زهرا سادات مشیر استخاره

توانمندسازی، فرایندی است که طی آن، فرد از نیازها، خواسته های درونی و قابلیت های خود، آگاه می شود و با هدف رسیدن به خواسته ها، به کسب توانایی های لازم می پردازد. در پژوهش حاضر، درک بومی از توانمندی اجتماعی و اقتصادی، عوامل مؤثر بر رشد و موانع آن، با دو روش کیفی (نظریه بنیانی) و کمّی (تحلیل همسبتگی)، بررسی شده اند. برای جمع آوری اطلاعات کیفی، از فنون مصاحبه عمیق، بحث گروهی متمرکز و مشاهده مشارکتی و مستقیم و برای جمع آوری اطلاعات کمّی نیز از پرسشنامه اسکات و جیف برای صد و یازده نمونه استفاده شد تا از این طریق، موانع توانمندسازی زنان براساس سه عامل نگرش و میزان (شدت) تجربه، آموزش و پایگاه اجتماعی- اقتصادی (اشتغال) زنان در قالب 33 گویه، بررسی شوند. نتایج حاصل از پژوهش کیفی نشان می دهند که اشتغال، متوازن سازی درآمد و هزینه، پس انداز و کارآفرینی، در تداوم بخشی و پایدار سازی توانمندی اقتصادی افراد، نقش تعیین کننده و بسزایی داشته اند. نتایج کلی تحقیق کیفی، نشان می دهند که برخی از عوامل مؤثر در رشد توانمندی عبارتند از: زندگی چند خویشاوند در کنار هم، خانواد ه گرایی، سرمایه اجتماعی، همیاری ، همبستگی اجتماعی و حمایت از یکدیگر. نتایج حاصل از تحقیق کمّی نیز نشان می دهند که دو عامل آموزش و اشتغال، از جمله مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر توانمندسازی زنان آسیب پذیر ستاد توانمندسازی شهرداری تهران، محسوب می شوند.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر به منظور ارائه نتایج یک تحقیق عمیق در خصوص بازاجتماعی شدن مجرمان تدوین گشته است . از آنجا که در اهداف مجازات علاوه برواکنش جامعه در قبال اعمال جریحه دارکننده، جامعه پذیری مجدد مجرمان نیز مدنظر است لذا هدف از این پژوهش ، تحلیل جامعه شناختی روایت های باز اجتماعی شدن زندانیان شاغل در واحدهای حرفه آموزی و اشتغال زندان های تهران است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا بصورت رهیافت فرود به زمین و طبیعت گرایانه است. جامعه پژوهش را زندانیان شاغل در واحدهای اشتغال و حرفه آموزی زندان های تهران تشکیل داده اند. شیوه نمونه گیری پژوهش هدفمند بود و معیار اشباع نظری به عنوان معیار اساسی انتخاب نمونه بود. داده ها با استفاده از مصاحبه، جمع آوری گردید و برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های عمیق، از تحلیل روایت بهره جسته شد. یافته ها: یافته های حاصل از جمع بندی مصاحبه ها نشان می دهد که زندانیان مهمترین انگیزه حضور در واحدهای اشتغال را دوری از انضباط روزانه بندهای بسته دانسته تا با استفاده از برخی امتیازات از جمله ملاقات و تلفن راحت و در دسترس و نیز مرخصی های ماهیانه، دغدغه های مربوط به معیشت خانواده را رفع نمایند. نتیجه گیری: برنامه های حرفه آموزی و اشتغال برای زندانیان همواره از بالا به پایین طراحی و اجرا می گردند این در حالی است که به منظور بازاجتماعی کردن مجرمان، انعکاس علایق و استعدادهای شغلی زندانیان نادیده گرفته می شود و معنای این مضمون این است که برنامه ریزی از پایین به بالا اثرگذارتر خواهد بود. همچنین پرداخت دستمزد و بیمه برابر قانون کار و اطمینان از پشتیبانی دولت و مراکز حمایتی، در ایجاد اشتغال پس از آزادی، در کیفیت بازپذیری مجرمان حاضر در برنامه های آموزش و حرفه آموزی زندان ها، بسیار حائز اهمیت می باشد.

این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین تعلق به شهرو رفاه ذهنی شهروندان بالای 18 سال شهر تهران انجام شده است. چارچوب نظری تحقیق مستخرج از رویکرد هاجرتی و فیتزپتریک است. روش تحقیق پیمایش کمی و از نوع «توصیفی/تحلیلی» است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه شهروندان بالای 18 سال شهر تهران بودند که بر اساس آخرین سرشماری 6750000 هزارند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 385 نفر تعیین شد که به دلایلی (پارگی، نقض، پاسخ های یکدست و غیره) این تعداد به 400 مورد افزایش داده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که پایایی کل آن 89/0 محاسبه  شد. شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای بود. ابتدا وضعیت نرما ل بودن داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف – اسمیرنوف مورد بررسی قرار گرفت و پس از مشخص شدن نرمال بودن داده های تحقیق، رابطه بین متغیرها، با ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزارspss 22  سنجیده شد. یافته ها نشان می دهد بین تعلق مکانی (49/0)، تعلق احساسی (24/0)، تعلق شناختی (46/0) و تعلق عملی (46/0) با رفاه ذهنی شهروندان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. یافته های رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که متغیر تعلق اجتماعی 31/0 از تغییرات متغیر رفاه ذهنی را تبیین می کند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که تعلقات باعث می شوند افراد ترجیحات منطقی اتخاذ کنند، سرمایه گذاری اجتماعی کنند، حساس باشند و از این طریق به تعدیل انگیزه های منفی خود بپردازند و در نتیجه احساس رضایت و خوشبختی داشته باشند.

مقدمه: سرمایه اجتماعی با فراهم کردن کنش های اجتماعی و ایجاد ارتباط انسانی، زمینه ی ارتقای سطح رفاه ذهنی را فراهم می سازد. رفاه ذهنی مقوله ی اجتماعی چندبعدی است که با شاخص هایی چون شادکامی، تأمین، ترجیحات، نیازها، استحقاق و مقایسه نسبی تعریف می شود. این پژوهش با هدف تببین رابطه بین سرمایه اجتماعی و رفاه ذهنی شهروندان ایرانی ساکن در پایتخت انجام شد. روش تحقیق: روش این پژوهش کمی و جامعه مورد مطالعه شهروندان 18 سال به بالای پایتخت ایران است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 نفر تعیین شد و بنابر ملاحظاتی به 400 نفر افزایش داده شد. روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای بود. در این پژوهش ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی و رفاه ذهنی مورد سنجش قرار گرفتند. یافته ها: تحلیل توصیفی و استنباطی داده ها از طریق آزمون های کولموگورف–سمیرنف، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون و آنوا نشان داد که اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی و عضویت در شبکه های اجتماعی بر رفاه ذهنی شهروندان 18 سال به بالای ساکن در پایتخت ایران مؤثر است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که سرمایه اجتماعی با تسهیل کنش های اجتماعی نقش تعیین کننده ای در تأمین و دستیابی به ترجیحات افراد دارد که با کاهش تنش های ذهنی، شادکامی و حس خوشبختی را برای شهروندان رقم می زند.

ورزش یکی از موضوعاتی است که بر زندگی سالمندان تأثیر می گذارد و نقش مهمی در سلامتی بدنی و روانی آن ها دارد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل ساختاری عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت ورزش سالمندی در ایران برای افق 20 سال آینده انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی از نوع آینده پژوهی است. داده های نظری به روش اسنادی و داده های تجربی به روش پیمایشی-دلفی جمع آوری شده اند. جامعه آماری خبرگان و متخصصان صاحب نظر در حوزه ورزش سالمندی بودند که 20 نفر از آن ها به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از روش های دلفی، تحلیل اثرات متقاطع و از نرم افزار میک مک استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که پراکندگی متغیرهای کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده ورزش سالمندی در ایران، سیستمی ناپایدار دارند و از میان 49 عامل بررسی شده، 10 عامل برنامه ریزی بلندمدت و متناسب با تغییرات و هرم جمعیتی کشور ، توجه بیشتر به جایگاه سالمندان ، اختصاص بودجه به ورزش سالمندان ، توسعه فرهنگ ورزش سالمندی ، وضعیت اقتصادی ایران (تحریم ها) ، الگوگیری از کشورهای موفق در زمینه ورزش سالمندی ، حمایت ارگان های دولتی و خصوصی ، برنامه ریزی و تأمین منابع انسانی برای ورزش سالمندان ، ایجاد یک ارگان برای سالمندان و توسعه سازمان های مردم نهاد و شبکه های حمایت اجتماعی، به عنوان عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت ورزش سالمندی در ایران برای افق 20 سال آینده انتخاب شده اند. بخش عمده ای از این عوامل کلیدی در گروه متغیرهای مستقل و تاثیرگذار قرار داشتند.

هدف این تحقیق بررسی نقش سبک مصرفی شبکه های اجتماعی مجازی بر انزوای اجتماعی است. انزوای اجتماعی به عنوان متغیر وابسته بر اساس مدل سیمن(احساس تنهایی، احساس یاس و بی طاقتی) عملیاتی گردیده است. چارچوب نظری مبتنی بر نظریه شبکه ولمن و نظریه انزوا دریفوس روش تحقیق مورد استفاده کمی- پیمایشی و ابزار پژوهش پرسشنامه است. شیوه نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای و حجم نمونه برابر با 384 نفر است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین انزوای اجتماعی و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی(0.501=r)، میزان حمایت دریافتی از شبکه های اجتماعی مجازی(0.441=r) و وابستگی به شبکه های اجتماعی مجازی(0.408=r) رابطه معناداری وجود دارد. به عبارتی میزان انزوای اجتماعی بستگی به سبک مصرفی(میزان، نحوه و تعلق خاطر به این فضا) دارد و استفاده افراطی و بیمارگونه از این فضا زمینه ساز یا تشدید کننده انزوای اجتماعی هستند و با نتایج آزمون تحلیل واریانس با 0.000=Sig و 6.32=F ،کاربرانی که به منظور کسب ارتباط با جنس مخالف و سرگرمی از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کنند بیشتر دچار احساس تنهایی، یاس و کم طاقتی(انزوا) هستند.

بسیاری از اندیشمندان دگرگونی ها دوران جدید را با عنوان پست مدرن معرفی می کنند در این دوران همه قطعیت ها و تعهدهای دوران سنت و مدرنیته به چالش کشیده می شود و عدم قطعیت و سیالیت، جایگزین ملاک های قبلی می شوند. انسان ها در روابط خود نوعی شکنندگی را تجربه می کنند که در این نوع شکنندگی هیچ تعهدی برای روابط خود با دیگران قائل نیست لذا نوعی سیالیت در روابط به وجود آمده است. این تحقیق به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به دنبال بررسی تجربی عوامل اجتماعی – فرهنگی موثر بر سیالیت روابط در بین بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه یزد در سال 98 بوده تعداد 461 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین سیالیت روابط در بین دانشجویان کمتر از میانگین مورد انتظار بود. همچنین بین مصرف گرایی، جهان گرایی فرهنگی، استفاده از وسایل ارتباط جمعی و دینداری با سیالیت روابط رابطه معنی داری وجود داشت. همچنین میانگین سیالیت روابط افراد مجرد بیشتر از افراد متاهل بود. بیش از 18 درصد واریانس متغیر سیالیت روابط توسط متغیرهای مصرف گرایی و جهانی شدن فرهنگی تبیین شد.

پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه نفرت پراکنی اینترنتی با احساس امنیت و لذت اجتماعی ورزشکاران نوجوان با توجه به نقش میانجی نگرش نسبت به رسانه های اجتماعی تدوین شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری بود و جامعه آماری پژوهش را تمامی ورزشکاران نوجوان تشکیل می دادند که با توجه به حجم جامعه نامحدود، تعداد 384 نفر بر اساس جدول مورگان مطابق با روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها پس از تایید روایی و پایایی، از پرسشنامه های «امنیت و لذت اجتماعی» گیلبرت و همکاران (2009)، «نگرش رسانه های اجتماعی » دیویس (1998) و «نفرت پراکنی اینترنتی» پاچیکو و میلهویش (2018) استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری) و نرم افزار SPSS و Amos انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که «نفرت پراکنی اینترنتی» بر «امنیت و لذت اجتماعی» با ضریب مسیر (31/0-=β) و «نگرش رسانه های اجتماعی» ورزشکاران نوجوان با ضریب مسیر (24/0-=β)، تأثیر منفی و معناداری دارند. همچنین «نگرش رسانه های اجتماعی» بر «امنیت و لذت اجتماعی» ورزشکاران نوجوان با ضریب مسیر (46/0-=β) تأثیر مثبت و معناداری دارد. در نهایت نتایج حاصل از بررسی نقش متغیر میانجی نشان داد که نگرش رسانه های اجتماعی به واسطه نفرت پراکنی اینترنتی بر امنیت و لذت اجتماعی ورزشکاران نوجوان تأثیر غیرمستقیم و معناداری دارد.

هدف: حرفه آموزی و اشتغال به کار مجرمان یکی از برنامه های پرکاربرد در زندان ها به منظور بازاجتماعی کردن و اصلاح و تربیت محسوب می شود. هدف این پژوهش، تحلیل جامعه شناختی روایت های زندانیان زن شاغل در واحدهای حرفه آموزی و اشتغال زندان زنان تهران می باشد. روش : روش  این پژوهش، مطالعه ای کیفی از نوع پدیدارشناسی است که با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته اجرا شد. نمونه پژوهش شامل 16 نفر از زنانی است که طی ماه های مهر تا اسفند 1398 محکوم و در زندان حضور داشته اند که با به کارگیری اشباع نظری در تعیین حجم نمونه و به روش نمونه گیری گلوله برفی به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های عمیق از تحلیل روایت بهره جسته شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که زندانیان زن مهم ترین انگیزه حضور در واحدهای اشتغال را بیشتر با مقولاتی چون دوری از یکنواختی حضور در اتاق ها و انضباط روزانه، استفاده از مزایایی چون ملاقات و تلفن و مرخصی ذکر کرده اند. بنابراین، می توان بیان کرد که به منظور بازاجتماعی کردن زندانیان زن، توجه به استعداد و خلاقیت های زندانیان و به طور کلی طراحی برنامه ها از پایین به بالا و پرداخت دستمزد مطابق قانو ن کار و اطمینان از پشتیبانی و حمایت دولت پس از آزادی مقولات و مضامینی هستند که از نظر پاسخگویان در زمان اشتغال زندانیان، مورد غفلت قرار می گیرد.