علی ربانی خوراسگانی

علی ربانی خوراسگانی

مدرک تحصیلی: استاد، گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۶۱ مورد.
۴۱.

علم و فرهنگ: تأملی بر مهم ترین تحلیل های فرهنگی در جامعه شناسی علم و فناوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم فرهنگ معرفت فناوری جامعه شناسی علم جدید

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی تکنولوژی های نوین ارتباطاتی
تعداد بازدید : 805 تعداد دانلود : 568
در گذشته اکثر جامعه شناسان علم و فناوری، تلاش های اندکی برای وارد شدن به حوزه رسمی جامعه شناسی فرهنگ انجام داده و حتی در برابر تحلیل های فرهنگی مقاومت می کردند. جامعه شناسان فرهنگ نیز در زمینه فرایند تولید علم و فناوری، تحلیل های ناچیزی ارائه می دادند. این در حالی است که ویژگی عمده جامعه شناسی معرفت و علم جدید تأکید بر فرهنگ و تحلیل فرهنگی در مطالعات علم و فناوری است. در این مقاله به بررسی روندی می پردازیم که جامعه شناسان علم و فناوری در آن تحلیل های فرهنگی خود را ارائه داده اند. حرکت های اخیر برای گسترش قلمرو نظری جامعه شناسی علم و فناوری فراتر از نهاد های رسمی علمی، امکانات و فرصت های جدیدی برای جامعه شناسی فرهنگ ایجاد کرده و در حقیقت موجب توجه مضاعف به جایگاه فرهنگ در مطالعات علم و فناوری شده است. برخی از مهم ترین این تلاش ها عبارتند از: مطالعات مربوط به «فرهنگ مادی، شهروندی علمی، کلان معرفتی ها (فرهنگ در جامعه دانایی) و معرفت شناسی های مدنی»
۴۲.

ارزیابی تأثیر محلی خدمات شهری از دید شهروندان ساکن در مناطق مختلف شهر اصفهان

کلید واژه ها: خدمات شهری رویکرد ارزیابی تأثیر محلی مدیریت محلی برنامه ریزی محلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 183 تعداد دانلود : 182
بینش ها ی جدید و پیشرفت ها ی صورت گرفته در مطالعات مربوط به توسعة شهری و بررسی خدمات عمومی حاکی از توجه روز افزون به مسأله «ارزیابی تأثیر محلی» است. در این رویکرد، ضمن تأکید بر اهمیت مشارکت شهروندان در امور محلی، به ایجاد احساس تعلق ساکنان به محله نیز توجه می شود. این مقاله، ضمن معرفی بحث ارزیابی تأثیر محلی، به عنوان نوعی تحقیق ارزیابی، اهمیت این موضوع را برای برنامه ریزی و مدیریت محلی نشان می دهد و سپس نتایج پیمایش انجام گرفته در شهر اصفهان، در زمینة ارزیابی خدمات ارائه شدة شهرداری، به وسیله شهروندان اصفهانی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. نهایتاً نقاط ضعف و قوت خدمات شهری و چگونگی حرکت بسوی وضعیت مطلوب در ارائة خدمات عمومی به شهروندان بر اساس نتایج تحقیق بیان می شود.
۴۳.

تحلیل جامعه شناختی شیوه های تولید علم؛ تأملی در رویکردهای نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه شناسی علم الگوی نظری سیستم های نوآوری شیوه های تولید علم شیوه تولید بومی دانش ساختار سایه خود بازآفرینی خود عقلانی شبکه ها و خوشه های نوآوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 912 تعداد دانلود : 284
هدف از این مقاله تحلیل جامعه شناختی شیوه های تولید علم، بررسی رویکردهای نوین در این زمینه، تشریح رویکردهای موجود در ارتباط با کاربرد الگوی بومی در تولید دانش و سرانجام دستیابی به رهیافت های حاصل از تحلیل و بحث های مذکور به منظور برنامه ریزی در فضای تولید دانش در جامعه ایران بود. پس از بررسی رویکردهای مطرح در جامعه شناسی علم، مراحل مختلف توسعة این علم بررسی شد. از سوی دیگر چون تولید علم فرایندی درگیر در ساختارهای اجتماعی و ارتباطات اجتماعی است، به منظور طرح و بررسی تحولات اخیر در شیوه تولید دانش، سه پارادایم یا الگوی نظری تولید دانش مورد تحلیل و نقد قرار گرفتند. همچنین کاربرد الگوی بومی در تولید دانش مورد بررسی قرار گرفت و دو دسته رویکرد در این زمینه معرفی شدند که هریک ایده هایی را در ارتباط با دانش بومی و بومی سازی دانش مطرح کردند. در پایان کوشش شده تا به این پرسش پاسخ داده شود که رهیافت مباحث مطرح شده برای جامعه ایران چه مواردی می تواند باشد؟
۴۴.

بررسی تطبیقی رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 435 تعداد دانلود : 917
«رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان» یکی از روش های کیفی در حوزه مباحث اجتماعی و فرهنگی است. بر مبنای این گرایش زبان انعکاس دهنده شفاف و آینه واری از واقعیت نیست، بلکه ابزاری است تنیده در روابط قدرت که موجب برساخت اجتماعی واقعیت می شود. خود این رویکرد از دو گرایش عمده تشکیل شده است که عبارتند از: الف) تحلیل گفتمان فوکویی؛ ب) تحلیل گفتمان انتقادی. برای شناخت بهتر این رویکرد، می بایست به تمایزات و تشابهات گرایش های مختلف آن اشراف داشت. سوال اصلی این است که تمایزات عمده میان این دو رویکرد چیست؟ برای پاسخ به این سوال و غور در مبانی نظری «رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان» از روش توصیفی و تحلیلی بهره برده ایم و گردآوری اطلاعات از طریق روش اسنادی انجام شده است. عمده ترین وجه تمایز «تحلیل گفتمان فوکویی» از «تحلیل گفتمان انتقادی» این است که در رویکرد نخست معنای «عام» گفتمان مدنظر است و بر مبنای آن گفتمان موجودیتی مستقل و به طور نسبی خودگردان تلقی می شود.
۴۵.

بررسی نقش تنوع اجتماعی در ایجاد شهرهای خلاق و نوآور مورد مطالعه : شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدارا شهر خلاق جامعه دانایی تنوع اجتماعی ذوب فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 202 تعداد دانلود : 538
این پژوهش به بررسی جایگاه تنوع اجتماعی در ایجاد شهرهای خلاق و نوآور می پردازد. تنوع اجتماعی که از شاخص های سنجش مدارا در یک منطقه به حساب می آید، مبحثی جدید و موردتوجه در حوزه ی مطالعات شهری بوده و بر نقش مشارکت فعال و خلاق گروههای قومی، نژادی و مهاجر در شهر و ادغام و ذوب آنان در جامعه ی میزبان تاکیددارد. باتوجه به اینکه مفهوم تنوع اجتماعی در ایران و نحوه ی سنجش آن با دیگر جوامع به لحاظ مفهومی و مصداقی متفاوت بوده، هدف این نوشتارکه با استفاده از روش تحلیل داده های ثانویه و به صورت بحث مفهومی و تحلیلی با استفاده از آمارهای موجود کشوری و استانی ایران انجام گرفته، به موقعیت و پتانسیل شهر اصفهان از لحاظ وجود عنصر تنوع اجتماعی پرداخته است. در همین راستا درصدهای حضور مهاجرین و غیربومی ها، به عنوان شاخص ذوب فرهنگی و نیز تنوع زبانی در جمعیت مورد بررسی قرار گرفته است. برطبق نتایج، استان اصفهان از لحاظ درصد مهاجرپذیری در بین استان های ایران در رتبه ی دهم قرار داشته و رتبه ی سوم را پس از استان های تهران و خراسان رضو.ی، در میزان حضور افراد غیربومی (متولدین جای دیگر) به خود اختصاص داده است. در میان شهرستان های استان اصفهان، شهراصفهان، بالاترین درصد مهاجرپذیری را داشته، اما ازلحاظ درصد افراد غیربومی درمیان شهرستان های استان، از رتبه ی سوم برخوردار است. همچنین شهر اصفهان از تنوع زبانی برخوردار نیست. به طورکلی شهر اصفهان، بر طبق آمارها و به لحاظ کمی و صوری از شهرهای مهاجرپذیر ایران به حساب آمده و پتانسیل حرکت به سمت شهر خلاق و نوآور را داراست.
۴۷.

مطالعه چگونگی توزیع قدرت در خانواده؛ مدلی بر اساس نظریه مبنایی (GT)(مطالعه نمونه های شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انحصار منابع مالی قدرت خانواده هنجارهای فرهنگی تقسیم کار خانگی نظریه مبنایی GTM

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در سطح ملی و جهانی زن در ایران
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی مشاوره مشاوره خانواده
تعداد بازدید : 17 تعداد دانلود : 181
مطالعه چگونگی توزیع قدرت در خانواده با استفاده از رهیافت کیفی نظریه مبنایی و بررسی آن از طریق اجرای کارگاه های گروه متمرکز و مصاحبه های نیمه ساختارمند با مردان متاهل، از مهم ترین اهداف این پژوهش به شمار میآید. در راستای رسیدن به این هدف، در سال 1388- 1387، کارگاه های گروه متمرکز با مشارکت مردان متاهل در چند گروه برگزار شد. ضرورت استفاده از روش تحقیق کیفی در این تحقیق، شناخت عوامل زمینه ای می باشد. تـحلیل داده های تحقیق و مدل نظری حاصل بیانگر این است که شرایط علی، هنجارهای فرهنگی و انحصار منابع مالی، منجر به ایجاد پدیده نابرابری قدرت شده است. پدیده اصلی نابرابری قدرت، تحت شرایط مداخله گر آگاهی، نگرش، خواست زنان، نوع ارتباطات عادت، نوع شغل و دیگران، منجر به توسعه دو استراتژی اصلی: الف) شیوه اعمال قدرت و ب) چگونگی تقسیم کار خانگی شد. شیوه اعمال قدرت و چگونگی تقسیم کار خانگی، استراتژیهایی بوده است که شرکتکنندگان، قدرت در خانواده را کنترل میکردند و پیامدهای این استراتژیها، عرصه های متفاوت قدرت زنان و مردان، مشارکت زنان و تبعیت برای زنان بوده است. در این مقاله مدل پارادایمی توزیع قدرت در خانواده ارائه میشود.
۴۸.

بررسی سرمایه اجتماعی و عوامل موثر بر شکل گیری آن در سطح محله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی توسعه محله ای اجتماعات محلی ناهمگونی ویژگی بافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 495 تعداد دانلود : 843
در این مقاله سعی گردیده است، تا ضمن بیان اهمیت مفهوم سرمایه اجتماعی مهم ترین شاخص های سنجش سرمایه اجتماعی در سطح محله معرفی و اندازه گیری شوند. شاخص های پیوند همسایگی، اعتماد در سطح محله، مشارکت در امور محله، کنترل اجتماعی غیر رسمی و احساس تعلق به محله مهم ترین شاخص ها در نظر گرفته شدند. هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی عوامل موثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعی در سطح محله می باشد. میزان همگونی (در درآمد، تحصیلات و بعد خانوار) در محله، ثبات مسکونی، شرکت در مراسم مذهبی محله و ویژگی های بافت محله به عنوان عوامل موثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعی در این سطح انتخاب گردید. روش تحقیق مطالعه حاضر از نوع پیمایشی بوده، داده های این پژوهش با استفاده از پرسش نامه و به روش نمونه گیری چند مرحله ای به دست آمده است.جامعه آماری ساکنان محله های منطقه 9 مشهد بودند که تعداد 381 نفر در 8 محله انتخاب گردیدند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که میانگین سرمایه اجتماعی افراد در سطح محله در یک طیف 5 قسمتی 2.99 است. همچنین از بین عوامل موثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعی شرکت در مراسم مذهبی در محله بالاترین تاثیر را دارد، وجود رابطه بین سرمایه اجتماعی با ثبات مسکونی و ویژگی های محل زندگی افراد نیز تایید شد. بین همگونی افراد در محله و سرمایه اجتماعی رابطه مثبت وجود داشت اما به لحاظ آماری معنادار نیست
۴۹.

جامعه شناسی احساسات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت فرهنگ منزلت تجربه انتظار احساسات نقش پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 420 تعداد دانلود : 225
"جامعه شناسی احساسات در اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 میلادی به عنوان یکی از حوزه های جامعه شناسی در آمریکا مورد توجه قرار گرفت. در خلال مقطع زمانی مذکور شمار قابل توجهی مقاله و کتاب در این حوزه به چاپ رسید که در آنها با احساسات به عنوان مقوله ای که قابل بررسی و تحلیل جامعه شناختی است برخورد شد. مقاله‌ حاضر با بررسی چهار نظریه کلاسیک و یک نظریه اخیرتر در مباحث نظری جامعه شناسی احساسات تلاش می کند توصیفی اجمالی از این حوزه ناشناخته ارائه نماید. در این راستا، نظریه های کنش متقابل شات و نظریه هنجاری هوقشیلد تحت عنوان ساختمندی اجتماعی و نظریه‌ ساختاری کمپر و نظریه تضاد کالینزدر قالب اثباتگرایی معرفی می شوند. در نهایت نیز رهیافت ترکیبی جاناتان ترنر بنام نظریه عمومی جامعه شناختی مورد بررسی قرار می گیرد. "
۵۰.

مناقشات مربوط به مسئله اعتبار در پژوهش های کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتبار پژوهش کیفی پایایی کیفیت معیار تکنیک دقت پژوهش کمّی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 599 تعداد دانلود : 660
به رغم این که مفهوم اعتبار در پژوهش های کمّی از پیشینة طولانی مدتی برخوردار است، با این حال مفهوم فوق در پژوهش های کیفی به اشکال و تعابیر بسیار متفاوتی بیان شده است؛ به طوری که می توان گفت هیچ مفهوم واحد، مجرد و جامعی از مفهوم اعتبار، دست کم در پژوهش های کیفی وجود ندارد. یکی از دلایل این امر فقدان مرز های مشخص بین پارادایم های کمّی و کیفی از یک سو و عدم شناخت کافی از پژوهش کیفی و روش شناسی های درون این پارادایم از سوی دیگر است. هر چند در میان پژوهش گران کیفی در خصوص ضرورت وجود معیار های تضمین کنندة کیفیت (اعتبار و پایایی) اتفاق نظر نسبی وجود دارد، با این حال وجود روش های بسیار گستردة توصیف اعتبار در مطالعات کیفی و هم چنین مناقشه بر سر انواع اعتبار، مسایل و مشکلات عدید ه ای را به وجود آورده، که مقالة حاضر به بخشی از آن ها می پردازد.
۵۱.

تعیین کننده های ساختاری و سرمایه ای سبک زندگی سلامت محور(مقاله علمی وزارت علوم)

۵۲.

مدل پیشنهادی برای سنجش کیفیت زندگی: مطالعه موردی: شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی بعد اجتماعی بعد روانی بعد محیطی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : 987 تعداد دانلود : 936
کیفیت زندگی به دلیل گسترش روند صنعتی شدن و پیشرفت فناوری که توجه به بُعد کمّی زندگی انسان را مد نظر قرار می دهد و هم چنین به دنبال غفلت از جنبه های کیفی زندگی انسان، طی چند دهة گذشته در کشورهای غربی مورد توجه اندیشمندان و متفکران علوم انسانی قرار گرفت. در این راستا، محققان علوم انسانی ضمن تعریف مفهوم کیفیت زندگی، تلاش نمودند ابعاد و شاخص های مختلف این مفهوم را تعیین کنند و مورد سنجش قرار دهند. مقالة حاضر نیز در کنار تعریف این مفهوم، به دنبال طراحی و معرفی مدلی تجربی برای سنجش ابعاد مختلف آن است تا از این طریق بتوان به تعریفی مشخص و شیوه ای دقیق در سنجش کیفیت زندگی دست یافت و در راستای ارتقای آن کوشید. مدل پیشنهادی در این مقاله با استفاده از روش پیمایش در شهر اصفهان روی حجم نمونه ای بالغ بر540 نفر از شهروندان 15 سال به بالا و ساکن در مناطق یازده گانة شهر به اجرا درآمد که کیفیت زندگی شهروندان اصفهانی را روی یک طیف 5 درجه ای، 78/3 یعنی درحد بالایی ارزیابی نمود. هم چنین بررسی ارتباط بین کیفیت زندگی با سن و جنسِ پاسخ گویان، رابطة معناداری را نشان نداد، اما بین کیفیت زندگی و وضعیت تأهل آن ها ارتباط معناداری وجود دارد؛ به گونه ای که کیفیت زندگی افراد متأهل بالاتر از کیفیت زندگی افراد مجرد برآورد می شود.
۵۵.

بررسی «مشکلات درونی سازمان روحانیت ایران» با بکارگیری روش تحقیق عملی مشارکتی در حوزه های علمیه مشهد وقم(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 128 تعداد دانلود : 467
مقاله ارایه شده، گزارش پژوهشی درباره سازمان روحانیت در ایران می باشد. در چارچوب نظری مهمترین عناصر موثر در سازمان روحانیت را بر اساس دیدگاه صاحبنظران توضیح داده و در بخش روش شناسی به معرفی روش تحقیق عملی مشارکتی و چگونگی به کارگیری آن برای مطالعه سازمان روحانیت ایران پرداخته ایم. در بخش سوم مقاله نتایج حاصل از مطالعه میدانی انجام گرفته در حوزه های علمیه مشهد و قم را ارایه نموده ایم. بر اساس نظرات ارایه شده مشکلات درون سازمانی روحانیون به ترتیب عبارتند از: «مسایل مالی ـ اقتصادی»،«مسایل فرهنگی»، «مسایل آموزشی».
۵۸.

نگرش مردم شهر اصفهان در مورد آسیب های نظام اجتماعی ایران با تاکید بر تحلیل آسیب دین گریزی در جامعه(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 431 تعداد دانلود : 783
یکی از عوامل مهم و موثر بر کارکرد مطلوب هر نظام، اعم از انسانی یا غیر انسانی، به شناسایی آسیب های آن ارتباط دارد. این شناخت پایه اصلی تعدیل یا اصلاح آسیب ها تلقی می شود. بی توجهی به آسیب یک عنصر مشخص در هر نظام، نه تنها منجر به تشدید آن خواهد شد، بلکه بر اساس اصل ارتباط متقابل عناصر، به اختلال و ایجاد آسیب در سایر عناصر نظام خواهد انجامید. این موضوع می تواند تا آن جا پیش رود که آسیب های نظام متعدد و پیچیده شده، به نحوی که گردش کار نظام با اختلال جدی مواجه شود و در نهایت کلیت آن را از کار بیاندازد. لذا آسیب شناسی نظام های اجتماعی، اعم از خرد و کلان، برای اصلاح و بهبود پویایی آن ها لازم و حایز اهمیت است. در این مقاله نویسندگان می کوشند به شیوه ای تجربی، آسیب های نظام اجتماعی را به عنوان یک کل شناسایی کرده و با طرح نگرش مردم شهر اصفهان درباره شش موضوع قضایی- امنیتی، موقعیت روحانیت، مفاسد اقتصادی، دین گریزی یا روی آوری مردم به دین، ویژگی های مسوولان و مدیران دولتی و امید به آینده به آسیب شناسی نظام اجتماعی ایران پرداخته و راه کارهای حل یا تعدیل آن ها را از نگاه مردم در جامعه آماری مورد مطالعه مشخص کند. همچنین میزان تاثیر آسیب های اجتماعی فوق در ایجاد نگرش دین گریزی بین مردم مورد بررسی قرار گرفته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان