داوود قاسم زاده

یکی از نیازهای ضروری برای موفقیت فردی و اجتماعی انسان جستجوی نشاط و شادی می باشد، هر چند که دستیابی به این مهم برای همگان و اکثریت مردم سهل و آسان نیست. اگر چه رسیدن به این هدف برای هرکسی به آسانی صورت نمی گیرد. در سال های اخیر، تمایل جامعه شناسان برای مطالعه شادی و علل و پیامدهای آن، افزایش یافته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مطالعه فهم دانشجویان از زمینه ها و پیامدهای شادی می باشد. روش این پژوهش، کیفی بوده و با رویکرد نظریه داده بنیاد انجام شده است. در پژوهش حاضر با 20 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز مصاحبه عمیق به عمل آمد. محورهای مصاحبه در این پژوهش عبارت است از: تلقی جوانان از شادی، عوامل تاثیرگذار بر شادی، پیامدهای شادی در سطح فردی و جامعه و راهکارهای مناسب برای شادی جوانان.مقوله های محوری مستخرج از مصاحبه ها عبارت است از: عوامل اقتصادی، عوامل خانوادگی، احساس خودارزشمندی، رضایت از زندگی، سرمایه اجتماعی، تفوق ارزش های مادی، توسعه اجتماعی، مدارای اجتماعی، بسترسازی برای اشتغال، لزوم توجه به مطلوبیت اوقات فراغت . پس از تحلیل یافته های مصاحبه، تقلیل و کدگذاری در پژوهش حاضر مقوله کالایی شدن شادی به دست آمد.نتایج حاصل از اطلاعات مصاحبه نشان می دهد که سیاستگذاری های اجتماعی و عمومی مرتبط با نشاط اجتماعی جوانان بایستی منطبق با نیازهای اساسی آنها تدوین گردد.

در دنیای امروز که ارتباطات وسیع، رشد روزافزون فناوری های مختلف، مواجهات فرهنگی متنوع و... از ویژگی های بارز آن است، مسئله هویت در ابعاد مختلف آن ازجمله هویت دینی و ملی به موضوع اصلی در بررسی های اجتماعی تبدیل شده است. این مهم به ویژه در دانشگاه فرهنگیان که مرکز ثقل آموزش وپرورش کشور و مسئول تربیت نسل آینده کشور است، بیش ازپیش اهمیت می یابد. پژوهش حاضر با هدف تبیین روابط بین هویت ملی و دینی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان آذربایجان شرقی و به روش توصیفی-همبستگی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجومعلمان این دانشگاه در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 3990 نفر بودند. حجم نمونه براساس جدول مورگان 351 نفر و به تناسب شامل 141 دانشجوی دختر و 210 دانشجوی پسر تعیین و به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه استاندارد هویت ملی و دینی بوده است. درخصوص روایی ابزار از روایی صوری استفاده شد و پایایی ابزارها نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب 853/0 و 864/0 محاسبه شد. برای تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از بالا بودن میزان هویت دینی و ملی در بین دانشجومعلمان استان آذربایجان شرقی است. همچنین، این پژوهش نشان داد که هویت دینی و ابعاد آن، با هویت ملی در بین دانشجومعلمان همبستگی مستقیم و معنی دار دارد.

هدف: هدف پژوهش حاضر مطالعه علل و زمینه های اختلال مصرف مواد در بین دانش آموزان شهر تبریز بود. روش: روش این پژوهش کیفی و از نوع گراندد تئوری بود. جامعه ی آماری پژوهش حاضر شامل متخصصان حوزه روانشناسی، جامعه شناسی و آسیب شناسی اجتماعی، و مشاوران مدرسه بود که 35 نفر از آن ها با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته بود. همزمان با جمع آوری داده ها، کدگذاری و تحلیل در سه مرحله کدگذاری باز، محوری، و انتخابی انجام پذیرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که هم کنشی عوامل ساختاری و کنشگری (تاثیرگذاری فضای مجازی، ضعف سرمایه اجتماعی، دگردیسی سبک زندگی، و حس کنجکاوی) به عنوان شرایط علی؛ مقوله موانع سیاست گذاری با زیرطبقه های تاثیر نظام آموزشی و نبود بسترهای نشاط و شادی به عنوان شرایط زمینه ای؛ مقوله های سبک زندگی مبتنی بر وسایل ارتباطی (نبود برنامه های جوان پسند در رسانه و تاثیر تکنولوژی) به عنوان شرایط مداخله گر؛ و مقوله های پذیرش اجتماعی (روابط صمیمانه خانوادگی) و بهبود عملکرد مدرسه (بهبود نظم اجتماعی مدرسه) به عنوان پیامدهای اختلال مصرف مواد بودند. نتیجه گیری: تحلیل مصاحبه های مشارکت کنندگان، بسترمندی مهارت های زندگی و اجتماعی (بهبود سرمایه اجتماعی خانواده و آموزش مهارت های زندگی) و پیشگیری مبتنی بر جامعه (پیشگیری اجتماع محور و پیشگیری رشدمحور) را به عنوان راهکارهای پیشگیری از اختلال مصرف مواد در دانش آموزان معرفی می کند. نظریه جوهری حاصل از مصاحبه های متخصصان، پیشگیری مبتنی بر روش های جایگزین همراه خانواده می باشد.

یکی از مسایلی که نظام آموزش عالی با آن مواجه هست، بی انگیزگی تحصیلی دانشجویان می باشد که عملکرد تحصیلی را تحت تاثیر قرار داده تا جایی که به دغدغه بسیاری از پژوهشگران و محققان و سیاستگذاران نظام آموزشی تبدیل شده است. انگیزه یکی از ضروری ترین مفاهیم روان شناختی در امر آموزش و از مهم ترین مسایل تاثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی است. با وجود انگیزه برای یادگیری، ارتباط تسهیل می شود، اضطراب کاهش می یابد و خلاقیّت و یادگیری نمود می یابد بنابراین، هدف پژوهش حاضر مطالعه علل بی انگیزگی تحصیلی دانشجومعلمان می باشد. در پژوهش حاضر از رویکرد نظریه داده بنیاد که یک شیوه پژوهش کیفی است، بهره گرفته شده و با 25 نفر از دانشجومعلمان پردیس علامه امینی تبریز به روش نمونه گیری هدفمند مصاحبه عمیق صورت گرفته است. تحلیل داده ها براساس کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شده است. یافته ها نشان داد که از نظر دانشجویان شش مقوله محوری شیوه های تدریس، ظهور بلامنازع برای مطالعه، ضعف کیفیت خدمات دانشگاهی، تفوق ارش های مادی، اطمینان از آینده شغلی، تعاملات ناقص بین نهادی از شرایط زمینه ای و علّی بی انگیزگی تحصیلی دانشجومعلمان می باشد.از نظر دانشجویان پیامدهای بی انگیزگی ضعف بنیه علمی وضعف بالندگی دانشجویی در دانشگاه ها می باشد. آنها همچنین آزمون عملکردی و محیط دانشگاه حامی را راهکار این مشکل می دانستند. مقوله محوری در این پژوهش، شکل گیری عادتواره موبایلی در دانشگاه می باشد.

امروزه شادکامی به عنوان یکی از شاخص های مهم سلامت روانی در جامعه بوده و از مفاهیم و مولفه های اساسی در زندگی جوانان به شمار می رود. در این پژوهش، مطالعه شادکامی از نگاه جامعه شناختی مطمح نظر بوده و عوامل سرمایه ای (سرمایه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) و غیرسرمایه ای (امید به آینده، دینداری و رضایت از زندگی) در ارتباط با آن مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر به شیوه پیمایش انجام گرفته و جامعه آماری جوانان 15 تا 29 ساله استان آذربایجان شرقی هستند که 613 نفر از آنها با استفاده از فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که، میانگین شادکامی در میان جوانان مورد مطالعه برابر با 31/60 درصد می باشد که نشان می دهد شادکامی از وضعیت متوسط به بالایی در میان جوانان استان آذربایجان شرقی برخوردار است. نتایج آزمون فرضیه های تحقیق نشان می دهد که، میانگین شادکامی به تفکیک جنسیت و وضعیت تاهل متفاوت نبوده، ولی به تفکیک سطح تحصیلات جوانان، شهر محل سکونت، وضعیت اشتغال تفاوت معنی داری داشته است. همچنین شادکامی با متغیرهای امید به آینده، دینداری، رضایت از زندگی، سرمایه اجتماعی و اقتصادی ارتباط مثبت و معنی داری دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد که، از میان متغیرهای تحقیق، سه متغیر امید به آینده، سرمایه اجتماعی و فرهنگی، رضایت از زندگی و سرمایه اقتصادی حدود 43 درصد واریانس متغیر شادکامی را تبیین می کنند.

مقدمه: در دنیای معاصر، بررسی سلامت در سیر مطالعاتی خود از بعد زیستی به بعد اجتماعی و فرهنگی رسیده است. بسیاری از اندیشمندان بر این باورند که برداشت و تعریف سلامتی انعکاسی از پیشینه فرهنگی و اجتماعی افراد می باشد. هدف پژوهش حاضر واکاوی تعیین گرهای فرهنگی سلامت می باشد. روش: در تحقیق حاضر از روش کیفی و رویکرد تحلیل ساختاری استفاده شده است. شیوه گردآوری داده ها، مصاحبه بوده که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری، با 40 نفر از مطلعین کلیدی استان آذربایجان شرقی صورت گرفته است. اطلاعات حاصل از مصاحبه ها به وسیله نرم افزار micmac تحلیل شده است. یافته ها: کدگذاری یافته های مصاحبه نشان داد که مقولاتی چون فرهنگ تغذیه ای سلامت، سواد سلامت، اصلاح الگوی مصرف، سبک زندگی ورزشی، تصورات قالبی پزشکی، فشار پنهان رسانه ای، تقدم ارزش های مادیگرانه بر غیرمادیگرانه، تضادهای فرهنگی، تمایزطلبی و پرداخت به بیماری ها برحسب درجه شمولیت از تعیین گرهای فرهنگی مهم سلامت می باشد . نتیجه گیری: نتایج تحلیل ساختاری نشان می دهد که مطلعین کلیدی از بین مضامین اصلی، بیشترین و کمترین اولویت را به ترتیب به سواد سلامت و پرداخت به بیماری ها براساس درجه شمولیت داده اند

تغییر و تحولات پارادایم های معرفتی منجر به گذار از پارادایم «قدرت آفرینی دانش» به پارادایم «اشتراک دانش» شده است. اشتراک دانش در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی دارای اهمیت فراوان است، زیرا اساتید و دانشجویان در یک فرآیند رقابتی خلق و تولید دانش و در نهایت اشتراک آن قرار می گیرند. هدف پژوهش کیفی حاضر تدوین مدل پارادایمی اشتراک دانش در اجتماعات علمی است. شیوه گردآوری داده ها، مصاحبه بوده که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری، با پانزده نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز صورت گرفته است. نتایج پژوهش حاضر هفت عامل مهم را از دیدگاه اعضای هیئت علمی نسبت به اشتراک دانش آشکار می کند: شکاف بین نگرش دینی و عمل، احساس قدرت از طریق حبس دانش، ضعف در سرمایه اجتماعی دانشگاهی، ترس از کپی برداری، نامطلوبیت خدمات دانشگاهی و فقدان عناصر برانگیزاننده. مقوله محوری و به عبارتی، مقوله مرکزی در این پژوهش مفهوم حبس دانش است. آنچه از محتوای اظهارات مشارکت کنندگان استخراج می شود حاکی از این است که اعضای هیئت علمی در دانشگاه ها از طریق حبس دانش و سلطه علمی و برجسته شدن در آن به دنبال کسب اعتبار، احترام و از همه مهم تر قدرت اند.

هدف: در دنیای امروز، حوزه معرفت شناسی هم دچار تغییر و تحولات اساسی شده است، به نحوی که شاهد گذار از مرحله قدرت آفرینی دانش به مرحله قدرت آفرینی اشتراک دانش هستیم. بنابراین هدف پژوهش حاضر فهم گذار از قدرت آفرینی دانش به قدرت آفرینی اشتراک دانش از دید دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز است. روش:   در پژوهش حاضر از رویکرد نظریه داده بنیاد که یک شیوه پژوهش کیفی است، بهره گرفته شده است و با تعداد بیست نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز  به روش نمونه گیری هدفمند مصاحبه صورت گرفت. مصاحبه  تا اشباع داده ها ادامه یافت. تحلیل اطلاعات بلافاصله پس از مصاحبه ها بر اساس کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. یافته ها: یافته ها نشان داد از نظر دانشجویان چهار مضمون اصلی زمینه ساز اشتراک دانش در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی  می باشند.  مضامین فرعی دینداری (اعتقاد و باور دینی، زکات علم، نشر علم)  در سرمایه اجتماعی دانشگاهی (اعتماد بین فردی، تشکیل اجتماع علمی)، در ارتقای کیفیت خدمات دانشگاهی (تأمین امکانات و منابع، زیرساخت های تکنولوژیکی)،  در عوامل انگیزشی (حمایت های کلان، حمایت های خرد) . هر کدام از مضامین اصلی دارای زیرمجموعه های فرعی هم بودند. مقوله محوری در این پژوهش مفهوم سرمایه اجتماعیِ دانشگاهی است. نتیجه :  یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد بیشتر پاسخگویان، سرمایه اجتماعیِ دانشگاهی را زمینه ساز اصلیِ اشتراک دانش می دانند. با این حال، تأثیر متغیرهای اقتصادی، فرهنگی و انگیزشی را هم در رابطه با اشتراک دانش باید در نظر گرفت.      

مقدمه: سرمایه اجتماعی حاصل تعاملات میان انسان ها، سازمان ها و نهادهاست که مبتنی بر اعتماد و همدلی است و بواسطه مشارکت و همکاری اجتماعی تسهیل می شود. این سازه در سطوح مختلف کلان، میانی و خرد مطرح و مورد تحلیل و بحث قرار می گیرد و به همین دلیل کاربرد روزافزونی در علوم اجتماعی و همچنین در رشته های دیگر از قبیل سلامت، مدیریت، اقتصاد و سیاست پیدا کرده است. ولی در غالب پژوهشهای انجام شده، تفکیک اَشکال سرمایه اجتماعی مغفول مانده است. یکی از علل این وضع می تواند نبود ابزاری مناسب باشد که هر دو نوع درون گروهی و برون گروهی سرمایه اجتماعی را بسنجد. هدف این پژوهش، ساخت و رواسازی ابزاری برای سنجش سرمایه اجتماعی است. روش: روش مطالعه حاضر از نوع همبستگی است. مخزن گویه های اولیه با استفاده از پرسشنامه طرح سرمایه اجتماعی با 28 گویه و سرمایه اجتماعی میان گروهی (طیف سام) با 12 گویه تهیه و در بین 415 نفر از شهروندان تهرانی (189 زن و 226 مرد) در سنین 18 تا 70 سال با سطوح تحصیلی زیر دیپلم تا دکتری با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از سه پهنه اقتصادی- اجتماعی پایین، متوسط و بالا اجرا شد. به منظور بررسی تناسب داده ها برای تحلیل عاملی از آزمون کرویت بارتلت و مقیاس کایزر-میر اولکین استفاده شد. نتیجه مقدار مقیاس (KMO=0/791) کفایت نمونه گیری را نشان می دهد. روایی سازه براساس تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش واریماکس و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (برای سازگاری درونی) برآورد شد. یافته ها: از مجموع 40 گویه، نهایتا 20 گویه باقی ماند که «پرسشنامه سرمایه اجتماعی» را تشکیل می دهد و این سازه را در دو شکل درون گروهی و برون گروهی می سنجد. ساختار عاملی این ابزار از 3 عامل مرتبط با سرمایه اجتماعی درون گروهی (همدلی و تعلق، اعتماد، همکاری و مشارکت) و 2 عامل مرتبط با سرمایه اجتماعی برون گروهی (داشتن رابطه با افرادی دارای علایق متفاوت، داشتن رابطه با افرادی دارای سبک زندگی متفاوت) تشکیل شده که روی هم 58% از تغییرات سرمایه اجتماعی را تبیین می کنند. ضمن اینکه ابزار از پایایی بالا (825/0=α) برخوردار بود. بحث: مختصات ابزار سرمایه اجتماعی آن را ابزار مناسبی برای مطالعات بعدی به منظور شناخت وضعیت انواع سرمایه اجتماعی در گروههای مختلف و نیز در زمینه سبب شناسی و پیامدهای آنها ساخته است. پیشنهاد می شود که پژوهشگران در پژوهشهای خود ازاین مقیاس در توصیف وضع سرمایه اجتماعی درون گروهی و برون گروهی در جمعیتهای مختلف و شناسایی مداخلات ارتقادهنده انواع سرمایه اجتماعی کمک بگیرند.

در دهه های اخیر پژوهش در ابعاد و زوایای مثبت زندگی انسان ها رو به فزونی نهاده و بی تردید یکی از مهم ترین زمینه های زندگی بشر امروز شادی و شادکامی است. در پژوهش حاضر میزان شادی حاشیه نشینان و غیرحاشیه نشینان تبریز و رابطه آن با اشکال سرمایه بررسی شده. در این پژوهش از روش پیمایشی در بین 300 نفر (با فرمول کوکران) که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند و برای اندازه گیری میزان شادی از پرسشنامه شادی آکسفورد استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است که میزان شادی در بین افراد مورد مطالعه در حد متوسط رو به بالاست و اشکال سرمایه (اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) رابطه  معناداری  با شادی دارند. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون نشان می دهد که متغیرهای مستقل واردشده به مدل پژوهش 14   درصد از واریانس شادی را تبیین می کنند. نتایج نشان می دهد که سرمایه اجتماعی و فرهنگی نقش اساسی بر میزان شادی دارند. در کل برای افزایش شادی و بالا بردن بهزیستی ذهنی افراد مورد مطالعه توجه سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها باید بیشتر روی سرمایه اجتماعی و فرهنگی متمرکز بشود. هرچند براساس یافته ها، سرمایه اقتصادی نیز تعیین کننده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه حمایت اجتماعی و تجربه دوره تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانشجویان رشته های توان بخشی می باشد. روش مطالعه حاضر همبستگی است. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی تهران که با استفاده از فرمول تعیین حجم کوکران 280 دانشجوی دختر و پسر به روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های جمعیت شناختی، پرسشنامه های تجربه دوره تحصیلی و حمایت اجتماعی دانشجویان استفاده شد. تحلیل داده ها از طریق شاخص های توصیفی و آزمون های تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یک راهه، رگرسیون انجام شد. یافته ها نشان می دهد که میانگین نمره های متغیرهای حمایت اجتماعی و تجربه دوره تحصیلی در حد متوسط بود. نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که بین میانگین نمره دانشجویان رشته های موردبررسی ازلحاظ نمره کل حمایت اجتماعی (74/0= P-value؛ 486/0= F) و تجربه دوره تحصیلی (11/0= P-value؛ 901/1= F) تفاوت آماری معنی داری وجود ندارد. همچنین بین نمره حمایت اجتماعی (76/0= P-value؛ 271/0= F) و تجربه دوره تحصیلی (63/0= P-value؛ 452/0= F) دانشجویان سه مقطع تحصیلی مختلف تفاوت آماری معنی داری وجود ندارد. بین نمره حمایت اجتماعی و تجربه دوره تحصیلی با هر یک از متغیرهای سن، جنسیت رابطه معناداری مشاهده نشد. درحالی که ضریب همبستگی نشان داد بین متغیرهای حمایت اجتماعی و تجربه دوره تحصیلی و تمام ابعاد آن ها با عملکرد تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد (05/0 < P-value). در رگرسیون چند متغیره مدل استخراجی 20 درصد متغیر وابسته را تبیین کرد و 80 درصد تغییرات متغیر وابسته توسط عوامل دیگر قابل تبیین است. ضرایب رگرسیونی نشان داد متغیرهای حمایت اجتماعی و تجربه دوره تحصیلی در ارتباط با متغیر وابسته معنی دار می باشند و حمایت اجتماعی با ضریب بتای (15/0) تأثیر بیشتری بر عملکرد تحصیلی دارد. می توان نتیجه گرفت، متغیر حمایت اجتماعی بیشتر تأثیر را بر عملکرد تحصیلی داشت عملکرد مثبت منابع حمایتی منجر به کاهش فشارها و تنش های محیط دانشگاهی، خوابگاهی و... خواهد شد که این امر به صورت مستقیم و غیرمستقیم عملکرد تحصیلی دانشجویان را ارتقاء می دهد.

در دهه های اخیر، در پرتو تبلیغات گسترده رسانه ها، در سبک های پوشش و لباس تغییرات شگرفی رخ داده است. تا جایی که در بسیاری از مواقع، این تغییرات با هنجارها و ارزش های فرهنگی جامعه تعارض پیدا کرده است. سبک های پوشش در قالب سبک های زندگی خاص، اعم از «مصرف نشانه ها» و یا «مصرف نمایشی»، در ابعاد هویتی دختران و زنان تأثیر گذاشته، مسیری آسیب زا را طی می کند. این مقاله، نظریه مصرف نمایشی وبلن را به عنوان تبیین کنندة سبک پوشش و لباس در دنیای معاصر مورد استفاده قرار داده است تا بر اساس معیارهای سنجش معرفت اجتماعی، (نقد منطق درونی و بیرونی، اعتبار جامعه شناختی و روان شناختی، اعتبار فلسفی و اعتبار کارکردی) مورد نقد و واکاوی قرار گیرد. نتایج حاصل از معیارهای سنجش نشان می دهد که نظریه مصرف نمایشی وبلن، به دلیل عدم طرح جامع و مانع اهداف مورد انتظار، تمرکز بر دو طبقه بالا و پایین، مصرف را مبنای هویت پنداشتن، فرض انسان منفعل و بی اراده در برابر معیارهای نقد موفق نبوده است.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی در افزایش خلاقیت و بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان در شهر تبریز انجام شد. روشپژوهش نیمه آزمایشی و طرحپژوهش پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری دانش آموزان دختر پایه اول دوره متوسطه بودند که 30 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. راهبردهای فراشناختی در 8 جلسه گروهی به آزمودنی های گروه آزمایش آموزش داده شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه های خلاقیت عابدی و عملکرد تحصیلی در تاج جمع آوری و با استفاده از تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش راهبردهای فراشناختی می تواند مؤلفه های خلاقیت را به طور معنی داری افزایش دهد و خودکارآمدی، برنامه ریزی و تأثیرات هیجانی را در عملکرد تحصیلی دانش آموزان به طور معنی داری بهبود بخشد(P<0.01) و در فقدان کنترل پیامد و انگیزش تغییری ایجاد نشد. نتایج پژوهش شواهدی را پیشنهاد می کند که آموزش راهبردهای فراشناختی روش مناسبی برای افزایش خلاقیت و بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان می باشد. لذا پیشنهاد می شود به منظور افزایش مؤلفه های خلاقیت و بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان ممکن است مفید باشد که سطح راهبردهای فراشناختی دانش آموزان تقویت شود.

مقدمه: این مطالعه به شناسایی فرایند تاب آوری نوجوانان و جوانان محله دروازه غار تهران، از طریق تحلیل تجارب زیسته آنان پرداخته است . روش: این مطالعه کیفی بوده و به روش مطالعه پایه ای با رویکرد استراوس و کوربین ۱۹۹۸-۱۹۹۰ انجام شده است . محیط مطالعه، محله دروازه غار شهر تهران در سال ۱۳۹۰ بود . برای جمع آوری اطلاعات، از مصاحبه عمیق و بحث گروهی متمرکز استفاده شد . درمجموع، چهارده مصاحبه با دوازده نفر انجام شد . بحث گروهی متمرکز نیز با حضور هفت نفر برگزار شد . یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که پنج عنصر اصلی، فرایند تاب آوری نوجوانان و جوانان را شرح می دهد: 1 تلاش هدفمند و امید به آینده به منظور کسب هویت؛ ۲ به کارگیری استراتژی های حفظ خود، برای غلبه بر؛ ۳ عوامل فرهنگی و جامعه انگ زننده، توسعه نیافتگی، محیط پرخطر و موضوع های نگران کننده آن؛ ۴ کسب هویت؛ ۵ تجربه عوامل تسهیل کننده و مداخله گر . مهم ترین عاملی که سایر عناصر حول محور آن، معنا و مفهوم می یابد و نظریه برآمده از مطالعه را شکل می دهد، کسب هویت است . نتیجه گیری: از نتایج مطالعه برمی آید که تأیید شدن و رسیدن به معنای زندگی و کسب موفقیت، عمده ترین مقوله هایی هستند که در جریان فرایند تاب آوری نوجوانان و جوانان محله دروازه غار شکل می گیرند. این فرایند از آموزش های دوران کودکی آغاز می شود و با تلاش آنان برای غلبه بر موانع و کسب هویت تداوم می یابد .