بررسی موانع توسعه گردشگری روستاهای کوهستانی با تأکید بر آب درمانی. مطالعه موردی: روستاهای بخش لاریجان شهرستان آمل (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

امروزه گردشگری از اهمیت ویژه ای در اقتصاد ناحیه ای برخوردار بوده و  نقش کلیدی در توسعه اقتصاد روستایی کشورهای مختلف جهان ایفا می کند. به طوری که با توسعه گردشگری روستایی اقتصاد روستایی پویاتر شده و به تبع ارزش افزوده اقتصادی، کیفیت زندگی روستاییان بهبود می یابد. براین اساس هدف این پژوهش بررسی موانع و چالش های توسعه گردشگری و ارائه راهکارهایی در راستای توسعه روستاهای کوهستانی شمال ایران به ویژه روستاهای ناحیه مورد مطالعه است. این پژوهش به صورت کاربردی بوده و روش آن به صورت توصیفی- تحلیلی و میدانی است و جامعه آماری روستاییان ساکن در روستاهای کوهستانی بخش لاریجان شهرستان آمل می باشند. پس از شناسایی و طراحی شاخص ، پرسش نامه ای تنظیم شد که با استفاده از فرمول کوکران، 220 نفر از روستاییان به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده پرسش نامه ها بین آنها توزیع گردید و در نهایت با استفاده از آماره های توصیفی و آزمون های فریدمن و تحلیل عاملی در محیط نرم افزاری SPSS، داده ها مورد سنجش و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نشان دهنده تفاوت معنادار و 99 درصدی هریک از موانع پیش روی توسعه گردشگری روستایی هستند. همچنین نتایج حاصل از آزمون تحلیل عاملی حاکی از آن است که مؤلفه  مختلف بررسی شده به عنوان چالش به چهار دسته (عامل) طبقه بندی شدند و درمجموع درمحدوده این پژوهش بودند. در این بین چالش های زیرساختی با 18/25 درصد واریانس مقدار ویژه به عنوان مهم ترین چالش محسوب می گردد و بعد از آن چالش های بهداشتی و زیست محیطی با 38/17 درصد از واریانس مقدار ویژه به عنوان دومین عامل محسوب می شود. علاوه بر موارد مذکور چالش های اقتصادی با 19/15 درصد از واریانس و چالش های اجتماعی و فرهنگی با 06/13 درصد از واریانس مقدار ویژه در رتبه های بعدی قرار می گیرند. براین اساس می توان نتیجه گرفت که مؤلفه  بررسی شده در مجموع 81/70 درصد از واریانس کل موانع توسعه گردشگری در روستاهای کوهستانی محسوب می شوند و حدود 19/29 درصد باقی مانده مربوط به عواملی هستند که در این پژوهش مورد شناسایی و بررسی قرار نگرفتند.