علی شعبانی

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان هوش هیجانی کتابداران کتابخانه های دانشکده ای دانشگاه تهران میپردازد. روش: روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. جامعه این پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه های دانشکده ای دانشگاه تهران بودند که 60 نفر کتابدار (42 نفر مرد و 18 زن ) به صورت سرشماری انتخاب شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که میزان هوش هیجانی کتابداران و مولفه های آن شامل خودآگاهی، خود انگیزی، مدیریت خود، مهارت اجتماعی و آگاهی اجتماعی متوسط به بالا است. نتایج همچنین نشان داد بین کتابدارن دارای مدرک تحصیلی کتابدارای و کتابداران فاقد این مدرک در برخورداری از هوش هیجانی تفاوت معناداری وجود ندارد. اما، تفاوت معناداری بین کتابداران دانشکده های دانشگاه تهران در برخورداری از هوش هیجانی وجود داشت .

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان هوش هیجانی کتابداران کتابخانه های دانشکده ای دانشگاه تهران میپردازد. روش: روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. جامعه این پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه های دانشکده ای دانشگاه تهران بودند که 60 نفر کتابدار (42 نفر مرد و 18 زن ) به صورت سرشماری انتخاب شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که میزان هوش هیجانی کتابداران و مولفه های آن شامل خودآگاهی، خود انگیزی، مدیریت خود، مهارت اجتماعی و آگاهی اجتماعی متوسط به بالا است. نتایج همچنین نشان داد بین کتابدارن دارای مدرک تحصیلی کتابدارای و کتابداران فاقد این مدرک در برخورداری از هوش هیجانی تفاوت معناداری وجود ندارد. اما، تفاوت معناداری بین کتابداران دانشکده های دانشگاه تهران در برخورداری از هوش هیجانی وجود داشت .

هدف: هدف پژوهش حاضر توصیف و تبیین فرآیند بهبود و تضمین کیفیت در مراکز یادگیری الکترونیکی است. روش: روش این پژوهش زمینه یابی از نوع همبستگی (معادلات ساختاری) است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که بر روی و 153 نفر از مدرسان، کارکنان تخصصی و متخصصان یادگیری الکترونیکی به عنوان نمونه آماری اجرا شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که متغییر فرآیند یاددهی – یادگیری با شدت قوی و بصورت مثبت معنادار برکیفیت یادگیری موثر است؛ اما در این میان متغییرهای ویژگی های کنشگران انسانی، و عوامل مدیریت به صورت مستقیم بر کیفیت یادگیری موثر نبودند؛ اما پیامدها را به صورت مثبت و معناداری تحت تاثیر قرار می دادند. از میان عوامل زمینه ای بافتار عمومی به صورت مثبت و معناداری بر کیفیت یادگیری تاثیر داشت. در این میان رابطه معناداری در خصوص بافتار تخصصی و کیفیت یادگیری یافت نشد همچنین هیچ یک از راهبردهای خرد، میانی و کلان بر کیفیت یادگیری تاثیرگذار نبودند اما شکل گیری راهبردها با عوامل محیطی مورد تاثیر قرار می گیرد و از سوی دیگر راهبردها بدون واسطه بر پیامدها تاثیر گذارند. از سویی دیگر کیفیت یادگیری به صورت مثبت، معنادار و قوی بر ایجاد پیامدها موثر است.

هدف: با توجه به نقش مهم عاملان اطلاع رسانی و دانش شناسی در پیمایش و ارزیابی کم وکیف توسعه علم در سطوح مختلف نهادی و فردی، یکی از صلاحیت های لازم برای آن ها شایستگی پژوهشی است. در این راستا، تحقیق حاضر با هدف تعیین نقش منتورینگ اسلامی در توسعه شایستگی های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی انجام شد. روش: روش تحقیق حاضر توصیفی- پیمایشی از نوع هم بستگی است. داده های مطالعه از 102 دانشجوی تحصیلات تکمیلی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه های تهران به روش نمونه گیری طبقه ای با لحاظ کردن مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی جمع آوری شد. برای اندازه گیری شایستگی های تحقیقاتی از زیرمقیاس های مهارت های انجام و مدیریت تحقیق و تفسیر و انتقال دانش پرسش نامه توسعه دانشجویان و برای گردآوری داده های مربوط به منتورینگ از پرسش نامه منتورینگ اسلامی (خاقانی زاده، تقوی و عبادی، 2019) استفاده شد. یافته ها: میانگین کل منتورینگ اسلامی 78/3 و شایستگی های پژوهشی برابر با 84/3 بوده است که بیانگر وضعیت مناسب دانشجویان است. نتایج حاصل از آزمون هم بستگی نشان می دهد که همه مؤلفه های نه گانه منتورینگ اسلامی به جز چالش انگیزی، مشاوره و معاشرت علمی رابطه معناداری با صلاحیت یابی پژوهشی دانشجویان دارند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز بیانگر معناداری مدل بوده و نشان می دهد مقدار قابل توجهی از واریانس صلاحیت یابی پژوهشی دانشجویان توسط مؤلفه های منتورینگ اسلامی تبیین می شوند. اصالت/ارزش: مطالعه حاضر وضعیت عاملان حرفه ای آینده علم اطلاعات و دانش شناسی و پیش بینی پذیری آن را بر اساس یکی از راهبردهای تربیتی سازگار با شرایط فرهنگی حاکم بررسی کرده است.

مقدمه: افراد با استعداد در هر سازمان، نیروهای با ارزش و کمیابی هستند و مدیران سازمان برای دستیابی به بهترین نتیجه، نیاز به مدیریت آن ها دارند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت مدیریت استعداد در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی منتخب شهر تهران شکل گرفت. روش ها: پژوهش حاضر از نظر نوع و هدف توصیفی –کاربردی و با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش کتابداران شاغل در کتابخانه های مرکزی و دانشکده ای دانشگاه های علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی به تعداد 130 نفر بودند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه «راث ول» (Rath vel) بود. روایی آن توسط 5 نفر از اساتید و صاحب نظران کتابداری و مدیریت مورد بررسی و پایایی آن نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در بعد ایجاد تعهد نسبت به استقرار مدیریت استعداد میانگین وضعیت موجود و مطلوب به ترتیب 872/2 و 231/4، ارزیابی الزامات کار فعلی ، 846/2 و244 /4، ارزیابی عملکرد فردی 907/2 و 246/4، ارزیابی الزامات کار آتی 820/2 و 303/4، ارزیابی استعداد فردی 741/2 و 274/4، پر کردن خلا پرورشی 818/2 و 328/4، ارزیابی مدیریت استعداد و جانشین پروری 604/2 و 302/4 بود. نتیجه گیری :در مجموع نتایج نشان داد وضعیت مدیریت استعداد در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی منتخب شهر تهران در وضعیت نسبتأ مطلوب قرار دارد.

هدف: مراکز آرشیوی و مراکز اطلاع رسانی از سازمان های ارائه دهنده خدمات آرشیوی هستند که نقشی اساسی در فرایند توسعه پایدار بر عهده دارند، به نحوی که می توان ادعا  کرد که بدون وجود مراکز آرشیوی و مراکز اطلاع رسانی قوی و معتبر، دستیابی به توسعه پایدار امکان پذیر نخواهد بود. مراکز آرشیوی این نقش اساسی را از طریق فراهم ساختن اطلاعات مورد نیاز بخش تحقیق و توسعه ایفاء می کنند. بنابراین، بررسی کیفیت خدمات آنان می تواند معیار مناسبی برای ارزیابی میزان موفقیت این مراکز آرشیوی و اطلاع رسانی باشد.  ازاینرو هدف این پژوهش، شناسایی کیفیت خدمات مراکز آرشیوی ایران و مقایسه و رتبه بندی آنهاست.روش پژوهش: پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و به روش علّی مقایسه ای انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان مراکز آرشیوی ایران بودند که نمونه ای 250 نفره از بین آنها انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسش نامه  محقق ساخته است؛ و آزمون های آماری مورد استفاده شامل T تک نمونه ای، ANOVA و آزمون فریدمن بود.یافته ها: با توجه به پاسخ پرسش های پژوهش در ارتباط با هر یک از مراکز آرشیوی ایران و در مجموع، در مورد کیفیت خدمات آرشیوی، بین میانگین وزنی به دست آمده و میانگین تجربی (5) تفاوت معناداری در سطح معناداری 0.05 وجود دارد. مقدار t و درجات آزادی مربوط به هر یک از مراکز آرشیوی ایران، دال بر معنادار بودن این تفاوت در سطح 0.05 است. در واقع، وضعیت کیفیت خدمات مراکز آرشیوی ایران بالاتر از حد مطلوب است. نتایج آزمون تعقیبی توکی دال بر آن است که بین مراکز آرشیوی ایران با مرکز اسناد آستان قدس این تفاوت مشهود است. با توجه به نتایج به دست آمده آزمون فریدمن از نظر کیفیت خدمات آرشیوی رتبه بندی مراکز مطالعه شده به ترتیب زیر است: 1. مرکز اسناد آستان قدس؛ 2. آرشیو ملی ایران؛ 3. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ 4. اداره اسناد و دیپلماسی وزارت امور خارجه؛ 5. مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر و 6. مرکز اسناد انقلاب اسلامی.نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که وضعیت کیفیت خدمات مراکز آرشیوی از منظر کارکنان این مراکز در حد مطلوبی قرار دارد و کیفیت این خدمات در بین مراکز آرشیوی متفاوت است؛ به نحوی که مرکز آستان قدس در رتبه اول و مرکز اسناد انقلاب اسلامی در رتبه آخر قرار دارد. همچنین، بین مراکز آرشیوی ایران از نظر کیفیت خدمات آرشیوی تفاوت معناداری وجود دارد که این تفاوت بین مراکز آرشیوی ایران با مرکز اسناد آستان قدس مشهود است.

هدف: اشتراک دانش یکی از فرایندهای اصلی مدیریت دانش در سازمان ها بوده و متأثر از عناصر مختلف انسانی، فنی و زمینه ای است. پژوهش حاضر با تمرکز بر عناصر انسانی-بین فردی، درصدد شناسایی تأثیر روابط حرفه ای و رهبری زهرآگین بر اشتراک دانش است. روش: از نظر هدف، یک تحقیق کاربردی و از منظر روش گردآوری داده ها توصیفی- همبستگی تلقی می شود. داده های مطالعه از نمونه ای به تعداد 313 نفر از کارکنان مؤسسات آموزشی که با توجه جدول کرجسی-مورگان و به روش دسترس انتخاب شده بودند، جمع آوری گردید. علاوه بر این، سهم نسبی طبقات در انتخاب نمونه در نظر گرفته شده است. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد تسهیم دانش دیکسون، مقیاس مربی گری (منتورینگ) نوئه و مقیاس رهبری زهرآگین اشمیت و هنگنز استفاده شد. بعد از حذف داده های پرت با استفاده از روش های متعارف، تعداد نمونه به 248 نفر رسید. 235 نفر از این کارکنان، آموزشی-فرهنگی بودند و تحلیل ها داده های مربوط به آنها، با بهره گیری از آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS 26 و مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار LISREL 8.8 انجام گرفت.  یافته ها: نتایج گویای برازش مطلوب مدل مفهومی و تأیید تمامی فرضیه ها از جمله تأثیر مستقیم و مثبت روابط حرفه ای بر تسهیم دانش و همچنین تأیید اثر غیرمستقیم آن با میانجی گری رهبری زهرآگین بر تسهیم دانش در سطح اطمینان ۹۵ درصد است. اثر منفی و معنادار روابط حرفه ای بر رهبری زهرآگین و نیز اثر منفی و معنادار رهبری زهرآگین بر تسهیم دانش نیز مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری: برای جلوگیری از اثر کاهشی رهبری زهرآگین بر اشتراک دانش و همچنین ممانعت از اثر کاهشی آن در اثرگذاری روابط حرفه ای بر اشتراک دانش، کارکنان آموزشی-فرهنگی این مؤسسات نباید به دلیل بیم از تاوان دادن به رهبران و مدیران، از ارائه دیدگاه ها و نقطه نظرات خود امتناع ورزند؛ چرا که همین اقدام آنها می تواند زمینه را برای یکه تازی رهبران زهرآگین فراهم سازد.

هدف: بررسی میزان اعتبار منابع اطلاعات سلامت موجود در اینترنت و تأثیر ویژگی شخصیتی وجدان گرایی بر نوع ارزیابی این منابع در بین کاربران دانشگاهی حوزه های بهداشتی - پزشکی. روش شناسی: نمونه ای تصادفی متشکل از 148 نفر از دانشجویان و استادان دانشگاه علوم پزشکی تهران در دو دانشکده پزشکی، و پرستاری و مامایی، با روش پیمایشی و کاربرد دو پرسشنامه در حوزه های اعتبار و وجدان گرایی بررسی شد. پس از رواسازی و اعتباریابی، پرسشنامه ها توزیع و داده ها با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: جامعه تحت بررسی مشکلاتی در تعیین کیفیت و اعتبار اطلاعات و نیز بازیابی سریع اطلاعات داشتند. بیش از نیمی از نمونه، اطلاعات بهداشتی و پزشکی موجود در اینترنت را همیشه یا بیشتر اوقات معتبر می دانند. مهم ترین معیار ارزیابی کیفی از سوی نمونه مورد بررسی بی طرفی و سپس روزآمدی و اعتبار نویسنده بوده است. بین وجدان گرایی دانشجویان و استادان پزشکی با میزان اعتبار تخصیصی آنان برای منابع اطلاعات اینترنتی، رابطه همبستگی معناداری وجود دارد. بین میزان دقت فراهم آورندگان اطلاعات نیز همبستگی بالایی دیده شد. با تغییر در سطح وجدان گرایی افراد، سطح اعتماد آنها به منابع اینترنتی نیز دچار تغییر می شود. همچنین بین وجدان گرایی افراد با سطح اعتماد آنان به منابع اینترنتی در درمان بیماران، رابطه معنا داری مشاهده نشد. واژه های کلیدی: ارزیابی اطلاعات، اعتبار اطلاعات سلامت، دانشجویان پزشکی، رفتار اطلاعاتی، منابع اطاعاتی وب.

هدف: تحقیق حاضر با هدف شناسایی رابطه رهبری تحول آفرین و رفتار مدنی سازمانی در کتابخانه های دانشگاه تهران و مشخص نمودن میزان پیش بینی پذیری رفتار مدنی سازمانی بر اساس ابعاد رهبری تحول آفرین و سهم تبیینی هرکدام از آن ها انجام شده است. روش: تحقیق حاضر به لحاظ هدف یک تحقیق کاربردی و از حیث نحوه گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی به شمار می آید. جامعه آماری شامل کتابخانه های دانشگاه تهران و کارکنان شاغل در آن ها می باشد. داده های مطالعه با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از آزمون های همبستگی و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: نتایج آزمون فرضیه ها نشان دهنده این است که بین ابعاد رفتار آرمانی، نگرش آرمانی، تحریک ذهنی و ملاحظات فردی با رفتار مدنی سازمانی رابطه معنی داری وجود دارد. بین عامل کلی رهبری تحول آفرین و رفتار مدنی سازمانی نیز رابطه معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد. همچنین از بین مولفه های رهبری تحول آفرین، رفتار آرمانی و نگرش آرمانی به اندازه 7/20 درصد از واریانس رفتار مدنی سازمانی را به طور معنی داری پیش بینی می کنند.

هدف: هدف این تحقیق بررسی متون مربوط به یکپارچه سازی کتابخانه های دیجیتالی با محیط های یادگیری مجازی برای شناسایی مسائل اساسی این حوزه است. روش: در این پژوهش، پایگاه های اطلاعاتی با ترکیبی از کلید واژه های « Learning Management System»، «Digital Libraries»، «Library Resources»، «Virtual Learning Environment»، «Integration»، «Linking»، «Course Management Software»، «Challenges»، «Course Management System»  و منابع وب جست وجو شدند. در مجموع، 37 منبع تفکیک و محتوای آنها ارزیابی و تحلیل نهایی شد. یافته ها: یافته های این تحقیق نشان داد که سه مسئله اساسی در زمینه یکپارچه سازی کتابخانه های دیجیتالی با محیط های یادگیری مجازی وجود دارد که عبارتند از مسائل فناورانه، سازمانی و محتوا و منابع. ترکیب کتابخانه دیجیتالی و محیط یادگیری مجازی، امکان دسترسی یکپارچه به منابع و خدمات کتابخانه را برای جامعه دانشگاهی در محیط یادگیری فراهم می کند. کتابداران نیز باید نقش خود را بازتعریف کنند و نقش های جدیدی را بر عهده بگیرند.

هدف: مقاله حاضر به بررسی مفهوم خودکارآمدی به عنوان سازه روانشناختی مهم و تأثیرگذاری در رفتار انسانی و نیز «نظریه شناختی - اجتماعی» و ارتباط آن با مفهوم سواد اطلاعاتی، به عنوان یکی از پیش نیازهای اساسی زندگی در جامعه اطلاعاتی و فرایند یادگیری مدرن و مادام العمر می پردازد. روش شناسی: مرور ادبیات موجود در رشته های روانشناسی، آموزش و پرورش، ارتباطات، جامعه شناسی، علم اطلاعات و علوم رایانه. یافته ها: خودکارآمدی شاید بر میزان علاقه، تلاش، پشتکار، لذت، خودتنظیمی و در نهایت عملکرد فرد، تأثیر مطلوبی داشته باشد و به عنوان یکی از عوامل شایستگی اجتماعی، شایستگی شبکه ای، موفقیت، رضایتمندی تحصیلی و کاری و غلبه بر ترس هایی مانند ترس های اجتماعی و ترس از فناوری نقشی جدی ایفا کند. سواد اطلاعاتی به عنصری درونی مانند خودکارآمدی موکول و مشروط می شود. در برخی پژوهش ها، خودکارآمدی بالاترین و بیشترین همبستگی و تأثیر را بر رفتار جست وجوی اطلاعات داشته است که اهمیت بسیار آن را نشان می دهد. خودکارآمدی سواد اطلاعاتی با عواملی مانند سن، جنسیت، سطح تحصیلات، پایه تحصیلی، تجربه، آموزش، دانش زبان انگلیسی و شغل ارتباط مستقیم دارد. خودکارآمدی سواد اطلاعاتی در کشور ترکیه بیش از سایر کشورها بررسی شده است. اصالت/ ارزش: مفهوم خودکارآمدی که از سوی برجسته ترین و پراستنادترین روانشناس زنده دنیا و چهارمین روانشناس تاریخ این علم، یعنی آلبرت بندورا ارائه شد، نقشی اساسی در سواد اطلاعاتی ایفا می کند که متأسفانه در ادبیات علم اطلاعات در زبان فارسی درباره آن بررسی کافی نشده است. مقاله حاضر اولین مقاله فارسی محسوب می شود که به صورت مروری به بررسی نقش خودکارآمدی در سواد اطلاعاتی و اطلاع جویی اختصاص می یابد.