نقش ایرانیان یهودی در کشف و فروش آثار عتیقه در دوره قاجار (1264- 1344 ق/ 1847- 1925م) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تمدن کهن ایران شاه کارهای هنری بی نظیری به جهان عرضه کرده است. ارزش و اهمیت این شاه کارها و آزمندی سوداگران موجب شده است که این آثار پیوسته موردتعرض و دستبرد قرار گیرند. با ورود کاوش گران غربی، آثار باستانی ایران به صورت روشمند کشف شد و به بازارهای دیگر کشورها راه یافت. درپی افزایش حضور اروپاییان، خریدوفروش «عتیقه جات»، کاوش های غیرقانونی، و ساخت آثار عتیقه بدلی در ایران رونق گرفت. ایرانیان یهودی نیز در این بازار وارد شدند. حضور ایشان در کشف و فروش آثار عتیقه، جنبه های مثبت و منفی زیادی داشت. هدف : بررسی وجوه مختلف نقش ایرانیان یهودی در کشف و فروش آثار تاریخی دوره قاجار. روش / رویکرد پژوهش : رویکرد مقاله حاضر «کیفی»[1] و «توصیفی–تحلیلی»[2] است و داده ها به روش «اسنادی»[3] و برپایه منابع «کتاب خانه ای»[4] گردآوری شده اند. یافته ها و نتیجه گیری : بسیاری آثار تاریخی ایران را اروپائیان از ایران خارج کردند. آن ها در دوره قاجار از افراد دوره گرد استفاده کردند و عتیقه های موجود در خانه ها را به واسطه ایشان خریدند. فعالیت در این حوزه به حدی سودآور بود که گروهی از یهودیان به صورت انحصاری به حفاری غیررسمی یا خریدوفروش آثار عتیقه پرداختند و از این راه امرارمعاش می کردند. کشف و خریدوفروش آثار عتیقه در دوره قاجار به یهودیان منحصر نبود و سایر ایرانیان نیز به آن می پرداختند.   [1]- Qualitative research [2]- Descriptive–analytical [3]- Documentarymethod [4]- Library method