رابطه نفس و بدن از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی و تأثیر آن بر تربیت اخلاقی انسان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
با توجه به اعتقاد خواجه نصیر به تباین کامل نفس و بدن و عرضی دانستن رابطه بین این دو، تبیین رابطه نفس و بدن و بررسی تأثیر دیدگاه علم النفسی خواجه نصیرالدین طوسی بر دیدگاه اخلاقی وی شایان توجه است. روش: روش تحقیق در این مقاله، توصیفی- تحلیلی است. یافته ها: خواجه به تأثیر دوسویه بدن و قوای فیزیکی در کسب ملکات اخلاقی و نیز تأثیر کسب ملکات نفسانی بر بدن و کنترل قوای بدنی اعتقاد دارد. تأثیرگذاری نفس بر بدن از طریق روح بخاری است. روح بخاری از ترکیب اخلاط اربعه در بدن پدید می آید و سرچشمه نفس بهیمی و سبعی است. او قائل به دو نوع خلق یا ملکه(طبیعی و اکتسابی) در افراد است و معتقد است ترکیب اخلاط اربعه سبب تعیّن نوعی خلق طبعی در روح بخاری است که زمینه کسب ملکات خلق اکتسابی است. نتیجه گیری: برای تربیت اخلاقی فرد، در مرحله اول، کنترل خلق طبعی از طریق اعتدال مزاج و اخلاط اربعه مهم است. در مرحله دوم باید نفس ناطقه، تفکر در شناخت مقصد و توجه به اهمیت تربیت اخلاقی نماید؛ زیرا فعلیت نفس به آن چیزی است که به سوی آن توجه کرده است. مرحله سوم، به کارگیری اراده نفسانی در تدبیر و کنترل قواست که با تصور و تصدّق به فایده و ایجاد شوق مؤکّد و با تسلط قوه نفس ناطقه بر قوای فیزیکی حاصل می شود. مرحله چهارم، تکرار و تمرین در کسب ملکات فاضله و ترک رذایل است.A Study of the Relationship between Soul and Body from Nasir al-Din Al-Tusi's Point of View with a Glance at its Influence on Ethical Training of Human
Objectives: Studying Nasir al-Din Al-Tusi's point of view about the relationship between soul and body and its influence on ethical training of human is important because he believes that soul and body are contrasted, and the relation between the soul and body is accidental; not substantial. Method: Here in this research paper the authors studied the subject upon a descriptive and analytic method. Results: Nassir al-Din Al-Tusi admits that there is some reciprocating influence of the body on resaving ethical virtues and of the soul on controlling body's faculties. He believes that the influence of soul on body happens through something named "Rohe Bokhari". "Rohe Bokhari" comes from a mixture of four-fold humours in the body. This mixture is the main Source of animalism and truculence of human. He believes that there are two kinds of virtues; one is natural and the other is adventitious. He acknowledges that the manner in which the four humors come to be mixture identifies the kind of virtues within "Rohe Bokhari" through which the basis of obtaining virtues would be prepared. Conclusion: It should be noted that there are several stages for ethical training of human. In the first stage the control on natural morality would be obtained through temperance of the temperament the four humors. In the second stage the soul must pay attention to the purpose and significance of the ethical training. Because the soul would be actualized through whatever it pays attention to. The third stage is the application of the will to control body's faculties. It would be obtained through imagination, recognizing the benefits, creating a strong passion, and the control of soul on the body's faculties. The Fourth stage is the repetition and practice in the acquisition of virtues and vices leave.
تبلیغات
