العطاس خوانی در ایران و افسانه زدایی از استثناگرایی ایرانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
چطور باید افسانه بومی تنبل اثر خارق العاده حسین العطاس را در ایران خواند؟ نقد یک متفکر پسااستعماری جنوب شرق آسیا بر سرمایه داری استعماری و تأثیر آن بر تصویر برساخته از بومیان مالایی و جاوه ای چه ربطی به بستر ایرانی می تواند داشته باشد؟ آیا نقد العطاس می تواند راهگشایی برای نظریه پردازیِ مفهومی ایدئولوژیک در بستر ایرانی باشد که دینامیک پیشرفت را در بازه بلندمدتی در تعلیق نگاه داشته است؟ این مقاله تلاش دارد به بسط ایده استثناگرایی ایرانی و گفتمان های حوالی آن بپردازد. با استفاده از نظریات العطاس به ویژه کتاب افسانه بومی تنبل تلاش می شود انگاره های فکری و ذهنیت برساخته درباره استثنا بودن وضعیت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی ایرانیان توضیح داده شود و امکان های خلق و تقویت آن توسط استبداد داخلی و شبه استعمار در ایران مدرن بررسی شود. درنهایت استثناگرایی ایرانی در این مقاله به مثابه یک ایدئولوژی متقاطع ملی، مذهبی، جنسیتی تعریف می شود که ذهنیتی درونی سازی شده در افراد عضو اجتماعات ایرانی می سازد که آن ها را در وضعیت متناقض از فرادستی و فرودستی هم زمان در برابر دیگری قرار می دهد.[1] [1] برخی از ایده های مربوط به سوژه این مقاله که پروژه پژوهشی شخصی نویسنده است، پیشتر در نهمین کنفرانس اروپایی مطالعات ایران، در سال 2019 و دانشگاه فری برلین ارائه شده است. همچنین بخشی از استدلال های درج شده در این مقاله پیش تر به زبان انگلیسی توسط این جانب در مجله نگرش اسلامی منتشر شده است. Vezvaei, Sh. (2022). “Demythologizing the Myth of Iranian Exceptionalism”, Islamic Perspective , No. 27: 85-94.Reading Alatas in Iran and the Myth of Exceptionalism
How should one read Syed Hussein Alata's’ The Myth of the Lazy Native in Iran? What are its possible contributions towards theorizing an ideological concept that has kept Iranian dynamics of progress in suspense for a long time? This article attempts to expand on the idea of Iranian exceptionalism, observe and explain the discourse around it. The author employs Alatas’s writings, particularly those from his book The Myth of the Lazy Native, in order to argue that Iranian exceptionalism is a mentality created and empowered by internal despotism as well as external semi-colonialism in modern Iran. Borrowing ideas from Alates's analysis of postcolonial Malaysia, the author suggests that Iranian exceptionalism locates at the intersection of gender, religious, and national ideologies - it refers to a being and condition of contradiction. It is what makes the nation’s image of itself both inferior and superior towards the other at the same time. It is indeed what makes imagining future change impossible – and therefore ideological.
تبلیغات
