سید مهدی پورسید

مقدمه: آیا کالبدشناسی مغز افراد نارساخوان که در مراحل مختلف خواندن مانند رمزگشایی، صحت، روانی خواندن و درک معانی مطلب خوانده شده مشکل دارند با افراد معمولی که در خواندن مشکلی ندارند تفاوتی دارد؟ به بیان دیگر، فرضیه نقص مغز مطرح شده در مورد افراد نارساخوان با توجه به مطالعات و تحقیقات انجام شده در این زمینه تا چه حد قابل قبول است و آیا شواهدی برای پذیرفتن آن به دست آمده است؟ هدف از مطالعه حاضر تحلیل و بررسی نحوه کارکرد مغز کودکان و بزرگسالان نارساخوان بود. نتیجه گیری: پس از مطالعه و بررسی حجم قابل توجهی از مقالات ارایه شده در زمینه علل زیستی نارساخوانی و مخصوصاً وضعیت کارکردی مغز این افراد طی فرایند خواندن، وجود تفاوت های کارکردی بین مغز افراد نارساخوان و عادی مشاهده شده است و احتمالاً آسیب و بدعملکردی مغزی در افراد نارساخوان وجود دارد. تشخیص به موقع نارساخوانی و ارایه راه های درمانی مناسب در سنین هر چه پایین تر، می تواند کمک قابل توجهی به مغز برای انجام فعالیت های جبرانی به منظور کاهش ضعف کارکردی، در بخش های دارای اختلال کند.

اهداف: فرسودگی تحصیلی از مهم ترین مباحث قابل پژوهش در دانشگاه ها است و تشخیص متغیرهای پیش بینی کننده آن بسیار حایز اهمیت است. هدف این تحقیق، تعیین رابطه مستقیم و غیرمستقیم استرس ادراک شده، کمال گرایی و حمایت اجتماعی با فرسودگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی در دانشجویان بود. ابزار و روش ها: در این پژوهش غیرآزمایشی با طرح همبستگی، 200 دانشجوی مقطع علوم پایه رشته پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال تحصیلی 92-1391 به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقیاس استرس ادراک شده و پرسش نامه های کمال گرایی، حمایت اجتماعی فیلیپس و فرسودگی تحصیلی بود. تحلیل داده ها با نرم افزارهای SPSS 20 و AMOS 16 انجام شد. برای ارزیابی مدل پیشنهادی، روش ضریب همبستگی و تحلیل مسیر مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمرات دانشجویان در استرس ادراک شده 13/6±46/25، در کمال گرایی سازگارانه 07/5±74/22، در کمال گرایی ناسازگارانه 61/5±22/17، در حمایت اجتماعی 76/3±54/18، در فرسودگی تحصیلی 29/10±70/40 و در عملکرد تحصیلی 40/1±10/16 بود. ضرایب همبستگی بین همه شاخص ها به جز رابطه کمال گرایی ناسازگارانه با عملکرد تحصیلی، معنی دار بود. اثر استاندارد استرس ادراک شده به فرسودگی تحصیلی از طریق حمایت اجتماعی معنی دار نبود (292/0=p) و اثر استاندارد استرس ادراک شده به عملکرد تحصیلی از طریق حمایت اجتماعی معنی دار بود (046/0=p). نتیجه گیری: استرس ادراک شده با حمایت اجتماعی رابطه مستقیم منفی و با فرسودگی تحصیلی رابطه مستقیم مثبت دارد. حمایت اجتماعی این دانشجویان نیز با عملکرد تحصیلی رابطه مستقیم مثبت دارد. رابطه کمال گرایی ناسازگارانه با فرسودگی تحصیلی و همچنین رابطه کمال گرایی سازگارانه با عملکرد تحصیلی مستقیم مثبت است. رابطه استرس ادراک شده با عملکرد تحصیلی غیزمستقیم و از طریق حمایت اجتماعی است.

مقدمه: در سال های اخیر متخصصان تعلیم و تربیت و روان شناسی تربیتی به این باور رسیده اند که انتظارات و باورهای دانش آموزان پیرامون توانایی هایشان نقشی کلیدی در موفقیت تحصیلی آنان دارد. لذا پژوهش حاضر با هدف تبیین خودکارآمدی تحصیلی بر اساس ویژگی های شخصیتی با واسطه گری استرس تحصیلی در دانش آموزان انجام شد. روش کار : پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر یزد بود که از این تعداد 474 دانش آموز (186 پسر و 288 دختر) به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی، فرم کوتاه پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت و پرسشنامه استرس تحصیلی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار AMOS تحلیل شد. یافته ها: نتایج اثر مستقیم توافق پذیری و گشودگی به تجربه بر خودکارآمدی تحصیلی و اثر مستقیم روان نژندگرایی، وظیفه گرایی و گشودگی به تجربه بر استرس تحصیلی و همچنین اثر استرس تحصیلی بر خودکارآمدی تحصیلی را مورد تأیید قرار داد. این نتایج همچنین نشان داد که استرس تحصیلی نقش واسطه ای بین ویژگی های شخصیتی وظیفه گرایی، گشودگی به تجربه و روان نژندگرایی و خودکارآمدی تحصیلی دارد. نتیجه گیری: در مجموع می توان گفت که ویژگی های شخصیتی با کاهش استرس تحصیلی در مواجهه با مسائل استرس زا به افزایش خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان منجر می شود.

شناسایی پدیده ی غفلت و عوامل مرتبط با آن می تواند راهکارهایی را در مورد پیشگیری از غفلت و غفلت زدایی به منظور جلوگیری و کاهش پیامدهای ناگوار آن در زمینه های مختلف منجر شود. هدف تحقیق حاضر، شناسایی مؤلفه های پدیده ی غفلت و عوامل مرتبط با آن بود. این تحقیق با روش کیفی و رویکرد تحلیل محتوا از نوع قراردادی در سال 95-1394 انجام شد. مشارکت کنندگان 13 دانشجوی کارشناسی رشته های علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه پیام نور واحد ابرکوه بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبه ی فردی نیمه ساختار یافته تا رسیدن به حد اشباع نظری و برای تحلیل آن ها از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. از تجزیه و تحلیل داده ها در مورد مؤلفه های غفلت بر اساس نظر فرد در مورد دیگران 4 درون مایه و 14 طبقه حاصل شد که شامل که شامل موارد فردی، موارد خانوادگی، موارد اجتماعی و موارد محیطی بودند. از تجزیه و تحلیل داده ها در مورد مؤلفه های غفلت بر اساس نظر فرد در مورد خود 4 درون مایه و 13 طبقه حاصل شد که شامل که شامل موارد فردی، موارد خانوادگی، موارد اجتماعی و موارد محیطی بودند. یافته های این تحقیق می تواند به دانشجویان کمک کند تا مؤلفه های پدیده ی غفلت و عواملی که باعث غفلت در زمینه های فردی، خانوادگی، اجتماعی و محیطی می شود را شناسایی کنند و در جهت پیشگیری و یا رفع این عوامل گام بردارند.

هدف این پژوهش تعیین رابطه ی ویژگی های شخصیتی و حمایت اجتماعی ادراک شده با قدردانی با واسطه گری استرس تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی بود. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی است که در آن روابط بین متغیرهای پژوهش با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. مشارکت کنندگان شامل 474 دانش آموز دوره ی دوم متوسطه (186 پسر و 288 دختر) بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای از بین دانش آموزان دوره ی دوم متوسطه ی شهر یزد انتخاب شدند. این افراد مقیاس چند مؤلفه ای قدردانی، فرم کوتاه پنج عامل بزرگ شخصیت، مقیاس چند بعدی حمایت اجتماعی ادراک شده، پرسشنامه ی استرس تحصیلی و پرسشنامه ی خودکارآمدی تحصیلی را تکمیل نمودند. نتایج مطالعه ی حاضر نشان داد که از بین ویژگی های شخصیتی به عنوان متغیر برون زاد اول توافق پذیری به طور مستقیم، توافق پذیری، وظیفه گرایی، روان نژندگرایی و گشودگی به تجربه به صورت غیر مستقیم با واسطه گری استرس تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی قادر به پیش بینی قدردانی شدند. همچنین از بین ابعاد حمایت اجتماعی ادراک شده به عنوان متغیر برون زاد دوم حمایت دیگران و حمایت خانواده به طور مستقیم و حمایت خانواده به صورت غیر مستقیم با واسطه گری استرس تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی قدردانی را پیش بینی کرد. نتیجه آن که ویژگی های شخصیتی و حمایت اجتماعی ادراک شده، استرس تحصیلی افراد را کاهش داده و افراد کم استرس در مقابله با مشکلات تحصیلی خودکارآمدتر می شوند. در چنین شرایطی دانش آموزان در مسیر قدردان تر شدن پیش می روند.

هدف: هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه درمان با علاقه اجتماعی و ارزیابی اثر بخشی آن بر رفتارهای قلدری و قربانی نوجوانان بود. روش: روش تحقیق پژوهش نیمه آزمایشی و طرح آن با دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل و ارزیابی به صورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان پسر قلدر و قربانی مدارس متوسطه دوره دوم شهر ابرکوه در سال تحصیلی 95-1394 تشکیل دادند. به منظور اجرای پژوهش، پس از انجام جامعه سنجی، از میان دانش آموزانی که بر اساس تحلیل نتایج جامعه سنجی، تحت عنوان قلدر و قربانی طبقه بندی شده بودند، تعداد 40 نفر دانش آموز به طور تصادفی به عنوان نمونه گروه قلدر و نیز 40 نفر دانش آموز به طور تصادفی به عنوان نمونه گروه قربانی قلدری انتخاب شدند؛ هر گروه به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگزین شدند و پرسشنامه تجدیدنظر شده قلدر/ قربانی الویس را در پیش آزمون تکمیل نمودند. گروه های آزمایش به صورت جدا گانه، به مدت 12 جلسه (در هر هفته دو جلسه) در برنامه درمان با علاقه اجتماعی قرار گرفتند و گروه های کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکردند.  یافته ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهه آمیخته نشان داد، برنامه درمان با علاقه اجتماعی در گروه های آزمایش در مقایسه با گروه های کنترل همتای خود، به طور معناداری کاهش رفتارهای قلدری و قربانی را در مرحله پس آزمون و پیگیری داشته اند. نتیجه گیری: نتایج بیانگر این است که کمک به نوجوانان برای باز جهت دهی عقاید و اهداف خود و کاهش احساس کهتری و افزایش تعلق و علاقه اجتماعی باعث بهبود رفتار ها و کاهش رفتار های قلدری و قربانی در نوجوانان شده است.

پژوهش حاضر با هدف ساخت و بررسی ساختار عاملی مقیاس رفتارهای آسیب زای تحصیلی در دانش آموزان انجام شد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود و جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه ی دانش آموزان دوره ی متوسطه ی اول شهر بوشهر بود. مشارکت کنندگان در پژوهش 503 دانش آموز دختر و پسر بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای احراز روایی پرسشنامه از روایی سازه (تحلیل عاملی تأییدی) و برای بررسی پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی سازه ای در نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شد. شاخص های نیکویی برازش مدل مذکور را تأیید کردند. نتایج پژوهش وجود چهار عامل اهمال کاری تحصیلی، بی صداقتی تحصیلی، نقض قانون تحصیلی و نافرمانی مقابله ای تحصیلی را در این مقیاس مورد تأیید قرار داد. شاخص های آلفای کرانباخ این مؤلفه ها نیز مطلوب محاسبه گردید. در مجموع مقیاس رفتارهای آسیب زای تحصیلی از همسانی درونی مطلوب و روایی مناسبی برخورداراست و می تواند در پژوهش های مرتبط با آسیب های تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش سرمایه ی روان شناختی و باورهای فراشناخت بر بهزیستی روان شناختی زنان متأهل بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی بود که از طرح پس آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل استفاده گردید. مشارکت کنندگان در پژوهش به صورت داوطلبانه 60 نفر از زنان روستایی متأهل شهرستان دهاقان بودند که با روش همتاسازی، 20 نفر درگروه آموزش سرمایه ی روان شناختی، 20 نفر در گروه آموزش باورهای فراشناخت و20 نفر نیز در گروه کنترل قرار گرفتند. این گروه ها به تصادف در گروه های آزمایشی و کنترل گمارش شدند. گروه های آزمایشی به مدت 8 جلسه ی 1ساعته، یک گروه تحت آموزش سرمایه ی روان شناختی و یک گروه هم تحت آموزش باورهای فراشناخت قرار گرفتند. در پایان هر سه گروه به پرسشنامه ی بهزیستی روان شناختی ریف (1989) پاسخ دادند. نتایج تحلیل واریانس یک متغیره (ANOVA) نشان داد که آموزش سرمایه ی روان شناختی و فراشناخت بر بهزیستی روان شاختی تأثیر معناداری داشته است. همچنین نتایج نشان داد که بین آموزش سرمایه ی روان شناختی و آموزش فراشناخت، از نظر تأثیر بر سطح بهزیستی روان شناختی تفاوت معنادار وجود نداشت. بدین ترتیب با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت آموزش سرمایه ی روان شناختی و آموزش باورهای فراشناخت بر بهزیستی روان شناختی اثرگذار بوده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش سرمایه ی روان شناختی و باورهای فراشناخت بر احساس پیوستگی بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی بود که از طرح پس آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل استفاده شد. مشارکت کنندگان در پژوهش 60 نفر از زنان روستایی متأهل شهرستان دهاقان بودند که با گمارش تصادفی، 20 نفر در گروه آموزش سرمایه ی روان شناختی، 20 نفر در گروه آموزش باورهای فراشناخت و20 نفر نیز در گروه کنترل قرار گرفتند. این گروه ها به تصادف در گروه های آزمایشی و کنترل گمارش شدند. گروه های آزمایشی به مدت 8 جلسه ی 1ساعته، یک گروه تحت آموزش سرمایه ی روان شناختی و یک گروه هم تحت آموزش باورهای فراشناخت قرار گرفتند. در پایان هر سه گروه به پرسشنامه ی احساس پیوستگی آنتونوسکی (1987) پاسخ دادند. روایی و پایایی ابزار پژوهش برای استفاده در فرهنگ ایرانی رضایت بخش بوده است. نتایج تحلیل واریانس یک متغیره (ANOVA) نشان داد که آموزش سرمایه ی روان شناختی و فراشناخت بر احساس پیوستگی تأثیر معنی داری داشته است. بنابراین، می توان از آموزش سرمایه ی روان شناختی و آموزش باورهای فراشناخت یا تلفیقی از این دو روش جهت افزایش احساس پیوستگی زنان بهره برد.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش حل مسئله و آموزش سازه دینی- اخلاقی صبر بر امید به تحصیل دانش آموزان بود. روش: طرح پژوهش نیمه آزمایشی با طرح گروه کنترل نابرابر بود. برای انتخاب شرکت کنندگان از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد؛ به این صورت که ابتدا از بین مدارس دخترانه شهرستان ابرکوه، به روش در دسترس سه مدرسه انتخاب شد و دانش آموزان کلاس ششم این مدارس با انتصاب تصادفی در سه گروه آموزش حل مسئله، آموزش صبر و گروه کنترل قرار گرفتند(هر گروه 30 نفر). برای گردآوری داده ها از پرسشنامه امید به تحصیل کمری و خرمائی(1394) استفاده شد. در این پژوهش، آموزش صبر و آموزش حل مسئله در گروه های آزمایش اجرا شد. داده های حاصل به روش تحلیل واریانس یک متغیّره(ANOVA) تحلیل شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که آموزش حل مسئله و آموزش صبر بر امید، روی تحصیل دانش آموزان تأثیر دارد. نتیجه گیری: آموزش حل مسئله و آموزش سازه دینی- اخلاقی صبر به دانش آموزان کمک می کند به مسائل خود بیندیشند؛ راه حلهای مختلفی برای آنها بیابند و با انتخاب بهترین راه حل، به حل مسائل خود مبادرت ورزند. علاوه بر این، دانش آموزان یاد می گیرند که با مسائل و مشکلات خود به گونه ای برخورد کنند که دچار اضطراب نشوند و با شکستهای احتمالی و استرسها و بحرانها بتوانند سلامت روان خود را حفظ کنند و با امیدواری، عملکرد تحصیلی خویش را ارتقا بخشند.