چهارچوبی تئوریک برای تبیین انقلاب های اجتماعی و سیاسی با تأکید بر انقلاب اسلامی (براساس منظومه فکری امام خامنه ای) (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

دیدگاه هایی که به تحلیل به طور کلی، انقلاب ها و به طور خاص انقلاب اسلامی پرداخته اند غالباً در چهارچوبی اومانیستی پیش رفته اند یا اگر هم منظری بومی و دینی برگزیده اند به همه ابعاد آن توجه نداشته اند. دیدگاه امام خامنه ای هم مبتنی بر مبانی اسلامی است و هم تمام وجوه ممکن درخصوص پدیده انقلاب را پوشش می دهد. تدوین چنین دیدگاهی در چهارچوبی علمی و منسجم به شکلی قابل عرضه در عرصه های علمی هدف بنیادین این تحقیق است. برای رسیدن به این منظور چند سؤال اصلی مطرح شده است: چیستی، چرایی، چگونگی، نتایج و آثار و آفات و آسیب ها. برای پاسخ به این پرسش ها از روش تحلیل محتوا، که نوعی روش تحلیل گفتمان محسوب می شود، استفاده شده است. مطابق یافته ها، براساس دیدگاه امام خامنه ای، در شکل دهی به انقلاب اسلامی عواملی مؤثر بوده اند که عبارت اند از: عوامل ذهنی و عینی؛ خرد و کلان؛ زمینه های تاریخی؛ بسترهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی. تمام این عوامل درعین حال که محصول اراده های انسانی و متأثر از شرایط محیطی است، در چهارچوب سنت های الهی و مبتنی بر قوانین قطعی حاکم بر هستی رخ داده است؛ بنابراین، عوامل غیبی مثل عوامل ملکی و بر تارک آن در شکل دهی به انقلاب اسلامی مؤثر بوده است.