده در مرمت نسخ خطی (براساس دستورالعمل های رنگرزی کاغذ در متون تاریخی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مُعَصْفَر گلرنگ رنگینه گیاهی ثبات رنگی دربرابر نور نسخ خطی مرمت متون تاریخی رنگرزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 686 تعداد دانلود : 743
هدف: هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر نور بر ثبات رنگی فام زرد گرفته شده از رنگینه گیاهی مُعَصْفَر (گلرنگ) براساس دستورالعمل های ساخت رنگ در متون تاریخی ایرانی و شناسایی معایب و مزایای احتمالی استفاده از این رنگینه در رنگرزی کاغذهای مورداستفاده در مرمت نسخ خطی است. روش/ رویکرد پژوهش: شیوه این پژوهش کمی، و تلفیقی از روش میدانی و تحلیلی است و برای جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. رنگ زرد براساس دستورالعمل های موجود در متون تاریخی کهن ساخته شد. کاغذ مرمتی و واتمنِ منتخب با معصفر رنگرزی و خشک شدند. پیرسازی براساس استاندارد ملی ایران به شماره 20283 در محفظه زنون انجام شد. بعداز پیرسازی، شدت رنگ با دستگاه رنگ سنج، و میزان تخریب سلولز با دستگاه های FTIR، pH متر و سنجش مقاومت کششی، اندازه گیری و با مقدار قبل از پیرسازی مقایسه شد. یافته ها و نتیجه گیری: آزمایش های انجام شده نشان داد که کاغذ واتمن به دلیل نداشتن افزودنی، پایداری بیشتری از دو نوع کاغذ دیگر دارد. همچنین نمونه کاغذهای رنگ شده با دستورالعمل قراردادی از نمونه کاغذهای رنگ شده با دستورالعمل تاریخی تغییرات بیشتری در پارامترهای رنگی داشتند. نمونه کاغذهای رنگ شده با هر دو دستورالعمل تخریب شدند، ولی میزان تخریب بسیار ناچیز بود و می توان از آن صرف نظر کرد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۰۸