انیس العاقلین از جمله آثار ملامیرقاری گیلانی است که به تقلید از گلستان سعدی نگاشته و در سال 1005 ق به مولانا اسحاق تقدیم شده است. مؤلف در مقدّمه کتاب آن را شرح بی وفایی روزگار پر شتاب می نامد و گله ای از ستمکاری جهان خراب. کتاب شامل حکایت هایی است اخلاقی به نثر و آمیخته به نظم، سروده ها از خود اوست و سعدی و دیگران. نثر آن مسجّع و آهنگین، اما به دور از دشواری های لفظی است. در این گفتار نگارنده با استفاده از تصویر دو نسخه این کتاب، یکی متعلق به کتابخانه آستان قدس رضوی و دیگری متعلق به کتابخانه مجلس شورای ملی که در اختیار دارد به معرفی این نسخه ها پرداخته است.