شیدا مرتضایی

   دیپلماسی گردشگری به عنوان یکی از اقسام دیپلماسی عمومی از ابزارهای مهم پیشبرد اهداف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حتی امنیتی کشورها در محیط پیرامونی و فرا پیرامونی محسوب می شود. منطقه مکران ایران با توجه به موقعیت ارتباطی و دسترسی به مناطق مجاور و نیز جاذبه ها گردشگری دریایی، اقتصادی و تجاری و بیابانی پتانسیل تبدیل شدن به مقصدی غیر قابل جایگزین در گردشگری ایران و همسایگان شرقی را دارد؛ اما این هدف با چالش های چندی در دو سطح خرد و کلان مواجهه است. سؤال اصلی مقاله این است که چالش های دیپلماسی گردشگری در روابط ایر ان و همسایگان شرقی کدام اند؟ در این مقاله از روش توصیفی- پیمایشی و نرم افزار Spss برای تحلیل داده ها استفاده شده و با به کارگیری آزمون های آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون T یک طرفه و زوجی، به ارزیابی هرکدام از شاخص ها پرداخته شده است. جامعه آماری مقاله فعالان عرصه دیپلماسی و حوزه گردشگری و حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران 344 نفر تعیین شد. نتایج مقاله نشان دهنده آن است که حدود 60 درصد جامعه آماری پژوهش تمایل بالایی در بهره برداری از دیپلماسی گردشگری در روابط ایر ان و همسایگان شرقی با محوریت منطقه مکران دارند. ضریب بتای اثرگذاری کیفیت دیپلماسی گردشگری بر روی بعد زیرساخت های گردشگری 47/0 است که بر اساس میزان کیفیت دیپلماسی گردشگری، رابطه معناداری در شاخص مدیریت و برنامه ریزی زیرساخت های گردشگری منطقه مکران به دست آمده است. جهت این رابطه نیز مثبت برآورد شده است که نشان دهنده وجود رابطه مستقیم است. همچنین 6/42 درصد از پاسخگویان اثرات دیپلماسی گردشگری بر شاخص تنش های سیاسی و امنیتی بین مرزی را در حد متوسط می دانند و برای 1/22 درصد در حد زیاد است و برای 6/18 درصد نیز در حد خیلی کم است. تحلیل روابط آماری بر اساس آزمون همگونی کای دو مبتنی بر جداول توافقی، نشان دهنده وجود رابطه معنادار آماری میان متغیر وابسته شاخص تنش های سیاسی و امنیتی بین مرزی همسایگان و متغیر مستقل کیفیت دیپلماسی گردشگری است. بررسی ها نشان می دهد، بر اساس میزان کیفیت دیپلماسی گردشگری، رابطه معناداری در شاخص منطقه گرایی در میان همسایگان به دست آمده است. جهت این رابطه نیز مثبت برآورد شده است که نشان دهنده وجود رابطه مستقیم است بر همین اساس نتایج آزمون رگرسیون نشان دهنده آن است که کیفیت دیپلماسی گردشگری به صورت معناداری شاخص ارتقاء منطقه گرایی در میان همسایگان را با ضریب بتای 0.29 را پیش بینی می کند.

امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز یکی از مهم ترین متغیرهایی است که راهبردهای منطقه ای و بین المللی مختلفی از سوی ایران و کشورهای عرب منطقه و نیز قدرت های فرامنطقه ای برای آن ارائه گردیده است. راهبرد ایران برای امنیت این دو کانون مشارکت همه کشورهای منطقه برای تأمین امنیت آن ها و بازدارندگی در مقابل تهدیدات قدرت های فرامنطقه ای به سرکردگی امریکا است. هدف اصلی این مقاله بررسی و تحلیل ساختار امنیتی خلیج فارس و تنگه هرمز در راستای الگوی امنیتی بازدارندگی با تأکید بر نقش راهبردی منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران است. سؤال اصلی مقاله این است که با توجه به نقش راهبردی منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران الگوی امنیتی مطلوب برای تأمین امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز چگونه بایستی باشد که هم امنیت مشارکتی و منطقه ای را به همراه داشته باشد و هم این که بازدارندگی امنیتی ایران و کل منطقه را در برابر تهدیدات قدرت های فرامنطقه ای فراهم کند؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز هم اهمیت منطقه ای دارند و هم این که از نظر امنیتی بسیار شکننده هستند. ایران خواهان امنیت مشارکت جویانه منطقه ای و بازدارندگی امنیتی منطقه ای در مقابل تهدیدات امنیتی قدرت های فرامنطه ای است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی ساختار امنیتی خلیج فارس و تنگه هرمز در راستای الگوی امنیتی بازدارندگی با تأکید بر نقش راهبردی منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران تحلیل و تبیین گردد.

ژئوپلیتیک ایران پیوند ناگسستنی ای با همسایگان دارد و می توان گفت که بسیاری از مسائل و چالش های ژئوپلیتیکی ایران ریشه در کشورهای پیرامونی دارند. هدف این مقاله بررسی مسائل ژئوپلیتیکی تأثیرگذار افغانستان به ویژه ترانزیت مواد مخدر و ناامنی مرزی بر امنیت ایران است. سؤال اصلی مقاله این است که ژئوپلیتیک افغانستان در حوزه مواد مخدر و ناامنی مرزی چگونه امنیت ایران را متأثر ساخته است؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که ایران شاهراه ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه است به نحوی که چالش های ژئوپلیتیکی کشورهای پیرامونی تأثیر چشمگیری بر امنیت و ناامنی آن دارند. کشور افغانستان به دلیل ساختار سیاسی، امنیتی و قومی غیر منسجم، غیرمتمرکز و غیر ملی و نیز اقتصاد سیاه و غیر شفاف و مبتنی بر کشت، تولید و صادرات مواد مخدر به شدت امنیت ملی ایران را در حوزه اقتصادی و مرزی با ناامنی مواجهه ساخته است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین مسائل ژئوپلیتیکی تأثیرگذار افغانستان به ویژه ترانزیت مواد مخدر و ناامنی مرزی بر امنیت ایران پرداخته شود.

برنامه ریزی گردشگری یکی از مهم ترین انواع برنامه ریزی به شما می آید. ضرورت برنامه ریزی گردشگری ناشی از تنوع انواع گردشگری و نیز ضرورت پیروی از راهبرد و الگو در این حوزه است. هدف این مقاله تجزیه و تحلیل و برنامه ریزی اکوتوریسم و منظر شهری به منظور ارائه الگویی راهبردی و امنیتی در شهر آستارا است. سؤال اصلی مقاله این است که الگوی راهبردی و امنیتی برنامه ریزی جامع اکوتوریسم و منظر شهری در آستارا دارای چه نقاط قوت و نیز آسیب ها و تهدیداتی است؟ یافته های این مقاله نشان می دهد که در طراحی الگوی راهبردی برنامه ریزی جامع گردشگری شهر آستارا بایستی اکوتوریستی بودن منطقه و غلبه این بعد از گردشگری بر سایر ابعاد و ساماندهی جاذبه های اکوتوریسم و از سوی دیگر مرزی بودن این شهر و مسائل امنیتی مرتبط در طراحی های الگویی و راهبردی مورد توجه ویژه قرار گیرد. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین الگوی راهبردی و امنیتی برنامه ریزی جامع اکوتوریسم و منظر شهری در آستارا پرداخته شود.

مبلمان شهری یکی از لوازم ضروری و مهم برای زیست شهری مطلوب محسوب می شود که به طور کلی بر حرکت، سکون، تفریح و اضطراب شهروندان و پویایی اقتصاد شهری تأثیر می گذارد. گردشگری یکی از مهم ترین ابعاد اقتصاد هر شهر به شمار می رود. هدف اصلی این مقاله تحلیل و بررسی رابطه مبلمان شهری و گردشگری است. سؤال اصلی مقاله این است که طراحی و بازطراحی مبلمان شهری چه تأثیری بر گردشگری شهری و به طور کلی اقتصاد شهری و به ویژه در شهر آستارا دارد؟ یافته های این مقاله نشان می دهد که طراحی مبلمان شهری مطلوب از طریق زیباسازی ریخت شهری و نیز کاهش حوادث غیر منتظره و ناخوشایند و تأمین رفاه گردشگران باعث ایجاد جذابیت و آفرینش تصویر ذهنی مطلوب برای گردشگران شده و با کمک به جذب گردشگر اقتصاد شهری را نیز ارتقا می دهد. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین بررسی و تجزیه و تحلیل طراحی و بازطراحی مبلمان شهری در راستای زیباسازی شهری در ابعاد مختلف با تأکید بر توسعه گردشگری و پویایی اقتصادی در آستارا پرداخته شود.    

منطقه مکران با داشتن جاذبه های گردشگری متنوع و برخورداری از زمینه های فرهنگی و تاریخی مشترک در میان کشورهای ایران و پاکستان و افغانستان پتانسیل تبدیل شدن به مقصدی مشترک برای گردشگری منطقه را داراست؛ اما نکته اصلی استفاده از ابزارهای مناسب برای ایجاد این رونق است. یکی از ابزارهای مفید دنبال کردن دیپلماسی گردشگری است. سؤال اصلی مقاله این است که آیا دیپلماسی گردشگری می تواند زمینه رونق گردشگری را در منطقه مکران فراهم آورد؟ فرضیه ای را که برای پاسخگویی به این سؤال اصلی در صدد تحلیل و تبیین آن هستیم این است که به نظر می رسد دیپلماسی گردشگری حلقه واصل گسترش روابط ایران با همسایگان شرقی و قطب جاذب جذب گردشگر و رونق گردشگری منطقه مکران است. روش این مقاله توصیفی - تحلیلی است. نتایج مقاله نشان می دهد که دیپلماسی گردشگری با محوریت منطقه مکران هم بسترهای جغرافیایی، فرهنگی، قومی و تاریخی دارد و هم پشتوانه سیاسی در میان دولت های منطقه اما برخی چالش های امنیتی و نیز فقر زیرساخت های ارتباطی و تسهیلاتی باعث کندی روند رونق گردشگری منطقه مکران از دریچه دیپلماسی گردشگری گردیده است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین دیپلماسی گردشگری به عنوان حلقه واصل گسترش روابط ایران با همسایگان شرقی و قطب جاذب جذب گردشگر و رونق گردشگری منطقه مکران پرداخته خواهد شد.