حسین شکوهی

این تحقیق ازآن جهت اهمیت دارد که باعث امکان ارتقاء عملکرد، امکان اجرای بهتر مأموریت محوله و افزایش اثربخشی فرماندهان یگان های عملیاتی نیروی پدافند هوایی آجا را فراهم می نماید و در نهایت باعث تسهیل در انجام راهبردهای نپاجا و کسب اهداف تعیین شده می گردد. تحقیق پیش رو بر اساس هدف اصلی آن که عبارت است از: الگوی رفتاری اثربخش برای فرماندهان یگان های عملیاتی نیروی پدافند هوایی آجا است، شکل گرفته و بر این اساس ابتدا در فصل یکم مسئله بیان و تشریح گردیده، سپس هدف اصلی تحقیق که تدوین و ارائه الگوی رفتاری اثربخش برای فرماندهان یگان های عملیاتی نیروی پدافند هوایی آجا می باشد طرح و اهداف فرعی آن بیان گردیده است. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق توصیفی (موردی زمینه ای) بوده است. با توجه به اینکه در بخشی از تحقیق روابط بین ابعاد و مؤلفه ها و ضرایب اهمیت و همبستگی آنها مدنظر بوده از روش همبستگی نیز استفاده شده است.روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق، 1- روش کتابخانه ای و اسنادی 2- روش پیمایشی (روش مصاحبه و پرسشنامه) بوده است.براساس نتایج تحقیق، فرماندهان یگان های عملیاتی لازم است برای داشتن رفتارهای اثربخش، به منظور هم افزایی در عملکرد و ارتقاء عملکرد، مؤلفه های پنج گانه، "انعطاف پذیری در رفتار" دارای هفت شاخص، "ثبات و پویایی در رفتار" دارای پنج شاخص، "توانایی ایجاد یکپارچگی" دارای تعداد چهار شاخص، مؤلفه "هدفگرا " دارای دو شاخص و مؤلفه " استقلال رفتاری " دارای سه شاخص را در بعد رفتار اثربخش فردی به عنوان مهم ترین مؤلفه های تأثیرگذار، مدنظر قرار داشته باشند.

هدف این پژوهش بررسی چالش های مقابله با سامانه های هواپیمای بدون سرنشین در صحنه نبرد آینده و ارائه راهکار هایی برای حل مشکلات و موانع موجود می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی است و از روش های مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و مدارک و ابزار پرسشنامه برای گردآوری داده ها و از نمونه گیری هدفمند برای انتخاب حجم نمونه جامعه آماری مورد تحقیق استفاده شده است. برای وزن دهی و تعیین اولویت چالش های دفاع هوایی (سامانه های کشف، سامانه های فرماندهی و کنترل و سامانه های سلاح) بر متغیر وابسته (مقابله با سامانه هواپیماهای بدون سرنشین) از روش AHP استفاده شده است. نتایج حاصله از انجام تحقیق، نشان داد که متغیر های اصلی تحقیق با ضریب هماهنگی کمتر از 0. 1 بر مقابله با سامانه هواپیماهای بدون سرنشین تاثیر دارد. پیشنهادهای این تحقیق تاکید و اهتمام بیشتر فرماندهان دفاع هوایی بر چالش های قید شده به ترتیب نتایج تحقیق و نیز لزوم ارتقاء سامانه های دفاع هوایی در صحنه های نبرد آینده، با الویت اتخاذ استراتژی های دفاعی جامع و ارتقاء قابلیت های کشف هواپیماهای بدون سرنشین با سطح مقطع راداری کم و با به کارگیری فناوری های نوین در سامانه های سلاح بوده است.

اولین و اساسی ترین گام در تدوین و اجرای برنامه آموزشی ، اجرای صحیح و مبتنی بر واقعیت فرایند نیازسنجی است. گستردگی نیازها ، محدودیت منابع و زمان و لزوم ارتقای مستمر توانایی های کارکنان در صحنه عملیات مشترک ، ضرورت انجام مرحله نیاز سنجی را در آموزش ایجاب می نماید تا برآورد صحیح و جامعی از امکانات و محدودیت های وضع موجود و منابع مورد نیاز جهت برنامه های آتی حاصل شود .  این پژوهش به دنبال احصای مولفه ها و شاخص های نیاز سنجی آموزش عملیات مشترک اجا و مشخص نمودن وضع موجود نیاز سنجی در آموزش عملیات مشترک بوده است. این تحقیق از نوع کاربردی است. داده ها با استفاده از روش های میدانی و کتابخانه تخصصی و با ابزارهای اسناد و مدارک دست اول، مصاحبه و پرسشنامه گردآوری شده اند. مولفه های نیازسنجی در آموزش عملیات مشترک اجا طی تجزیه تحلیل اسناد و مدارک و مصاحبه ها احصا شده و شاخص های هریک از مولفه ها با پردازش سوالات پرسشنامه تعیین گردیده است که در مجموع شامل 7 مولفه و 26 شاخص می باشد . در انتها با توجه به شاخص های احصا شده وضع موجود نیازسنجی در آموزش عملیات مشترک اجا مورد سنجش قرار گرفته است.

رکود موجود در پیشرفت ها و قرین موفقیت نبودن بعضی از آن ها در شریان حیاتی سازمانی در کشور مانند نیروهای مسلح قابل قبول نبوده و گریز از آن اجتناب ناپذیر است که در این تحقیق، به آن توجه شده است. پرسش اصلی این است که آسیب ها و نقایص نهفته در روش ها و فرآیندهای فعلی در تداوم و پیشرفت کارها در نیروهای مسلح کدام بوده و چگونه موجب رکود و یا توقف کارها می شوند؟ این تحقیق از نوع کاربردی است، روش تحقیق موردی و زمینه ای است و از دو رویکرد اکتشافی و تبیینی استفاده شده است. جمعیت نمونه این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند طبقه ای در سطح هر سازمان و نیروهای تابعه تعیین گردیده است. نتایج تحقیق عبارت اند از: ضعف مدیریت پروژه و رهایی کار قبل از حصول نتیجه، به کارگیری ناصحیح منابع و الزامات، ضعف در تفویض اختیار و در ارتباط با آسیب های مؤثر در پیشرفت امور مواردی از جمله: ضعف تعهد و تخصص و کاهش انگیزه و اعتقاد، ضعف راهبردی مدیریت زمان و امور و پایین بودن خلاقیت و نوآوری احصاء شده است.

بررسی ماهیت تهدید های سامانه هواپیمای بدون سرنشین (UAS)، نتایج جنگ های اخیر در منطقه غرب آسیا، پیشرفت روزافزون فناوری های نظامی به ویژه ویژگی های تهدید های هوایی آینده ازجمله وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (UAVs)، لزوم توجه علمی و دقیق به مقوله پدافند هوایی را اجتناب ناپذیر نموده است. در این میان مقابله با سامانه های هواپیمای بدون سرنشین در زمان جنگ و صلح که امنیت ملی و نظامی، ایمنی عمومی و حریم خصوصی افراد را به خطر می اندازد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پدافند هوایی دارای سه بعد  سامانه های کشف، شبکه فرماندهی و کنترل یکپارچه و سامانه های سلاح است که نقش اصلی را در عملیات دفاع هوایی به عهده دارند. هدف تحقیق تبیین مؤلفه های اثرگذار بر کشف و مقابله با سامانه های هواپیمای بدون سرنشین در نبردهای آینده است. تحقیق از نوع کاربردی – توسعه ای بوده و رویکرد آن آینده پژوهانه و از روش موردی– زمینه ای استفاده شده است. در این تحقیق ابتداً تهدید های هواپیماهای بدون سرنشین مورد مطالعه قرار گرفته و سپس مهم ترین مؤلفه ها و شاخص های بعد سامانه های کشف تبیین شده است. برای غنای بیشتر تحقیق با تعدادی از خبرگان حوزه پدافند هوایی مصاحبه گردید. در نهایت با شناسایی مؤلفه ها و شاخص های اثرگذار بر بعد کشف الگوی پدافند هوایی برای مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین پیشنهادهایی ارائه گردید.

ارتقای عملکرد و کارآیی سامانه آماد و پشتیبانی نزاجا برای تامین نیازمندی یگانها در محیط تهدیدات ناهمتراز و پشتیبانی موثر و بهینه از نیروهای زمینی، نیازمند شناخت ویژگی ها و ملاحظات اثر بخش بر آماد و پشتیبانی در این محیط است. این مقاله با هدف شناسایی ملاحظات اثر گذار بر آماد و پشتیبانی نزاجا در محیط تهدیدات ناهمتراز و با رویکرد پدافند غیرعامل انجام شده است. این پژوهش از نوع کاربردی، با روش کیفی توصیفی و کمی موردی- زمینه ای انجام گرفته است. برای انجام این پژوهش ابتدا با استفاده از روش های گردآوری اطلاعات کتابخانه ای به مطالعه کتب، مقالات و اسناد مرتبط با موضوع پرداخته و ضمن فیش برداری، اطلاعات مورد نظر گردآوری گردیده است. سپس با استفاده از روش توصیفی و با بهره گیری از اطلاعات گردآوری شده تلاش شده است با بررسی دقیق ادبیات موضوع، ویژگی ها و شاخصه های تهدیدات ناهمتراز و عناصر آماد و پشتیبانی نیروهای زمینی احصاء گردد. در ادامه داده های جمع آوری شده در قالب پرسشنامه به روش های آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از رایانه و برنامه نرم افزاری spss  مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ساختار و سازمان، آسیب پذیری هوایی، آمایش سرزمینی و فناوری اطلاعات به عنوان مهم ترین ملاحظات اثر گذار بر آماد و پشتیبانی نزاجا در محیط تهدیدات ناهمتراز  با رویکرد پدافند غیرعامل محسوب می گردند.

نهاجا به عنوان یک نیروی تجهیزات محور برای آن که بتواند در بالاترین سطح آمادگی رزمی جهت پاسخ به هرگونه تهدید باشد نیازمند مراکز ثقل و زیرساخت های تاب آور و ایمن می باشد. هدف اصلی پژوهش تدوین راهبردهای پدافند کالبَدی نهاجا و  پاسخ  به سؤالات تحقیق است. نوع تحقیق کاربردی-توسعه ای با استفاده از روش آمیخته و موردی - زمینه ای می باشد. جامعه آماری کلی به تعداد 65 نفرکه تعداد 20 نفر از این جامعه به عنوان جامعه خبره می باشد. جمع آوری داده ها به روش میدانی با استفاده از ابزارهای مصاحبه با خبرگان، پرسشنامه و روش کتابخانه ای می باشد و میزان پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ 889/0 محاسبه شد. با استفاده از روش خبرگی عوامل محیطی (قوت ها، ضعف ها، تهدیدها و فرصت ها) احصاء و سپس با استفاده از روش دیوید نسبت به تفکیک عوامل محیط داخلی و خارجی، تعیین عوامل مؤثر و وضع موجود پرداخته شد و با اعمال وزن های استاندارد منتج از بخش تعیین اهمیت عوامل پرسشنامه، ماتریس های IFE  و EFE تعیین و مبتنی بر آن ها وضعیت موجود نسبت به وضعیت مطلوب تعیین و با تشکیل ماتریس SWOT، راهبردهای پدافند کالبَدی نهاجا تدوین و با استفاده از ماتریس QSPM اولویت ها تعیین که  نهایتاً راهبرد "ارتقاء کیفیت کالبَدی از طریق توسعه ظرفیت های بومی با بهره گیری از مدیریت دانشِ فنیِ هوشمند و منسجم با هدف کاهش آسیب پذیری کالبَدی نهاجا" با مقدار مطلوبیت 90/7 در اولویت اول قرار گرفت.

برای موفقیت در دفاع از کشور با توجه به شرایط و ویژگی های جنگ های آینده عوامل زیادی مؤثر هستند؛ مروری کوتاه بر جنگ هایی که در دهه های اخیر به وقوع پیوسته نشان می دهد به کارگیری نیروهای مختلف تحت یک فرماندهی واحد و یکپارچه الزام آور است. بنابراین هدف اصلی از انجام این تحقیق، تدوین الگوی مناسب فرماندهی مشترک منطقه ای مبتنی بر تهدیدات آینده می باشد که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد آمیخته انجام شده است. جامعه آماری خبرگی شامل خبرگان، صاحب نظران نظامی شاغل یا بازنشسته و متخصص در طرح ریزی عملیات مشترک می باشد. جامعه آماری کلی شامل امیران، سرداران و افسران ارشد شاغل در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد می باشند. جهت تعیین جامعه مورد مطالعه در این تحقیق پژوهشگر مواردی از اسناد، مدارک، منابع مختلف و نظرات صاحب نظران را جمع آوری نموده است؛ پس از تعیین شاخص ها و زیرشاخه های اصلی اقدام به تنظیم پرسشنامه نموده و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی داده های به دست آمده را تجزیه و تحلیل کرده و در آخر با تحلیل نهایی نتایج نسبت به ارائه الگوی فرماندهی مشترک منطقه ای مبتنی بر تهدیدات آینده اقدام نموده است. از نتایج تحقیق می توان به ارائه الگویی جهت هم افزایی ظ رفی ت های نیروهای مسل ح در یک منطقه، تسه یل فرماندهی و هدایت نی روها در مقابله با تهدیدات، ام ک ان ب ه کارگیری ظرفیت های ملی در مقابله با تهدیدات، افزایش قدرت تصمیم گیری و سرعت عکس العمل در مقابل تهدیدات آینده اشاره کرد. 

زمینه و هدف: اگر پیش از این کشوری برای اعزام نیروی نظامی یا جمع آوری تسلیحات تلاش می کرد، امروزه خاک ریز نبرد به فرهنگ تبدیل شده است. درواقع، جنگ روانی از طریق لشکر فرهنگی انجام می شود. بسیاری از کارشناسان، عملیات روانی را دانش نبرد و نزاع برای تأثیرگذاری بر نگرش و افکار مردم و کنترل رفتار و اراده آنها تعریف می کنند. امروزه، اهداف و مقاصد عملیات روانی بیشتر از طریق اقدامات فرهنگی- اجتماعی و رسانه ها قابل دست یابی است. بخش قابل توجهی از عملیات روانی آمریکا در سال های پس از انقلاب اسلامی متوجه نیروهای مسلح به خصوص ناجا شده است؛ بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی میزان تأثیرگذاری اقدامات اداره عملیات روانی ناجا برای مقابله با عملیات روانی آمریکا در بعد فرهنگی و اجتماعی است. روش شناسی: نوع پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و روش انجام آن توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش عبارتند از فرماندهان، خبرگان و صاحب نظران ناجا که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شده اند و جامعه خبرگی که به صورت تمام شمار انتخاب شده است. پس از مطالعات وسیع کتابخانه ای، از پرسش نامه و روش های آمار توصیفی و استنباطی و نیز چندین جلسه خبرگی استفاده شده است. یافته ها و نتایج: اداره عملیات روانی ناجا دارای دو حوزه نرم افزاری و سخت افزاری است که حوزه نرم افزاری، پنج مؤلفه و حوزه سخت افزاری، چهار مؤلفه دارد و هر کدام از مؤلفه ها دارای اقداماتی هستند که در نهایت در این پژوهش، به این نتیجه رسیدیم که هجده اقدام از حوزه نرم افزاری و پانزده اقدام از حوزه سخت افزاری بر اقدامات عملیات روانی آمریکا در بعد فرهنگی-اجتماعی مؤثر هستند.

پهپادها با توجه به نوع، امکانات و تجهیزات، قادرند مأموریت­های متنوّع اطلاعاتی، شناسایی، مراقبت و هدف­یابی و جمع­آوری الکترونیکی شنود را با اولویت استفادة بهینه از امکانات و به خصوص منابع انسانی انجام دهند. به عبارت دیگر هواپیماهای بدون سرنشین از جمله تجهیزات پیشرفتة عصر حاضر­ند که در جنگ­های آینده جایگاه ویژه­ای دارند. از طرفی با توجه به برتری تسلیحاتی و اطلاعاتی کشورهای قدرتمند و معارض جمهوری اسلامی ایران، جنگ های آینده قاعدتاً از نوع ناهمگون بوده و پیروزی در آن ها، مستلزم به­کارگیری ابتکارهای تاکتیکی و استفاده از تجهیزات مناسب است؛ بنابراین استفاده از آرایه­های مطلوب پهپادی، می تواند در نظام دفاعی جمهوری اسلامی ایران بسیار مؤثّر واقع شده و در نتیجه برای حفظ و تحکیم امنیت ملّّی کارا باشد. هدف اصلی این مقاله، تبیین آرایه­های پهپادی مطلوب برای انجام مأموریت­های اطلاعاتی (شناسایی، مراقبت و هدف­یابی و جمع­آوری الکترونیکی شنود) در صحنة نبرد ناهمگون است و روش تحقیق، از نوع کاربردی-توسعه­ای است؛ به این منظور پس از انجام مطالعات وسیع کتابخانه­ای و انجام مصاحبه با خبرگان و صاحب­نظران، در چند مرحله با استفاده از آزمون نسبت­ها، شاخص­های پهپادی مؤثّر بر انواع مأموریت­های اطلاعاتی تعیین شده است. همچنین با استفاده از آزمون تی استیودنت یک نمونه­ای و بررسی وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب و در نهایت با تشکیل جلسات متعدد خبرگی و نیز با توجه ویژه به عوامل و شاخص­های تأثیرگذار بر انواع مأموریت­های اطلاعاتی، آرایه­های پهپادی مطلوب تبیین شده است.

در این تحقیق نامه های الکترونیکی که با هدف درخواست نسخه ای از یک مقاله از نویسنده آن یا سردبیر مجله نوشته می شوند مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. این نامه های الکترونیکی که توسط دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در دو گروه آموزشی فیزیک و زبان انگلیسی نوشته شده اند با هدف شناخت شباهتها و تفاوتها در سبک نگارش دانشجویان این دو گروه بررسی شدند. به همین منظور صد نامه الکترونیکی، 50 نامه از هر گروه، طبق مدل پیشنهادی توسط سویلز (1990) برای این نامه ها تحلیل شدند و ساختارهای کلامی و استراتژی ها و برخی ویژگی های ریزساختاری مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این بررسی حاکی از آن است که ویژگی های نگارشی دو گروه در خصوص ساختارهای کلامی شبیه هم می باشند در حالی که بیشترین تفاوت در کاربرد استراتژی ها و ریزساختار نگارش دو گروه مشاهده می شود. سبک نگارش نویسندگان این نامه ها در هر گروه متاثر از متن های از پیش آموخته شده بود و گروه فیزیک بیش از زبان خارجه (انگلیسی) تحت تاثیر قوانین نامه نگاری در زبان فارسی بودند.

هدف تحقیق حاضر بررسی ساختار معانی- بلاغی داستانهای روایی نوشتاری زبان آموزان ایرانی می باشد. بدین منظور 60 داستان روایی که دانشجویان زبان انگلیسی بر اساس کتاب مصور «قورباغه، کجایی» اثر مایر (1969) به رشته تحریر در آورده بودند مورد تجزیه و تحلیل ساختار معانی- بلاغی قرار گرفت. نتایج کلی تحقیق که بر اساس 25 رابطه دل من و تامسون (1987) و همچنین من، متیسون و تامسون (1992) بنا شده بود، نشان داد رابطه های توالی، سببی، شرحی یا توصیفی، وضعیتی و امتیازی رایج ترین روابط بلاغی در چنین متونی است. در نهایت، بررسی دقیق درختچه نمونه های بدست آمده تشابه چشمگیری در دو سطح بالایی سلسله مراتبی ساختار و تفاوت زیاد آنها را درسطوح پایین تر نشان می داد. این وضعیت نشانگر اهمیت توالی زمان در بیان وقایع داستان می باشد. همچنین پراکندگی رابط «آشناسازی» و یا «معرفی کننده» در جاهای خاصی از داستان و قابلیت جابجایی آنها از نظر نویسندگان تاثیر زبان اول را بیان می داشت.

بخش عمده ی جنگ های آینده از انسان محوری به سمت تجهیزات محوری و به ویژه تجهیزات هوایی مهم و حیاتی پیش خواهد رفت. جنگ در آینده در هر منطقه از جهان که واقع شود بدون تردید از لحاظ انگیزه ی شروع، ماهیت، شدت و دامنه ی آن و نیز از لحاظ مدت و به کارگیری فناوری های تسلیحاتی و تجهیزات جنگی با جنگ های گذشته متفاوت خواهد بود؛ در نتیجه تجهیزات، روش جنگیدن و راه و رسم به کاربردن نیروهای مسلح برای رسیدن به اهداف مورد نظر نیز نسبت به گذشته تغییر خواهد کرد؛ یکی از این تجهیزات، هواپیماهای بدون سرنشین است که توانستند قابلیت های بالقوه خود را به فعل تبدیل نمایند و توانمندی های خود را به رخ هم قطاران سرنشین دار خود بکشند. هواپیماهای باسرنشین با وجود امکانات وتوانایی های خود، در مأموریت های پرخطر همیشه بانگرانی هایی از قبیل سقوط، انهدام پرنده و در نتیجه صدمات نیروی انسانی و تجهیزاتی مواجه هستند. از طرفی جثه بزرگ، کشف شدن پرنده ها با رادار و از بین رفتن اصل غافلگیری، محققان و پژوهشگران نظامی و صنایع دفاعی دنیا را بر آن داشته که از ابزار و تجهیزات پیشرفته و راهبردی جدیدی استفاده و این مشکل را برطرف نمایند. هواپیماهای بدون سرنشین در مقایسه با هواپیماهای جنگنده سرنشین دار، دارای ابعاد کوچک تر و خاصیت پنهان کاری (رادارگریزی) بیشتر بوده و قادر به انجام مأموریت های متنوعی هستند. به کارگیری پهپادها در جنگ های آینده زمینه ساز اقتدار هر چه بیشتر نیروهای درگیر خواهد بود. پهپادها در حال و آینده برترین سلاح و سامانه ای خواهند بود که در خدمت نیروهای مسلح جهان بخصوص نیروهای مسلح کشور ایران قرار می گیرد؛ همچنین یکی از سناریوهای برخی از کشورهای دنیا در جنگ های آینده، جمع آوری اطلاعات با استفاده از پهپادها است، زیرا با    به کارگیری آسان و کمترین هزینه و تلفات جانی، می توانند اطلاعات با ارزشی را در حداقل زمان ممکن از مناطق عملیاتی به دست آورند.

بر اساس نظریه های اخیر در زمینه عناصر ارجاعی، قصد ما در پژوهش بررسی توزیع و چگونگی بازیابی اشکال مختلف این عناصر در دو سبک کلامی یعنی گفتمان زنده روزمره و کنترل شده است. به این منظور بیست دانشجوی سال دو دانشگاه به صورت تصادفی برای انجام این گفتگوها انتخاب شدند. این افراد به دو دسته، ""گفتگوی روزمره"" و ""کنترل شده"" و سپس بر اساس محیط گفتمان و موضوع انتخابی، گروه اول به دو گروه ""گفتگوی آکادمیک"" و ""گفتگوی خوابگاهی"" تقسیم شدند. تجزیه و تحلیل داده ها مشخص کرد که تغییر در فضای وضعیتهای گفتگو (برای مثال تغییر از گفتگوی روزمره خوابگاهی به آکادمیک) باعث ایجاد تغییر قابل ملاحظه ای در نوع، فراوانی، فواصل بین مراجع، میزان بازیابی مراجع، چگونگی بازیابی و ساختار شمایی آنها می شد. در مجموع تعداد ضمایر ارجاعی در گفتگوی روزمره خوابگاهی به مراتب بیش از عناصر ارجاعی نوع اسمی است در حالیکه تعداد این عناصر در گفتگوی روزمره آکادمیک بیش از گروههای دیگر بود. فواصل و فراوانی انواع مختلف عناصر ارجاعی اسمی، ضمیری و ضمیر تهی در شرایط متفاوت گفتمان دچار تغییرات قابل توجهی بوده است. بر اساس این تجزیه و تحلیل می توان نتیجه گرفت که الگوهای توزیعی عناصر ارجاعی مختلف در وضعیتهای گفتمانهای مختلف تابعی ار ارزیابی گویشوران از حالت های ذهنی مخاطبان خود می باشد.

یکی از مسائلی که اغلب در ترجمه با آن روبرو می شویم، مسئله روانی متن ترجمه شده است که گفته می شود باید جملات را به شیوه ای روان به زبان مقصد برگرداند. آیا روان بودن ترجمه، به هرشیوه و شکلی، ضروری است، یا حدود و ثغوری دارد؟ به عبارتی، آیا صرف روان بودن متن ترجمه شده، بدون توجه به حفظ نظم عناصر کلامی متن زبان مبدا کافی است و تغییری در هدف نویسنده متن اصلی آن ایجاد نمی کند؟ در این مقاله سعی کرده ایم مسائلی چند که آرایش عناصر کلامی یا ساخت اطلاعاتی متن را تعیین می کند، از قبیل اطلاعات موضوعی، جابجایی عناصر نحوی به ابتدای جمله یا مبتداسازی، مجهول و موارد مشابه که عناصر مهم در دستور نقش گرایی است را در ترجمه متن مورد بحث قرار دهیم. در نظر نویسنده متن زبان اصلی، این عناصر به وقت نگارش، چه از لحاظ پردازش ذهنی از سوی نویسنده و چه از لحاظ برقراری ارتباط با خواننده، از اهمیت خاصی برخوردار است و بر مترجم فرض است که نظم و توالی این عناصر را در زبان مقصد حفظ کند تا لطمه ای از این باب به هدف نویسنده وارد نگردد.

38 سال پیش‘ گروه جغرافیای دانشگاه واشنگتن در سیاتل (شمال غرب ایالات متحده) از جغرافیدانان برجسته ای نظیر ویلیام گریسون ادوارد اولمن‘ جان شرمن‘ دونالدهودسن تشکیل شد. این گروه پیشگام روشهای کمی بودند و تلاش می کردند تا با به کارگیری روش علوم تجربی‘ جغرافیا را به صورت علمی و پوزیتیویستی در آورند و در برابر نظریه های ریچارد هارتشورن‘ جغرافیدان معروف امریکایی که به تفاوتهای مکانی یا استثناگرایی معتقد بود‘ مکتب تازه ای را بنیان نهند که امروزه از آن به نامهای مختلف مثل مکتب علم فضایی‘ مکتب جبر هندسی مکتب جغرافیای تکنوکراتیک‘ مکتب پوزیتیویستی (اثبات گرایی) و بالاخره مکتب واشنگتن نام می برند. نظریه پرداز مکتب علم فضایی‘ فرد کورت شیفر (1904-153) عضو گروه جغرافیای دانشگاه آیوا بود که ماهیت جغرافیا و قلمرو آن را در مفهوم "جغرافیا به عنوان علم فضایی" جستجو می کرد. فرد کورت شیفر‘ در سال 1953‘ مقاله پر ارزشی تحت عنوان "استثناگرایی در جغرافیا" در مجله انجمن جغرافیدانان امریکا منتشر ساخت و این مفهوم را برای اولین بار وارد ادبیات جغرافیائی جهان کرد. شیفر در مقاله خود و نظریات هارتشورن در زمینه ماهیت جغرافیا و روش شناسی آن را مورد حمله شدید قرار داد. زیرا استثناء گرایی در جغرافیا که در ضمن روش تحقیق نیز شناخته می شود‘ بدین مفهوم مطرح می شد که جغرافیا نمی تواند در روش شناسی با سایر علوم سهیم شود و این امر بیشتر از ماهیت جغرافیا ناشی می شود که مطالعه مکانها و نواحی ویژه ای را بر عهده دارد. در نتیجه‘ روش شناسی جغرافیا با روش شناسی سایر علوم تفاوت خواهد داشت. زیرا جغرافیا در مسیر یک نوع مطالعه منحصر به فرد حرکت می کند. شیفر‘ ضمن انتقاد از استثناگرایی‘ جغرافیا را به عنوان علم فضایی‘ تابع قوانین کلی طبیعی می دانست که قادر است قوانین مورفولوژیک در زمینه الگوهای فضائی تهیه کند. این طرز تفکر بر خلاف نظریه هارتشورن بود که به هیچ نوع تفکیک روشنی میان قوانین کلی طبیعی و روشهای غیر شامل (idiographic)‘ یعنی مطالعه پدیده های منحصر به فرد‘ معتقد نبود. وجه تسمیه و نامگذاری روشهای غیر شامل‘ در پایان قرن نوزدهم‘ ابتدا به وسیله ویندل بند و رکرت مطرح شد و هدف از آن شناخت دقیق تفاوت میان علومی بود که دارای قوانین کلی اند‘ با علومی که از روشهای غیر شامل تبعیت می کنند. این طرز تلقی از روش شناسی علوم بود که باب مباحثات سختی را میان هارتشورن و شیفر گشود و مفهوم استثناگرائی را وارد ادبیات جغرافیایی کرد. با این بحثها‘ جغرافیای ناحیه ای سنتی اساساً به صورت مطالعه ای غیر شامل درآمد و ناتوان از تعمیم قوانین شناخته شد.