هما رحمانی

مقدمه و هدف: هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی الگوی شایستگی اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان بوده است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نوع روش تحقیق آمیخته و به صورت کیفی و کمی انجام یافته است. میدان مطالعه پژوهش در بخش کیفی شامل سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و آیین نامه ارتقاء دانشگاه فرهنگیان بوده است که به صورت سرشماری به عنوان نمونه مورد تحلیل قرارگرفته است. در بخش کمی جامعه آماری را اساتید پردیس های دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان شرقی به تعداد 260 نفر تشکیل داده است که بر اساس جدول مورگان حجم نمونه 152 نفر برآورد و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای در طیف 10 درجه ای مبتنی بر اسناد بالادستی است. به منظور تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل مضمون و برای تحلیل داده های کمی از آزمون های T تک نمونه ای، تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار AMOS به منظور مدل سازی ساختاری و شاخص های برازش استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که الگوی شایستگی اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان دارای 2 مضمون فراگیر شایستگی های حرفه ای و پایه در قالب 6 بعد آموزشی و پژوهشی، فرهنگی و اجتماعی، نگرشی، جهادی و انقلابی، اخلاقی و معنوی، شخصیتی و 78 مضمون پایه است. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش می تواند به عنوان مبنایی برای ایجاد تغییرات مطلوب در سنجش و ارتقاء شایستگی ها، برنامه های خود توسعه ای ، برنامه های توسعه حرفه ای و توسعه تعهد حرفه ای اعضای هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان قرار گیرد که منجر به تعالی نظام تربیت معلم کشور شود.

در دنیای امروز که ارتباطات وسیع، رشد روزافزون فناوری های مختلف، مواجهات فرهنگی متنوع و... از ویژگی های بارز آن است، مسئله هویت در ابعاد مختلف آن ازجمله هویت دینی و ملی به موضوع اصلی در بررسی های اجتماعی تبدیل شده است. این مهم به ویژه در دانشگاه فرهنگیان که مرکز ثقل آموزش وپرورش کشور و مسئول تربیت نسل آینده کشور است، بیش ازپیش اهمیت می یابد. پژوهش حاضر با هدف تبیین روابط بین هویت ملی و دینی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان آذربایجان شرقی و به روش توصیفی-همبستگی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجومعلمان این دانشگاه در سال تحصیلی 1402-1401 به تعداد 3990 نفر بودند. حجم نمونه براساس جدول مورگان 351 نفر و به تناسب شامل 141 دانشجوی دختر و 210 دانشجوی پسر تعیین و به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه استاندارد هویت ملی و دینی بوده است. درخصوص روایی ابزار از روایی صوری استفاده شد و پایایی ابزارها نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب 853/0 و 864/0 محاسبه شد. برای تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از بالا بودن میزان هویت دینی و ملی در بین دانشجومعلمان استان آذربایجان شرقی است. همچنین، این پژوهش نشان داد که هویت دینی و ابعاد آن، با هویت ملی در بین دانشجومعلمان همبستگی مستقیم و معنی دار دارد.

هدف اولیه آموزش قرن نوزدهم کسب دانش بود. اما اشتاینر والدورف این اصل را نفی کرد و اظهار داشت که دانش تنها یکی از ابزارهایی است که فرد به وسیله آن آموزش می دهد، لذا یکی از اشکال تغذیه ذهنی و اخلاقی برای تربیت تمام ساحتی کودک توجه به ابعاد فکری، احساسی و ارادی کودک است. با این تفسیر، پژوهش حاضر باهدف واکاوی و تأملی بر فلسفه آموزش و پرورش اشتاینر والدورف با روش کیفی تحلیل محتوا انجام شد. جامعه موردمطالعه؛ اسناد و مدارک کتابخانه ای، گزارش های پژوهشی و جستجو در شبکه های جهانی اینترنت بود که از روش هدفمند در دسترس مرتبط با موضوع استفاده شد. یافته ها حاکی از آن است که هدف فلسفه آموزش و پرورش والدورف ایجاد تعادل و هماهنگی بین جنبه های مختلف روح (تفکر، احساس و امیال) و جسم است و به همین دلیل بر بازی های سازنده خلاق، داستان، ریتم، حرکت و موسیقی تأکید دارد. والدورف ماهیت انسان ها را بر انسانیت و رشد معنویت کودک استوار دانسته و به سه دوره رشد سر، قلب و دست ها اشاره دارد. رویکرد سر به یادگیری شناختی، رویکرد قلب به درگیری و یادگیری عاطفی و رویکرد دست به فعالیت عملی تأکید دارد که در آن مهارت دستی و قدرت بدنی با عقل سلیم و قدرت اراده در عمل مولد ترکیب می شود؛ درنتیجه، با توجه به این معنا بخشی در فلسفه آموزش و پرورش والدورف که تأکید بر عنصر معنویت و اخلاق دارد، هیچ پیشرفت اخلاقی چه از نظر شخصی و چه از نظر اجتماعی نمی تواند بدون توجه به عنصر معنویت و اخلاق وجود داشته باشد.

هدف این پژوهش، بررسی نقش معلم در ایجاد انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان است. این پژوهش به صورت مطالعه ی موردی با رویکرد کیفی و به روش روایت پژوهی صورت گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می دهد، معلم نقش اساسی در ایجاد انگیزه پیشرفت تحصیلی و یا افت تحصیلی دانش آموزان دارد. معلم در قدم اول به شناسایی علل و عوامل بی انگیزگی فراگیر می پردازد که این عوامل عبارتند از: عوامل آموزشی، عوامل محیطی، عوامل شخصی، عوامل خانوادگی و دوستان و همکلاسان. در قدم دوم به مطالعه شخصیت و نقاط قوت و ضعف و استعدادها و توانایی های دانش آموز می پردازد که عبارتند از: توانایی هایی جسمی و توانایی ذهنی و علایق ایشان. در قدم سوم معلم با مداخله درست، فراگیر را در مرکز توجه خود قرار داده و توانایی ها و استعدادهای فراگیر را تقویت و حس اعتماد به نفس را در او بیدار می کند ورفته رفته انگیزه زندگی و پیشرفت تحصیلی در فراگیر ایجاد می گردد. بر این اساس، می توان از الگویی برای ایجاد انگیزه پیشرفت تحصیلی در فراگیران که مجموعه ی عوامل را در کنار خود ارائه و نمایه می کند، بهره برد.

آموزش وپرورش از بنیادی ترین ارکان هر کشور و دولتی است که می تواند زمینه ساز توسعه هر جامعه ای باشد. معلمان، نیروی انسانی این رکن مهم بوده،که مهم ترین و باارزش ترین سرمایه آموزش وپرورش در هر کشوری محسوب می شوند. معلمان باکیفیت و خلاق هستند که می توانند با استفاده از به کارگیری روش های نوین و تربیت دانش آموزان متفکر و منتقد، زمینه جهش یک جامعه در زمینه های مختلف، از صنعتی تا فرهنگی و هنری را ایجاد نمایند. این مسئله باعث می شود که دولت ها در تلاش باشند تا افراد با صلاحیت و شایسته ای را ابتدا انتخاب و بعد از آموزش، آن ها را به عنوان معلم وارد بدنه آموزش وپرورش نمایند. مؤسسات، دانشگاه ها و کالج های تربیت معلم، مسئول، آموزش معلمین در سرتاسر دنیا هستند که کیفیت این مؤسسات نقش به سزایی در رشد جامعه خواهد داشت. یکی از مراحلی که معلمین در مرحله آموزش، قبل از شروع کار در مدارس باید بگذرانند، دوره کارورزی است که از مهم ترین دروس مؤسسات تربیت معلم است. در این پژوهش نگارنده دوره کارورزی دانشجویان معلمی کشور تاجیکستان را موردبررسی قرار داده است و  توضیحاتی در مورد کشور تاجیکستان، میزان هزینه های آموزشی در این کشور، نهاد متولی آموزش وپرورش در تاجیکستان و تاریخچه تربیت معلم آورده شده است.

تضمین، یکی از شگردهای زبانی است که همانند بسیاری از فنون ادبی، در ادوار تاریخ بلاغت مورد بی توجهی محققان و ناقدان قرار گرفته است، به گونه ه ای که در شناسایی این آرایة بدیعی تنها به یک جنبه از آن، یعنی آوردن مصراع، بیت یا ابیاتی از دیگری در شعر خویش اکتفا شده است. از این رو، این پژوهش بر آن است با نگاهی به سیر تاریخی صنعت تضمین و جایگاه آن در مباحث بلاغی عربی و فارسی، ضمن شرح و تفسیر دیدگاه های بلاغیون، به اقسام و نام های آن نیز اشاره نماید و در نهایت، با توسل به اصل توسعة معنایی، تعریف و عنوانی نو برای تضمین ارائة دهد تا آن را از تنگنا و محدودیت معنایی بلاغت سنتی تاحدودی خارج سازد. حاصل تحقیق، نشان از آن دارد که تعریف تضمین در تمامی کتب بلاغی، بیانگر بخشی از اقسام و انواع آن است که با عناوینی چون استقبال، تتبع، تملیط، استعانت، ایداع، تفصیل و... در حوزه های گسترده ای چون علم بدیع علم بیان، عروض و قافیه و سرقات شعری کاربرد دارد؛ بنابراین، با درنظرداشتن این آمیختگی و عدم تناسب میان مفهوم تضمین و انواع آن، می توان تضمین را هرگونه مشارکت و تبادل عناصر لفظی و معنایی، اعم از بیت، مصراع، آیه، حدیث، مثل و مضمون میان سخنوران و گویندگان به شمارآورد که متناسب با مقتضای حال و مقام و به قصد زینت و تأکید معنا صورت می گیرد و سبب برجسته سازی، مرجعیت بخشی، مفهوم زایی، ایجاد ابهام هنری و ایجاز کلام می گردد.

رهبران جمهوری اسلامی ایران، انقلاب سال 1357 را پیروزی تمامی مستضعفین بر مستکبرین و هموارکننده راه برای تشکیل امت واحد جهانی می دانند و به منظور ارائه الگویی مطلوب و موفق از حکومت مردم سالاری دینی به عنوان مرکز و پایگاه الهام بخش ملت ها و دولت های منطقه تلاش می کنند. الهام بخشی، زمینه و ابزار تحقق نقش رهبری در منطقه است. قابلیت تولید هنجاری از ویژگی های کشور راهنما و پیشاهنگ محسوب می شود و کشورهایی با چنین قابلیتی می توانند زمینه های لازم برای نقش آفرینی در سیاست بین الملل را فراهم آورند. اساس این پژوهش خلأ نظری و الگوی عملی موجود در فاصله بین موقعیت کنونی و اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی، و هدف آن یافتن درک نوینی از روابط بین الملل و تدوین مدلی راهبردی در تولید هنجارهای الهام بخش و معرفی آن از طریق نهادهای مؤثر در سیاست خارجی ایران است.

التفات یکی از شگرد­ ها و آرایه های ادبی است که با در هم شکستن روال معمول کلام، نقش بسیار مؤثّری در بیداری و جذب مخاطب دارد. این صنعت در بیشتر کتاب های بلاغی عربی و فارسی با عنوان انتقال گوینده از خطاب به غیبت و بر عکس تعریف و انواع محدودی از تغییرات و وا گردانی ها برای آن برشمرده شده است که هریک از این انواع را در یکی از حوزه های بلاغت (معانی و بدیع) و دستور می­توان بررسی کرد. این مقاله کوشیده است، ضمن بررسی روند تاریخی آرایه التفات در کتب بلاغی، با در نظر گرفتن توسعه معنایی آن، تعریفی نو و تصویری روشن از گونه های مختلف التفات ارائه داده، به انواع آن اشاره کند و التفات دستوری را از بلاغی جدا کرده، بر اساس تعریفی توسّعی، یکی از انواع آن را در کنار صورت های خیالی بگذارد که در علم بیان بحث می شوند. پس در کنار فواید سنّتی مطرح در کتابهای بلاغی برای التفات، به کارکرد های جدیدی همچون انسجام متن، ابهام هنری، آفرینش کلام ادبی و... پرداخته است. این کارکرد ها نشان از آن دارد که بدیع سنّتی با رویکرد­های فرسوده خود دیگر توان پاسخ گویی به نیازهای متون ادبی معاصر را ندارد. از این رو، ضرورت بازنگری همه جانبه و نقد و تحلیل آرایه های بدیعی از جمله صنعت التفات کاملاً احساس می شود

التفات یکی از شگرد ها و آرایه های ادبی است که با در هم شکستن روال معمول کلام، نقش بسیار مؤثری در بیداری و جذب مخاطب دارد. این صنعت در بیشتر کتاب های بلاغی عربی و فارسی با عنوان انتقال گوینده از خطاب به غیبت و بر عکس، تعریف و انواع محدودی برای آن برشمرده شده است که هریک از این انواع در یکی از حوزه های بلاغت (معانی و بدیع) و دستور قابل بررسی است. این مقاله کوشیده است با در نظر گرفتن توسعة معنایی التفات، ضمن ارائة تعریفی نو برای این شگرد ادبی، تصویری روشن از گونه های مختلف آن ارائه دهد؛ سپس در کنار فواید سنتی مطرح در کتاب های بلاغی، به کارکرد های جدیدی، همچون آشنایی زدایی، هنجار گریزی، افزایش انسجام متن، ایجاد ابهام هنری و... نیز اشاره کند. حاصل تحقیق نشان می دهد که بدیع سنتی با رویکرد های فرسودة خود، دیگر توان پاسخ گویی به نیازهای متون ادبی معاصر را ندارد. از این رو، ضرورت بازنگری همه جانبه و نقد و تحلیل آرایه های بدیعی از جمله صنعت التفات کاملاً احساس می شود.

تاریخ و فرهنگ جامعه ایران با دین آمیخته است.جامعه ایران یک جامعه دینی است که در آن فقها و مراجع تقلید بعنوان پیشوا و الگوی مذهبی در سیاست نقش بارز داشته اند. بخش عمده ای از تحولات تاریخ ایران اختصاص به تعاملات میان علمای دینی و حکام سیاسی دارد . شاید عمده ترین چالش و قابل توجه ترین برخورد میان فقها و حکومت در زمان پهلوی دوم رخ داده است که منجر به سقوط آن حکومت شد. شیوه عملکرد رژیم پهلوی و واکنش علمای دینی در رخداد چنین سرانجامی محل تأمل است. این مقاله قصد دارد با بررسی روند تعاملات میان محمدرضا شاه پهلوی و برجسته ترین علمای دینی وقت، نگرش و کنش و واکنش های فقها را در مقاطع مختلف مورد تحلیل قرار داده و در نهایت به دسته بندی مواضع اتخاذ شده بپردازد.