بازسازی معنایی تجربه زنان از روابط مادر شوهر و عروس(ارائه یک نظریه زمینه ای) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در جامعه ایران همانند جوامعی، مانند هند، چین و ویتنام،... روابط بین مادر شوهر و عروس همواره از حساس ترین و شکننده ترین روابط محسوب شده و در محیط خانواده ها مسئله ساز بوده است. در این راستا، این پژوهش با اتخاذ رویکردی کیفی و با هدف درکی پدیدارشناسانه از روابط بین مادر شوهر و عروس صورت پذیرفته است. بر این اساس، با به کارگیری روش نظریه زمینه ای و تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند به مطالعه تجربه مستقیم 29 زن (از شهرهای مختلف) از رابطه مادر شوهر و عروس پرداخته شده است.داده های حاصل از مصاحبه ها به مقوله مرکزی «پذیرش جایگاه من» در این رابطه اشاره داشت، به موقعیتی در دل جامعه ای در حال گذار که تعریف و جایگاه هردو نقش با مسئله ابهام نقش از سوی طرفین روبه رو است. مصاحبه ها گویای این مسئله بود که عوامل علّی (مقولات حمایت گری، دخالت، سلطه و خودمحوری، تخریب و توطئه، حسادت و پذیرش به عنوان عضو خانواده) و عوامل زمینه ای (مقولات فرهنگ سنتی و مردسالاری) بر این رابطه و درک از آن تأثیرگذار بوده اند و راهبردها تحت تأثیر عوامل مداخله گر، (مقولات استقلال مالی طرفین، سطح توقعات طرفین، سطح تحصیلات، سطح جهیزیه، سن، حمایت خانواده، توانایی همدلی و هم ذات پنداری)، از راهبردهای منفعلانه تا فعال متفاوت بوده است و بر اساس راهبردهای طرفین پیامدهای متنوعی، مانند پیامدهای مثبتی چون به وجود آمدن رابطه مادر -دختری و حس حمایتگری، حس صمیمیت،  دوستی و پیامدهای منفی، همانند آسیب های روانی، کینه توزی و حس دشمنی، قطع رابطه و آرزوی مرگ و کیفر برای طرف مقابل را می توان نام برد.