رضا سلامی

در این پژوهش یکی از صنایع کاربردی کشور یعنی صنعت لوازم خانگی کوچک مورد توجه قرار گرفته است. شرکت های لوازم خانگی کوچک با توجه به شرایط محیطی و قابلیت های کنونی و آینده خود باید استراتژی مناسبی را انتخاب کنند تا به بقاء و رشد این شرکت ها در عرصه رقابتی صنعت لوازم خانگی کمک نماید. بر این اساس با توجه به اهمیت و ضرورت برنامه ریزی راهبردی برای پاسخگویی به محیط، هدف از این پژوهش تدوین راهبرد برای یک شرکت در حوزه لوازم خانگی کوچک می باشد. برای تدوین راهبرد این شرکت از چارچوب جامع تدوین راهبرد استفاده شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری داده ها، تحلیلی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش یک شرکت بین المللی فعال در حوزه لوازم خانگی کوچک می باشد. مراحل پژوهش به این صورت بوده است که ابتدا ضمن بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیق ، از طریق تکنیک دلفی و مصاحبه با مدیران و کارشناسان ارشد شرکت، ابعاد چهارگانه ماتریس سوات شناسایی و تدوین گردید و در مرحله نهایی از طریق مصاحبه با مدیران ارشد و مشاوران مجموعه، کلیه ابعاد شناسایی شده مورد بازبینی و تایید نهایی قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد که شرکت در جایگاه رقابتی قرار دارد و مناسب ترین راهبرد برای شرکت، راهبرد رقابتی است. در واقع شرکت باید سعی کند با استفاده از نقاط قوت خود تهدیدهای محیطی را به حداقل برساند و در این راستا یکی از موثرترین راهکارها استفاده از توان داخلی برای ایجاد تنوع در محصولات است.

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت پیاده سازی مدیریت استعداد در شرکت های دانش بنیان است. این پژوهش از نظر هدف، از نوع پژوهش های کاربردی و از لحاظ طرح تحقیق، جزو پژوهش های توصیفی - پیمایشی است. همچنین پژوهش حاضر از نظر زمان انجام، مقطعی و با توجه به ماهیت داده ها نیز کمّی است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها و مدل سازی از سیستم استنتاج فازی بهره گرفته شد و مدل استنتاج فازی در نرم افزار متلب طراحی گردید. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان است که متشکل از مدیران عامل، مدیران ارشد و مدیران منابع انسانی شرکت های دانش بنیان شهرستان رشت می باشند که از نظرات آن ها به منظور تدوین قواعد استنتاج فازی استفاده شد و ساخت این قواعد بر اساس نظرات 25 خبره صورت گرفت. یافته های این پژوهش، حاکی از آن است که سه عامل از قبیل: برند کارفرما، فرهنگ سازمانی و سبک رهبری تحول آفرین به عنوان عوامل زمینه ساز و مؤثر بر پیاده سازی موفقیت آمیز مدیریت استعداد در شرکت های دانش بنیان، مورد شناسایی قرار گرفتند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، در میان عوامل مذکور، سبک رهبری تحول آفرین بیشترین تأثیر را بر پیاده سازی موفق مدیریت استعداد در شرکت های دانش بنیان داشته است. همچنین، برند کارفرما و فرهنگ سازمانی نیز به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفتند.

پس از اقتصاد کشاورزی و اقتصاد صنعتی، که به ترتیب زمین و منابع طبیعی، منابع کلیدی بودند؛ نوبت به اقتصاد دانش بنیان رسیده است که در آن دانش منبع کلیدی است. در راستای توسعه و به کارگیری دانش به منظور توسعه یک کشور، همواره عوامل متعددی می بایست موردتوجه قرار گیرد. در این پژوهش بعد فناورانه توسعه دانش بنیان یک اقتصاد تحلیل، و برخی از ابعاد کلیدی مؤثر بر آن شامل حقوق مالکیت فکری، نوآوری، انتقال فناوری به عنوان شاخص های کلیدی انتخاب و سعی شده است رفتار این شاخص ها در بستر یک اقتصاد دانش بنیان در 40 کشور با سطوح توسعه یافتگی بسیار زیاد، زیاد، متوسط و کم بررسی و مدلی مفهومی آن ارائه شود. این پژوهش از نوع توصیفی بوده و در راستای جمع آوری ادبیات این حوزه از مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است. روش مورداستفاده در این پژوهش برای بررسی مدل مفهومی، مطالعات دسته دوم یا desktop research است. از 7 فرضیه مطرح در این پژوهش 5 فرضیه به طور کامل تأیید و دو فرضیه رد شده است.

توسعه اقتصاد دانش بنیان، هم یک ضرورت و هم، یک فرصت برای کشورهای درحال توسعه می باشد. ضرورت است، به دلیل اینکه باعث حفظ نرخ رشد در آینده می شود، و فرصت است، به دلیل اینکه اقتصادهای در حال رشد می توانند به واسطه اقتصاد دانش بنیان در بازار جهانی به سوی پیشرفت در زنجیره های ارزش سریع تر حرکت کنند. به دلیل اهمیت اقتصاد دانش بنیان در توسعه کشور، در این پژوهش هدف آن است تا یک مقایسه تطبیقی بین کشور ایران و کشورهای منتخب آسیایی در حوزه اقتصاد دانش بنیان انجام شود. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی وضع موجود کشورهای منتخب و ایران در شاخص های اقتصاد دانش بنیان و ارائه نقشه راه مناسب برای بهبود وضعیت ایران می باشد.  با توجه به ماهیت پژوهش، این پژوهش توصیفی از نوع تحلیلی و ثانویه است. با توجه به نتایج به دست آمده از مقایسه تطبیقی بین کشور ایران با کشورهای منتخب، این نتیجه حاصل شد که کشور ایران در ابعاد نوآوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات و رژیم اقتصادی و نهادی در وضعیت ضعیف تری نسبت به کشورهای پیشرفته آسیایی قرار دارد؛ ولی در حوزه آموزش در وضعیت متوسطی نسبت به کشورهای دیگر قرار گرفته است

با توجه به اهمیت مسأله دانش و تجاری سازی آن که در پیشرفت و صنعتی شدن کشورها بسیار موثر است، و با توجه به عدم استفاده و بهره برداری صحیح از تولیدات دانشی و دارایی های فکری (از قبیل اختراعات، دانش فنی، توسعه نرم افزارها و ...) در کشور به دلیل وجود موانع، در این تحقیق به شناسایی و رتبه بندی موانع موجود در سر راه تجاری سازی تولیدات علمی کشور و ارائه پیشنهاد جهت برطرف کردن آن ها، پرداخته شده است. بدین منظور ابتدا متغیرهای سنجش این موانع با استفاده از ادبیات پژوهش و مصاحبه با مدیران و کارشناسان استخراج و در قالب پرسشنامه ای تهیه و پس از تایید روایی و پایایی آن در بین جامعه آماری توزیع گردید. سپس داده های بدست آمده از پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت نتایج به دست آمده نشان داد که به ترتیب، ارتباط ضعیف دانشگاه ها با بخش صنعت، کافی نبودن درآمد تحقیقات برای محققان، کمبود منابع فیزیکی مناسب برای تحقیقات و کم توجهی به رعایت شایسته سالاری در انتخاب مدیران بخش علم و فناوری از مهم ترین موانع در بعدهای فرهنگی، نیروی انسانی، منابع مالی و فیزیکی ، مدیریتی و ساختاری است. در ادامه پیشنهادهایی جهت برطرف کردن این موانع ارائه شده است.

این تحقیق به بررسی ادبیات نوآوری و فرآیند تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته پرداخته است. همچنین تعیین عوامل موثر بر این فرآیند و طراحی یک الگوی مفهومی مناسب برای تجاری سازی محصولات با فناوری پیشرفته بررسی شده است. این الگو شامل کلیه مؤسسات درگیر در فرآیند تجاری سازی و با تاکید بر فناوری نرم می باشد. با انجام مطالعات میدانی و مصاحبه با خبرگان، این الگو در صنعت هوایی ایران مورد بررسی و پیاده سازی قرار گرفته است. در نهایت مهمترین چالش ها و پیشنهادات به همراه مناسب ترین فرآیند تجاری سازی محصولات در صنعت هوایی ایران ارایه شده است.

آینده نگاری به عنوان یک ابزار تحلیلی-چشم اندازی متمایز،توسعه پیدا کرده است:این ابزار آینده های آلترناتیو از فیلد های (رشته های)مختلف ذینفع، مورد توجه قرار می دهد و بدین ترتیب به فرآیندهای تصمیم گیری در سطوح مختلف کمک می نماید. این مقاله چشم اندازهای مختلف ارزیابی آینده پژوهی را در نظر می گیرد و از طریق برقراری نگاشت بین این چشم اندازها ، با کارکردهای سیاستی آینده پژوهی،چارچوبی را برای شناسایی و اولویت بندی متغیر های موثر بر ابعاد یک پروژه آینده پژوهی در حوزه تحقیقات ناجا ارائه می کند .

توسعه پژوهشی، فناوری و نوآوری به ندرت حاصل فعالیت یک فرد یا شرکت خاصی است و در اکثر موارد حاصل فعالیت مجموعه ای از اجزاء بوده و مستلزم وجود روابط مناسب میان این اجزاست. برخی از اجزای این شبکه عبارتند از: نهادهای سیاست گذاری و برنامه ریزی، مراکز آموزشی و پژوهشی، مؤسسات مالی و اعتباری، نهادهای نظارتی و حقوقی، واحدهای تحقیق و توسعه و... . در ایران مؤسسات پژوهشی مختلفی وظیفه انجام کارهای پژوهشی را بر عهده دارند که از جمله می توان به دانشگاه ها، مؤسسات پژوهشی وابسته به دستگاه های اجرایی، مؤسسات پژوهشی وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی، مؤسسات پژوهشی خصوصی و ... اشاره کرد که پیرامون مأموریت ها و وظایف هریک از این مؤسسات، ابهاماتی نیز وجود دارد. با توجه به اجرای اصل 44 قانون اساسی و سیاست خصوصی سازی دولت، نقش موسسات پژوهشی بسیار قابل توجه خواهد بود. اما واقعیت ها نشان می دهد که این موسسات نتوانسته اند به جایگاه واقعی خود در کشور دست یابند. در این تحقیق تلاش شده است تا با بهره گیری از ادبیات موضوع و مصاحبه با خبرگان، عوامل عدم استفاده بهینه از ظرفیت موسسات پژوهشی خصوصی شناسایی شوند. پرسشنامه تحقیق با دربرداشتن 17 عامل بین 120 نفر از مدیران موسسات پژوهشی و نیز مدیران حوزه پژوهشی کشور به منظور اعتبار سنجی و همچنین رتبه بندی عوامل شناسایی شده توزیع شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که عدم شفافیت قانونی برای حمایت از مؤسسات پژوهشی خصوصی، اجرایی نشدن کامل معافیت های مالیاتی و بیمه ای و بوروکراسی و عدم انعطاف سیستم مدیریتی دستگاه های متقاضی در واگذاری پژوهش، مهمترین موانع در استفاده بهینه از ظرفیت مؤسسات پژوهشی خصوصی در ایران می باشند.

سازمان های مختلف برای پاسخگویی به نیازهای مشتریان، نیازمند مواد، تجهیزات، تسهیلات و تامین کنندگانی از سازمان های دیگر هستند و عملکرد یک سازمان به وسیله فعالیت های سایر سازمان هایی که تشکیل زنجیره تامین آن را می دهند، تحت تاثیر قرار می گیرد. بنابراین به منظور مدیریت مناسب زنجیره تامین، در این مقاله نحوه انتخاب استراتژی مناسب زنجیره تامین متناسب با شرایط سازمان و محیط آن ارائه گردیده است. در ادامه برای دستیابی به رقابت پذیری زنجیره تامین همسویی استراتژی کسب و کار و استراتژی زنجیره تامین از طریق راه کار سه جزئی همسویی یعنی هماهنگی سه جنبه اهداف زنجیره تامین، فرایندهای زنجیره تامین و تمرکز مدیریت بر فعالیت های زنجیره تامین، ارائه شده و در نهایت به عنوان مطالعه موردی، فرایند انتخاب استراتژی مناسب زنجیره تامین در گروه بهمن موتور بررسی شده و راه کارهای مقتضی ارائه گردیده است.

در پی اهمیت روزافزون فعالیت شرکت ها در بازار بین الملل و ابقای آنها در بازار رقابتی و استفاده از مزایای بازار بین الملل، باید به دنبال فرآیندی بود تا از آن طریق شرکت ها بتوانند به سوی بین المللی سازی پیش روند. در تحقیق حاضر فرآیندی را طراحی می کند تا از طریق آن، صنعت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران حضور بیشتری در فعالیت های بین الملل داشته باشد. بدین منظور با استفاده از مطالعه فرآیندهای بین المللی سازی، عوامل مهم را شناسایی کرده و در مرحله بعد، این عوامل توسط جامعه آماری امتیازدهی شده است. با استفاده از امتیازات جامعه آماری، مدل مفهومی مناسب جهت بین المللی سازی صنعت کشتیرانی انتخاب گردید. سپس، با استفاده از نظرات خبرگان، مدل اصلاح شد و با مقتضیات تحقیق مورد مطالعه تطبیق داده شد. در نهایت مدل به دست آمده از این روش، مدل کسب وکار جدید بین الملل است که پس از انتخاب این مدل، با نظرات خبرگان در امور کشتیرانی مورد تحلیل قرار گرفت و عوامل مهم آن در هر گام مطالعه شد. پس از اصلاح این مدل بر اساس تحلیل های مذکور و استفاده از مدل انتقال فناوری منتخب، فرآیند مناسب جهت بین المللی سازی صنعت کشتیرانی با رویکرد انتقال فناوری در این صنعت استخراج گردید.

همکاری میان بنگاه‌ها در دو دهه گذشته به شدت مورد توجه مدیران قرار گرفته است. انگیزه‌های گوناگونی برای ایجاد همکاری میان دو یا چند بنگاه وجود دارد. دسترسی به مهارت و دانش فنی، تامین مالی، کسب مزیت رقابتی و محدود کردن و مدیریت ریسک می‌تواند انگیزه همکاری میان بنگاه‌ها باشد. بنگاه جهت نیل به هدف مورد نظر در همکاری، نیازمند به استفاده از روش همکاری مناسب است. انتخاب روش همکاری مناسب در موفقیت و شکست بنگاه نقش به‌سزایی دارد. از این رو آشنایی با روش‌های همکاری و تعیین عوامل موثر در انتخاب روش همکاری مناسب، برای مدیران ‌بنگاه ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این مقاله تجربیات شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات در زمینه انتخاب همکارانشان، از طریق پرسشنامه، مورد مطالعه قرار گرفت و به ارایه چارچوبی برای انتخاب روش همکاری مناسب منجر شد.