معصومه براری

پیشینه و هدف: در میان مباحث مدیریتی، مدیریت عمران شهری و مدیریت پروژه نقش مهمی در موفقیت روند تهیه و اجرای پروژه های عمرانی شهری دارد. اما مشکلات مربوط به مدیریت پروژه ها و طرح های توسعه شهری، کمبود منابع، امکانات و حجیم بودن بدنه اداری سازمان های دولتی متولی اجرای پروژه های شهری، همه این موارد باعث نوسان و یا نقصان در اقتصاد طرح های شهری و منجر به تأخیر در اتمام به موقع پروژه ها و در نهایت بالا رفتن هزینه ها می گردد. لذا حرکت به سوی مدیریت پروژه با رویکرد پایداری راه گریزناپذیر همه سازمان هایی است که به نوعی با برنامه ریزی یا اجرای پروژه سروکار دارند. در این راستا، هدف تحقیق حاضر ارزیابی مدیریت پروژه های خدمات شهری شهر ساری در فاصله زمانی 99-98 است. در تحقیق حاضر به این پرسش، پاسخ داده خواهد شد که چگونه می توان مدیریت پروژه را با استفاده از یک تکنیک ارزیابی کرد، و وضعیت مدیریت پروژه در اجرای طرح های خدمات شهری چگونه بوده است؟ تا در نهایت با ارائه راهکارهای مناسب مدیریتی و ... بتواند نقش بسزایی در تحقق مناسب و مطلوب طرح های توسعه پایدار شهری و متعاقب آن پروژه های شهری این شهر داشته باشد.مواد و روش ها: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش شناسی، توصیفی و تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای، میدانی و از ابزار پرسشنامه بر اساس استاندارد مدیریت دانش پروژه و طراحی با طیف لیکرت استفاده شده است. پرسشنامه ها در بخش های مشخصات فردی و عمومی، مشخصات پروژه و ارزیابی و کنترل مدیریت پروژه تنظیم شده است که شامل 9 حوزه مدیریتی است. برای هر حوزه مؤلفه هایی تعریف شده که سنجش درست و شفافی از سطح دانش حوزه ها را مشخص می کند. پرسشنامه ها توسط کارشناسان و کارفرمایان طراح خدمات شهرداری ساری تکمیل گردیده است. پس از تکمیل پرسشنامه، میزان اهمیت شاخص ها با استفاده از محاسبه میانگین در هر یک از 9 حوزه مشخص شده است. هرچه میانگین هر حوزه بالاتر باشد، نشانگر اهمیت بالاتری نسبت به بقیه حوزه هاست. سپس برای رتبه بندی حوزه ها، انحراف نسبی آن ها محاسبه و تحلیل می شود.بحث و یافته ها: نتایج نشان می دهد که در 18 پروژه اجرایی طرح های خدمات شهری طی سال های 99-98 مدیریت ریسک پروژه با بالاترین میانگین (91/2) در بهترین وضعیت و مدیریت زمان با میانگین (12/2) در بدترین وضعیت خود قرار داشتند. درنتیجه مدیریت زمان با انحراف نسبی 47 به عنوان اولویت اول برای تغییر، شناسایی می شود. همچنین نتایج حاصل از دیمتل فازی نشان داد که مدیریت یکپارچه؛ مدیریت منابع انسانی؛ مدیریت ارتباطات و مدیریت ریسک به ترتیب با امتیاز (084/0)، (050/0)، (024/0) و (017/0) جز عوامل علّی و سایر شاخص ها مانند مدیریت محدوده؛ مدیریت زمان؛ مدیریت هزینه؛ مدیریت کیفیت و مدیریت تدارکات با مقدار امتیاز به ترتیب (021/0-)، (044/0-)، (043/0-)، (008/0-) و (032/0-) جز عوامل معلول محسوب می شوند و تحت تأثیر سیستم و عوامل علّی هستند.. در نتیجه مدیریت یکپارچه و مدیریت زمان به ترتیب جز اثرگذارترین و اثرپذیرترین شاخص ها در مدیریت پروژه طرح های خدمات شهری در شهر ساری می باشند.نتیجه گیری: در پژوهش حاضر، با استفاده از تکنیک دانش مدیریت پروژه PMBOK وضعیت پروژه طرح های خدمات شهری شهر ساری در بازه زمانی 1399-1398 در 9 حوزه (یکپارچگی، زمان، هزینه، محدوده، ریسک، کیفیت، منابع انسانی، تدارکات و ارتباطات ) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها بیانگر این است که مدیریت ریسک پروژه با بالاترین میانگین، بااهمیت ترین و مدیریت زمان پروژه با کمترین میانگین، کم اهمیت ترین حوزه می باشد. همچنین در هرکدام از حوزه ها که انحراف از وضعیت مطلوب، مقدار کمتری دارند، بهترین وضعیت حاکم است و هر حوزه که اختلاف بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب از انحراف بالاتری برخوردار بود، به عنوان اولویت اول برای تغییر شناسایی می شود؛ بنابراین مدیریت ریسک پروژه در طرح های خدمات شهر ساری با بالاترین میانگین (91/2) در بهترین وضعیت و مدیریت زمان و مدیریت هزینه پروژه به ترتیب با میانگین (12/2 و 20/2) در بدترین وضعیت خود قرار داشتند. درنتیجه مدیریت زمان و مدیریت هزینه به ترتیب با انحراف نسبی 47 و 45 به عنوان اولویت اول و دوم برای تغییر، شناسایی می شوند. از سوی دیگر در بحث میزان اثرگذاری و اثرپذیری مدیریت یکپارچگی پروژه با امتیاز (084/0)، جز اثرگذاری بالا و مدیریت زمان پروژه با امتیاز (044/0-)جز اثرپذیری پایین شناسایی شدند.

امروزه موضوع حمل ونقل و ترافیک به عنوان یک پدیده اقتصادی، سیاسی و اجتماعی نقش بسیار مهمی در کیفیت و ساختار اقتصادی- اجتماعی جامعه دارد. هدف از پژوهش حاضر، سنجش اثر گذاری برنامه ریزی های حمل ونقلی در بهبود مولفه های جهانی اقتصاد سبز و مدیریت راهبردی در راستای حمل ونقل پایدار شهری است. لذا در این پژوهش با روش توصیفی– تحلیلی و بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) و استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره (دیماتل فازی) جهت تجزیه و تحلیل یافته ها، مولفه های جهانی اقتصاد سبز در بخش حمل ونقل شهر ساری مورد ارزیابی قرار گرفته اند. یافته ها حاکی از آن است که بر اساس مدل تصمیم گیری چند معیاره (دیماتل فازی)، زیر معیارهای توسعه حمل96 ( در جایگاه اول، هزینه تصادفات / و نقل غیر موتوری با دارا بودن بیشترین ضریب وزنی و اثرگذاری مستقیم با کسب امتیاز ) 9196 ( در جایگاه سوم قرار دارند و / 96 ( در جایگاه دوم و در نهایت مدیریت تقاضای سفر با کسب امتیاز ) 91 / با کسب امتیاز ) 93مهمترین عوامل تأثیرگذار توسعه حمل و نقل سبز )پایدار( در شهر ساری هستند. برای شناسایی نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت های پیش روی حمل ونقل پایدار از مدل سوات ) SWOT (، بهره گرفته که راهبرد نهایی توسعه حمل ونقل پایدارشهر ساری، راهبرد تهاجمی بر پایه تقویت نقاط قوت و استفاده از فرصت های موجود است. در نهایت با ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی  (Qspm) اولویت بندی استراتژی ها برای برنامه ریزی حمل و نقل پایدار تعیین شد.

ویلاسازی در روستاهای استان مازندران در دهه ی اخیر با شدت زیادی شروع و پیامدهای منفی را در لایه های مختلف فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فیزیکی به همراه داشته است. در این مقاله، ضمن بررسی این آسیب ها به کمک پرسشنامه توسط دهیاران، اعضای شورای روستا، کارشناسان و مشاورین طرح های هادی، نظرات نخبگان جامعه با مدل تاپسیس مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نوع تحقیق از لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی است. یافته ها نشان داد در مؤلفه های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی به ترتیب شاخص های بالا رفتن درآمد دلالان و بورس بازان ارضی، تعارضات فرهنگی میان روستائیان و صاحبان ویلا و تغییر شکل معماری بومی خانه های روستایی در جایگاه نخست قرار دارد. همچنین از نظر شدت بحران، ویلاسازی به سه منطقه بحرانی تخریب شدید، در حال تخریب و شروع تخریب دسته بندی شده و راهبردهای مختلف اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی، کالبدی- فیزیکی و همچنین اولویت بندی اجرای این راهبردها در هرکدام از این مناطق ارائه گردید.

پایش میزان اثر گذاری برنامه ریزی ها وسیاست گذاری های حمل و نقلی در بهبود شاخص های حمل و نقل شهری با رویکرد جدید اقتصاد سبز، از نیازهای ضروری متولیان حمل و نقل محسوب می شود که در سال های اخیر بسیار مورد توجه سازمان ملل، کشورهای توسعه یافته و تا حدودی در حال توسعه بوده است. بنابراین در این پژوهش با روش توصیفی– تحلیلی و بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) و استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (دیماتل و تاپسیس)، جهت تجزیه و تحلیل یافته ها، شاخص های پایداری حمل و نقل شهری با رویکرد اقتصاد سبز در شهر ساری مورد ارزیابی قرار گرفته اند. یافته ها حاکی از آن است که بر اساس مدل دیماتل، زیر معیارهای توسعه حمل و نقل غیر موتوری با دارا بودن بیشترین ضریب وزنی و اثرگذاری مستقیم با کسب امتیاز (38/36) در جایگاه اول، هزینه تصادفات با کسب امتیاز (37/36) در جایگاه دوم و در نهایت مدیریت تقاضای سفر با کسب امتیاز (18/36) در جایگاه سوم قرار داشته و مهم ترین عوامل تأثیرگذار حمل و نقل پایداردر شهر ساری می باشند. و در همین راستا خدمات تحویل، مدت زمان رفت وآمد روزانه و حفاظت فرهنگی به ترتیب با کسب امتیازهای (93/30)، (87/30)و(78/30) کمترین تاثیر را نسبت به سایر مؤلفه ها دارند. همچنین در بین معیارهای اصلی مورد سنجش تحقیق بر اساس مدل تاپسیس، شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی امتیازهای (991319/0)، (721271/0) و (693431/0) را به ترتیب اولویت، از نظر متخصصین کسب کرده که نشان می دهد شاخص پایداری اقتصادی نسبت به دیگر شاخص ها برای بسترسازی حمل و نقل پایدار در شهر ساری از اولویت اصلی برخوردار می باشد. در پایان با معرفی استراتژی ASI و طی فرایند مصاحبه با مسؤولین در حوزه حمل و نقل ، قراردادن حمل و نقل غیر موتوری در راس طرح های جامع حمل و نقل ،اختصاص بیشتر ظرفیت خیابانها به انواع سیستم حمل و نقل پاک و همگانی وتشویق سرمایه گذاری بخش خصوصی در توسعه حمل و نقل عمومی به عنوان مهمترین عوامل ایجاد وگسترش حمل و نقل سبز در شهر ساری پیشنهاد شده است.

امروزه عدم توجه به توسعه پایدار در اغلب کشورها، شهرها را با چرخه ی نامطلوبی از عدم تعادلهای اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی روبرو کرده و آنها را با چالش های بی سابقه ای همچون فقر، نزول کیفیت زندگی، شکاف های درآمدی، از هم گسیختگی های اجتماعی و بی عدالتی در توزیع خدمات شهری مواجه ساخته است. ازاین رو در این پژوهش با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی وضعیت شاخص های توسعه شهر ایرانشهر از ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیستی و کالبدی و مقایسه آن با متوسط نظام شهری کشور با استفاده از آزمون ویلکاکسون بررسی، تحلیل و نتایج آن در این پژوهش ارائه و تبیین گردیده است. نتایج حاصل نشان می دهد که ایرانشهر به لحاظ شاخص های توسعه پایدار از تفاوت معناداری نسبت به متوسط نظام شهری کشور برخوردار نمی باشد. لیکن در راستای نوع پژوهش که کاربردی - توسعه ای است برای برنامه ریزی بهینه و حرکت به سمت توسعه پایدار شهری ایرانشهر، متغیرهای تأثیرگذار دراین ارتباط انتخاب و سپس با توجه به شرایط وضع موجود به ارزیابی و وزن دهی هر یک از متغیرها با بهره گیری از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سپس با آزمون ویلکاکسون و نرم افزار ExpertChoice به تحلیل آنها اقدام گردید. نتایج نهایی این پژوهش بیانگر آن است که شاخص های کالبدی- نهادی و اقتصادی دارای اولویت بیشتری بوده و متغیرهای مسکن، بهداشت و درمان، آموزش، کاهش فقر، اختلافات اجتماعی، تسهیل سرمایه گذاری و اشتغال زایی بیشترین اهمیت جهت برنامه ریزی بمنظور توسعه پایدار شهری در ایرانشهر را دارا می باشند.

رشد روز افزون جمعیت شهر ساری و در پی آن ازدیاد تعداد وسایل نقلیه درون شهری، مشکل حمل و نقل و ترافیک را به یکی از اصلی ترین مشکلات و متعاقباً انواع پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی و در نهایت، تهدید سلامتی و آسایش شهروندان تبدیل کرده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی روند پایداری وسایل حمل و نقل و عوامل تأثیر گذار برحمل و نقل پایدار، کاربردی و روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی است. برای جمع آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای، اسنادی- آماری و میدانی استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل یافته ها، ابتدا با روش جای پای اکولوژیکی (EFA)، روند پایداری وسایل حمل و نقل شهر ساری در سال 1394 مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج حاصل با استاندارد جهانی مورد مقایسه و در ادامه برای وزن دهی عوامل تأثیر گذار بر حمل و نقل پایدار که مربوط به استراتژی ASI می باشد، از مدل تاپسیس استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در شهر ساری مینی بوس، بیشترین میزان جای پای بوم شناختی را با (00048/0) هکتار به خود اختصاص داده و کمترین مقدار نیز مربوط به اتوبوس با جای پای بوم شناختی (000027/0) هکتار است. مقایسه میزان جای پای وسایل حمل و نقل شهری با مقادیر استاندارد نیز حاکی از آن است که به جز اتوبوس، سایر شیوه های حمل و نقلی شهر ساری از میزان جای پای بیشتری نسبت به استاندارد جهانی (2011) برخوردارند. همچنین، عوامل تأثیر گذار بر حمل و نقل پایدار شهر ساری بر اساس آراء متخصصان و مدل تاپسیس، منعکس کننده این مطلب است که قراردادن حمل و نقل غیر موتوری در رأس طرح های جامع حمل و نقل، اختصاص بیشتر ظرفیت خیابان ها به انواع سیستم حمل و نقل پاک و همگانی و تشویق افراد به انجام سفرهای ضروری با حمل و نقل همگانی، به ترتیب با کسب امتیازهای (724/0)، (654/0) و (624/0) بیشترین نقش را در حمل و نقل سبز شهر ساری داشته اند.

گردشگری گسترده ترین فعالیت خدماتی است و به طور مسلم در آینده با سرعتی بیش از گذشته و امروز توسعه خواهد یافت. مجموعه ی عباس آباد بهشهر به عنوان یکی از مهم تر ین اماکن گردشگری استان مازندران علی رغم قابلیت های تاریخی و اکوتوریستی بسیار بالا نتوانسته است هماهنگ با رشد صنعت گردشگری جایگاه مناسبی را در جذب گردشگران ملی و بین المللی در کشور به دست آورد. مقاله ی حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با هدف شناخت و آگاهی از مطلوبیت عناصر گردشگری در مجموعه ی عباس آباد بهشهر تهیه شده است. به گونه ای که ضمن شناخت ویژگی های جامعه ی آماری، میزان رضایت آنان از امکانات و خدمات گردشگری منطقه ی مورد مطالعه، ارزیابی شده و پیشنهادهایی برای استفاده ی بهینه از قابلیت ها و امکانات موجود گردشگری ارائه گردیده است.  جامعه ی آماری این پژوهش، همه ی شهروندان ساکن شهر بهشهر بوده اند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و به کار گیری فرمول کوکران تعداد 378 نمونه مورد پرسشگری مستقیم قرار گرفته اند. پس از جمع آوری اطلاعات میدانی از طریق ابزار پرسشنامه، روابط بین متغیر های پژوهش از طریق آماره های توصیفی (جدول فراوانی، نمودار و ...) و استنباطی (آزمون T-Test) ؛ در قالب نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفته است. آنالیز انجام گرفته از طریق آزمون T تک دامنه ای نشان داده است که بیشترین مطلوبیت این مجموعه از نظر جامعه ی آماری (با 5/41درصد پاسخ ها) مربوط به «جاذبه های طبیعی» و کمترین مطلوبیت نیز مربوط به «امکانات اقامتی» آن با 5/26درصد فراوانی  بوده است.

امروزه صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت پیشرو در جهان توسعه فراوان یافته است و بسیاری از کشورها با بهره گیری از فاکتورهای جذب توریسم همچون سیستم مبلمان شهری زیبا و با کیفیت به تقویت حرکت های توریستی خود پرداخته و وضعیت خود را به ویژه از بعد اقتصادی بهبود می بخشند. بر این باور در تحقیق فراروی، نقش مبلمان شهری در توسعه گردشگری شهر ساری بررسی و راهکارهایی برای توسعه پایدار گردشگری ارائه می گردد. این پژوهش از نوع پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه شهروندان شهر ساری در سال 1391 که بر طبق فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه به طور تصادفی مورد پرسش قرار گرفتند. پس از جمع آوری اطلاعات میدانی از طریق ابزار پرسشنامه، روابط بین متغیرهای پژوهش از طریق آماره های توصیفی (جداول فراوانی، نمودارها و...) و آماره های استنباطی (آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن) در قالب نرم افزار Spss مورد بررسی قرار گرفته است. آنالیز انجام شده از طریق آزمون نشان داده که بین متغیرهای مبلمان شهری و توسعه گردشگری و نیز بین متغیرهای زیباسازی مبلمان شهری و جذب گردشگر در شهر ساری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به طوری که 5/87 درصد شهروندان تاثیرگذاری کیفیت فضا و مبلمان شهری در توسعه گردشگری شهر ساری و نیز 1/89 درصد از شهروندان تاثیرگذاری وضعیت زیباسازی مبلمان شهری به لحاظ بصری در جذب گردشگر را متوسط تا خیلی زیاد ارزیابی نموده اند. بنابراین با زیباسازی و بالابردن کیفیت فضا و مبلمان شهری در شهر می توان شاهد جلب و جذب هرچه بیشتر گردشگر و نیز توسعه گردشگری بود.