بازتأملی در منابع و روش هدف گذاری در تربیت اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مقصود از هدف گذاری تربیتی، تعیین اهداف تربیت در سطوح مختلف، به منظور جهت دادن به اقدامات تربیتی است. با وجود اینکه در هر هدف گذاری اتقان اهداف به دست آمده به اطمینان از چگونگی هدف گذاری وابسته است، از میان پژوهش هایی که تاکنون به ارائه نظام مند اهداف تربیتی همت گمارده اند، کمتر موردی را می توان یافت که به صراحت و به طور مستقل به بحث درباره چگونگی هدف گذاری پرداخته باشد. درواقع در این پژوهش ها به تفصیل روشن نیست منابع هدف گذاری کدام اند و در به دست دادن اهداف چه جایگاهی دارند؟ همچنین مشخص نیست این منابع با چه روشی استخراج شده و سپس در سطوح مختلف اهداف (غایی، میانی و عملیاتی) چینش یافته اند؟ در راستای این خلأ، هدف پژوهش حاضر بررسی منابع و روش هدف گذاری در تربیت اسلامی و پاسخ به دو پرسش پیش گفته است. روش پژوهش تحلیلی - اجتهادی است. نتایج این پژوهش نشان می دهد در دیدگاه اسلامی، «وحی» یگانه منبع برای دستیابی به اهداف تربیتی است، که متکی بر آن می توان به سطوح مختلف اهداف دست یافت. همچنین فرایند دستیابی به اهداف درباره منبع وحی، به دو مرحله کلی «کشف» و «چینش» تقسیم می شود. برای کشف اهداف، شناسایی قالب ها و اسلوب های بیان هدف ضرورت دارد. همچنین برای چینش اهداف، با معیار قراردادن ویژگی های مراتب مختلف هدفی، طبقه بندی اهداف ممکن شده و سپس با تحلیل اهداف بالادست، نسبت اهداف هر طبقه با یکدیگر روشن می شود.