روابط تجّاری با هند در نخستین سال های قرن بیستم میلادی و تأثیرآن بر اقتصاد ایران تا آغاز جنگ جهانی اول(1317ق./1900م تا 1332ق./ 1914م) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تجارت ایران و هند در آستانه مشروطه افزایش یافت و این امر موجب دگرگونی در جامعه ایران شد. مسأله اصلی تحقیق بازشناسی چگونگی و پیامدهای روابط تجاری بین ایران و هند است. هدف تحقیق ارائه تحلیل تازه ای از تأثیر روابط بازرگانی ایران و هند بر اقتصاد ایران در آغاز قرن بیستم میلادی و فرصت ها و تهدیدهای این مناسبات است. رویکرد تحقیق حاضر «کیفی»و «توصیفی – تحلیلی» است و  داده ها به روش «اسنادی»و بر پایه منابع «کتابخانه ای»گردآوری شده اند. فرضیه پژوهش این است که افزایش مبادلات تجاری با هند در آن برهه از زمان، از یک سو بر تولیدات داخلی اثر گذاشت و از سوی دیگر به رشد تفکر نوگرایی و بروز مشروطه کمک کرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در آستانه مشروطه فعّالیّت بازرگانی بین دو کشور افزایش یافت و بر اثر ارتباط زرتشتیان ایران با پارسیان هند و رفت و آمد بازرگانان، زمینه برخی تحوّلات نوگرایانه فراهم آمد؛ لیکن پس از پیروزی مشروطه به دلیل بروز ناامنی و مداخله بیگانگان، روند توسعه اجتماعی که بر پایه تجارت با هند آغاز شده بود، کاهش یافت و اقتصاد کشور آسیب دید. پس از بستن قرارداد 1907م. با روسیه نیز انگلستان بر اقتصاد جنوب ایران چیرگی کامل یافت.