علی اسودی

علی اسودی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشگاه خوارزمی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۷ مورد از کل ۳۷ مورد.
۲۱.

مکانه سیاق الصدور فی خطب نهج البلاغه بالاستناد إلى موضوع الأخلاق الاجتماعیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 136 - 123

کلید واژه ها: سبب الصدور سیاق الصدور نهج البلاغه الاخلاق الاجتماعیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 408 تعداد دانلود : 530
یشیر سیاق صدور الأحادیث إلى الظروف الثقافیه والسیاسیه والاجتماعیه للمجتمع التی کانت سائده فی زمن صدور الحدیث. مع الأخذ فی الاعتبار أن جزءاً کبیراً من أقوال المعصومین (ع) کانت مبنیه على احتیاجات الأفراد أو المجتمع فی عصرهم، فإن معرفه وفهم سبب صدور کلامهم له تأثیر کبیر فی الفهم الصحیح لکلماتهم. فی هذا الصدد، تکون الخطب أکثر أهمیه فی هذه الحاله لأنها تُلقى حسب متطلبات الوقت وأفکار المتحدثین. یستخدم هذا البحث المنهج الوصفی التحلیلی وأسلوب الدراسات المکتبیه لفحص أسباب الصدور العام للخطب حول الأخلاق الاجتماعیه للمجتمع الإسلامی فی نهج البلاغه واستناداً إلى تحلیل نص الخطب وتاریخ وسیره الإمام علی (ع). تشیر نتائج البحث إلى أن الإمام علی (ع) قد أولى فی خطبه اهتماماً أکبر لأربع قضایا محوریه. عوده الأخلاق والأفکار الجاهلیه، بما فی ذلک التحیزات العرقیه والقبلیه والمادیه وإهمال الموت والآخره من قبل الناس، وتناسی دور ومکانه أهل البیت فی المجتمع الإسلامی والتعبیر عن الأخلاق الاجتماعیه المتبادله للحکام و الشعب هی المحاور الأربعه الرئیسیه فی الخطب. کما أن الإمام علی (ع) ألقى خطباً خاصه بناء على احتیاجات المجتمع والجو الأخلاقی والاجتماعی السائد، لتصحیح هذه المکونات وتعدیلها وتوجیه الناس فی کل من القضایا المذکوره أعلاه. یمکن اعتبار المجتمع الإحصائی لکل مکون من مکونات نهج البلاغه کمثال واضح لکلمات أمیر المؤمنین (ع) علامه جیده لمدى اهتمامه بها.
۲۲.

ارزیابی موردی حُسن تعابیر قرآنی، در برخی از ترجمه های فارسی بر اساس مدل کارمن گارسس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال دوازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۴

کلید واژه ها: قرآن کریم ترجمه ارزیابی حسن تعابیراصطلاحی مدل گارسس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 459 تعداد دانلود : 114
این پژوهش به شیوه تطبیقی، تحلیلی و توصیفی، در پی پاسخ گویی به این پرسش است که «ترجمه های فارسیِ حسن تعابیر قرآنی، با استفاده از سطح دوم الگوی ارزیابی ترجمه گارسس- سطح نحوی واژه شناختی- چگونه ارائه شده است؟». ارزیابی ترجمه این تعابیر در چهار ترجمه معروف، بر پایه ترجمه های تحت اللفظی و تفصیلی فارسیِ الهی قمشه ای، معزی، آیتی و مکارم شیرازی، به ویژه درکاربرد نمونه های نمایاننده کبر، بخل و خواری، انجام شد. یافته ها نشان دهنده آن است که تفاوت های فرهنگی موجود میانِ دو زبان فارسی و عربی، معادل یابی در سطح واژگانی و دستوری، از مهمترین چالش های این حوزه است. همچنین، در ترجمه تحت اللفظی، بلاغت ساختار این تعابیر سلب شده و با تکیه بر این نوع ترجمه، معنای مورد نظر قرآن پنهان مانده است. این امر، مشابهت های لفظی به زبان فارسی را محدود و کفایت و مقبولیت را کاهش می دهد.
۲۳.

تکواژ وابسته «غیر» و معادل های ترجمه ای آن در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 157 - 184

کلید واژه ها: تکواژ وابسته غیر معادل ترجمه ای زبان فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 868 تعداد دانلود : 577
تکواژها در هر زبانی موضوع اصلی علم «ساخت شناسی واژگانی» به شمار می روند و به دوگروه وابسته و غیروابسته (آزاد) تقسیم می شوند. تکواژ وابسته «غیر» از تکواژهای معروف و پرکاربرد زبانی و از زمره ادوات رایج استثنا در علم نحو عربی است. این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی بر آن است تا ساختارهای مختلف جدید و قدیم زبانی این تکواژ را شناسایی و معادل های ترجمه ای آن ها را ارائه کند و کاربرد اختصاصی هر یک را برای زبان آموزان عربی و مترجمین این زبان تبیین کند. این بررسی نشان داد تکواژ وابسته «غیر» از 10 ساختار و به تبع آن 10 معادل ترجمه ای در زبان عربی برخوردار است و ساختارهای «غیر + من + اسم جنس» و «غیر أنّ»، ساختار «غیر + ضمیر + من + اسم جنس/ اسم جمع» وساختار «من + غیر + مصدر موول / صریح» از جمله ساختارهای معاصر برای این تکواژ محسوب می شوند و هر یک معادل ترجمه خاص خویش را دارد. همچنین مشخص شد برخی ساختارهای جدید، جایگزین ساختارهای قدیمی این تکواژ هستند.
۲۴.

درآمدی بر چالش ها و رهیافت های ترجمه «کاد» منفی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 173 - 188

کلید واژه ها: قرآن «کاد»ی منفی ترجمه آسیب شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 650 تعداد دانلود : 333
ترجمه قرآن کریم همیشه دستخوش چالش ها و انتقادهای متعددی بوده و ترجمه ساختارها و ادوات نحوی از مهم ترین مصادیق این مقوله به شمار می رود. یکی از این مصادیق ترجمه «کاد»ی منفی است. بررسی میدانی معنای «کاد» منفی در بعضی ترجمه های فارسی قرآن، حکایت از ابهام به وجود آمده ناشی از رویکرد مترجم است که آیا حرف نفی، مختص فعل «کادَ» بوده، یا فعل پس از «کادَ» (خبر کاد) را نیز منفی می کند؛ و یا اصولاً «کادَ» به شکل منفی، چه مفهومی را القاء می کند. نقد و ارزیابی آسیب شناسی بعضی ترجمه های موجود در این زمینه و بررسی توصیفی- تحلیلی آرای بعضی مفسران و نحوییون، مشخص می دارد آیاتی که دارای «کاد»ی منفی است به دو دسته آیات تمثیلی و غیر تمثیلی تقسیم می شوند. در آیات تمثیلی نفی «کاد» در راستای نفی مقاربه برای مبالغه عدم رخداد فعل؛ و در آیات غیرتمثیلی حرف نفی وارد بر «کاد» مختص فعل پس از «کاد»(خبر کاد) می باشد که موجب اثبات رخداد فعل پس از نوعی رنج، سختی و اکراه خواهد بود.
۲۵.

«بعل» به مثابه بت در فرهنگ سامی و زمینه های کاربرد آن در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال شانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 1 - 18

کلید واژه ها: قرآن معناشناسی زبان های سامی بَعل هبل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 70 تعداد دانلود : 509
واژه «بعل» در قرآن کریم پنج مرتبه به کار رفته است. مفسران مسلمان این واژه را به شوهر، ربوبیت، و نام یک نوع بت معنا کرده اند، و همین تعبیر که واژه بعل هم زمان هم به معنای شوهر و هم به معنای یک نوع بت بیان شده، ایجاد ابهام کرده است. شواهد حاکی از آن است که سخن مفسران که بعل نام بتی بوده، صحیح می باشد و در میان اقوام مختلف سامی پرستش چنین بتی رواج داشته است. حال سؤال این مطالعه آن است که چرا اقوام سامی بتی به نام بعل داشته اند، به بیان دیگر چرا باید همسر آن قدر در این فرهنگ ها قداست پیدا کند که اساطیری شده و بتی به نام او نام گذاری گردد. در راستا تقارب معنایی دو واژه «بعل» و«هبل» می توان به شناسایی و کشف اسامی مضاف به واژه «بعل» در لغات و میراث زبان های سامی که عمدتاً نام شهرهای عربی است اشاره کرد. همچنین واژه بعل در قرآن کریم دارای دو معناست: اسم عَلَم (نام یک بت کنعانی)، و همسر (مرد )که با همسر خود به دلیلی دچار مشکل شده است. در شعر عربی نیز تقریباً همین دلالت با غلبه معنای عام همسری قابل مشاهده است .
۲۶.

تحلیل ساخت های گفتمان مدار در سوره مریم (بر اساس الگوی ون لیون)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۴) 178 - 190

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان انتقادی الگوی ون لیون ساخت های گفتمان مدار کارگزاران اجتماعی سوره مریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 601 تعداد دانلود : 81
تحلیل گفتمان انتقادی، یا همان شناسایی لایه های پنهان موجود در هر متنی، موجب درک بهتر آن متن می گردد. از آنجا که قرآن به عنوان یک کتاب آسمانی، برای هدایت بشر، بر پیامبر عظیم الشأن اسلام، حضرت محمد (ص) نازل شده است، اهمیت صحّت ترجمه و تفسیر آن بر کسی پوشیده نیست. با درک همین اهمیت، می توان به جایگاه تحلیل گفتمان در این حوزه نیز پی برد. پژوهش حاضر، به روش توصیفی-تحلیلی، با تکیه بر الگوی ساخت های گفتمان مدار "ون لیون"، تلاش کرده تا این الگوها را در سوره مبارکه «مریم» مورد تحلیل و بررسی قرار بدهد. لیون، مجموع افرادی را که در یک رویداد حضور دارند، با عنوان کارگزاران اجتماعی معرفی می کند. الگوی ون لیون، شامل مؤلفه های گفتمان مداری نظیر: حذف، اظهار، فعال سازی، منفعل سازی، تشخص بخشی، تشخص زدایی، پیوند زدن، تفکیک کردن و... می باشد. بسامد شیوه بازنمایی هر یک از کارگزاران اجتماعی موجود در سوره مریم، در قالب یک نمودار میله ای نمایش داده شده است. بررسی ها نشان داد که الگوی ون لیون، در تحلیل سوره مریم بسیار کارآمد است. علاوه بر آن، مشخص شد که از بین دو الگوی اظهار و حذف، بازنمایی کارگزاران اجتماعی، با شیوه اظهار، بسامد بالاتری دارد. گفتنی است که در میان انواع شیوه های بازنمایی برای اظهار کارگزاران اجتماعی، شیوه هایی بیش ترین بسامد را دارند که نسبت به شیوه مقابل خود از خاصیت نشان داری کم تری برخوردار باشند. همین موضوع، بیانگر آن است که در قرآن کریم، مکّی بودن سوره مریم و سطح مخاطبان اولیه آن دوره زمانی، در انتخاب مناسب ترین شیوه بیان، با هدف تأثیرگذاری عمیق تر، در نظر گرفته شده است.
۲۷.

بررسی و آسیب شناسی ترجمه حرف تعریف (ال) در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 151 - 168

کلید واژه ها: قرآن کریم ترجمه های قرآن ال آسیب شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 736 تعداد دانلود : 42
مقوله تعریف به (الف و لام) یکی از مباحث مهم بلاغی قرآن در موضوع علم معانی است و دقت و توجه لازم نداشتن در ترجمه حرف مدّ نظر سبب تغییر معنا و مراد واقعی کلام الهی و برداشت ناصحیح از آیات الهی می شود. باتوجه به دقت لازم نداشتن مترجمان، در نمونه های متعددی ضرورت بازنگری و آسیب-شناسی ترجمه قرآن لازم به نظر می رسد. در این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. در این روش محقق ابتدا در بررسی ای اجمالی از همه آیات قرآن کریم چند نمونه از آیاتی که معنای (الف و لام) موجود در یک کلمه آن آیه، تأثیر به سزایی در تنوع برداشت از مفهوم آن آیات داشته را شناسایی و ده نمونه از ترجمه های مترجمان محترم را بررسی کرده است؛ ترجمه هایی که جزء پرکاربردترین ومتداول ترین ترجمه های دردسترس  به زبان فارسی است. در این بررسی مشخص شد، توجه به معنای (ال) در ترجمه های بررسی شده، بازتاب زیادی ندارد و ناگزیر در برخی ترجمه های قرآن کریم نسبت به انتخاب نوع و ترجمه معنای (ال) باید بازنگری جدی صورت پذیرد. واژه اسلام در آیه (19/آل عمران) و واژه های ذکر و أنثی در آیه (36/ آل عمران)، (ولیس الذکر کالانثی) و (ال)  موجود در کلمات خلق و امر در آیه (54/ اعراف) ازجمله نمونه هایی است که در ترجمه الف ولام نسبت تأمل برانگیزی از ترجمه های متفاوت و بعضاً مخالف با آنچه در میراث تفسیری و نحوی و بلاغی است را دارد. همچنین در این بررسی در پایان تحلیل هرآیه ترجمه ای پیشنهادی مبتنی بر مستندات نحوی بلاغی و متکی به میراث علمی و تفسیری ارائه شده است. روش گردآوری به صورت کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی است.
۲۸.

جحیم و همایندهای آن در قرآن از منظر معناشناسی

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳) 98 - 114

کلید واژه ها: قرآن جحیم معناشناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 437 تعداد دانلود : 446
قرآن به عنوان معجزه جاودان اسلام، دارای ابعاد گوناگون اعجاز، از جمله اعجاز بیانی است. در این راستا هریک از واحدهای زبانی قران به گونه ای انتخاب شده اند که در رساندن معنا، هیچ واژه ای نمی تواند جایگزین واژه دیگری باشد و درصورت جایگزینی معنای مورد نظر از بین خواهد رفت. حال سؤال این است که واژه حجیم در قرآن به لحاظ معناشناختی چه معنا، و ابعاد و ویژگی هایی دارد. بررسی تحلیلی توصیفی این مسئله حاکی از آن است که این واژه در تمام موارد بکار رفته در قرآن کریم، دارای معنای ویژه و خاص خود بوده و هیچ یک از واژه های مترادف آن مانند دوزخ ، جهنم، نار، سعیر، سقر، قابلیت جانشینی آن را ندارد. بلکه اشاره به جایگاه ویژه ای در دوزخ دارد و نوعی خاص از محل عذاب در درون دوزخ را به تصویر می کشد؛ نه این که نام دیگری برای آن باشد. در کاربرد این واژه در آیات، تمام امور مربوط به آن از جمله صفات جحیم مانند بروز و تسعیر، وارد شوندگان در جحیم مانند کافران و غاوون، انواع عذاب در آن مانند کبّ و تصلیه و ابزارهای عذاب آن مانند غلّ و سلاسل و غذای اهل آن مانند زقوم و غسلین مورد توجه قرار گرفته است.
۲۹.

دیدگاههای شیخ طوسی در معناشناسی علم صرف و کارکرد آن در تفسیر التبیان (مطالعه موردی: اسم فاعل و صیغه مبالغه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۵۰ 40 - 50

کلید واژه ها: شیخ طوسی التبیان معناشناسی صیغه مبالغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 128 تعداد دانلود : 732
تفسیر « التبیان » تألیف شیخ طوسی، از مهم ترین تفاسیر شیعه و پراسنادترین آنها است و در جهان اسلام یک تفسیر جامع و شامل محسوب می گردد. در این تفسیر به موضوع دلالت الفاظ از حوزه ترادف و دلالت نحوی و صرفی، توجه و ملاحظات ویژه ای گردیده است. این مفسر با تأمل در الفاظ، به شناسایی لایه های معنایی مختلف آیات از همه دریچه ها از جمله صرف، می پردازد. به عبارت دیگر، او یکی از پیشگامان و بنیان گذاران شناسایی علم دلالت صرفی کلمات در آیات و استفاده از آن در تفسیر بوده است. دلالت صرفی به مجموعه دلالتهای مرتبط با حوزه علم صرف اطلاق می شود و در مباحث زبان شناسی معاصر مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش، به بازخوانی و تحلیل آراء شیخ طوسی و دلالت شناسی وی از ساختارهای اشتقاقی اسم فاعل و صیغه مبالغه در تفسیر « التبیان » پرداخته شده است و مشخص گردید دو وجه مجرد و مزید اسم فاعل از یک ریشه و با یک معنا کاملاً بادقت و حکیمانه بوده است. همچنین در خصوص صیغه های مبالغه در اوزان فعول، فعیل، فعّال و مفعال، دلالتهای ژرف و عمیقی وجود دارد که شیخ طوسی به خوبی این موارد را شناسایی و تبیین کرده است. این یافته ها کاملاً با مباحث و آراء پژوهشگران حوزه معناشناسی صرف تطبیق داده شده است. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای تدوین گردیده است.
۳۰.

بینامتنیت قرآنی در شعر شاعر مقاومت محمدقیسی

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال دوم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: محمد قیسی بینامتنیت قرآن کریم شعر مقاومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 190 تعداد دانلود : 36
بینا متنیت در اشعار شعرای مقاومت فلسطین همواره به عنوانبه ابزار مهم در تبیین و تأثیرگذاری روحیه مقاومت وپایداری نمودی بارز داشته است.در این میان محمد قیسی شاعر مقاومت فلسطینی که خود از رنج بردگان آوارگی و اشغال سرزمین فلسطین است از فن بینامتنیت از کتب مقدس قرآن تورات وانجیل بسیار بهره جسته است که سهم قرآن کریم از همه بیشتر است و مهارت خاصی در این مهارت داشته است. در این بررسی مشخص گردید عمدتاً وی با استفاده از فن های تضاد یا تغییر مفهوم از آیات در راستای واقعیت بخشی متناسبباتجربه شعری استفاده کرده وتوانسته موفقیت خوبی در تعبیر شعری کارآمد وتاثیر گذار به دست آورد و همین امر بر غنای حماسی و ملموس پایداری شعر وی افزوده است. در این بررسی مشخص گردید عمدتاً وی با استفاده از فن های تضاد یا تغییر مفهوم از آیات در راستای واقعیت بخشی متناسبباتجربه شعری استفاده کرده وتوانسته موفقیت خوبی در تعبیر شعری کارآمد وتاثیر گذار به دست آورد و همین امر بر غنای حماسی و ملموس پایداری شعر وی افزوده است. این بررسی به روش کتابخانه ایو با رویکرد وصفی-تحلیلی تدوین گردیده است.
۳۲.

نشانه شناختی جایگزینی واج و تأثیر آن در ایفای معنا در متون تفسیری (مطالعه موردی تفسیر التبیان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال یازدهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۴۳

کلید واژه ها: قرآن کریم واج شناسی شیخ طوسی التبیان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات موارد دیگر کتاب شناسی تفسیر
تعداد بازدید : 277 تعداد دانلود : 925
شیخ طوسی در تفسیر التبیان، صاحب نظرات و آراء ویژه تفسیری و قرآنی است. این پژوهش بر آن است، تلاشها و اجتهادهای ایشان را در دریافت معناشناسی واج و نشانه شناختی تغییر صامت و مصوّت در ایفای معنا، به تصویر بکشد. برای این منظور، موارد قابل توجهی از استنباطها و فهم ظریف ایشان در این خصوص شناسایی، بررسی و تبیین، و یافته ها به روش توصیفی تحلیلی ارائه شده است. در این بررسی، مشخص گردید اندیشمندان و علمای اسلامی، نبوغ و ذکاوت فراوانی در این خصوص داشته اند و با وجود نوپیدا بودن علم «واج شناسی»، اما نشانه شناختیهای قابل توجهی در تفاسیر قرآن کریم در سده های اولیه اسلامی می توان یافت که تفسیر التبیان شیخ طوسی، مصداقی بارز و شاهدی محکم بر این مدعا است.
۳۳.

الألفاظ الفارسیة فی آثار الجاحظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۳

کلید واژه ها: الجاحظ الحضارة الثقافة الإسلامیة الثقافة الفارسیة التفاعل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 568 تعداد دانلود : 783
یعدّ العصر العباسی فترة ذهبیة للأدب والعلم فی التاریخ الإسلامی وقد تسربت الثقافة الفارسیة فی المجتمع العباسی وتبلورت ملامحها فی طیّات کتب الأدب وأضابیرها واعتبر البعض ذلک سیطرة الأثر الفارسی ونفوذه الغالب ولکن هل هم مصیبون فیه؟ لقد حاولنا الإجابة عن هذا السؤال ولقد تراءت بین حین وآخر وقد اتسمت الثقافة فی هذا العصر بطابع فارسی واستمدّ المجتمع العباسی فی عصره الأول بعض العناصر الثقافیة من الثقافة الفارسیة وتبلور بذلک الأثر الفارسی فی تکوین الثقافة الإسلامیة. لقد تواردت الألفاظ الفارسیة ذات دلالات مختلفة لتکشف ظاهرة التفاعل والتمازج الثقافی الذی مهّد الأرضیّة لتشیید صرح الثقافة الإسلامیة الراقیّة بما تداخل فیها من الأثر الفارسی. وقد قمنا بضبط ألفاظ الثقافة العباسیّة مصنّفة فی مجالات الحیاة المختلفة، وموثقة فی ضوء نصوص کتب الجاحظ، مع دراسة دلالتها بدقّة فی ضوء معاجم التراث العربی وتأصیل الدخیل من الفارسیة . وتعدّ أعمال الجاحظ من خیر النماذج التطبیقیة للحضور الفارسی فی الثفافة الإسلامیة . وقد توصّلنا إلی أنّ هذا الأثر الفارسی ینمّ عن ظروف مهّدت الأرضیة للتواصل والتفاعل بین الثقافات الوافدة فی العصر العباسی ما نتجت عنه الحضارة الإسلامیة وطلیعة التطور فی جمیع المجالات العلمیة والثقافیة وصوّرنا بذلک جانباً من هذا التواصل.
۳۴.

بدیع و جلوه های معنایی آن در سوره مریم از دیدگاه فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال نهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلید واژه ها: قرآن تکرار بدیع جناس طباق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 264 تعداد دانلود : 128
بدیع یکی از مهم ترین آرایه های بلاغی در علم بلاغت است و یکی از سه قسم اصلی علم بلاغت به شمار می رود، اما متأسفانه همواره به عنوان پیرایه ای لفظی برای ایجاد زیبایی و تنوع و یا آهنگین کردن سخن معرفی شده است. در این مقاله به مسائل بلاغی سوره مریم با رویکرد آرایه های بدیعی پرداخته می شود که در مورد بدیع، بر طباق، التفات و تکرار تأکید شده است. همچنین به تکرارهای موجود در این سوره پرداخته شده است. این بررسی بدون شک تنها به برخی از قضایای معنوی این سوره اشاره کرده است و باید اذعان کرد که قرآن اعجازی زاید الوصف دارد که عجز انسان مانع از درک آن می شود؛ زیرا هرگاه پژوهشگر بخواهد بخشی از این دریا را شناسایی کند، از قسمتی دیگر بازمی ماند و با دریایی مواجه می شود که پایانی ندارد و این امر بیانگر معجزه جاوید بودن قرآن کریم است. در این تحقیق از کتابهای اعراب، تفسیر و بلاغت به منظور پرده برداشتن از این حقایق ژرف بهره گرفته شده است. در این بررسی مشخص گردید استفاده از طباق و جناس، نه تنها از باب آرایه ای لفظی، بلکه موضوعی مؤثر بر معنای محوری سوره است. همچنین میزان تکرار افعال در صیغه های ماضی، مضارع و امر دارای معنایی قابل تأمل است. تکرار واژه های الله، الرحمن و رب نیز به ترتیب آماری متناسب با فضای رحمت و تدبیر امور، از جانب خداوند در موضوعات مطرح شده در آیات است.
۳۷.

تأثیر فرهنگ فارسی بر شعر ابن هانی اندلسی (أثر الثقافة الفارسیة فی شعر ابن هانی الأندلسی)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال اول زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴

کلید واژه ها: التأثر الفارسیة العربیة التأثیر ابن هانئ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 758 تعداد دانلود : 45
تعنی هذه الدراسة برصد الملامح والمفردات الفارسیة الواردة فی شعر ابن هانی الأندلسی، کی تقدم دلیلا آخر علی العلاقات المتبادلة العریقة بین اللغتین الفارسیة والعربیة منذ أقدم الزمان إلی یومنا هذا وهی تعرض أیضا دلیلا آخر علی التفاعل الحضاری والثقافی بین العرب والفرس، وتعطی فکرة واضحة عن مدی تأثیر کل من اللغتین فی الأخری، مع أن هذا الشاعر الأندلسی یبعد کل البعد عن مستقر اللغتین الرئیس. وقد تطرق البحث أیضا إلی معالم (الحضورالإیرانی فی شعر ابن هانی الأندلسی) وتقسیمها موضوعیا وشرحها شرحا وافیا، وقد تناولنا محاور عدّة فیما درسناه لنعرض بحثا من بحوث الأدب المقارن ولنکشف الغموض المسدل علی بعض المصطلحات الواردة فی شعر ابن هانی الأندلسی.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان