رضا انصاری

بقا در محیط کسب و کار جهانی و رقابتی، نیازمند تغییر فرآیندهای کسب و کار موجود در ساختارهای چابک و متمایل به مشتری بوده و تکنولوژی به عنوان یک نیروی محرک حیاتی، اهداف عملکردی و تصمیم گیری بهتر کسب و کار را در یک شکل بهنگام تسهیل می کند. هدف از این پژوهش نیز، بررسی تاثیر فعالیت های مدیریت تکنولوژی بر قابلیت های چابکی است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت همبستگی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی است. جامعه ی آماری این پژوهش، کارشناسان کارخانه فولاد کویر کاشان به تعداد 90 نفر تشکیل دادند که از این تعداد 72 نفر حاضر به همکاری شدند. به منظور آزمون مدل پژوهش از پرسشنامه حاوی 36 سوال به منظور سنجش سازه های تحقیق استفاده شد. پرسشنامه مذکور از مطالعات قبلی شناسایی شد و با انجام تعدیلات جزئی به کار برده شد و سپس روایی محتوا و صوری آن از طریق بازبینی توسط خبرگان مربوطه بررسی و تایید شد و پایایی کل پرسشنامه نیز به روش آلفای کرونباخ 95/0 برآورد گردید. برای تحلیل داده ها نیز از نرم افزارهای آماری SPSS و Smart PLS استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که فعالیت های مدیریت تکنولوژی شامل شناسایی، اکتساب، بهره برداری، یادگیری، محافظت و انتخاب تکنولوژی بر قابلیت های چابکی تاثیر مثبت و معنی داری داشته است.

رشد بازارهای رقابتی در دنیای امروزی و به دنبال آن افزایش تقاضا برای جذب مشتریان نیازمند توجه به عوامل موثر بر هوشمندی کسب و کار برای کسب اطلاعات بیشتر است. هدف این پژوهش نیز بررسی عوامل تکنولوژیک، سازمانی، فرآیندی و کسب و کار موثر بر پیاده سازی موفق سیستم هوشمندی کسب و کار است. این پژوهش از نظر هدف،کاربردی و از نظر شیوه ی گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران و کارشناسان شرکت شاتل تشکیل می دهند. به منظور آزمون مدل پژوهش از پرسشنامه حاوی 57 سوال استفاده شد که سوالات آن از ادبیات پژوهش استخراج شده و پس از بازبینی و تایید توسط کارشناسان مربوطه به کار برده شد و برای سنجش پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که هر یک از عوامل سازمانی، فرآیندی و کسب و کار و تکنولوژیک (بجز مدیریت تغییر موثر) بر پیاده سازی موفق سیستم هوشمندی کسب و کار تاثیرگذار بوده است.

بر اساس چشم انداز 1404، تولید فولاد در ایران می بایست به عدد 50 میلیون تن در سال افزایش یابد. حرکت در این مسیر نیازمند احداث واحدهای جدید در زنجیره تولید فولاد است، اما همچنان رشد چشم گیری در تولید فولاد ایجاد نشده است. مهم ترین دلیل امتناع صاحبان سرمایه از احداث واحدهای صنعتی، فشارهای فن آورانه این صنعت بر زنجیره تامین، حجم تولید، میزان سرمایه گذاری، چالش های زیست محیطی و تغییر ماهیت شرکت ها است. ازاین رو سیاست گذاران می بایست با انجام مطالعات مبنا دراین حوزه، انتخاب فن آوری را برای صاحبان سرمایه تسهیل نموده و با آشنایی متخصصان داخلی با فن آوری های جدید ظرفیت جذب فن آوری را ارتقا دهند. برای این منظور در مقاله حاضر با معرفی روش های تدوین پورتفولیو فن آوری، ماتریس ارزیابی جذابیت- توانمندی به عنوان ابزاری مناسب برگزیده شد. همچنین با استفاده از تجربیات موجود و تحقیقات گذشته، عوامل ومعیارهای ارزیابی جذابیت-توانمندی در یک بخش ویژه در صنعت فولاد (احیای آهن) استخراج شده و مبتنی بر نظر خبرگان و با استفاده از تاپسیس فازی جایگاه این فن آوری ها در ماتریس جذابیت-توانمندی تعیین شده است. بدین ترتیب گونه فن آوری ها و راهبرد آنها برای سیاست گذاران شفاف شده است.

امروزه دنیای کسب و کار با تغییرات و آشفتگی های شدید و فزاینده ای مواجه است و این موضوع، سازمان های کنونی را با چالش های بسیاری روبرو ساخته است. به منظور غلبه بر این تغییرات و آشفتگی های محیطی، چابکی سازمانی به عنوان یک مزیت رقابتی مهم برای سازمان ها محسوب می شود. برای دست یابی به سطح چابکی مطلوب، سازمان ها نیازمند یکپارچه سازی توانمندی ها و توانمندسازهای داخلی خود با نیازها و مطالبات محیط خارج سازمان است. در این تحقیق با استفاده از تکنیک گسترش کارکرد کیفیت QFD و تدوین خانه کیفیت HOQ دو مرحله ای فازی، رویکردی برای بهبود چابکی سازمان ها ارایه شده است. بدین منظور، در گام اول مهم ترین محرک های چابکی سازمان نیازمندی های محیطی شناسایی شده و سپس در گام دوم و سوم به ترتیب مهم ترین توانمندی ها و توانمندسازهای چابکی مورد نیاز سازمان، بهمنظور پاسخ گویی به نیازها و غبله بر فشارها و محرک های محیطی انتخاب می شوند. تحقیق حاضر در یک صنعت قطعه ساز فعال در بخش صنایع هوایی کشور صورت گرفته است و نتایج آن بر برتری توانمندسازهای فن آوری اطلاعات و مدیریت فن آوری نسبت به سایر عوامل، در بهبود سطح چابکی سازمان، دلالت دارد.

قانون مجازات اسلامی 1392 رویکرد جدیدی به سیاست کیفری ایران دارد و با پیش بینی موازین کیفری جدید تحولی عظیم در ارتباط با جرم و مجازات ایجاد نموده است. یکی از این رویکردهای نوین در سیاست کیفری را باید مواد 115 و 220 قانون مجازات اسلامی بدانیم که با پیش بینی اختیار قاضی در رجوع به منابع شرعی در جرائم منصوص شرعی سبب ایجاد ابهامات فراوانی از بعد اصل قانونی بودن جرم و مجازات و اصل تفسیر به نفع متهم شده است. زیرا در بسیاری از موارد فقها با وجود حدود و دیات از ورود یا پذیرش به جرائم منصوص شرعی خودداری کرده اند و یا موارد پذیرفته شده توسط آنها بسیار محدود می باشد و تنها علامه مجلسی مصادیق این نوع جرائم را تبیین نموده است. مجازات منصوص شرعی در سیاست کیفری ایران جایگاهی مشابه با حدود دارد ودر برخی موارد این جرائم در باب حدود مورد اشاره و پذیرش سیاست کیفری ایران قرارگرفته است، با این وجود قانونگذار به قضات اختیار داده است تا با جستجو در منابع شرعی و با استفاده از علم خود به تبیین و تعیین مجازات مقرر در منابع فقهی پیرامون برخی جرائم اقدام و حکم  به مجازات را صادر نمایند. این سیاست کیفری در نظام حقوقی ایران دارای سابقه قانونگذاری و اجرایی مشابه نمی باشد و قالب جرائم منصوص شرعی نیز به نحوی است که نوع جرم، نوع مجازات و میزان آن توسط ائمه تعیین و به اجماع برخی از فقها در منابع و کتب فقهی مورد پذیرش قرارگرفته است.

محقّقان مختلفی پارادایم نوین نوآوری باز را به دو بُعد وارد شونده و خارج شونده ، تقسیم کرده اند. هدف این پژوهش در مرحله اول، بررسی تاثیر مستقیم هر یک از این ابعاد بر عملکرد نوآوری شرکت های دانش بنیان است. در مرحله ی بعد نیز تاثیر هر یک از این ابعاد، تحت تاثیر عامل تقویت کننده و تعدیل گر ناپایداری های فن آورانه مورد بررسی قرار می گیرد. لازم به ذکر است که در این دو مرحله، متغییر عملکرد نوآوری به عنوان یک عامل واسطه گر در مسیر کسب مزیت رقابتی تعریف شده است. بر این اساس، پس از بررسی ادبیات و پیشینه ی پژوهش، مدل مفهومی و سوال های پرسش نامه (به عنوان ابزار جمع آوری داده ها)، تدوین شد. نمونه ی آماری این پژوهش، شامل60 شرکت دانش بنیان مستقر در پارک شیخ بهایی واقع در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان بوده است. نتایج این پژوهش که با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و به روش حداقل مربّعات جزیی و به وسیله نرم افزار smart PLS استخراج شده است، نشان می دهد که تاثیر نوآوری باز وارد شونده بر عملکرد نوآوری در این شرکت ها به صورت قابل ملاحظه ای قابل تایید است، در حالی که این شرایط برای نوآوری باز خارج شونده وجود ندارد. همچنین نتایج بر تاثیر مثبت و قابل ملاحظه ی عملکرد نوآوری بر کسب مزیت رقابتی اشاره دارد اما تاثیرات تعدیل گری ناپایداری های فن آورانه در مسیر بین نوآوری باز و عملکرد نوآوری تایید نمی شود.

در این مقاله تلاش می شود با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره و سیستم های استنتاج فازی، رویکردی کمی برای اولویت بندی توانمندسازهای استرتژیک چابکی سازمان ارائه شود. پژوهش حاضر در سه مرحله متوالی انجام شده است. در ابتدا، عواملی به عنوان محرک ها، قابلیت ها و استراتژی های چابکی با استفاده از ادبیات پژوهش و نظر خبرگان سازمان و اساتید دانشگاه استخراج و انتخاب شده اند. سپس عوامل محرک چابکی صنعت، با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی و براساس اهمیت و فوریت پاسخ گویی برای صنعت، رتبه بندی شده و محرک های کلیدی انتخاب می شوند. در مرحله ی دوم، قابلیت های چابکی با بهره گیری مجدد از تکنیک تاپسیس فازی و براساس اثربخشی و توانشان برای غلبه بر محرک های کلیدی صنعت اولویت بندی شده، قابلیت های اساسی موردنیاز صنعت برای پاسخ گویی به تغییرات محیط انتخاب می شوند. در مرحله ی آخر، با طراحی و به کارگیری یک سیستم استنتاج فازی، استراتژی های چابکی برمبنای تأثیرشان بر بهبود قابلیت های موردنیاز صنعت، وزن دهی و اولویت بندی می شوند. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان دهنده برتری نقش فناوری اطلاعات و مدیریت تکنولوژی نسبت به سایر استراتژی ها، در بهبود چابکی صنعت موردمطالعه و پاسخ گویی به نیازهای محیطی آن است.

ه دف از ای ن پ ژوه ش، ب ررس ی تأثیر توانمندی های نوآوری فناورانه ب ر تجاری سازی فناوری و ع م ل ک رد ش رک ت ه ای دان ش ب ن ی ان و در م رح ل ه ب ع د، ب ررس ی تأثیر ع ام ل ت ق وی ت ک ن ن ده و ت ع دی ل گ ر ن اپ ای داری ه ای م ح ی طی است. ج ام ع ه آم اری ای ن پ ژوه ش شامل 88 نفر از مدیران ش رک ت های دان ش ب ن ی ان م س ت ق ر در ش ه رک ع ل م ی و ت ح ق ی ق ات ی اص ف ه ان می باشد. داده ه ای ای ن پژوهش، ب ه وس ی ل ه پ رس ش ن ام ه ج م ع آوری ش ده اند. ن ت ای ج ای ن پ ژوه ش ت وص ی ف ی -ه م ب س ت گ ی و ک مّ ی است ک ه ب ه ص ورت م دل س ازی م ع ادلات س ازی و ب ه روش ح داق ل م رب ع ات ج زئ ی (ب ه وس ی ل ه ن رم اف زار smart PLS  و SPSS ) اس ت خ راج ش ده اس ت. یافته ها ن ش ان م ی د هن د ک ه تأثیر پنج توانمندی یادگیری، تحقیق و توسعه، برنامه ریزی راهبردی، سازمانی و تولید  ب ر تجاری سازی در ای ن ش رک ت ه ا ق اب ل ت أی ی د اس ت ، در ح ال ی که ای ن ش رای ط ب رای توانمندی بازاریابی و تخصیص منابع وج ود ن دارد. ه م چ ن ی ن ن ت ای ج ب ر تأثیر م ث ب ت و ق اب ل م لاح ظه تجاری سازی فناوری ب ر عملکرد شرکت اش اره دارد. از میان عوامل تأثیرگذار ناپایداری های محیطی، تأثیر دو متغیر ت ع دی ل گ ری ن اپ ای داری بازار در م س ی ر ب ی ن تجاری سازی فناوری و ع م ل ک رد شرکت ت أی ی د ن م ی ش وند، اما تأثیر تعدیل گری ناپایداری فناوری مورد پذیرش است.

برای اطمینان از پیاده سازی موفق سیستم مدیریت دانش، قبل از اجرا باید یک راهبرد مناسب جهت مدیریت دانش انتخاب گردد. با توجه به پویایی دانش در سازمان، راهبرد انتخابی نیز باید از پویایی برخوردار باشد. پژوهش حاضر در تلاش است با استفاده از رویکرد پویا در راهبردسازی مدیریت دانش، راهبرد مناسبی جهت مدیریت دانش در یک آزمایشگاه پژوهشی- صنعتی بصورت طیفی از کدگذاری تا شخصی سازی، تدوین نماید. در ابتدا با مرور مبانی نظری، مهمترین عوامل سازمانی تأثیرگذار بر راهبردسازی مدیریت دانش از الگوهای مفهومی موجود استخراج شد که عبارتند از: فرهنگ سازمان، راهبرد کسب و کار، ساختار سازمان، وضعیت فرآیندهای خلق دانش سازمان، راهبرد منابع انسانی و میزان بلوغ نظام فناوری اطلاعات. بدین منظور در اولین گام به تعیین محدوده راهبرد کلان مدیریت دانش بر طیفی از کدگذاری تا شخصی سازی پرداخته شد. در گام بعدی، با سنجش وضعیت فرآیندهای خلق دانش الگوی نوناکا در آزمایشگاه، راهبرد نهایی با هدف ایجاد تعادل میان دانش ضمنی و آشکار سازمان انتخاب گردید. این موضوع باعث می شود، راهبرد انتخابی در زمره راهبردهای پویای مدیریت دانش قرار گیرد. جامعه آماری پژوهش شامل دو دسته کارکنان و همچنین مدیران رده-های مختلف آزمایشگاه بود. بر اساس نتیجه های بدست آمده از پژوهش، راهبرد شخصی سازی به عنوان راهبرد اصلی و راهبرد کدگذاری به عنوان راهبرد فرعی و مکمل، جهت مدیریت دانش در آزمایشگاه شناخته شدند.