وحید مهربانی

وحید مهربانی

مدرک تحصیلی: استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۴ مورد.
۱.

تأملی بر تجاری سازی آموزش عالی؛ نقد و بررسی اقتصادی کتاب بازاری سازی آموزش عالی: دانشجو به مثابۀ مصرف کننده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ شماره ۵ (پیاپی ۱۰۵) 109 - 135
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۱۶۵
کتاب بازاری سازی آموزش عالی: دانشجو به مثابۀ مصرف کننده ، از جنبۀ تنوع موضوعات وضعیت قابل قبولی را دارد اما فاقد یک روش تحلیلی مشخص و انسجام درونی در محتوا است. با نگاه کلی به مباحث کتاب روشن شد که سه مبحث کلی چیستی، چرایی و ماهیت کالایی آموزش عالی عمده مضامین کتاب را تشکیل می دهند و پیونددهندۀ فصول مختلف آن هستند. بنابراین، کلیت مقاله برپایۀ این سه مبحث طراحی شده است تا نتیجه گیری مشخصی در زمینۀ بازاری سازی آموزش عالی به دست آید. تحلیل انجام شده در زمینۀ چیستی بازاری سازی نشان می دهد که در یک نظام آموزش عالی بازاری شده، میزان پذیرش دانشجو، هزینۀ مطالبه شده از او، وضع ضوابط پذیرش و غیره صرفاً توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین می شوند. همچنین، تحلیل چرایی بازاری سازی حکایت از این دارد که فشارهای اقتصادی، دشواری تأمین مالی دولتی، رشد تقاضاهای اجتماعی، روند جهانی شدن و غیره مهمترین عوامل پیش برندۀ دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی به سمت بازاری سازی بوده اند. به علاوه، مزایای این حرکت مانند ارتقای کارآیی و گسترش رقابت از ادلۀ اصلی توجیه کنندۀ آن هستند. دست آخر اینکه آموزش عالی یک کالای عمومی نیست که دولت متولی امور آن باشد. بنابراین، آموزش عالی ذاتاً قابلیت کارکرد در قالب نظام بازار را دارد.
۲.

نقد و ارزیابی کتاب اسلام و مسیر توسعه انسانی و اقتصادی

نویسنده:
منبع: نقدنامه اقتصاد سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 19-26

کلید واژه ها: توسعه اقتصادی توسعه انسانی رفاه سرمایه داری اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۰۸
با همه پیشرفت هایی که نظام های اقتصادی و الگوهای توسعه آنها داشته اند، اما همچنان نقصان ها و ناکامی هایی در جوامع به ظاهر توسعه یافته به چشم می خورد که نیاز به فکری نوین و نگرشی جامع تر در مورد جایگاه و منزلت انسان را ضروری می نماید. به نظر می رسد نظام اقتصادی اسلام قابلیت ایجاد جامعه ای تکامل یافته را دارد که در آن انسان شأن واقعی خود را یافته باشد. کتاب اسلام و مسیر توسعه انسانی و اقتصادی در همین ارتباط نگاشته شده است تا توسعه اقتصادی را به تعالی نفس انسان گره بزند و در عین حال چهار مؤلفه اصلی توسعه یعنی امنیت، عقلانیت، دولت و بازار را مورد توجه قرار می دهد. در این کتاب دین به معنای شیوه زندگی و اطاعت از مجموعه قواعد رفتاری تعریف می شود و بنابراین ملی گرایی، لیبرالیسم و کمونیسم همگی دین تلقی می شوند. نویسندگان با نگرش هستی شناسانه یکی از مهمترین ترین اصول اقتصاد غربی یعنی اصل کمیابی را رد می کنند و تفسیر متمایزی از توسعه در اسلام ارائه می دهند.
۳.

نقد و ارزیابی کتاب معمای غازان خان: بازخوانی پرونده توسعه ایران بر مبنای سرمشق فکری نظریه ابر ریسمان

نویسنده:
منبع: نقدنامه اقتصاد سال اول پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 51-57

کلید واژه ها: اقتصاد توسعه نظریه ابر ریسمان توسعه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۱
«رضا مجیدزاده» این کتاب را در پنج فصل به نگارش درآورده است و «نشر علم» در سال 1392 آن را در شمارگان 1100 نسخه منتشر کرده است. هیچ توصیفی از نویسنده در اوایل کتاب دیده نمی شود، در حالی که معمولاً تعلق سازمانی نویسنده برای آشنایی با او در مقدمه یا پیشگفتار کتاب درج می شود. کتاب در قطع وزیری و 250 صفحه تنظیم شده است و از لحاظ صفحه آرایی وضع تقریباً قابل قبولی دارد. جدااز اشکالات ظاهری، ویرایشی و نگارشی، کتاب دارای ضعف های محتوایی نیز هست. این اثر، فاقد شرایط لازم برای استفاده به عنوان یک کتاب درسی است._x000D_ "Reza Majidzadeh" has written this book in five chapters.It is almost acceptable in terms of page layout. Apart from editorial and writing problems, the book also needs content qualifications
۴.

تراکم دانش آموز و کیفیت تحصیلی در تهران: مطالعه موردی پایه چهارم ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۴ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۳۵ 55-82

کلید واژه ها: اندازه کلاس آموزش مدرسه دانش آموز خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۴۰۱
هدف اصلی این مقاله دست یافتن به شواهدی درباره تأثیر شمار دانش آموزان در کلاس بر عملکرد تحصیلی آنهاست. با توجه به اهمیت کیفیت آموزش، آگاهی از واقعیت موجود درباره پیامدهای افزایش یا کاهش اندازه کلاس می تواند در اتخاذ سیاستهای مناسب در زمینه توزیع و تخصیص امکانات آموزشی تعیین کننده باشد. ادبیات موجود از دو دسته آرا و عقاید تشکیل شده است. گروهی بر این عقیده اند که افزایش تراکم دانش آموزان به انحا گوناگون در آموزش اخلال ایجاد می کند که پیامد آن تنزل سطح کیفی آموزش و یادگیری است. در مقابل، عده ای دیگر معتقدند که اندکی افزایش شمار دانش آموزان تأثیر منفی بر یادگیری نمی گذارد بلکه حتی ممکن است با ایجاد جوّ رقابت بیشتر میان آنها، کیفیت تحصیلی نیز بهبود یابد. برای روشن ساختن این موضوع از نمونه ای مشتمل بر 1294 دانش آموز پایه چهارم مدارس عادی دولتی از همه مناطق شهر تهران استفاده شده است. اطلاعات دانش آموزان و خانواده هایشان با تکمیل کردن پرسشنامه گرد آمده است. روش تحلیل این مسأله مبتنی بر کاربرد تابع تولید آموزشی و تخمین معادلات رگرسیونی برآمده از آن است. شواهد به دست آمده حکایت از این دارد که تراکم دانش آموزان در کلاس اثری معنادار بر معدل نمرات و نمره ریاضی آنها ندارد. در مقابل، منابع خانواده اثری مهم بر کیفیت تحصیلی فرزندان می گذارد. مثلاً وجود پدر در خانواده، تحصیلات والدین، درآمد خانواده و تغذیه با شیر مادر اثر مثبت بر کیفیت آموزش دارند و فقدان پدر به دلیل فوت و بعد خانوار دارای اثر منفی هستند.
۵.

اثر ازدواج بر میزان خدمات خانه داری زنان ساکن شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۵ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 187 - 204

کلید واژه ها: ازدواج خانواده خانه داری زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۷۱
بررسی پیامد ازدواج برای زنان، به خصوص در رابطه با میزان فعالیت در خانه، به منزله بدیلی برای عرضه کار بازاری، محور اصلی پژوهش پیش رو را تشکیل می دهد. تحلیل رفتار بهینه، در قالب یک الگوی اقتصاد خُرد، نشان می دهد که زنان پس از ازدواج از عرضه کار خود در بازار اشتغال می کاهند و بر فعالیت خانه داری خود می افزایند. در این پژوهش، از دو نمونه شامل زنان مجرد (410 مشاهده) و زنان متأهل (409 مشاهده) در شهر تهران استفاده شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه طراحی شده محقق جمع آوری شدند. شواهد حاکی از تأیید پیش بینی نظری الگوی رفتاری ا ست. برآوردها نشان می دهد که با وقوع ازدواج میزان خانه داری زنان در شبانه روز به طرز معناداری افزایش می یابد. این یافته مؤید تخصصی شدن زنان در امور خانگی در پی ازدواج است. همچنین، مشخص شد که درآمد، تحصیلات و اشتغال زنان تأثیر منفی بر میزان خانه داری دارند، اما تعداد فرزندان اثر مثبت را نشان می دهد.
۶.

کاربرد تجزیه ی بلایندر- واهوکا در تبیین تمایز جنسیتی درآمد در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اقتصادی دوره ۵۲ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۰) 735 - 761

کلید واژه ها: تجزیه ی بلایندر- واهوکا نابرابری جنسیتی درآمد سرمایه ی انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۹۹
نابرابری در توزیع درآمد گاهی به صورت شکاف میان دو گروه جنسیتی ظاهر می شود. وجود شواهد کافی از این نوع نابرابری درآمدی، اقتصاددانان را به تلاش برای ریشه یابی این پدیده و اندازه گیری مقدار آن واداشته است. آنچه در این بین بسیار مورد توجه قرار می گیرد عبارت است از تفکیک سهم ناموجه از آن بخش از تفاوت درآمدی که با توانایی و بهره وری مردان و زنان توضیح داده می شود. در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از روش تجزیه ی بلایندر- واهوکا و داده های حاصل از یک مطالعه ی میدانی، سهم موجه و ناموجه تمایز جنسیتی درآمد بر اساس دو نمونه از مردان و زنان ساکن شهر تهران شناسایی شود. داده ها با ابزار پرسشنامه و در اواخر سال 1390 تا اوایل سال 1391 جمع آوری شده اند. یافته ها حکایت از آن دارند که در حدود 41 درصد از بیش تر بودن درآمد مردان نسبت به زنان به تفاوت در سرمایه ی انسانی مربوط می شود و در حدود 59 درصد باقیمانده سهم ناموجه است. هم چنین مشخص می شود که تحصیلات، نابرابری جنسیتی درآمد را به نفع زنان تغییر می دهد، در حالی که تجربه ی شغلی عامل مسلط در بروز نابرابری به نفع مردان است. از این رو، گسترش فرصت های آموزشی برای زنان می تواند اقدامی در جهت تعدیل نابرابری جنسیتی باشد. طبقه بندی JEL : I24, J16, J71
۷.

تحلیلی اقتصادی از اثر بُعد خانواده بر عملکرد تحصیلی فرزندان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های رشد و توسعه پایدار سال هفدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱

کلید واژه ها: آموزش کمیت فرزند کیفیت فرزند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۵ تعداد دانلود : ۵۰۵
وجود یا عدم وجود تبادل میان کمیت و کیفیت فرزندان، از جمله مباحث اقتصاد خانواده است که رهنمودهای مهمی در زمینه باروری و تعیین بعد خانواده دارد. این مسأله که: آیا با افزایش تعداد فرزندان خانواده، کیفیت تحصیلی آنها کاهش می   یابد یا خیر؟ موضوع اصلی این تحقیق را تشکیل می   دهد. تحلیل این موضوع در چهارچوب نظریه اقتصاد خرد، دلالت بر وجود چنین تبادلی دارد؛ به این معنا که با افزایش قیمت[e1]  تقاضا برای فرزند که به هر دلیلی از جمله افزایش سطح آموزش زنان اتفاق می افتد، تعداد فرزندان کاهش یافته اما کیفیت آنها افزایش می   یابد. با این حال، به منظور آزمون فرضیه، از نمونه   ای مشتمل بر 1294 مشاهده از دانش   آموزان ابتدایی شهر تهران استفاده شد که نتایج حکایت از این داشت که با افزایش بعد خانواده، معدل نمرات تحصیلی به عنوان معیاری برای آموزش و نمره ریاضی به عنوان معیار استعداد دانش   آموزان، به طرز معناداری کاهش می   یابد. این شواهد دالّ بر وجود تبادل میان کمیت و کیفیت فرزند است. همچنین مشخص شد که اشتغال زنان نیز تأثیر منفی بر عملکرد تحصیلی فرزندان دارد؛ در حالی که بالاتر بودن سطح تحصیلات والدین و درآمد خانواده   ها به بهبود وضعیت تحصیلی کودکان می   انجامد. از دیگر ویژگی های درون خانوار، شیوه تغذیه فرزند در کودکی است که شواهد نشان می   دهد که این امر به رشد توانایی ذهنی کودک کمک می   کند.     [e1]عبارت صحیح است. ویرگول بعد از کلمه قیمت حذف شد.
۸.

نظریه اقتصادی ازدواج بهینه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدل سازی اقتصادی سال دهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلید واژه ها: خانواده ازدواج درآمد بهینگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۹ تعداد دانلود : ۵۹۱
نگرش اقتصادی به مسأله ازدواج نشان می دهد بهینگی در تشکیل خانواده در شرایطی تحقق می یابد که میزان علاقه مرد به خود و همسرش یکسان باشد تا به تبع آن منابع داخل خانوار به طرز برابر توزیع شود. بر این اساس، هدف مقاله بررسی صحت و اعتبار این موضوع در قالب الگویی نظری و ارائه شواهد تجربی است. این پژوهش که بر اساس مطالعه ای میدانی و با استفاده از پرسشنامه و جامعه آماری شامل 415 مرد متأهل ساکن شهر تهران اجرا شد، نشان داد بیشتر بودن درآمد زنان، عاملی در جهت نزدیک شدن به بهینگی در ازدواج است؛ اما سن و سطح آموزش آن ها اثری متضاد دارد. همچنین تعداد فرزند، میزان مشابه بودن سلایق زوجین و سطح آموزش مردان اثر مثبتی بر نیل به بهینگی دارند. بنابراین، ازدواجی به شرایط بهینگی نزدیک تر است که در آن تفوق سطح آموزش مرد بر زن بیشتر باشد، در سنین پایین تر اتفاق بیفتد، تعداد فرزندان و درجه تفاهم زوجین بیشتر باشد.
۹.

سن ازدواج، طول مدت خانواده و درآمد فرد: تحلیلی اقتصادی از منافع ازدواج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: خانواده ازدواج آموزش درآمد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن و اقتصاد
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۱۰۹۶ تعداد دانلود : ۷۶۱
تحلیل اقتصادی منافع ازدواج از لحاظ زمان تشکیل خانواده و مدت زندگی در قالب آن موضوع اصلی این مقاله است. با کمک نظریه اقتصادی می توان به این موضوع پی برد که تشکیل خانواده از منافعی برخوردار است که البته افزایش درآمد مهم ترین مصداق آن است. بر این اساس انتظار می رود زمان ازدواج و پس از آن مدت زمانی که فرد در قالب خانواده زندگی می کند نیز بر درآمد مؤثر باشند. نتایج این مطالعه که بر اساس دو نمونه از مردان (شامل 415 مشاهده) و زنان (شامل 409 مشاهده) متأهل ساکن شهر تهران به دست آمده است، حکایت از این دارد که سن ازدواج اثر مثبت و مدت ازدواج اثر منفی بر درآمد افراد متأهل دارد. این یافته به طور ضمنی مؤید آن است که آموزش می تواند عامل مهم بروز چنین واقعیتی باشد زیرا از یک سو موجب تأخیر در ازدواج می شود و از سوی دیگر درآمد فرد را افزایش می دهد.
۱۰.

اثر آموزش عالی بر بهره وری صنایع ایران: مقایسه دو نظریه سرمایه انسانی و فیلتر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اقتصادی سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۶۲)

کلید واژه ها: سرمایه انسانی بهره وری آموزش عالی فیلتر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد خرد اقتصاد جمعیت و اقتصاد کار عرضه و تقاضای کار سرمایه انسانی،مهارت،انتخاب شغلی،بهره وری نیروی کار
  2. حوزه‌های تخصصی اقتصاد توسعه اقتصادی،تغییر تکنولوژیکی،رشد توسعه اقتصادی منابع انسانی،توسعه انسانی،توزیع درآمد،مهاجرت
تعداد بازدید : ۱۰۰۳ تعداد دانلود : ۵۴۶
در حالی که نظریه سرمایه انسانی آموزش عالی را مانند سطوح پایین تر آموزش، عاملی برای افزایش توانمندی تولیدی و بهره وری می داند، اما در مقابل، نظریه فیلتر این ارتباط را نامعتبر می داند و آن را انکار می کند. نظریه اول، آموزش را به مثابه سرمایه گذاری تلقی می کند که پیامدش ارتقای بهره وری افراد است، اما در نقطه مقابل، نظریه دوم آموزش عالی را بر توان تولیدی نیروی کار موثر نمی داند. تحلیل این تقابل، موضوع اصلی مقاله پیش رو را تشکیل می دهد. از آنجا که بخش صنعت مهم ترین بخش هر اقتصادی است و میزان وابستگی آن به دانش آموختگان در سطح آموزش عالی بسیار زیاد است، ادعای دو نظریه رقیب با استفاده از داده های صنایع ایران در سال های 90-1382 به آزمون گذارده می شود. یافته ها حکایت از این دارد که افزایش نسبی شمار تحصیلکرده های دانشگاهی به افزایش بهره وری می انجامد و این مطلب به طور خاص در مورد سه مقطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد مشاهده می شود، اما مقطع دکتری تخصصی چنین ارتباطی را نشان نمی دهد.
۱۱.

برآورد و ارزیابی اقتصادی نرخ بازدهی تحصیلات در شهر تهران و مقایسه آن بین مردان و زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی سال ۶ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۳ 87 - 107

کلید واژه ها: تحصیلات آموزش درآمد بازدهی الگوی مینسری جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۴
هدف از پژوهش حاضر آن است که اولاً بازدهی داشتن آموزش برای افراد را بررسی کند و ثانیاً مشخص سازد که آیا در این رابطه تمایزی میان مردان و زنان وجود دارد یا خیر. یافته های سایر محققان غالباً به صورت برآورد نرخ بازدهی فارغ از دخالت دادن عامل جنسیت به دست آمده و این یکی از ضعف های عمده مطالعات پیشین قلمداد می شود. معادله درآمد مینسر مبنای الگوی مورد استفاده در این تحقیق را تشکیل می دهد که با بهره گیری از نمونه ای شامل 1294 خانوار در شهر تهران برآورد شده است. نتایج حاصل از این مطالعه که به روش تحلیل رگرسیونی به دست آمده اند، نشان دهنده آن است که تحصیلات اثر مثبت و معناداری بر درآمد مردان و زنان دارد اما میزان بازدهی آن برای زنان در حدود 4 تا 5 درصد بیش از مردان است. تدقیق بیشتر در این ارتباط و با استفاده از آزمون علیت گرنجر نشان می دهد که برای زنان برعکس مردان، این عامل درآمد است که تغییرات تحصیلات را توضیح می دهد و بنابراین نمی توان آموزش را برای زنان به عنوان سرمایه گذاری قلمداد کرد.
۱۲.

تابع عرضه خانه داری زنان متأهل در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۴ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 141 - 160

کلید واژه ها: تخصیص زمان تولید خانگی خانه داری درآمد زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۷۰
در نظریه اقتصادی متعارف، به تولید خانگی و خدمات ارائه شده در داخل خانوار چندان توجه نمی شود، زیرا آنچه در خانوارها تولید و مصرف می شود ارزش اقتصادی ندارد و در محاسبات ملی اقتصادی وارد نمی شود. این در حالی است که خانواده محل شکل گیری بسیاری از کالاها و خدمات ارزشمند است که در تعیین رفاه مردم جامعه نقشی برجسته دارند و زنان در کانون این بحث اند. از این رو، در این مقاله برای تحلیل فعالیت مهم و ارزشمندی با نام «خانه داری»، الگویی جایگزین ارائه می شود که با خصوصیات خانواده ایرانی کمی سازگارتر است. در این تحقیق، از روش پیمایشی و مطالعه میدانی استفاده شده است. روش جمع آوری اطلاعات مبتنی بر نمونه گیری تصادفی ساده از زنان متأهل و مراجعه به واحدهای انتخابی بوده است. بر این اساس، تابع عرضه خانه داری که از الگو به دست می آید، با استفاده از نمونه ای شامل 409 زن متأهل ساکن شهر تهران با دست کم 35 سال، بر اساس الگوی رگرسیونی سانسور شده، با در نظر گرفتن توزیع لجستیک برای جزء خطای رگرسیون و به روش حداکثر راست نمایی تخمین زده شده است. نتایج از این حکایت دارد که درآمد، آموزش، اشتغال و سن زنان و همچنین درآمد خانواده و مدت زندگی زناشویی همگی بر میزان خانه داری زنان اثر منفی دارند، اما تعداد فرزندان اثر مثبت را نشان می دهد.
۱۳.

اشتغال زنان و روند باروری و رشد جمعیت در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰ 72-94

کلید واژه ها: زنان اشتغال درآمد آموزش باروری جمعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۱ تعداد دانلود : ۳۴۶
سیاست گذاری مناسب در زمینه رفتار باروری و رشد جمعیت ایجاب می کند که نقش زنان به خصوص اشتغال آنها به خوبی شناسایی شود. بدین منظور، در این مقاله از نظریه تقاضا به عنوان مبنای اصلی تحلیل نظری مسأله استفاده می شود که مبهم و دو پهلو بودن اثر اشتغال زنان را نمایان می سازد. از این رو، این فرضیه که اشتغال زنان در ایران تأثیر منفی بر باروری و رشد جمعیت دارد، به بوته آزمون گذارده می شود. آزمون فرضیه به روش تحلیل رگرسیونی و مبتنی بر داده های استنادی به دست آمده از بانک جهانی برای سالهای 1393-1339 انجام می شود. نتایج حکایت از این دارد که مشارکت زنان (در فاصله سنی 15 تا 24 ساله و 15 تا 65 ساله) در نیروی کار اثر منفی بر باروری دارد اما عامل کاهنده رشد جمعیت نیست. این یافته دلالت بر این دارد که هر چند اشتغال زنان از باروری آنها کم می کند اما از سوی دیگر احتمالاً با کاهش نرخ مرگ و میر مانع از اُفت رشد جمعیت می شود. این در حالی است که سهم زنان در مشاغل دستمزدی غیر کشاورزی بر هر دوی باروری و رشد جمعیت اثر مثبت را نشان می دهد. از این رو، فعالیت زنان در مشاغل غیر کشاورزی که با کسب مزد همراه است، مانعی برای بزرگتر شدن بعد خانوار و تأمین نیازهای جمعیتی کشور نخواهد بود.
۱۴.

عوامل مؤثر بر ظرفیت مالیاتی در کشورهای منطقه منا با تأکید بر حکمرانی خوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اقتصادی سال چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۲

کلید واژه ها: ظرفیت مالیاتی حکمرانی خوب منطقه منا داده های ترکیبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۳۱۶
مالیات ها و نهادها به شیوه های مختلف، ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و عملکرد مالیاتی خوب، به چیزی بیش از تحلیل اقتصادی نیاز دارد. برای این کار به نهادهایی نیاز داریم که مجموعه ای از شرایط و بسترهای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی را برای بهبود عملکرد مالیاتی فراهم کنند. کیفیت حکمرانی ازجمله ملاک های تعیین کننده کیفیت محیط نهادی و بالطبع از عوامل تأثیرگذار بر عملکرد مالیاتی است. در این مقاله، با به کارگیری روش داده های ترکیبی به بررسی تأثیر شاخص های حکمرانی خوب بر ظرفیت مالیاتی به عنوان معیاری از سنجش عملکرد سیستم مالیاتی، در کشورهای منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) طی دوره زمانی 2012- 1996 پرداخته شده است. نتایج تخمین ها حاکی از این است که شاخص حکمرانی خوب، درجه باز بودن تجارت، درجه پولی شدن، میزان بدهی خارجی، رشد جمعیت و درآمدهای رانتی با یک سال وقفه، اثر مثبت و لگاریتم تولید ناخالص داخلی، اثر منفی و معنی داری بر ظرفیت مالیاتی دارند. از شاخص های حکمرانی خوب نیز شاخص های ثبات سیاسی، کیفیت قوانین و مقررات و کنترل فساد، معنی دار و دارای علامت مثبت می باشند و دیگر شاخص ها از معنی داری لازم برخوردار نیستند و از میان آنها، کیفیت قوانین و مقررات بیشترین نقش و تأثیر را بر ظرفیت مالیاتی دارد.
۱۵.

شواهدی از وجود تبادل میان تعداد فرزندان و سلامت آنها(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۱۵ بهار ۱۳۹۴ شماره ۵۶ 226-201

کلید واژه ها: تعداد فرزند سلامت فرزندان کیفیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۴۹
مقدمه: تصمیم گیری در مورد تعداد فرزند مدنظر، یکی از مهم ترین وقایع چرخه زندگی خانوار است که آثار و عواقب مهمی را در پی دارد که یکی از آنها، وضعیت سلامت فرزندان است. هدف مطالعه این است تا مشخص شود آیا میان تعداد و سلامت فرزندان رابطه ای برقرار است؟ درصورت مثبت بودن پاسخ، تعیین تعداد فرزندان نمی تواند فارغ از در نظر داشتن وضعیت سلامت آنها باشد. روش: استدلال قیاسی، روش تحلیل مسئله در این مطالعه را تشکیل می دهد. بر این اساس موضوع رابطه کمیت و کیفیت فرزندان (که سلامت صورتی از آن است) در یک خانواده نوعی در قالب یک الگوی نظری به بحث گذاشته و سپس رهنمود حاصل از آن در قالب فرضیه آزمون شد. برای این منظور، نمونه ای مشتمل بر 1294 دانش آموز پایه چهارم ابتدایی شهر تهران با مراجعه به مدارس به طور تصادفی انتخاب شده تا اثر تعداد فرزندان خانواده بر وضعیت سلامت آنها مورد بررسی قرار گیرد و به برآورد معادلات رگرسیونی مبادرت شود. یافته ها: هرچه تعداد فرزندان در یک خانواده بیشتر باشد، قد و وزن آنها به طور متوسط کمتر خواهد بود. بحث: با توجه به وجود تبادل میان تعداد فرزندان و سلامت آنها به نظر می رسد که افزایش بعد خانواده و رشد باروری در کشور از آثار سوئی برخوردار خواهد بود که به شکل سطح پایین تر توانمندی جسمی کودکان و نیروی کار آینده بروز خواهد کرد
۱۶.

رهیافت نظریه مطلوبیت به تبیین بی ثباتی خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اقتصادی ایران سال بیستم بهار ۱۳۹۴ شماره ۶۲

کلید واژه ها: طلاق درآمد مطلوبیت خروج یا اعتراض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۹ تعداد دانلود : ۶۱۱
تحلیل پدیده طلاق در قالب نظریه اقتصادی یکی از موضوعات اصلی اقتصاد خانواده را تشکیل میدهد.از این رو مطالعه تصمیم سازی زوجین در رابطه با طلاق بر اساس نظریه مطلوبیت، موضوع بحث در این مقاله است. این تحلیل چهار فرضیه مهم را مطرح می کند: اول، مردان پردرآمدتر تمایل کم تری به طلاق دارند. دوم، با افزایش درآمد زنان تمایل به طلاق نیز افزایش می یابد. سوم، اشتغال زنان ازدواج را بی ثبات می کند و چهارم، انگیزه طلاق در میان مردان بیش از زنان است. به منظور آزمون این فرضیه ها از نمونه مردان متأهل حداقل 35 ساله (415 مشاهده)، زنان متأهل حداقل 35 ساله (409 مشاهده) و ترکیب این دو نمونه برای شهر تهران استفاده شد. شواهد حاکی از ردّ فرضیه دوم و عدم ردّ سه فرضیه دیگر دارد. همچنین مشخص شد که تمایل به تعدد همسر (با اثر مثبت) در میان مردان و کار خانگی (با اثر منفی) در بین زنان قوی ترین عوامل مؤثر بر انگیزه طلاق هستند.
۱۷.

نظریه ی تقاضا وعوامل کلان تعیین کنندهباروری:شواهدی جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۹۳ و ۹۴ 2-18

کلید واژه ها: باروری تقاضا درآمد آموزش رفتار انسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۰ تعداد دانلود : ۲۷۷
اهمیت یافتن سیاست گذاری معطوف به باروری، نیاز به شواهد متقن و جامع را دو چندان می کند. از این رو در این مقاله تلاش شده است، تا شواهدی در گستره ی جهانی به دست آید، تا تصویری روشن از وضعیت کنونی و روند آتی باروری در دنیا ارائه شود. بر این اساس، نظریه ی تقاضا که برگرفته از فلسفه رفتار انسان است، مبنای بحث قرار می گیرد و با توجه به آن الگویی تجربی که طیف قابل توجهی از عوامل توضیح دهنده باروری به خصوص برخی متغیرهای خاص زنان را در برمی گیرد، طراحی می شود. روش تحلیل عبارت است از تحلیل رگرسیونی و آزمون معناداری ضرایب برآورد شده. بدین منظور از نمونه ای مشتمل بر 158 کشور جهان استفاده شده است. نتایج حکایت از این دارد، که باسوادی مهم ترین عامل مؤثر در کاهش باروری است و میزان ثبت نام در آموزش عالی، شهرنشینی و شیوع استفاده از ابزار ضدبارداری نیز از دیگر عوامل کاهنده باروری به شمار می روند. جوامع دارای تورم بالاتر، نرخ باروری بزرگتری را تجربه می کنند.
۱۸.

گسترش حق رأی، دموکراسی و نابرابری درآمدها: یک الگوی نظری و برخی شواهد از ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های رشد و توسعه پایدار سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

کلید واژه ها: دموکراسی حق رأی نابرابری نرخ بهینه مالیاتی توزیع مجدّد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد خرد رفاه،درمان،آموزش رفاه نابرابری،عدالت و سایر ضوابط و شاخص های نرماتیو
  2. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد خرد تحلیل تصمیم گیری جمعی مدل هایی از فرآیندهای سیاسی،رانت خواری،انتخابات،رویه رای گیری
تعداد بازدید : ۱۱۲۱ تعداد دانلود : ۵۱۶
نابرابری در توزیع درآمد و ثروت به مثابه یک شاخص اقتصادی- اجتماعی از حساس ترین متغیرهای سیاستی است که احتمال اثرپذیری آن از ساختارهای سیاسی بسیار زیاد است. بر این اساس، روند دموکراتیزه شدن در قرون اخیر که با گسترش حقّ رأی همراه بوده، سیری از تحوّلات اقتصادی را موجب گردیده که از جمله آنها مسأله بسیار مورد مناقشه توزیع مجدّد درآمد و نابرابری درآمد و ثروت است. برای بررسی این موضوع، از رویکرد اقتصاد خرد نئوکلاسیک و یک اقتصاد فرضی بهره گرفته و چگونگی تأثیرپذیری توزیع مجدد و نابرابری درآمدها از گسترش حقّ رأی در جامعه ای که ارکان قدرت سیاسی و اقتصادی آن در اختیار طبقه ممتاز اشراف و ثروتمندان است، نشان داده می شود. در این چارچوب تحلیلی، هر چه حق رأی در جامعه گسترش می یابد و به طبقات اجتماعی فقیرتر نفوذ می کند، نرخ بهینه مالیاتی افزایش یافته و توزیع مجدد درآمد به سمت اقشار فقیر وسیع تر می گردد و لذا نابرابری کاهش می یابد. شواهد به دست آمده برای ایران حکایت از آن دارد که دموکراسی را می توان عاملی تعیین کننده در توزیع یا باز توزیع درآمدها دانست.
۱۹.

درآمد خانواده و تقاضا برای فرزند: الگوی نظری بدیل و برخی شواهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اقتصادی دوره ۴۹ بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۶) 115 - 135

کلید واژه ها: آموزش باروری تقاضا خانواده درآمد فرزند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۹۶
تعیین تعداد فرزند در میان انسان ها بر خلاف سایر موجودات حاصل فرایند تصمیم سازی است. از این رو مجموعه ای از عوامل وجود دارند که در این تصمیم اثرگذارند که در میان آن ها درآمد خانواده بیش ترین اهمیت و ابهام را دارد. در این مقاله با ارائه الگوی بهینه یابی که در آن مطلوبیت والدین تابعی از مصرف کالاها و تعداد فرزندان است نشان داده می شود که افزایش درآمد خانواده بدون تغییر قیمت به افزایش تقاضا برای فرزند منجر می شود، اما اثر کل افزایش درآمد می تواند منفی باشد. به منظور بررسی میزان تطبیق نظریه با واقعیت، شواهدی از تهران ارائه می شود که حکایت از آن دارد که اثر درآمدی (خالص) در تقاضا برای فرزند از لحاظ آماری بی معناست هرچند اثر کل (اثر درآمدی ناخالص) افزایش درآمد خانواده منفی و معنادار است. همچنین، درآمد مردان و زنان تا حدودی رفتار متفاوت را نشان می دهد.
۲۰.

آموزش و منافع اقتصادی تشکیل خانواده: آزمونی از اثر بهره وری متقاطع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اقتصادی دوره ۴۹ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۹) 903 - 925

کلید واژه ها: آموزش ازدواج بهره وری متقاطع درآمد سرمایه انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۷۶
بحث و پژوهش در زمینه منافع اقتصادی ازدواج بخشی از مطالعات حوزه اقتصاد خانواده است. در این مقاله به بررسی منافعِ اقتصادی ازدواج به صورت افزایش درآمد زوجین پرداخته شده و فرضیه اصلیِ مبتنی بر آن موسوم است به «اثر بهره وری متقاطع». بر پایه این فرضیه، سرمایه انسانی به ویژه آموزشِ یکی از زوجین اثر مثبت در سطح درآمد همسر او دارد. شواهد به دست آمده از شهر تهران در این مطالعه حاکی از آن است که اثر بهره وری متقاطع برای هر دوی زوجین وجود دارد، در حالی که در مطالعات خارجی غالباً این ارتباط از زنان به سوی مردان برقرار است. نتایج نشان می دهد یک سال افزایش آموزش زنان به طور متوسط به افزایش درآمد شوهران آن ها به میزان 85 / 2 درصد می انجامد. در حالی که یک سال افزایش آموزش مردان درآمد همسران آن ها را به طور متوسط 3 درصد افزایش می دهد. مکمل بودن آموزش زوجین از دیگر یافته های این مطالعه است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان