واکاوی فولکلور مادی رنگ بر بستر فرهنگ عصر صفوی، مطالعه موردی: مکتب کتاب آرایی مشهد، نگاره های هفت اورنگ ابراهیم میرزا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در هر جامعه ای، با توجه به نوع باورها و فرهنگ آن، رنگ در زوایای گوناگون زندگی و فعالیت های روزمره مردم با رویکردی متفاوت به کار رفته و بازتاب روحیه هر دوره است. همچون ادیبان و نگارگران چیره دست ایرانی که از رنگ به مثابه ابزاری کارآمد در تصویرسازی، خیال پردازی و انتقال مفاهیم بهره جسته اند و آثار ادبی هنری بی نظیری را در تاریخ ایران خلق کرده اند که عناصر آن قابلیت خوانش و درک فرهنگ عامه آن دوران را فراهم می سازد، از آن جمله نسخه هفت اورنگ جامی است که در مکتب کتاب آرایی مشهد دوره صفویه به تصویر درآمده و به هفت اورنگ ابراهیم میرزا معروف است. علی رغم اهمیت بازشناسی فرهنگ عامه ایرانیان از آثار برجای مانده ادبی و هنری که دارای اهمیت ملی و جهانی اند ، به نظر می رسد تا کنون پژوهشی که کاربرد رنگ را بر بستر فرهنگ ایرانی در نگاره های هفت اورنگ جامی بررسی کرده باشد، انجام نپذیرفته است. مسئله این است که: عنصر رنگ در نگاره های هفت اورنگ ابراهیم میرزا بازتاب چه عناصری از فرهنگ عامه و زندگی روزمره ایرانیان در نیمه قرن دهم هجری در دوره صفویه است؟ و کاربرد رنگ در نگاره ها، چه رابطه ای با فرهنگ عامه و زندگی روزمره درباریان، شهریان، روستاییان، کاروانیان و عشایر در آن روزگار دارد؟ روش این پژوهش مبتنی بر تحلیل انسان شناختی و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای-اسنادی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که کاربرد رنگ در نگاره های هفت اورنگ ابراهیم میرزا، علاوه بر نمایش کیفیت عناصر مادی از قبیل پوشاک، ابزار(ادوات و دست بافته ها) و بنا، منطبق با فرهنگ عامه و زندگی روزمره مردمان دوره صفویهدوره صفویه، برخی سنت های رفتاری و گفتاری فرهنگ عامه و زندگی روزمره ایرانیان مربوط به طبقات درباری، شهری، روستایی و عشایری را با استفاده از تمایز رنگ متناسب با فضای نگاره نشان داده اما این تمایز رنگ در نمایش زندگی کاروانیان دیده نمی شود.Analysis of material folklore of the color in Safavid culture Case Study: Mashhad book designing school in Safavid Period, the paintings of Ibrahim Mirza’s Haft Awrang Manuscript
In each society, according to its beliefs and culture, the use of color in different aspects of life and daily activities of people is used with a different approach and reflects the spirit of that period. As the master Iranian writers and painters who used color as an effective tool in illustration, imagination and transmission of concepts and created unique works of literature and art in the history of Iran, their elements provide readability and understanding of the popular culture of that time. One of them is Jami’s HaftAwrang, which was illustrated in Mashhad book designing school during Safavid period and is known as Sultan Ibrahim Mirza’s HaftAwrang. Despite the importance of recognizing Iranian popular culture from literary and artistic remnants, it seems, so far, there isn’t any study has examined the use of color in the context of Iranian culture in these paintings. The question is: Which colors and elements in the paintings of Ibrahim Mirza’s HaftAwrang reflects the culture, public life and daily life of Iranians in the mid-seventeenth century in Safavid period? And what’s the relation between the use of color in paintings and the popular culture and daily life of courtiers, citizens, villagers, caravans and nomads at that time? The method of this research is historical-anthropological analysis and the method of collecting information is library-documentary.Findings show the use of color in these paintings, in addition to showing the quality of material elements such as clothing, tools (tools and handicrafts) and buildings, consistent with the popular culture and daily life of the Safavid period, it also expresses some of the behavioral and speech traditions of Iranian culture, in the court, urban, rural and nomadic classes in accordance with the space of the painting, but there is no distinction in the use of the color of the caravans.
تبلیغات
