چیستی و حجیت عقل در استنباط احکام شرعی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف : این پژوهش با هدف تبیین چیستی عقل و نیز اثبات حجیت دلیل عقلی و قلمرو آن در اصول فقه شیعه انجام شد. روش : برای دستیابی به هدف پژوهش، با استفاده از روش کتابخانه ای، نرم افزارهای علمی و اسناد نوشتاری، به پردازش و تحلیل داده ها و گزاره ها با شیوه توصیفی - تحلیلی و استدلالی پرداخته شد. یافته ها: این پژوهش جایگاه عقل در استخراج احکام شرعی را چونان مصباح شریعت در مقابل دو دیدگاه مفتاح و میزان دانست و حجیت عقل در این حوزه را با تکیه بر آیات قرآن و روایات میسر کرد و قلمرو حجیت عقل را در احکام عملی آشکار ساخت. نتیجه گیری : عقل گوهری قدسی است که خداوند نزد انسان به ودیعه نهاد و منبعی مستقل و مصباح و کاشف شریعت و در عرض کتاب و سنت در استنباط احکام شرعی است و حجیت عقل تکیه بر آیات و روایات متضافر دارد و قلمرو حجیت حکم عقل در استنباط احکام شرعی، حسن و قبح عقلی در احکام مستقله و غیر مستقله است و نیز ملازمات و تنقیح مناط یا الغاء خصوصیت و ادراک برخی مصالح و مفاسد در قلمرو حجیت احکام عقل گنجانده شد.What is the validity of reason in deriving Sharia rulings
Purpose: This research was conducted with the purpose of explaining what reason is and also proving the validity of reason and its scope in the principles of Shia jurisprudence. Method: To achieve the goal of the research, using the library method, scientific software and written documents, data and propositions were processed and analyzed in a descriptive-analytical and argumentative manner. Findings: This research considered the place of reason in deriving Shariah rulings as a lamp of Sharia in contrast to the two views of miftah and mizan, and it facilitated the validity of reason in this field by relying on the verses of the Qur'an and hadiths, and revealed the realm of the validity of reason in practical rulings. Conclusion: Intellect is a sacred gem that God entrusted to man, and it is an independent source, a lamp and a discoverer of Sharia, and within the Book and Sunnah in deriving Sharia rulings. Shari'a rulings, goodness and badness are intellectual in independent and non-independent rulings, and also the adjuncts and revisions of Manat or the cancellation of character and the perception of some interests and corruptions were included in the realm of the validity of the rulings of reason.