عزت الله عزتی

عزت الله عزتی

مدرک تحصیلی: استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۸۸ مورد.
۴۱.

بررسی نقش اماکن متبرکه بر مسائل فرهنگی اعتقادی مردم و تأثیرات ژئوپلتیکی آن (مطالعه موردی استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال هشتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۱) 55 - 65

کلید واژه ها: اماکن متبرکه مسائل فرهنگی مسائل اجتماعی امام زاده بقعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۴۳۷
دزدی و راهزنی دریایی یکی از چالش های عمده کشور هایی است که عموماً با حمل و نقل دریایی سر و کار دارند. اما انگیزه های سیاسی ناشی از فعالیت های نامشروع دریایی می تواند تروریسم دریایی را پدید آورد. موقعیت ویژه شاخ آفریقا به ویژه کشور سومالی که در راس آن قرار دارد نشان دهنده تاثیر گذاری آن بر تردد های دریایی است. این کشور از شمال به خلیج عدن و تنگه باب المندب مشرف و از شرق نیز به اقیانوس هند ارتباط دارد فلذا تردد کشتی ها عموماً از پهنه های آبی که این کشور بدان ها مشرف است صورت می پذیرد. مشکلات ناشی از نابسامانی های حاکمیتی که پس از سال 1991 در این کشور پدید آمده است منجر گردیده که اولاً قلمرو های متعدد حاکمیتی در این کشور پدید آمده و نیز دولت قانونی این کشور توان اعمال صلاحیت در حوزه قلمرو های آبی خود را نداشته باشد. در این تحقیق به بررسی تحلیلی و توصیفی، تاثیر دزدی و تروریسم دریایی سومالی بر نقش حاکمیتی و صلاحیتی دولت ها در دریا ها پرداخته شده و به تاثیر جغرافیای سیاسی نابسامان در گسترش بی ثباتی دریایی سومالی اشاره دارد همچنین، تاثیر بی ثباتی دریایی سومالی بر تغییر صلاحیت دولت ها در عرصه دریاها ارزیابی می شود.نتایج حاصله بیانگر آن است که جغرافیای سیاسی نابسامان در کشور سومالی باعث شده، فضای سرزمینی به عنوان مکملی لجستیکی، جهت توسعه فعالیت های دزدان و تروریست های دریایی ایفای نقش نماید و بدین ترتیب امنیت دریایی را با مخاطره مواجه سازد. 
۴۲.

تبیین اثرگذاری شاخص های شهر خلّاق بر توسعه پایدار (مطالعه موردی شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای سیاسی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۵ 1 - 19

کلید واژه ها: شهر خلاق توسعه پایدار شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۱ تعداد دانلود : ۲۱۵
شهرها همیشه مراکز ابداع، نوآوری و خلّاقیت هستند. ریچارد فلوراید معتقد است شهرها ظرف بروز خلّاقیت هستند که همیشه چرخ های حرکت، تمرکز و هدایت انرژی خلّاق بشر بوده اند. کیفیت زندگی در شهر، به طور مستقیم متأثر از نوع نگاه به مسائل شهری است. خلّاقیت شهری به عنوان یک رویکرد راهبردی می تواند کیفیت زیستن در شهر را تحت تأثیر فراوان قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر عضویت در شبکه شهرهای خلّاق یونسکو و تأثیر آن بر توسعه شهری پایدار در ایران با مطالعه موردی شهر اصفهان صورت گرفته است. تحقیق حاضر به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه محقّق ساخته با حجم نمونه 384 نفر در بین شهروندان شهر اصفهان در سال 1397 به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انجام شده است. در این پژوهش ابزار به کاررفته شامل پرسشنامه محقّق ساخته شهر خلّاق با سه مؤلفه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و توسعه شهری پایدار با سه مؤلفه اقتصادی، اجتماعی‑فرهنگی و زیست محیطی است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از spss استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که عضویت در شبکه شهرهای خلّاق بر توسعه شهری پایدار در اصفهان مؤثر بوده است. به میزانی که مؤلفه های اجتماعی و اقتصادی شهر خلّاق تغییر یابند، توسعه شهری پایدار در اصفهان نیز به همان میزان تغییر می کند. همچنین یافته ها نشان داد که مؤلفه اقتصادی شهر خلّاق در اصفهان، از اهمّیّت بیشتری در بین سایر مؤلفه های شهر خلّاق در خصوص اثرگذاری بر توسعه شهری پایدار در اصفهان برخوردار است.
۴۳.

بررسی فرایند نوسازی شهری با تاکید بر جنبه های توسعه پایدار (مورد مطالعه، منطقه 3 شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال هفتم ارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 145 - 164

کلید واژه ها: نوسازی شهری توسعه پایدار مناطق شهری مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۱۷۷
: <br clear="all" />امروزه فضاهای  شهری از جمله مهمترین بخشهایی از شهر هستند که بر چرخه تکاملی حیات شهر تاثیر گذاشته اند. این درحالیست که این بافتها از ظرفیتها و قابلیتهای نهان بسیاری برخودارند که اگر به فعلیت برسند میتوانند در فرایند توسعه شهر به عنوان نیروی محرک استفاده شوند.  در این رابطه اهمیت نوسازی شهری دربهبود شرایط محیط فیزیکی و سطح زندگی مردم شناخته شده است. وعلیرغم انتقادهای شدید بر انگاره های مدرنیته بسیاری از مطالعات نشان داده که طرح های نوسازی شهری موفق به مقابله با مشکلات ناشی ازفروپاشی شهری شده و برروی سه حوزه اقتصاد،محیط زیست و جامعه تاثیر گذاشته است.هدف این پژوهش دستیابی به یک رویکرد پایدار در برنامه ریزی طرح های نوسازی شهری به منظور شناسایی رابطه بین ملاحظات طراحی شهری و اهداف توسعه پایدار می باشد. بر این مبنا مدل تجربی سنجش پایداری طرح های نوسازی در سه بعد اقتصادی، محیطی و اجتماعی در محدوده منطقه 3شهرداری مشهد ارزیابی می شود. در این تحقیق از تکنیک پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات از نمونه با حجم 383 و تحلیل های آماری تی مستقل ، همبستگی پیرسون ، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده می شود. بر مبنای یافته های پژوهش، متغیرها در هر سه بعد «اقتصادی»، «اجتماعی» و «محیطی» با میزان پایداری طرح های نوسازی شهری رابطه داشته اند. از این متغیرها، عوامل اجتماعی بیشترین تأثیر را در افزایش پایداری طرح های نوسازی  شهری داشته است.
۴۴.

بنیان های ژئواکونومیکی و ژئوکالچری واگرایی ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه در بحران های منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۰ 85 - 100

کلید واژه ها: خاورمیانه واگرایی بحران ژئواکونومی و ژئوکالچر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۲۳۱
خاورمیانه همواره با بحران و چالش مواجه بوده است و کشورهای منطقه به دلیل بدبینی های اقتصادی و سیاسی – جغرافیایی و نیز فرهنگی رویکردهای جداگانه ای را برای مدیریت بحران ها اتخاذ کرده اند. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که بنیان های ژئواکونومیکی و ژئوکالچری واگرایی ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه در برابر بحران های منطقه کدام اند؟ این تحقیق بر مبنای هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش نیز صاحب نظران حوزه جغرافیای سیاسی بوده که با روش نمونه گیری هدفمند تعداد 220 نفر به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند که با استفاده از جدول مورگان 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ای متشکل از 24 سؤال استفاده شد که برای سنجش پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شده و برای تجزیه و تحلیل آماری به دلیل نرمال بودن داده ها از آزمون تحلیل عاملی تائیدی با استفاده از نرم افزار LISREL و برای رتبه بندی آن ها از نرم افزار TOPSIS استفاده گردید. نتایج مقاله نشان می دهد که دلیل واگرایی کشورهای منطقه در برابر بحران های منطقه ای این است که مؤلفه های شکل دهنده این بحران ها ریشه در موجودیت، هویت و نیز فرهنگ و اقتصاد نامتجانس کشورهای منطقه دارند و بنابراین همگرایی را از مسیر خود منحرف می کنند.
۴۵.

پیامدهای امنیتی تحولات ژئوپولیتیکی کشور سوریه برقدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 63 - 83

کلید واژه ها: سوریه ایران پیامدهای ژئوپولیتیکی تحولات ژئوپولیتیکی امنیت منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۴۷۳
تحول در فضای ژئوپولیتیک محیط امنیتی آسیای جنوب غربی پس از حادثه 11 سپتامبر 2001، قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای را به در پیش گرفتن رویکردهای متفاوت، نسبت به بحران های حادث شده در این منطقه، وادار نموده است. تحولات سوریه از زمان آغاز تاکنون، یکی از مهمترین رویدادهایی است که علاوه بر مسائل منطقه ای، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را تحت تأثیر قرار داده است. به طوری که وضعیت سوریه برای جمهوری اسلامی ایران به عنوان بازی با حاصل جمع جبری صفر درآمده و هرگونه تحول ژئوپولیتیکی در ساختار سیاسی این کشور، قدرت منطقه ای ایران را بشدت تحت تاثیر قرارداده است. لذا از آنجا که کشور سوریه سالهای متمادی، نقش دروازه ورود ایران به جهان عرب، محورمقاومت و اتصال استراتژیک ایران به مدیترانه و خاور نزدیک را داشته است. این امرموجب شده تا تضعیف سوریه و سرنگونی بشار اسد، علاوه بر تضعیف محور مقاومت، کاهش نفوذ و قدرت منطقه ای ایران را در پی داشته باشد. پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی بوده و می کوشد تأثیرات متغیر مستقل یعنی تحولات ژئوپولیتیکی سوریه را بر امنیت منطقه ای ایران به منزله متغیر وابسته به بحث و بررسی گذارد. هدف اصلی نوشتار تجزیه و تحلیل قدرت منطقه ای ایران در پرتو تحولات سوریه می باشد. نتایج پژوهش نشانگر آن است که هر یک از سناریوهای پسا بحران مرتبط با تحولات ژئوپولتیکی کشور سوریه، تاثیرات اساسی بر امنیت ملی و قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در بر خواهد داشت.
۴۶.

تاپی (خط لوله گاز ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) زمینه های ایجاد و موانع پیش رو(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال یازدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 1 - 17

کلید واژه ها: منابع انرژی گاز طبیعی خزر ترکمنستان خط لوله تاپی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۱۵۲
گاز طبیعی بدلیل آلایندگی زیست محیطی کمتر و دسترسی و انتقال آسان، علیرغم افزایش قیمت در سالهای اخیر از بالاترین رشد تقاضا در میان سوخت های فسیلی برخوردار بوده است. بیشترین ذخایر گازی دنیا در دو منطقه خلیج فارس وخزر قرار دارد و کشورهای جنوب آسیا از جمله بازارهای بزرگ مصرف گاز خلیج فارس وخزر هستند. گزینه های مختلفی برای انتقال گاز خلیج فارس وخزر به این مناطق پیش بینی شده است. یکی از این گزینه ها، انتقال گاز ترکمنستان به هند از طریق خاک افغانستان و پاکستان است. این مقاله بدنبال پاسخ به این سوالات است: دلایل و زمینه های طرح خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به هند موسوم به تاپی و موانع ومشکلات پیش روی احداث آن کدامند. یافته های این تحقیق نشان میدهد که عوامل متعددی از جمله نیاز رو به رشد هند و پاکستان به گاز در طرح این خط لوله نقش داشته و در عین حال بدلیل انتقال گاز از خاک افغانستان و پاکستان، موانع زیادی نیز از جمله مشکلات امنیتی در پاکستان و افغانستان و اختلافات بر سر قیمت گاز، در انتقال گاز ترکمنستان به هند وجود دارد که در صورت حل نشدن آنها در روند احداث خط لوله و انتقال گاز اختلال ایجاد خواهد شد.
۴۷.

بررسی راهبرد اقتصاد مقاومتی با محوریت انرژی گاز در بستر جغرافیایی سیاسی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 79 - 96

کلید واژه ها: اقتصاد مقاومتی گاز مخازن استراتژیک ایران ژئوپلیتیک انرژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۴۰۸
داشتن منابع عظیم گازی ایران می تواند ازمهمترین محورهای سیاست کلی اقصاد مقاومتی باشد که می تواند نسخه خوبی برای اقصاد کشور ایران درعبور از بحرانهای موجود و پیش رو ونیز توسعه و تأثیرگذاری بلند مدت آن باشد. و اینکه ذخایر گازی که دارای چنین نقش راهبردی است. و می تو ا ند از ارکان اصلی و اساسی اقتصاد مقاومتی کشور قرار بگیرد، مطلبی است که در مفهوم اقتصاد مقاوتی باید بصورت جدی مد نظر قرار بگیرد. جایگاه گاز ایران به گزارش بریتیش پترولیوم رتبه نخست جهان را دارا می باشد. اما در رتبه بندی صادر کنندگان جهان متأسفانه مقام بیست و پنجم از آن ایران است، و این بیشتر به دلیل مشکلات جنگ، تحریم ها و عدم دسترسی ایران به تجهیزات روز دنیا می باشد. ولی قابل توجیه نیست. در صنعت، تولید و اقتصاد، انرژی وارتباط بین آنها باید به خوبی مدیریت شده ونقش تعیین کننده مخازن راهبردی گاز درآینده اقتصاد کشور بخوبی نشان داده شود. با عنایت به اینکه بخشهای زیادی از اقتصاد مستقیم یا غیر مستقیم متأثر از نفت وگاز بوده و هستند، یکی از راهکارهای اقتصاد مقاومتی در حوزه انرژی استفاده بهینه از مخازن موجود گازی بعنوان جایگزین قطعی نفت با استفاده از مدیریت استراتژیک است. با توجه به تحریمهای انرژی در خصوص ایران در صورت کاهش خرید نفت وگاز به صورت خام می توان از آن بعنوان موتور محرکه تولید استفاده کرد. اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصادی که درشرایط مختلف توانایی وپایداری لازم را دارد. بطوریکه با حذف کمبودها، توسعه و پیشرفت را میسر سازد و در مسیر رشد و توسعه همه جانبه از ثبات لازم برخوردار باشد و بتواند فشارهای ازبیرون مانند تحریمها را برگرداند. اقتصاد مقاومتی یعنی مقاومت اقتصادی در شرایط سخت با داشتن راهکار مثبت درشرایط عادی که همان الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی است.
۴۸.

ارائه شاخص های آمایش مراکز و استقرارگاه های نظامی؛ مطالعه موردی: استان کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) ۱۱۱-۹۹

کلید واژه ها: آمایش تهدیدات مراکز نظامی استان کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۱۳۹
آمایش سرزمین؛ طبقه بندی فعالیت انسان در فضای جغرافیایی است تفکری است که تمامی جنبه های توسعه یک کشور را مدنظر قرار می دهد، یک برنامه ریزی استراتژیک و راهکار کاملا جغرافیایی برای توسعه پایدار کشورها است. اهمیت این موضوع برای استان کرمانشاه در همسایگی کشور عراق بیشتر می باشد زیرا وجود طیف گسترده ای از تهدیدات بالقوه و بالفعل در دو کانون عراق و اقلیم کردستان سبب شده اجرای هرگونه طرح آمایشی با تحلیل اوضاع امنیتی پیرامون مرز همراه باشد. تحقق این امر، نیازمند شناخت امکانات ژئواستراتژیکی، تحلیل محیط پیرامونی، دسته بندی انواع تهدیدات و شناسایی منبع و منشا آن ها است. این مقاله نیز با این هدف یعنی ارائه شاخص های آمایش مراکز و استقرارگاه های نظامی استان کرمانشاه و با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده ها به صورت اسنادی و کتابخانه ای بوده و بدین منظور داده های موردنیاز در محدوده موردنظر از اسناد و منابع مکتوب گردآوری شدند، روش تجزیه و تحلیل یافته ها نیز به صورت تحلیل محتوی بوده است. نتایج بررسی ها نشان داد که آمایش مراکز و استقرارگاه های نظامی در استان کرمانشاه خیلی جامع و کارآمد نیست، دارای رویکرد سنتی است و بدون توجه به شاخص های طبیعی، انسانی و مبادی تهدید انجام گرفته است لذا تاثیر چندانی در اثربخشی طرح ها، کاهش آسیب پذیری ها و افزایش قابلیت های دفاعی نخواهند داشت و با مسائلی همچون بی توجهی به تهدیدات داخلی و خارجی، ساماندهی نامتعادل فضایی در نحوه استقرار و مکان یابی مراکز نظامی، تمرکز بیش از حد اماکن و مراکز سیاسی، اداری، جمعیتی، صنایع و تاسیسات مهم در مرکز استان کرمانشاه و... مواجه است.
۴۹.

تحلیلی بر منابع ژئواکونومیک با محوریت کانی استراتژیک فلوراسپار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال هفتم ارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 73 - 90

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک ژئواکونومی کانی های استراتژیک فلوراسپار البرز مرکزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۵۳۹
 بعضی از کانیها و مواد میتوانند به عنوان منابع ژئوپلیتیکی و یا حتی منابع ژئواکونومیک در جهان مطرحگردند. ایران بعنوان یکی از کشورهای دارنده منابع معدنی متنوع و با ارزش در جهان، در رابطه با بعضی از کانی ها، مانند فلوراسپار، در منطقه و بین کشورهای همسایه موقعیت برتر و اول را دارد. فلوراسپار منبع اصلی برای تامین عنصر شیمیایی فلوئور است و با توجه به خواص شیمیایی فوق العاده و شدید این عنصر، تا حد زیادی جانشینی برای استفاده از آن متصور نیست. کاربردهای اصلی شامل ذوب فولاد، ذوب آلومینیوم، فلوروپلیمر، فلوروشیمی، صنایعهسته ای، صنایع سبز و انرژی پاک، کاهش تخریب لایه اوزن و کاهش پتانسیل گرمایش جهانی است. سئوال اصلی تحقیق این است که آیا فلوراسپار یک کانی استراتژیک برای کشور میباشد؟  از نظر امنیت عرضه، چین اولین کشور تولید کننده آن در جهان است که بیش از 50 درصد تولید جهانی را در اختیار دارد.ایالات متحده 100 درصد وابسته به واردات فلوراسپار از مکزیک، آفریقای جنوبی و چین میباشد. این در حالی است که خود دارای ذخایر نسبتا قابل توجهی است و به نظر میرسد با وجود مکزیک در حال حفظ ذخایر داخلی برای آینده میباشد. اما اتحادیه اروپایی وضعیت آسیب پذیری دارد، چون ذخایر و تولید داخلی آن در مقایسه با صنایع اروپا کم است و بیش از 75 درصد وابسته به واردات و بطور عمده از چین میباشند.  اما با توجه به وجود منابع فلوراسپار در ایران و به ویژه در منطقه البرز مرکزی و پیشتازی ایران در منطقه، این کانی برای کشور استراتژیک خواهد بود. ولیکن صرفا استخراج و کاربرد ماده خام آن در صنعت فولاد بعنوان کمک ذوب ما را از صنایع شیمیایی و تولید مواد مختلف فلورین دار نظیر اسید هیدروفلوریک، گازهای مبرد یا سرد کننده و انواع تفلونها محروم و دور نگه داشته است. ارزش افزوده زیاد حاصل از این صنایع میتواند اشتغالزایی بالایی را برای کشور به ارمغان آورد. بنابراین استراتژیک بودن این کانی، لزوم سرمایه گذاری در اکتشاف برای اطمینان از تامین و سرمایه گذاری جهت احداث صنایع مشتقات فلورین و پایین دستی آن را میطلبد. 
۵۰.

تاثیرات منطقه ای ساختار ژئوپولیتیکی عراق با تاکید بر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال نهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 173 - 194

کلید واژه ها: ژئوپولیتیک تاثیرات منطقه ای رقابت عراق ساختار ژئوپولیتیکی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۳۸۴
  ژئوپولیتیکعلممطالعهروابطقدرت هاستوهنگامییکبحثبهحقیقتبحثژئوپولیتیکاستکهچهاررکنتکمیلکنندهآن(رقابت،قدرت،سلطه،زمین)بهصورتکاملاًتعریفشدهدرآنحضورداشتهباشند.عراققلبمنطقهعربی،آسیاییبهشمارمی رودوازنظراجتماعیدارایبافتموزائیکیومتشکلازگروه هایقومی فرقه ایمتعدداستبهعبارتیمی تواناینکشوررامینیاتوریازخاورمیانهتلقیکرد.ماهیتسه گانهجمعیتیوسیاسیکشورعراق،هموارهزمینه هایبالقوهتنشوجداییرادربرداردازاینروحوزهژئوپولیتیکیعراقداراینیروهایهمگراوواگرادردرونخودمی باشدکهتحتشرایطخاصعملنمودهودائمبایکدیگردرحالرقابتهستند.عراقواجدتحولاتیاستکهتغییردرساختارقدرتوهویتآنباعثدگرگونی هاییدرژئوپولیتیکورویکردهایبازیگرانمنطقه ایشدهاست.گروه هایقومیومذهبی،هیدروپولیتیکوکیفیتدسترسیدرخلیجفارسو...کهدرآمایشوروندتحولاتعراقباعثاتخاذاستراتژیهایسیاسیامنیتیویژهایراندرقبالاینواقعییاتشدهاست.پژوهشذیلباروشتوصیفی–تحلیلیبهبررسیفضایدرونی،تاریخیوژئوپولیتیکاینسرزمینبایکسریالزاماتیفضاییامنیتی–سیاسیمی پردازد.لذاایراننیازمندتعریفاستراتژی هایسیاسی–امنیتیخاصخودباتوجهبهفضایجدیدبینالمللی،منطقه ایوداخلیعراقاست.
۵۱.

راهبرد عوامل ساختار قدرت های برتر جنوب غرب آسیا چرایی قدرت های فرامنطقه ای بر علل برتر جلوه دادن رژیم اشغالگر قدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۳۹) 319 - 328

کلید واژه ها: صهیونیزم فلسطین خاورمیانه - رژیم اشغالگر قدس قدرت های منطقه وفرامنطقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۳۲۶
بررسی ساختار نظام برتر منطقه ای جنوب غرب آسیا و شاخص قدرت های آن و اعمال سیاست قدرت های فرامنطقه ای در این ساختار، چرائی برتری جلوه دادن رژیم اشغالگر قدس عدم استرجاع آن در محافل جهانی، سازمان های بین المللی برای کسب مشروعیت، نداشتن عمق استراتژیک، وزن ژئوپلیتیکی، خروج از شروط سازمان ملل، جمعیت ناموزون، متفرق، مهاجر، مذهب ناهمگن، مرز شناور، ناسازگاری همجواری، منطقه ای، فرامرزی، نداشتن منزلت ژئوپلیتیکی که از سنجش قدرت ملی آن در ارزیابی و محاسبه عوامل مادی و غیرمادی قدرت ساز آن، که باید در داخل وزن شود،! این وزن ها با نگاه به بیرون دنبال می شود. هزینه کردن قدرت های برتر منطقه، ترکیه، ایران «قبل انقلاب»، مصر، عربستان برای بالا آوردن قدرت وابسته رژیم اشغالگر قدس در نظام قدرت منطقه ای و چرائی آن در شفاف سازی سیاست های بازدارندگی و راهبردی دنبال می شود و محاسبه مؤلفه ها و عوامل مختلف مادی و غیر مادی برای ساختار قدرت آن، موضوع، تصمیم سازان قدرت های فرامنطقه ای با بهانه های تاریخی و مذهب سازی و برتری طلبی یک قوم و راه اندازی دو کارناوال بین المللی تحت عنوان جنگ اول جهانی برای متلاشی کردن دولت اسلامی عثمانی و جنگ دوم هویت دادن به رژیم جعلی اسرائیل را در برداشت. وابستگی و ناتوانی آن را در مؤلفه های اقتصادی، اجتماع، زبانی، محیط ارضی و مرزی و.... می توان دید. اسرائیل بدون پشتیبانی ایالات متحده آمریکا، حتی لحظه ای به حیات سیاسی خود نمی تواند ادامه دهد.
۵۲.

دیپلماسی گردشگری و رونق گردشگری در منطقه مکران (مطالعه موردی: روابط ایران با همسایگان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: گردشگری دیپلماسی گردشگری منطقه مکران شرق ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۱۶
منطقه مکران با داشتن جاذبه های گردشگری متنوع و برخورداری از زمینه های فرهنگی و تاریخی مشترک در میان کشورهای ایران و پاکستان و افغانستان پتانسیل تبدیل شدن به مقصدی مشترک برای گردشگری منطقه را داراست؛ اما نکته اصلی استفاده از ابزارهای مناسب برای ایجاد این رونق است. یکی از ابزارهای مفید دنبال کردن دیپلماسی گردشگری است. سؤال اصلی مقاله این است که آیا دیپلماسی گردشگری می تواند زمینه رونق گردشگری را در منطقه مکران فراهم آورد؟ فرضیه ای را که برای پاسخگویی به این سؤال اصلی در صدد تحلیل و تبیین آن هستیم این است که به نظر می رسد دیپلماسی گردشگری حلقه واصل گسترش روابط ایران با همسایگان شرقی و قطب جاذب جذب گردشگر و رونق گردشگری منطقه مکران است. روش این مقاله توصیفی - تحلیلی است. نتایج مقاله نشان می دهد که دیپلماسی گردشگری با محوریت منطقه مکران هم بسترهای جغرافیایی، فرهنگی، قومی و تاریخی دارد و هم پشتوانه سیاسی در میان دولت های منطقه اما برخی چالش های امنیتی و نیز فقر زیرساخت های ارتباطی و تسهیلاتی باعث کندی روند رونق گردشگری منطقه مکران از دریچه دیپلماسی گردشگری گردیده است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین دیپلماسی گردشگری به عنوان حلقه واصل گسترش روابط ایران با همسایگان شرقی و قطب جاذب جذب گردشگر و رونق گردشگری منطقه مکران پرداخته خواهد شد.
۵۳.

بررسی و تحلیل ساختار امنیتی خلیج فارس و تنگه هرمز در راستای الگوی امنیتی بازدارندگی با تأکید بر نقش راهبردی منطقه ای و بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 191 - 214

کلید واژه ها: خلیج فارس تنگه هرمز ایران بازدارندگی راهبرد امنیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۷۶۵
امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز یکی از مهم ترین متغیرهایی است که راهبردهای منطقه ای و بین المللی مختلفی از سوی ایران و کشورهای عرب منطقه و نیز قدرت های فرامنطقه ای برای آن ارائه گردیده است. راهبرد ایران برای امنیت این دو کانون مشارکت همه کشورهای منطقه برای تأمین امنیت آن ها و بازدارندگی در مقابل تهدیدات قدرت های فرامنطقه ای به سرکردگی امریکا است. هدف اصلی این مقاله بررسی و تحلیل ساختار امنیتی خلیج فارس و تنگه هرمز در راستای الگوی امنیتی بازدارندگی با تأکید بر نقش راهبردی منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران است. سؤال اصلی مقاله این است که با توجه به نقش راهبردی منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران الگوی امنیتی مطلوب برای تأمین امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز چگونه بایستی باشد که هم امنیت مشارکتی و منطقه ای را به همراه داشته باشد و هم این که بازدارندگی امنیتی ایران و کل منطقه را در برابر تهدیدات قدرت های فرامنطقه ای فراهم کند؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز هم اهمیت منطقه ای دارند و هم این که از نظر امنیتی بسیار شکننده هستند. ایران خواهان امنیت مشارکت جویانه منطقه ای و بازدارندگی امنیتی منطقه ای در مقابل تهدیدات امنیتی قدرت های فرامنطه ای است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی ساختار امنیتی خلیج فارس و تنگه هرمز در راستای الگوی امنیتی بازدارندگی با تأکید بر نقش راهبردی منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران تحلیل و تبیین گردد.
۵۴.

اثر مهار رود های غرب کشور بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 51-79

کلید واژه ها: رودها غرب کشور ایران قدرت نرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۳۲۹
موضوع قدرت مورد توجه متخصصین جغرافیای سیاسی و سیاستمداران هست، جغرافیا یکی از عوامل قدرت در نظرات متخصصین مذکور بوده که با تأثیر بر سیاست، اقتصاد، فرهنگ و ... بر قدرت ملی تأثیر دارند این عوامل قدرت بر قدرت نرم کشورها تأثیرگذارند. رودها به عنوان یکی از عوامل جغرافیایی مهم در کم و کیف قدرت ملی کشورها تأثیر دارند. کشورمان در سالهای اخیر به دلیل تغیر اقلیم، خشکسالی، تحریم، نیاز به استقلال غذایی، توسعه و اشتغال پایدار برای مناطق مرزی غرب کشور و ... ، طرح های مهار آب رودهای غرب کشور را انجام داده و می دهد. هدف این پژوهش واکاوی اثرات طرح های مهار آب رودهای غرب کشور بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در ابعاد مختلف هست. در این پژوهش تلاش شده به این سوال پاسخ داده شود که اثر مهار آب رودخانه های غرب کشور بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟ این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است نتایج نشان می دهد طرحهای مهار رودهای غرب کشورمان می تواند بر قدرت نرم کشورمان در ابعاد داخلی و خارجی اثرات مثبت و منفی داشته باشد. بر اساس نتایج بدست آمده نیاز به مدیریت عالمانه ای را می طلبد که در این راستا پیشنهادهای ارائه می شود.
۵۵.

امنیت سازی پایدار درخلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 41 - 59

کلید واژه ها: موازنه قدرت امینیت پایدار ترتیبات امنیتی بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۹۷
منطقه خلیج فارس نقش محوری در ارتباط بین اروپا، آفریقا، آسیای جنوبی و جنوب شرقی دارد و به عنوان یکی از زیرسیستم های منطقه آسیای جنوب غربی، دریای مدیترانه، دریای سرخ و اقیانوس هند، کبیر و اطلس را به هم پیوند می دهد و در این راستا از دیرباز مورد توجه قدرت های جهانی به ویژه ایالات متحده آمریکا بوده است. با توجه به اینکه این منطقه در موازنه قدرت و ساختار امنیتی بین المللی نقش محوری و تعیین کننده ای دارد، اما تاکنون از ساختار امنیتی متناسب با سهم و نقش کشورهای ساحلی این منطقه برخوردار نبوده است و فقدان ترتیبات امنیتی بومی در خلیج فارس، از دسترسی به امنیت پایدار دور مانده و آسیب پذیری این منطقه را تحت تأثیر تحولات پیرامونی، دوچندان نموده است. در این راستا ضرورت ایجاد ساختار امنیتی جدید در خلیج فارس با درک امنیتی مشترک و پذیرش موازنه و تنوع رفتار استراتژیک بازیگران این منطقه در سایه مشارکت منطقه ای، امری اجتناب ناپذیر می باشد و از الزامات آن، تقویت نقاط همگرایی و ایجاد ائتلاف و اتحادیه های فراگیر در بین کشورهای ساحلی این منطقه می باشد. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی درصدد ارایه الگوی ساختار امنیتی در خلیج فارس با استفاده از نقش و سهم کشورهای ساحلی این منطقه با هدف رسیدن به امنیت پایدار می باشد و به دنبال پاسخ این پرسش است که الگوی امنیتی برای رسیدن به امنیت پایدار در خلیج فارس را چگونه می توان تدوین نمود؟. نتایج حاصله از این تحقیق بیانگر آن است که هرگونه ایجاد ساختار امنیتی متناسب با منافع نقش محوری قدرت های فرامنطقه ای منجر به رضایت مندی و دربرگیرنده منافع همه کشورهای ساحلی خلیج فارس نخواهد شد و تنها ترتیبات امنیتی بومی متناسب با سهم و نقش محوری کشورهای منطقه زمینه دسترسی به امنیت پایدار را می تواند فراهم نماید.
۵۶.

Factors Affecting the Urban Renewal Process From Sustainability View (Case Study: District 11 of Mashhad)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Architecture and Urban Development, Volume ۷, Issue ۱ - Serial Number ۲۳, Winter ۲۰۱۷ 33 - 46

کلید واژه ها: urban renewal Sustainablity Sustainable urban renewal Urban areas

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۹۲
Sustainability is observed in many aspects and elements of traditional Iranian architecture, planner and landscape architecture, and this method was used to solve many problems for many countries. The aim of this article is to achieve a sustainable approach in planning urban renewal projects to identify the relationship between urban design considerations and the sustainable development objectives. An experimental model of stability testing of the modernization projects in three economic, environmental and social dimensions was evaluated in District 11, Municipality in Mashhad. In this article, the questionnaire used to collect data from sample size of 380 and various statistical analyses such as Independent T-test, Pearson correlation, multiple regression and path analysis were used. The findings show that the variables in all three "economic", "social" and "environmental" dimensions had related rate of sustainability of urban renewal projects. The variables, Built Environment and social factors were more effective in increasing the sustainability of urban renewal projects.
۵۷.

ریشه های بحران ژئوپلیتکی عراق و تداوم مقاومت ضد ژئوپلیتیکی کردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره یازدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 126 - 150

کلید واژه ها: عراق اقلیم کردستان مداخلات بشردوستانه بحران ژئوپلیتکی ضد ژئوپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۶۶
بعد از تاسیس عراق جدید در عصر پسا جنگ جهانی اول، بحرانهای ژئوپلتیکی مهمترین شاخصه پویایی های سیاسی در این کشور بوده است که به صورت ویژه در فرایند ضد ژئوپلتیکی کردی در طی دهه های گذشته نمود پیدا کرده است. در این راستا، این پژوهش هدف خویش را بر مبنای پاسخگویی بدین پرسش اساسی گذاشته است که، ریشه های بحران های ژئوپلتیکی در عراق و به صورت ویژه ضد ژئوپلتیک کردی کدامند و چه عواملی در تداوم این بحران موثر بوده اند؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که، ژئوپلتیک تحمیلی قدرت های بزرگ پیروز در جنگ جهانی اول بخصوص بریتانیا در شکل دهی به نظم منطقه ای پسا جنگ جهانی اول، منجر به شکل گیری و تداوم بحران ژئوپلیتیکی در عراق و به صورت ویژه مقاومت ضد ژئوپلیتیکی کردی شده است. از طرف دیگر،مداخلات بشر دوستانه شورای امنیت و به صورت ویژه صدور قطعنامه 688 شورای امنیت و در نهایت حمله آمریکا به عراق در 2003، منجر به باز شدن مرزهای مسدود ژئوپلیتیک و قدرتمند شدن مقاومت ضد ژئوپلتیکی کردی در عراق شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، و روش گردآوری داده ها منابع کتاب خانه ای و اینترنتی است.
۵۸.

تبیین استراتژی ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران پس از برجام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 26 - 50

کلید واژه ها: برجام موقعیت ژئوپلیتیک وزن ژئوپلیتیک استراتژی ژئوپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۲۰۰
دستیابی ایران به فناوری هسته ای و در پی آن، تحریم های چندجانبه ای که توسط شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و ایالات متحده امریکا علیه ایران اعمال شد، قدرت ملی را هدف قرار داده و باعث کاهش وزن ژئوپلیتیک ایران شده بود. پس از 12 سال مذاکره و با تغییر در مکانیسم و ابزارهای سیاست خارجی و اتخاذ راهبرد تنش زدایی، مفاهمه و اعتمادسازی در دولت یازدهم، ایران با 23 ماه مذاکره با شش قدرت جهانی، توانست در 23 تیرماه 1394 در وین به توافق هسته ای موسوم به برجام برسد. با توجه به آثار و پیامدهای برجام، هدف مقاله حاضر پاسخگویی به این سؤال هاست که قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای ژئوپلیتیک برجام چیست؟ استراتژی ژئوپلیتیک ایران پس از برجام کدام است؟ با ارائه مدل تحلیلی swot و ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک) space ( نتایج مقاله نشان می دهد که موقعیت ایران پس از برجام در ناحیه so قرار دارد. بنابراین، متناسب با این ناحیه، استراتژی ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران پس از برجام تدوین و ارائه می گردد.
۵۹.

مدل یابی ساختاری عوامل استقلال خواهی مناطق جدایی طلب و تأثیر آن بر افزایش جنبش ها(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 97 - 116

کلید واژه ها: جدایی طلبی استقلال خواهی مناطق ژئوپلیتیکی خودآگاهی تکنیک تحلیل مسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۱۱۰
نقشه سیاسی جهان از سال 1648 میلادی زمانی که طبق معاهده وستفالیا حق حاکمیت حکومت ها در قلمرو سرزمینی آنها به وسیله قدرت های بزرگ اروپایی به رسمیت شناخته شد تاکنون دچار تحولات زیادی شده است. در قرن بیست و یکم محور تفکرات و تحولات ژئوپلیتیکی قومیت ها و ملیت ها خواهد بود بطوری که در قرن حاضر شاهد رشد جنبش های استقلال خواهانه ی مناطق جدایی طلب در مناطق مختلف ژئوپلیتیکی جهان هستیم. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی و نیز با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی از طریق تکنیک تحلیل مسیر با نرم افزارLisrel ، بدنبال ارزیابی و ارئه ی مدل عملیاتی از عوامل تاثیرگذار بر استقلال مناطق جدایی طلب و تأثیر آن بر خودآگاهی و افزایش جنبش های جدایی طلب می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که به ترتیب عوامل سیاسی 48/80، نظامی- امنیتی 34/78، سرزمینی 62/74، ژئواکونومیک 07/60، ژئوپلیتیک 12/55، ژئوکالچر 76/50 و هیدروپلیتیک 38/47، بیشترین ضریب معناداری را با استقلال مناطق جدایی طلب دارند و استقلال این مناطق نیز با خودآگاهی و افزایش جنبش های جدایی طلب رابطه ی معناداری دارد. همچنین نتایج شاخص های برازش مدل نشان داد مدل طراحی شده با داده های نمونه برازش مناسب و ارتباط نزدیکی با فرض های نظری دارد.
۶۰.

بررسی جایگاه چابهار در ترانزیت شمال- جنوب و نقش آن در توسعه شهرهای همجوار(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال نهم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 1 - 14

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک ژئواکونومی ترانزیت منطقه آزاد اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۱۰۲
در دهه های اخیر توجه به گفتمان ژئواکونومی و نقش برتر اقتصاد در مناسبات جهانی، ژئوپلیتیک انرژی و انتقال و امنیت آن از جایگاه بالا تری در مناسبات بین المللی برخوردار شده است. بندر راهبردی چابهار که تنها بندر اقیانوسی ایران در شمال دریای عمان بوده، نزدیک ترین و آسان ترین راه دسترسی کشورهای آسیای مرکزی (که محصور در خشکی اند ) به آبهای آزاد است. مناطق حاشیه ای و مرزی کشور علی رغم ظرفیت ها و توانمندی ها، به علت دوری از مرکز تصمیم گیری و به لحاظ اتخاذ سیاستهای توسعه ای و برنامه های غیر آزمایشی، پیامدهای نامطلوبی برای این مناطق به همراه داشته، که مهمترین آن عدم توسعه یافتگی و محرومیت و حاشیه ای بودن این مناطق است . جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که به لحاظ قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی بسیار مناسب از مزایای ترانزیتی خوبی بهرمند است. سواحل جنوبی کشور بخصوص سواحل زیبای دریای عمان با دسترسی مستقیم کشور به دریاهای آزاد و اقیانوسهای پهناور ،توانهای بالقوه زیادی در زمینه ترانزیت کالا و انرژی، که ایران در کانون بیضی انرژی قرار داشته و ایجاد منطقه آزاد و قرار گیری در کریدور ترانزیت شمال – جنوب، نقش مهمی ایفا می نمایند، که در آینده توسعه و امنیت منطقه و کشور را به دنبال خواهد داشت. در این مقاله جایگاه چابهار به لحاظ ژئوپلیتیک و ژئواکونومی در ترانزیت شمال- جنوب و اهمیت آن در توسعه و امنیت جنوب کشور مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد .

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان