پایزه ای دیگر از سلطان ابوسعید ایلخانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پس از معرفی یک پایزه نقره متعلق به موزه ملی ایران در مقاله ای به قلم استاد عبداللّه قوچانی، هیچ نمونه دیگری در ایران شناسایی نشده است. نمونه دیگری از پایزه های دوره ایلخانی در موزه بنیاد مستضعفان نگهداری می شود که شباهت ها و تفاوت هایی با پایزه نقره موزه ملی دارد. با توجه به این که در این گونه موارد، مطالعات تطبیقی می تواند در قرائت صحیح کتیبه و نحوه ساخت و کاربرد مدارک حکومتی دوره مغول مهم باشد، در این تحقیق سعی شده است تا با قرائت متنِ روی پایزه و استفاده از متون، تاریخِ ساخت و کابرد آن مشخص شود؛ به ویژه، با تکیه بر توصیف های رشیدالدین فضل اللّه همدانی درباره پایزه ها به این مسئله پرداخته می شود که مدارک یادشده چه اعتبار و ارزشی در نظام حکومتی یا دیوانی داشته اند. مهم ترین سؤالات این پژوهش عبارتند از: پایزه موزه بنیاد مستضعفان متعلق به چه دوره ای است؟ متن و نقوش روی آن بیانگر چه هستند؟ کاربرد و جایگاه آن از نظر اعتبار و ارزش حکومتی چیست؟ و آیا می توان از آن برای شناخت بهتر نمونه های دیگر استفاده کرد؟