جمیله توکلی نیا

جمیله توکلی نیا

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جغرافیا انسانی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی. (نویسنده مسئول).

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۱۱۶ مورد.
۶۱.

جغرافیای شرکتی خدمات پیشرفته پشتیبان تولید پژوهش موردی: کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جغرافیای شرکتی جهانی شدن اقتصادی شهرهای جهانی خدمات پیشرفته ی پشتیبان تولید (APS) کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲
این مقاله در ابتدا "خدمات پیشرفته ی پشتیبان تولید" (APS)را تعریف می کند و به نظریه های پیرامون کارکرد و رفتار فضایی APS می پردازد. سپس جغرافیای شرکتی APS تهران را در مناطق 22 گانه ی شهرداری، با هدف تبیین جایگاه فراملی کلانشهر در شبکه ی شهری جهانی، تحلیل می کند. از حدود دو هزار شرکت ارائه دهنده ی این خدمات، دویست نمونه را مورد پرسشگری و مصاحبه قرار می دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که: 1- کلانشهر تهران، مرکز فرماندهی و مدیریت خدمات پشتیبان تولید در ایران است. 2- تهران از نظر پیوندهای جهانی به واسطه ی APS، از جایگاه ضعیفی برخوردار است و هنوز شهر جهانی محسوب نمی شود. 3- از نظر سازمان فضایی، خدمات APS جغرافیای جدیدی را بر مبنای اقتصاد شرکتی طی دو دهه ی اخیر در تهران شکل داده است که موجب پیدایش"کانون خدمات شرکتی کلانشهر تهران" متفاوت از مرکز تجاری گذشته شهر است.
۶۲.

تحلیل تطبیقی فعالیتهای گردشگری مناطق 1 و20 شهر تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: گردشگری طبیعت محور گردشگری تاریخی مذهبی مناطق 1 و20 شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۳۳
کلان شهر تهران در شمال کشور و جنوب دامنه رشته کوه البرز واقع شده است. ارتفاع این شهر در بلندترین نقاط شمال به 2000 متر و در جنوبی ترین نقاط به 1050 متر از سطح دریا می رسد. تهران از شمال به نواحی کوهستانی و از جنوب به نواحی کویری منتهی می شود و  با توجه به تنوع محیطی، یکی از کانونهای مهم گردشگری در سطح کشور به شمار می رود. بر اساس ویژگی های متفاوت مکانی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادی گردشگری در تهران، در مناطق مختلف نیز تفاوتهایی وجود دارد. در این پژوهش سعی شده است ابتدا تصویری از تفاوتهای فضایی شهر معرفی گردد و سپس با شناسایی زیرساخت ها و توانهای محیطی مبتنی بر ویژگی ها و توانهای گردشگری شهر تهران، علل تفاوت ها مشخص شوند. بدین منظور عوامل تاثیرگذار بر گردشگری در دو منطقه مطالعاتی ( منطقه 1و20 ) با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. باتوجه به رویکرد تحقیق مبنی بر توسعه پایدار شهری، از دو منطقه 1و 20 به ترتیب با کاربرد فرمول کوکران 130 نفر در منطقه 1 و 130 نفر در منطقه 20 به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج حاصل از بررسی نمونه ها و تهیه جدول سوات ضمن مشخص ساختن نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدات در دو منطقه، نشان داد که گردشگری در دو منطقه مطالعاتی دارای تفاوتهایی است. گردشگری در منطقه 1 شهر تهران عموما از نوع طبیعت محور و در منطقه 20 شهر تهران به دلیل قدمت تاریخی و مذهبی، ازنوع گردشگری مذهبی تاریخی به شمار می رود. 
۶۳.

تحلیلی بر جریان های فضایی و شبکه منطقه ای در نواحی مرزی. مطالعه موردی: نواحی مرزی استان گلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبکه منطقه ای شبکه محلی منظومه روستایی ترکمن صحرا توسعه روستایی - شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۲۰۹
تقویت پیوندهای روستایی شهری با هدف  توسعه اقتصادی و کاهش  فقر، به شرایط جغرافیایی، اجتماعی-اقتصادی و اکولوژیکی محلی و منطقه ای بستگی شدید دارد و جریان های موجود که بین سکونتگاه های روستایی - شهری و شبکه منطقه ای منتج از آن در شرایط مناسب می توانند موجد همبستگی و پیوندهای روستایی- شهری و نه تنها به برپایی شبکه های فضایی منتهی گردیده، بلکه زمینه شکل گیری شبکه های اجتماعی را نیز مهیا نمایند.این خود می تواند بستر مناسبی را جهت توسعه یکپارچه روستایی- شهری فراهم آورد. در این راستا این پژوهش در چارچوب منطقی قیاسی و روشی تحلیلی- توصیفی و انتخاب 20 روستای مرزی به عنوان حجم نمونه بادرنظرداشتن مرز بین المللی به عنوان یک واقعیت فضایی، در پی تجزیه و تحلیل فضای جریان ها مابین سکونتگاههای روستایی و شهری در انزوای جغرافیایی نواحی مرزی استان گلستان است، تا از این طریق امکان شکل گیری شبکه منطقه ای مبتنی بر پیوندها و توسعه یکپارچه روستایی شهری مورد بررسی قرار گیرد. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که همبستگی مستقیمی مابین جریان ها و سطح توسعه یافتگی سکونتگاههای روستایی جهت شکل گیری شبکه منطقه ای وجود دارد و جریان موجود مابین سکونتگاه های شهری و روستایی در منطقه مورد مطالعه در چارچوب یک شبکه منطقه ای، در برگیرنده سه شبکه محلی است. در کرانه غربی منطقه مورد مطالعه، شهر گمیش تپه به عنوان یک شهر کوچک میانی و روستا - شهر سیمین شهر و روستاهای پیرامونی یک شبکه محلی (مبتنی بر منظومه روستایی سیمین شهر) و در کرانه شرقی منطقه مادرشهر ناحیه ای گنبد و روستا شهر اینچه برون یک شبکه محلی (مبتنی بر منظومه روستایی اینچه برون) و نواحی میانی شهر متوسط آق قلا و روستا شهر انبارالوم و روستاهای مرتبط شبکه محلی دیگری (مبتنی بر منظومه روستایی انبارالوم) را شکل داده اند و یک شبکه محلی در منتهی الیه نواحی غربی منطقه مورد مطالعه شامل شهر گنبد و روستاهای پیرامونی (منظومه روستایی داشلی برون) در حال شکل گیری است.
۶۴.

Environmental Analysis of Villages on the Skirt of Farsan City based on the Urban and Rural Relationship(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Environmental relationship City and village Periphery villages Farsan

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۳۰
Purpose - The rural-urban integration refers to an optimal combination of natural, economic, social, and spatial factors. The scale of this integration depends on the extent to which urban and rural systems (economic, social, and environmental) influence, interconnect, complement, and share benefits. The main goal of this study is the environmental analysis of villages in the periphery of Farsan city based on the rural-urban relationship. Design/methodology/approach- This is an applied study that uses a descriptive-analytical method. Data were collected using a questionnaire. The statistical population of the study consists of the four villages in Farsan county with a population of over one thousand people. Together, these four villages are home to about 4285 households (14972 people) from which a sample of n=375 was selected using Cochran's formula. Finding - The results of the research based on the one-sample t-test indicate an environmental relationship between Farsan county and its nearby villages. The environmental indicators such as noise pollution and non-expansion of green space, the change of cultivation pattern, the intensified land abuse and brokerage, the reduced share of water in agriculture, and the limited environmental knowledge of villagers suggested adverse effects whereas other variables manifested the positive effects of the connection with Farsan on improving the environment of the nearby villages. The results of regression analysis showed that the environmental relationship of Farsan with its surrounding villages explained 17% of study indices (environmental health, land-use change, water and soil resources, knowledge and importance of environmental issues) and the remaining 83% was explained by other factors not addressed in this study. Research limitations/implications - The main limitation of the study was the scant literature on the environmental effects of the urban-rural relationship. Practical implications - Implementing a suitable cultivation model for agricultural products, expanding new irrigation systems, maintaining and reviving orchards, and raising awareness of environmental issues among villagers should be put on the agenda. Originality/value - Investigating environmental effects of the urban-rural relationship as a way of ensuring sustainable rural settlement and environmental protection in the study area.
۶۵.

ارزیابی تحقق شهر هوشمند با تاکید بر رویکرد کیفیت زندگی شهری، مورد مطالعه: منطقه ۲ شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۲۵۷
کیفیت زندگی از مهمترین مقوله های دنیای امروزاست که برنامه ریزی شهری رابرآن داشته است تابه جستجوی شاخص های جدید و کاربردی برای ارتقاء کیفیت زندگی بپردازد و برای حل این مسئله راهکارهایی مانند شهر هوشمند، شهرپایدارو.... را هدف قرارداده است.بدین منظور این تحقیق در پی بررسی نقش کیفیت زندگی درتحقق شهرهوشمنداست.این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روش تحلیلی -کاربردی مبتنی بر استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری در کنار مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به هدف واکاوی راهبرد بهینه در ارتباط با کیفیت زندگی و ارتباط آن با شهرهای هوشمند به تحقیق پرداخته است. جامعه آماری درمرحله اول 200 نفر از ساکنین و شاغلین محدوده مورد نظربوده و در مرحله دوم یعنی تحلیل آماراستنباطی (مدل یابی معادلات ساختاری)از نظرات کارشناسان و مهندسین مشاور منطقه 2 برای تعیین وضعیت برخی از متغیرهای تخصصی تر استفاده شده است. نتایج نشان داد مهمترین شاخص شهر هوشمند مردم و زندگی هوشمند است و کمترین تاثیر را حکمروایی هوشمند در تحقق این امر را دارد و مهمترین شاخص کیفیت زندگی شهری کیفیت اقتصادی بوده وکمترین تاثیر را شاخص کیفیت کالبدی به خود اختصاص داده است. در نهایت بار عاملی متغیرکیفیت زندگی نشان دهنده تاثیر قوی و تعیین کننده آن در تحقق شهر هوشمند می باشد. همینطور این رابطه دو سویه بوده و شهرهوشمند به نوبه خود تاثیری با شدت کمتر بر ارتقاء کیفیت زندگی دارد. شماره ی مقاله: ۲۵
۶۶.

نقش مؤلفه های اصلی شکل گیری رهیافت رشد هوشمند در توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان جیرفت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رشد هوشمند توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی شهرستان جیرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۱۷
طرح مسئله- امروزه رهیافت رشد هوشمند نقش بسیار مهمی در توسعه پایدار روستایی دارد. این رویکرد تلاش می کند، کیفیت زندگی انسان ها را ارتقا دهد، درصدد پاسخگویی به مسائل و مشکلات اجتماعی- اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی و راهگشای مدیریت روستایی برای استفاده بهینه از امکانات و حل معضلات روستایی است. درواقع رهیافت رشد هوشمند مسیری را برای برون رفت از ناپایداری و رسیدن به توسعه پایدار در نواحی روستایی فراهم می کند. هدف- هدف این پژوهش، بررسی وضعیت مؤلفه های رشد هوشمند در سکونتگاه های روستایی شهرستان جیرفت است. روش- داده های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و برای تجزیه و تحلیل از نرم افزارهای مختلف استفاده شد. این پژوهش بر پایه روش توصیفی – پیمایشی و ازنظر هدف، کاربردی است. برای گردآوری اطلاعات روش های اسنادی و میدانی به کار رفت. جامعه نمونه این پژوهش، ساکنان 18روستای بالای 1000 نفر جمعیت شهرستان جیرفت از توابع استان کرمان است. در این بین، براساس فرمول کوکران، از بین 12131 خانوار، تعداد 261نفر انتخاب و با روش تصادفی از آنها نظرسنجی شد. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از نرم افزارهای SPSS، AHP، GRA و GIS استفاده شد. نتایج- براساس نتایج به دست آمده از مدل ساختاری PLS، بعد حمل ونقل و ارتباطات (723/0) دارای بیشترین اثرگذاری بر شکل گیری رشد هوشمند در محدوده موردمطالعه بوده است. بعد از آن به ترتیب شاخص های بهبود بافت کالبدی، ارتقای کیفیت محیطی، پایداری اجتماع محلی، پایداری اقتصاد محلی، ارتقای کیفیت مسکن و تراکم و توسعه فشرده با 715/0، 707/0، 706/0، 704/0، 626/0 و 459/0 قرار می گیرند. نتایج تحلیل فضایی نشان دهنده آن است که بیشترین میزان رتبه سکونتگاه های روستایی به لحاظ بهره مندی از شاخص های رشد هوشمند متعلق به روستاهای علی آباد، دولت آباد، دوبنه، حسین آباد دهدار، اسماعیلی سفلی و گلاب صوفیان سفلی و روستاهای طرج، کنار صندل، نارجو و سغدر دارای کمترین رتبه به لحاظ بهره مندی از شاخص های رشد هوشمند است. به طور کلی نتایج ارائه شده نشان دهنده آن است که رهیافت رشد هوشمند تأثیر مثبت و معناداری در توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی داشته است. نوآوری- در پژوهش حاضر برای اولین بار به موضوع مؤلفه های مؤثر بر شکل گیری رشد هوشمند در توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی با استفاده از مدل های کاربردی توجه شده است.
۶۷.

پایداری اقتصادی در مناطق پیراشهری اسلامشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه پایداری اقتصادی مناطق پیراشهری اسلامشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۷۸
سنجش پایداری اقتصادی، به عنوان ابزاری در فرآیند برنامه ریزی توسعه پایدار بوده و لذا توجه به آن در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها امری اجتناب ناپذیر است. هدف اصلی این پژوهش سنجش پایداری اقتصادی محدوده پیراشهری شهر اسلامشهر و روستاهای اطراف خود است.  نوع تحقیق کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی، تحلیلی می باشد. روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی- میدانی (پرسشنامه و مشاهده) صورت گرفته است. جامعه آماری در این پژوهش را  ساکنین شهر اسلامشهر و 22  روستای دارای سکنه در 4 دهستان (احمدآباد مستوفی، ده عباس، فیروز بهرام و چهاردانگه) در محدوده پیراشهری شهر اسلامشهر تشکیل داده اند که طبق سرشماری سال 1395دارای 548620 نفر جمعیت بوده است که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر تعیین شده است؛ و روش نمونه گیری به صورت تصادفی انجام شده است. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون تحلیل عاملی، تحلیل تشخیصی و رگرسیون لجستیک، مدل چند معیاره TOPSIS- fuzz)  از نرم افزار Spss و ٍExcle استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که درروش تحلیل عاملی که میزان پایداری اقتصادی منطقه برابر با 41/0 است که ازنظر پایداری اقتصادی در وضعیت مناسبی قرار ندارد. نتایج حاصل از مدل شباهت به گزینه ایدئال فازی نشان می دهد که سکونتگاه احمدآباد با برخورداری از شاخص شباهت 79/0 بیشتر از سایر مناطق در رتبه اول برخورداری از پایداری شاخص های توسعه اقتصادی قرار دارد. بر مبنای نتایج به دست آمده از رگرسیون چند متغیره، به ترتیب: 1- عامل رفاهی تجاری، 2- عامل جمعیتی، 3- عامل صنعتی بیشترین سهم را در پایداری اقتصادی منطقه پیراشهری اسلامشهر را دارد.
۶۸.

عدالت فضایی در پراکنش خدمات عمومی شهر (مطالعه موردی: منطقه هشت شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برابری عدالت فضایی مدل آنتروپی شانون مدل کوکوسو خدمات عمومی شهر محلات منطقه هشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۱۶
عدالت فضایی در شهر، به انتظام پراکندگی و طرح پراکنش فضای خدمات و امکانات شهری، نگاه ویژه ای می نماید. در مبحث برابری و مساوات هیچ کدام از گروه های شهری و طبقات ساکن در آن بر دیگری رجحان ندارد و نگاه یکسانی برای همگان فارغ از پایگاه اجتماعی و اقتصادی شان برای دسترسی به خدمات عمومی شهری مهیا می سازند. بدین سبب این موضوع همان طور که از تجمع امکانات و خدمات شهری در یک ناحیه از قطبی شدن فضای شهر و نابرابری های اجتماعی پیشگیری می کند، باعث دسترسی همگان به امکانات در شهر می گردد. به همین منظور پژوهش حاضر در جهت کاوش سنجش عدالت فضایی در پراکنش خدمات و امکانات شهری در محلات منطقه هشت شهر تهران می باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر روش های کتابخانه ای و اسنادی است. داده های مورد استفاده در این پژوهش داده هایی هستند که از طرح های شهری اقتباس شده اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، در مرحله اول با استفاده از آنتروپی شانون میزان توازن (برابری) و یا عدم تعادل (نابرابری) هر کدام از کاربری ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سپس اقدام به رتبه بندی محلات 13 گانه، مناطق و میزان بهره مندی از خدمات و امکانات شهری با استفاده از مدل کوکوسوکه برای رتبه بندی مناطق استفاده شده و نتایج به دست آمده نشان دهنده عدم تعادل در توزیع فضایی خدمات و امکانات شهری می باشد. براساس نتایج روش آنتروپی، معیار فرهنگی با وزن 0.463 رتبه اول را کسب کرده است. معیار ورزشی با وزن 0.255 رتبه دوم و معیار فضای سبز با وزن 0.153 رتبه سوم را کسب کرده است. طبق مدل کوکوسو و با توجه به نتایج، محله کرمان رتبه اول، فدک رتبه دوم و وحیدیه رتبه سوم را کسب کرده است.
۶۹.

برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری در نقاط پیراشهری موردپژوهی: محور گردشگری وردیج-واریش؛ منطقه 22 شهرداری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی راهبردی گردشگری پیراشهری نواحی پیراشهری آگروتوریسم و اکوتوریسم محور گردشگری وردیج-واریش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۶۷
امروزه گردشگری به عنوان یکی از پیشران های توسعه جوامع به شمار می رود. در این میان گردشگری پیراشهری نیز همچون سایر گونه های گردشگری نقش مهمی در توسعه محلی و منطقه ای و اقتصاد محلی بر عهده دارد. هدف پژوهش حاضر که به صورت موردی در محور گردشگری وردیج-واریش صورت پذیرفته، تدوین راهبردهای مناسب توسعه گردشگری است. روش انجام پژوهش، توصیفی-تحلیلی است که جهت گردآوری داده ها از روش های اسنادی و مراجعه به منابع کتابخانه ای و پیمایشی و به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل سوات و ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمّی (QSPM) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که راهبرد مناسبِ توسعه گردشگری در محور مورد مطالعه، راهبرد رقابتی است. رویکرد مدیران محلی و منطقه به موضوع گردشگری و لزوم توسعه محور گردشگری و نزدیکی به قطب های جمعیتی و فعالیت کلانشهرهای تهران و البرز در زمره فرصت های مهم محور گردشگری به شمار می رود. همچنین در اولویت بندی راهبردها بر اساس ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمّی، راهبرد برنامه ریزی جهت سوق دادن محور به سوی استفاده از آگروتوریسم و اکوتوریسم، تنوع بخشی به اشتغال روستاییان برای ایجاد معیشت پایدار و جلب گردشگران به روستاها و راهبرد تنوع بخشی به فعالیت ها و امکانات و خدمات و تسهیلات گردشگری به منظور افزایش تنوع شغلی به ترتیب بالاترین امتبازها را کسب کردند؛ در نتیجه از اولویت بیشتری برخوردارند. تنوع بخشی به برنامه های تبلیغاتی برای معرفی جاذبه های محور به گردشگران و جلب مشارکت های مردمی در حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع طبیعی با تأکید بر حفظ محیط زیست نیز از دیگر راهبردهای مهم در توسعه گردشگری در محور وردیج-واریش است.
۷۰.

فراتحلیل مطالعات امنیت و بزهکاری در سکونتگاه های خودانگیخته شهری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فراتحلیل امنیت بزهکاری سکونتگاه خودانگیخته شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۸
از پدیده حاشیه نشینی و اسکان خودانگیخته به عنوان تهدیدی برای امنیت شهرها یاد می شود. با توجه به اهمیت موضوع امنیت و ایمنی در زندگی انسان ها، پژوهش های زیادی در محافل علمی و دانشگاهی در دهه های اخیر دراین باره انجام شده است. تعدد و تنوع پژوهش ها و نتایج متناقض هر کدام، ممکن است احساس بی فایده بودن اجرای این پژوهش ها را در ذهن مخاطب القا کند. درحالی که اجرای پژوهش های ترکیبی همچون فراتحلیل برای جمع بندی و خلاصه نتایج آن ها و جلوگیری از نقاط ضعف احتمالی در پژوهش های آتی، احساس نیاز می شود. روش پژوهش حاضر، فراتحلیل و جامعه آماری شامل کتب، مقالات و پایان نامه های دانشگاهی است که در سال های (۱۳۸۴تا ۱۴۰۰) شمسی با موضوع جرم و امنیت در سکونتگاه های خودانگیخته شهری نگاشته شده است. پس از پالایش مهم ترین کارهای انجام شده، در نهایت (۹۰) پژوهش انتخاب و با رویکرد کیفی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحلیل نشان داد که پژوهش های صورت گرفته در حوزه امنیت در سکونتگاه های خودانگیخته شهری را می توان در دسته های «کالبدی»، «اجتماعی»، «اقتصادی» و «زمینه ای» دسته بندی کرد. متغیرهای کالبدی جزء بیشترین متغیرهایی بودند که محققان از جنبه های مختلف ارتباط آن را با مسئله امنیت در سکونتگاه های خودانگیخته شهری سنجیده اند؛ به عبارتی از دیدگاه پژوهش های مطالعه شده، سهم ناهنجاری های کالبدی و محیطی، و امنیت تصرف زمین در کاهش یا افزایش امنیت در سکونتگاه های خودانگیخته شهری از متغیرهای دیگر بیشتر است.
۷۱.

Importance of Urban Tourism Planning in Tehran with Economic Approach

کلید واژه ها: planning Tehran Urban Tourism Economic Development

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۱۹
In world economic process, tourism plays a critical role and is deemed as a main element of development. One of mostly-used types of tourism is the urban tourism as the beginning of development of this industry, and attracts many tourists per year. This paper studies the urban tourism importance, then the role of urban tourism planning in metropolitan Tehran. The main purpose of this research is the analysis and recognition of position of tourism industry in economic growth and income resources of Tehran. The current research is practical in goal, and descriptive- inferential in the research performance methodology, and the data was collected using the documentary and questionnaire method. Statistical population of this research includes Tehran inhabitants among whom the researcher- organized questionnaire was distributed and collected. Using Cochran Formula, 384 people was chosen as sample of statistical population, and data was analyzed and the statistical tests were used by applying SPSS software. The results indicated that planning for attraction of more tourists and increase of their duration can be effective on economic development of Tehran. In this research, tourism industry includes two important factors, infrastructures and advertisement, which shall be considered as main priority and seriously pursued in Tehran tourism planning
۷۲.

تعیین اولویت های توسعهی درون زا در شهر گرگان با استفاده از اصول رشد هوشمند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پراکنش شهری توسعه پایدار رشد هوشمند گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۱۱
الگوی گسترش شهرها در رابطه با رشد شهرنشینی موجب رشد افقی بیش از اندازه شهرها شده است. در برابر این پدیده، نظریهها و جنبشهایی برای دستیابی به توسعه پایدار شهری شکل گرفت که از آن جمله میتوان به جنش رشد هوشمند اشاره کرد. در این نظریه رشد و گسترش فیزیکی شهر در خدمت جامعه، اقتصاد و محیط زیست برای ارتقای کیفیت زندگی قرار میگیرد. گرگان از شهرهای حاصلخیز شمال کشور میباشد که علاوه بر مرکزیت سیاسی، مرکزیت اقتصادی منطقه را نیز بر عهده دارد. امروزه پدیده پراکنش شهری در این شهر به وضوح قابل مشاهده میباشد که از آن جمله میتوان به نابودی زمین های حاصلخیز و اراضی جنگلی پیرامون شهر اشاره کرد. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از این جنبش، اولویت های توسعه درون زا در شهر گرگان به منظور کنترل پدیده پراکنش شهری این شهر تعیین گردد. بدین منظور، عوامل مختلف شهری با اصول ده گانه رشد هوشمند مورد مطابقت به نقشه و لایههای اطلاعاتی تبدیل شدند. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی GIS قرار گرفتهاند، این عوامل در محیط بر اساس درجه اهمیتشان نسبت به یکدیگر مقایسه و وزن دهی شدهاند و درنهایت مناطق مستعد توسعه با توجه به اصول (AHP) رشد هوشمند در محدوده شهر مشخص شده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی میباشد و از من ابع و دادههای موجود در سال 1386 استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد مناسب ترین مکان برای توسعه در شهر گرگان بر اساس اصول رشد هوشمند شمال و شرق به سمت شمال شرقی شهر میباشد و مکانهای دیگر از اولویت کمتری برخوردارند.
۷۳.

تحلیل جغرافیایی مرگ ناشی از سرطان ریه درکلانشهر تهران با رویکرد اپیدمیولوژیک طی دوره 1397- 1387(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل جغرافیایی سرطان ریه رویکرد اپیدمیولوژیک کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۱۱
سرطان ریه یکی از شایعترین علت مرگ ناشی از سرطان در سراسر جهان است. در این پژوهش کلانشهر تهران به عنوان پرجمعیت ترین و آلوده ترین شهر کشور در زمینه سرطان ریه انتخاب شده است. 4158 مرگ ناشی از سرطان ریه در دوره ی مورد بررسی در شهر تهران رخ داده است و تلاش شده است تا با رویکرد اپیدمیولوژیکی و با استفاده از روش های توصیفی و استنباطی و همچنین استفاده از نرم افزار جی آی اس، به تحلیل جغرافیایی سرطان ریه و عوامل اثرگذار برآن (ریسک فاکتورهای مهم) بپردازیم. بنابراین این پژوهش از نوع بنیادی و کاربردی می باشد. براین اساس از ضریب تغییرات و ترسیم نمودار و نقشه برای بررسی روند کنونی و از مدل رشد نمائی برای پیش بینی استفاده شده است. متغیرهای اثرگذار مهم شامل نرخ کهنسالی، مصرف سیگار، میزان انتشار گاز آزبست، جنسیت و منطقه ی سکونت نیز بررسی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که مناطق واقع در مرکز و جنوب تهران، مرگ ناشی از سرطان ریه بیشتری را به نسبت سایر مناطق داشته و مناطق واقع در غرب (21، 22) نرخ های پایین تری را تجربه کرده اند. میزان مرگ و میر در تمام سال های مورد بررسی در مردان بیش از زنان بروده است و 61.04 درصد از مرگ ومیرهای ناشی از سرطان ریه به گروه سنی بالای 65 سال اختصاص دارد. نتایج ضریب تغییرات نشان داد که روند مرگ ناشی از این بیماری در طول سال های 1390 تا 1394 افزایشی بوده است و در سال 1396 نیز روندی افزایشی داشته است. همچنین برخی از مناطق شهر تهران از نظر نرخ کهنسالی (3 و 6) و میزان مصرف سیگار(3 و 7 و 15) همچنین میزان انتشار آزبست (افزایش در سال 1397) در معرض ابتلا و مرگ بیشتری ناشی از سرطان ریه قرار دارند. در نهایت بر اساس مدل رشد نمایی، مناطق شمالی و شرقی و برخی مناطق مرکزی با ادامه ی روند فعلی با مرگ ناشی از سرطان ریه بیشتر مواجه خواهند بود. به نظر می رسد برای پیشگیری و کنترل موثر مرگ و میرهای ناشی از بیماری های دستگاه تنفسی، باید سیاست ها و اقدامات بهداشتی و درمانی فردی، با استراتژی های برنامه ریزی شهری از جمله کنترل آلاینده های محیطی و اجرای برنامه های بهداشت محیطی ادغام شوند.
۷۴.

فراتحلیلی بر شناخت رویکرد امنیت غذایی در چارچوب اصول حکمروایی خوب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Food security Good Governance thematic analysis Meta - analysis

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۸۳
مسئله تامین غذا، همواره جزء مسائل مهم زیستی انسان محسوب می شود و در مراحل مختلف تولید تا توزیع و مصرف، با مسائلی احتمالی روبه رو است. تاکنون نظریات، گردهمایی ها، پژوهش ها، مطالعات و قوانین و مقررات متنوعی در این راستا تنظیم و ارائه شده تا رفع نیاز اولیه انسان با حداقل مشکل، صورت گیرد، اما این هدف، کاملا به موفقیت محقق نشده است. شناسایی و اطلاع از علل این مسئله، نیازمند شناخت و کسب آگاهی همه جانبه از حیث نظری، تجربی و پژوهشی است تا شکاف ها و خلآهای احتمالی را روشن سازد. لذا، در پژوهش حاضر، این سه نوع مطالعه در قالب سه لایه نگرش، مواد پژوهش و روش، انجام شده است تا ضمن شناسایی ابعاد امنیت غذایی و سیر تکاملی آن، چگونگی تطبیق پذیری با مقررات، سیاست ها و قوانین را بررسی نموده و با تحلیل و بررسی پژوهش های پیشین در این حوزه و مقایسه این سه مطالعه، شکاف دانشی، تجربی و پژوهشی را در زمینه امنیت غذایی شناسایی نماید. از این رو، روش پژوهش، آمیخته شامل مطالعه کتابخانه ای-مروری، تحلیل تماتیک و فراتحلیل است. براساس نتایج پژوهش، پایه دانشی امنیت غذایی که شامل موجودی، دسترسی، مصرف و حکمروایی خوب است، با پایه تجربی و پژوهشی تفاوت دارد و بین مطالعه دانشی و پژوهشی، شکاف عمیق و قابل توجهی وجود دارد. به روزسازی قوانین و سیاست ها در کنار انجام پژوهش های کاربردی با محوریت حکمروایی خوب غذا، از جمله راهکارهایی است که می تواند این شکاف را پوشش دهد.
۷۵.

ارزیابی تناسب مکانی برای توسعه اکوتوریسم در منطقه رود بار و قصران و لواسانات با استفاده از روش OWA با کمیت سنج های فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اکوتوریسم پایدار ارزیابی چند معیاره OWA AHP

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۱۸
طی چند دهه اخیر اکوتوریسم به عنوان یکی از زیر مجموعه های صنعت گردشگری رشد چشمگیری داشته است و عبارت است از سفری مسئولانه به نواحی طبیعی که به حفظ محیط زیست و پایداری رفاه مردم محلی می انجامد. کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه آن را به عنوان ابزاری قدرتمند جهت رشد و توسعه پایدار ترویج می نمایند. کشور ما به دلیل موقعیت جغرافیای خاصی که در سطح جهان دارد، در چهار فصل و در نقاط مختلف، دارای ویژگی های طبیعی است که می تواند برای گردشگران جذاب باشد. توسعه این صنعت در هر منطقه نیازمند شناسایی دقیق قابلیتها و زیرساختهای مرتبط با این حوزه می باشد. بر اساس آنچه بیان گردید، توسعه فعالیت های اکوتوریسم و انتخاب مناطق مستعد در مطالعات ضرورت می یابد. وجود جاذبه های طبیعی، از راهکارهای مناسب، ابتدا شاخص ها و معیارهای تاثیرگذار در توسعه اکوتوریسم، شناسایی و استخراج و در ادامه از روش وزن دهی چند معیارهاAHP جهت مشخص نمودن اهمیت هر یک از پارامترهای تاثیرگذار استفاده گردید. در نهایت برای یافتن نواحی مناسب و نیز تلفیق لایه ها بر اساس سناریوهای گوناگون از روش OWA در GIS استفاده شد. نتایج به دست آمده از سناریوهای گوناگون نشان از تناسب خوب منطقه در توسعه اکوتوریسم می باشد.
۷۶.

تحلیل پیشران های کلیدی اثرگذاری مولفه های رقابت پذیری بر شکل گیری اقتصاد دانش بنیان با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رقابت پذیری اقتصاد دانش بنیان آینده پژوهی شهر کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۴۱
شهر به عنوان کانون اصلی زیست بشر، در حال حاضر یکی از مهم ترین مقوله ها در حوزه برنامه ریزی به شمار می رود. شهرها از پیدایش تاکنون، با افزایش شهرنشینی و پیچیدگی نظام شهری در حال رقابت با یکدیگر می باشند. باتوجه به کاربردی بودن پژوهش حاضر، هدف تبیین پیشران های تاثیرگذار بر ارتقا مولفه های رقابت پذیری در راستای اقتصاد دانش بنیان شهر کرمان می باشد که از منظر ماهیت انجام کار ترکیبی از توصیفی_تحلیلی و استفاده از روش های اقتصاد سنجی در تطبیق داده ها با رویکرد آینده پژوهی توسط خبرگان و کارشناسان شهری انجام گرفته است. یافته های تحقیق حاضر مشخص کرد که از بین شاخص های 29 گانه، شفافیت و انسجام در سیاست ها، قوانین و مقررات اقتصادی حاکم، اشتغال زایی و ایجاد زمینه های جدید فعالیت برای نیروی کارآ و متخصص، آموزش منابع انسانی تامین سرمایه انسانی لازم برای اقتصاد دانش محور، شفاف سازی اقتصاد و سالم سازی آن و جلوگیری از اقدامات، فعالیت ها و زمینه های فسادزا در حوزه های پولی، تجاری، ارزی و...، افزایش استفاده مردم از کالاهای داخلی و ایجاد مزیت رقابتی در قیمت برای صادرات محصولات در بازارهای جهانی، توانمندسازی نیروی کار و افزایش سهم سرمایه انسانی از طریق ارتقا آموزش، مهارت، خلاقیت و کارآفرینی با محوریت رشد بهره وری و رقابت پذیری در اقتصاد و توسعه و تقویت خلاقیت در جامعه (اتکای توسعه به خلاقیت در جامعه) موثرترین پیشرانها در شکل گیری و ارتقا اقتصاد دانش بنیان شهر کرمان می باشند.
۷۷.

تحلیل ساختاری-کارکردی سازمان فضایی منطقه شهری قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل ساختاری - کارکردی منطقه گرایی جریان های آونگی روزانه منطقه شهری قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۶۱
در بررسی ساختار منطقه شهری آنچه اهمیت دارد، توجه به کارکرد مورد انتظار از این وجه است. در واقع ساختار مناسب، تبلور فضایی و عملکردی عوامل سازنده آن است که متضمن تعادل و کارایی بهینه می باشد. در این میان عدم شناخت ماهیت فضایی، انفعال و نقش آفرینی ضعیف جزء چالش های جدی سازمان فضایی مناطق شهر-محور ایران، به ویژه منطقه قزوین است. به این منظور پژوهش حاضر با هدف شناسایی ماهیت ساختاری-کارکردی منطقه شهری با روش فراتحلیل، سه مؤلفه اصلی ساختاری، کارکردی و تعاملی را استخراج نمود. برای بررسی مؤلفه های احصاء شده از روش های آماری گرافیک مبناء در برنامه Arc GIS استفاده شده است. تحلیل یافته ها نشان داد قلمرو کارکردی منطقه شهری قزوین براساس تحلیل جریان های آونگی، تقریباً منطبق بر قلمروی طرح مجموعه شهری است. تحلیل ساختاری منطقه شهری قزوین حاکی از تمرکز جمعیت و فعالیت در شمال شرق استان، به سمت کلانشهر تهران است. در تحلیل مؤلفه تعاملی، ارتباط قوی شهر قزوین با نقاط شهری و روستایی پیرامونی و ارتباط ضعیف با مناطق شهری میانی و جنوبی استان مشخص گردید. تحلیل کارکردی منطقه شهری قزوین نشان داد موقعیت پیرامونی منطقه شهری قزوین نسبت به تهران از یک سو و انفعال مدیریت محلی در سطح درون استانی از سوی دیگر باعث شد تا قزوین نتواند تعامل فعال با مراکز برون استانی پیرامون خود داشته باشد. بنابراین با تأکید بر یکپارچگی فضایی، ضرورت کاربست نگرش های ن وین مدیریتی مبتنی بر حکمروایی منطقه ای و هویت بخشی منطقه ای مطرح می گردد.
۷۸.

تحلیلی بر ساختار فضایی مناطق کلان شهری از منظر قابلیت های هم افزایی اقتصادی، مورد پژوهی: منطقه کلان شهری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساختار فضایی منطقه کلان شهری هم افزایی اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۵۹
مناطق کلان شهری به دلیل وجود قابلیت های گوناگون از نظر اقتصادی همواره موردتوجه برنامه ریزان و سیاست گذاران بوده اند. این مناطق در ادبیات جهانی به عنوان موتور توسعه کشورها شناخته می شود. ازاین رو، بررسی وضعیت ساختار فضایی نظام فعالیت مناطق کلان شهری که بازنمایی از اقتصاد این مناطق و بیانگر میزان توسعه یافتگی اقتصادی است، ضرورت دارد. نوع ساختار فضایی، بیانگر توسعه منطقه است که هر چه این ساختار فضایی به سمت روابط کارکردی و دوسویه پیش برود، بیانگر توازن منطقه ای و مکمل بودن و هم افزا بودن نظام فعالیتی در منطقه است. روش پژوهش در این تحقیق ترکیبی است. برای سنجش ساختار فضایی ابعاد مورفولوژیکی، کارکردی و جهت تحلیل نظام فعالیت اقتصادی از منظر تخصص گرایی از نظریه جغرافیای اقتصادی جدید بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که ساختار فضایی منطقه کلان شهری از بعد مورفولوژیکی تک مرکزی است که گرایش به سمت چند مرکزیت دارد و از بعد کارکردی به دلیل شکل گیری مراکز ضعیف کارکردی، گرایش بسیار ضعیف به سمت ساختار فضایی کارکردی دارد. بررسی شاخص های هم افزایی نشان می دهد که شاخص های تخصص گرایی، تنوع گرایی و تمرکزگرایی در تهران روند کاهشی دارد اما این موضوع در سایر شهرستان های منطقه کلان شهری شامل کرج، ساوجبلاغ، ری، پاکدشت، رباط کریم و شهریار تقویت شده است که بیانگر اهمیت اقتصادی این شهرستان ها برای ایفای نقش هم افزا است. اما ساختار فضایی منطقه کلان شهری تهران قابلیت های کمی جهت پشتیبانی از روابط هم افزا میان بازیگران منطقه کلان شهری دارد. در نهایت، فقدان یکپارچگی، انسجام کارکردی و توزیع نامتوازن فعالیت ها موجب ناکارآمدی ساختار فضایی منطقه کلان شهری جهت هم افزایی اقتصادی شده است.
۷۹.

ارزیابی شاخص های پایداری حمل ونقل شهری با رویکرد اقتصاد سبز. مطالعه موردی: شهر ساری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی شاحص های حمل و نقل پایدار حمل و نقل سبز اقتصاد سبز شهر ساری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۸۵
پایش میزان اثر گذاری برنامه ریزی ها وسیاست گذاری های حمل و نقلی در بهبود شاخص های حمل و نقل شهری با رویکرد جدید اقتصاد سبز، از نیازهای ضروری متولیان حمل و نقل محسوب می شود که در سال های اخیر بسیار مورد توجه سازمان ملل، کشورهای توسعه یافته و تا حدودی در حال توسعه بوده است. بنابراین در این پژوهش با روش توصیفی– تحلیلی و بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) و استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (دیماتل و تاپسیس)، جهت تجزیه و تحلیل یافته ها، شاخص های پایداری حمل و نقل شهری با رویکرد اقتصاد سبز در شهر ساری مورد ارزیابی قرار گرفته اند. یافته ها حاکی از آن است که بر اساس مدل دیماتل، زیر معیارهای توسعه حمل و نقل غیر موتوری با دارا بودن بیشترین ضریب وزنی و اثرگذاری مستقیم با کسب امتیاز (38/36) در جایگاه اول، هزینه تصادفات با کسب امتیاز (37/36) در جایگاه دوم و در نهایت مدیریت تقاضای سفر با کسب امتیاز (18/36) در جایگاه سوم قرار داشته و مهم ترین عوامل تأثیرگذار حمل و نقل پایداردر شهر ساری می باشند. و در همین راستا خدمات تحویل، مدت زمان رفت وآمد روزانه و حفاظت فرهنگی به ترتیب با کسب امتیازهای (93/30)، (87/30)و(78/30) کمترین تاثیر را نسبت به سایر مؤلفه ها دارند. همچنین در بین معیارهای اصلی مورد سنجش تحقیق بر اساس مدل تاپسیس، شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی امتیازهای (991319/0)، (721271/0) و (693431/0) را به ترتیب اولویت، از نظر متخصصین کسب کرده که نشان می دهد شاخص پایداری اقتصادی نسبت به دیگر شاخص ها برای بسترسازی حمل و نقل پایدار در شهر ساری از اولویت اصلی برخوردار می باشد. در پایان با معرفی استراتژی ASI و طی فرایند مصاحبه با مسؤولین در حوزه حمل و نقل ، قراردادن حمل و نقل غیر موتوری در راس طرح های جامع حمل و نقل ،اختصاص بیشتر ظرفیت خیابانها به انواع سیستم حمل و نقل پاک و همگانی وتشویق سرمایه گذاری بخش خصوصی در توسعه حمل و نقل عمومی به عنوان مهمترین عوامل ایجاد وگسترش حمل و نقل سبز در شهر ساری پیشنهاد شده است.
۸۰.

بررسی سازوکارهای پیراشهرنشینی از منظر تحولات جمعیتی مورد پژوهی: بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۲
تحرکات و جابجایی های جمعیتی در منطقه کلانشهری و گسترش شهرها به سوی نواحی پیراشهری و فرافکنی جمعیت مهاجر و گروه های کم درآمد به این نقاط، و شدت گرفتن روند پیراشهرنشینی، لزوم توجه به مطالعات جمعیتی و ویژگی های جمعیت شناختی نقاط پیراشهری را آشکار می سازد. بنابراین، در این پژوهش تلاش شده است با مدد گرفتن از روش توصیفی – تحلیلی، سازوکارهای پیراشهرنشینی از منظر تحولات جمعیتی در بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر مورد تحلیل قرار گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد که در طی دوره های 1395-1385 بالاترین میزان مهاجرت به اسلامشهر، از سایر شهرستان های استان صورت گرفته است. گزینه های پیروی از خانوار، جستجوی کار و دستیابی به مسکن مناسب تر از مهمترین دلایل مهاجرت به اسلامشهر به شمار می آید. در مجموع، روند جمعیت پذیری و جمعیت گریزی اسلامشهر با عواملی همچون انتخاب تهران به عنوان قطب فعالیت های صنعتی و خدماتی، سیاست ها و طرح های بالادستی و روند حکمروایی زمین، نقایص برنامه ریزی های مسکن در چشم پوشی از گروه های کم درآمد، اعمال ضوابط طرح های جامع و تفصیلی در برخی دوره ها و هزینه های زمین و مسکن در ارتباط است. با توجه به هزینه های بالاتر زمین و مسکن در مرکز شهر و نقاط شهری همان روند فرافکنی جمعیت از کلانشهر تهران به سوی نواحی پیراشهری، از اسلامشهر به سوی سکونتگاه های پیرامونی نیز تکرار می شود. به عبارت دیگر مهاجران که توانایی تأمین زمین و مسکن در مرکز شهر و نقاط شهری را ندارند، به سوی هاله های پیرامونی سوق داده می شوند. وجود همگونی بالای قومی در برخی نقاط نیز به جذب مهاجران و سازگاری آن ها با محیط جدید یاری می رساند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان